ARTÍCULO YUʼUN ESTUDIO 51
KʼAYOJIL 3 Jaʼ kiptik sok smukʼul koʼtantik te Jehová
Te Jehová ay ta yoʼtan te jayeb buelta okʼemate
«Tsoba ta yawil awuʼun te yaʼlel jsit; ¿Ma bal tsʼihbabiluc ta libro awuʼun?» (SAL. 56:8).
TE BIN YA JNOPTIK
Kʼalal ya xkʼax jwokoltik, te Jehová ya snaʼ te bin yaʼiyel ya kaʼiy jbatik, ya xkʼot ta yoʼtan sok ya yakʼ smukʼul kʼinal kaʼiytik.
1, 2. ¿Bintikwan-a te ya yakʼ x-okʼotike?
JPISILTIK ayniwan okʼemotik, okʼemotik yuʼun stseʼelil koʼtantik, kʼalal ay bin lek ya xkʼax ta jkuxlejaltik, jich bin-utʼil kʼalal ya x-ayin jtul alal. Yaniwan xlokʼ yaʼlel jsitik kʼalal ya xtal ta koʼtantik te bin lek kʼaxem ta jkuxlejaltik o te kʼalal ya jchaʼkiltik jtul kamigotik te ayix bayal jaʼbil te maba kilojtike.
2 Pero, jteb ma spisil-ora ya x-okʼotik ta skaj te ay bin kʼux ya kaʼiytik. Yaniwan x-okʼotik kʼalal ay machʼa ya yakʼ jmel koʼtantik ta skaj te ay bin ma lek la spas ta jtojoltik sok ta skaj skʼuxul jun tulan chamel o te kʼalal ay machʼa ya xlaj kuʼuntik. Kʼalal jich ya xkʼax ta jtojoltik, jich niwan ya kaʼiy jbatik bitʼil te Jeremías kʼalal te babilonioetik la slajinik te Jerusalén. Te j-alwanej jich la yal: «Yac ta loqʼuel yaʼlel jsit hich te bin utʼil mucʼul haʼ [ . . . ]. Ma xquehchaj ta oc te yaʼlel jsit, mayuc banti ya scux yoʼtan» (Lam. 3:48, 49).
3. ¿Bin yaʼiyel ya yaʼiy sba te Jehová kʼalal ya yil te ya x-okʼ te j-abatetik yuʼune? (Isaías 63:9).
3 Te Jehová ya snaʼ jayeb buelta okʼemotik ta skaj te ay bin kʼux ya kaʼiytik. Te Biblia jamal ya yal te Jehová ya yil te jwokoltik sok ya yaʼiy te jkʼoptik kʼalal ya jkʼanbeytik koltayel (Sal. 34:15). Pero, ma jaʼuknax te ya yil te jwokoltik sok te ya yaʼiy jkʼoptik, ayxan bin ya spas ta jtojoltik. Te Jehová jaʼ jTatik sok kʼax kʼuxotik ta yoʼtan, ya smel yoʼtan kʼalal ya yil te ya x-okʼ te yal snichʼnab, jaʼ yuʼun ay bin ya spas ta ora yuʼun ya skoltayotik (kʼopona Isaías 63:9).
4. ¿Bin ejemploetik te ay ta Biblia ya xbajt kilbeytik skʼoplal sok bin ya yakʼ jnoptik ta swenta te Jehová?
4 Ta Biblia ya kiltik te bin la spas te Jehová kʼalal la yil okʼ te j-abatetik yuʼun. Jnoptik ta swenta te Ana, te David sok te ajwalil Ezequías. ¿Bin yuʼun te okʼike? ¿Bin la spas te Jehová ta stojolik? Ya xbajt kiltik bin-utʼil te Jehová ya yakʼ smukʼul koʼtantik kʼalal ya jmel koʼtantik, kʼalal ya kichʼtik loʼlayel o te kʼalal jich ya kaʼiytik te maʼyukix bin ya xjuʼ ya jpastik.
OKʼEL YUʼUN MEL OʼTAN
5. ¿Bin-utʼil la yaʼiy sba te Ana?
5 Te Ana bayal bin mel-oʼtantik sba kʼax ta stojol te bayal okʼ yuʼun. Te smamalal jaʼnix jich nujpunem sok te Peniná, jaʼ jtul ants te kʼax maba lek ya yil te Ana. Pero ma jaʼuknax-abi, te Ana ma xjuʼ ya sta yal, yan stukel te Peniná ay bayal ta tul yalatak (1 Sam. 1:1, 2). Ta swenta-abi, te Peniná bayal la slaban te Ana. ¿Binwan yaʼiyel la awaʼiy aba te jaʼukate? Te Ana «kʼax bayal smeloj yoʼtan», «te jich puro okʼel ya skʼan [ . . . ] sok te ma xweʼ yuʼune» (1 Sam. 1:6, 7, 10).
6. ¿Bin la spas te Ana yuʼun lekuk ya yaʼiy sba?
6 ¿Bin la spas te Ana yuʼun lekuk ya yaʼiy sba? Ta nail bajt ta nailpakʼ templo te banti ya yichʼ ichʼel ta mukʼ te Dios. Te kʼalal tey ayix-a te banti nopol te yamakʼul te nailpakʼ templo, «jajch skʼopon te Jehová sok yak ta okʼel», la yalbey wokol te Dios te yakuk xnaʼot sok jich la yalbey: «Ilawil te ayon ta tulan wokole» (1 Sam. 1:10, 11). Te Ana la yalbey te Jehová te bin-utʼil ya yaʼiy sba. Nopanax awaʼiy te bitʼil la yaʼiy sba te Jehová te kʼalal la yil te yak ta okʼel te yantsil nichʼan.
7. ¿Bin-utʼil la yaʼiy sba te Ana kʼalal la sjam yoʼtan ta stojol te Jehová?
7 ¿Bin-utʼil la yaʼiy sba te Ana kʼalal la sjam yoʼtan ta stojol te Jehová sok te la yaʼiy te lekil kʼopetik te albot yuʼun te mukʼul sacerdote Elí? Te relato jich ya yal: «Sujt bael te Ana, weʼ uchʼaj sok chʼay te mel-oʼtan ta sit yelawe» (1 Sam. 1:17, 18). Manchukme maba jelon ta oranax te skuxlejale, te Ana la sta slamalil yoʼtan. La yakʼbey ta skʼab Jehová te swokole. Te Jehová la yilbey te swokol, la yaʼiybey te skʼop sok ta patil la yakʼbey bendición, jich la sta yalatak (1 Sam. 1:19, 20; 2:21).
8, 9. Jich bitʼil ya yal Hebreos 10:24, 25, ¿bin yuʼun ya skʼan ya jpastik tulan te ya xbootik ta tsoblejetik? (Jaʼnix jich ilawil te foto).
8 ¿Bin ya yakʼ jnoptik? ¿Aybal tulan wokolil yak ta kʼaxel ta atojol te ya x-okʼat yuʼune? Ayatniwan ta tulan mel oʼtan ta skaj te laj jtul awamigo o afamilia. Teme jiche, jaʼniwan ya akʼan te atukel ya x-ayinate, pero juluk ta awoʼtan te ejemplo yuʼun Ana te bajt ta nailpakʼ templo tey akʼbot smukʼul yoʼtan yuʼun te Jehová. Jaʼnix jich, te Jehová ya xjuʼ ya yakʼbat smukʼul awoʼtan teme ya xbaat ta tsoblejetik manchukme ameloj awoʼtan sok te maʼyuk awip ya awaʼiy aba (kʼopona Hebreos 10:24, 25). Ta tsoblejetik ya kaʼiytik textoetik yuʼun te Biblia te ya yakʼbotik smukʼul koʼtantik, jich ya skoltayotik te Jehová ta slokʼesel te bintik ma lek ya jnoptik. Jich kʼunkʼun lek ya xjajch kaʼiy jbatik, manchukme ma xjelon ta oranax te jkuxlejaltike.
9 Ta tsoblejetik te hermanoetik ya yakʼ smukʼul koʼtantik sok ya yakʼ kiltik te kʼuxotik ta yoʼtan, jich ya xjuʼ ya xmukʼub kʼinal kaʼiytik (1 Tes. 5:11, 14). Kiltik te bin la yal jtul precursor especial te laj te yiname: «Yato x-okʼon yuʼun te laje, ay baeltik te ya jnajkan jba ta xujk na sok ya xjajchon ta tulan okʼel. . . Pero, te tsoblejetik ya skoltayon yuʼun maba ya xchebaj koʼtan. Te comentario te ya yakʼ te hermanoetik sok te tʼujbil kʼopetik te ya yalbonik ya yakʼbon lamal kʼinal. Kʼalal ya xkʼoon ta sNail Tsoblej ay kʼax jmeloj koʼtan-a, pero te kʼalal tey ayonix-ae leknax ya kaʼiy jba». Kʼalal ya xbootik ta tsoblejetik, te Jehová ya xjuʼ ya stuuntes te hermanoetik sok te hermanaetik yuʼun ya skoltayotik.
Te hermanoetik ya yakʼ smukʼul kʼinal kaʼiytik. (Ilawil te párrafo 8 sok 9).
10. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya jkʼayinbeytik stalel te Ana kʼalal ayotik ta mel oʼtan?
10 Te Ana leknax la yaʼiy sba kʼalal la yalbey te Jehová te bitʼil ya yaʼiy sbae. Jaʼnix jich, te jaʼate ya xjuʼ ya apas te bin ya yal te 1 Pedro 5:7 te ya awakʼbey ta stojol te Jehová spisil te bin ya amel awoʼtan yuʼune, melel ya yaʼiybat te akʼope. Jtul hermana ya yal te bin yaʼiyel la yaʼiy sba kʼalal te smamalal milot yuʼun te j-elekʼetik: «Jich la kaʼiy te lajone, sok te maʼyuk bin-ora ya jtaxan stseʼelil koʼtan». ¿Bin koltayot yuʼun? Te hermana jich ya yal: «La jkʼopon te jTat te ay ta chʼulchan, la kaʼiy te la yakʼbon smukʼul koʼtan jujun buelta te la jkʼopone. Ay baeltik te ma jnaʼ te bitʼil ya kalbey te bin yaʼiyel ya kaʼiy jbae, pero ya jnaʼ te ya xkʼot ta yoʼtan stukele. Kʼalal kʼax jmeloj koʼtan sok te ma jnaʼ te bin ya jpas ya jkʼanbey lamal kʼinal. Ta oranax ya kaʼiy te bin-utʼil ya xlamaj bael te koʼtan, te lamal kʼinal sok ya yakʼbon kip yuʼun maba ya xchebaj koʼtan». Kʼalal ya acholbey yaʼiy te Jehová spisil te bin yaʼiyel ya awaʼiy aba ya xkʼot ta yoʼtan te awokol sok te bin yaʼiyel ya awaʼiy abae. Manchukme maba ya xchʼay bael ta oranax te awokole, te Jehová ya xjuʼ ya yakʼbat slamalil awoʼtan sok te leknax ya awaʼiy abae (Sal. 94:19; Filip. 4:6, 7). Jaʼnix jich ya smajtantesat te bitʼil ya xkujch awuʼune (Heb. 11:6).
OKʼEL TA SKAJ LOʼLAYEL
11. ¿Bin yaʼiyel la yaʼiy sba te David kʼalal ma lek ilot yuʼun te yantike?
11 Bayal wokolil la sitintay ta skuxlejal te David te okʼ yuʼune. Bayal machʼatik kontrainot yuʼun, sok aynix ijkitayot yuʼun chaʼoxtul sfamiliatak sok yamigotak te la skʼan yutsʼinik (1 Sam. 19:10, 11; 2 Sam. 15:10-14, 30). Ta jun buelta jich la stsʼibay: «Lubenonix yuʼun ahcan; jujun ahcʼabal ya xnoj ta yaʼlel jsit te jwayib, ya xtʼux jwayib yuʼun». ¿Bin yuʼun te jich la yaʼiy sbae? Jich la yal te David: «Ta scaj spisil te jcontratac» (Sal. 6:6, 7). Te David bayal akʼbot swokol yuʼun te ants winiketik te okʼ yuʼun.
12. Jich bitʼil ya yal Salmo 56:8, ¿bin snaʼoj-a te David?
12 Manchukme bayal swokol ta skuxlejal te David snaʼoj te kʼux ta oʼtanil yuʼun te Jehová, jaʼ yuʼun jich la stsʼibay: «Te Jehová la yaʼiybonix te coqʼuele» (Sal. 6:8). Ta jun buelta la stsʼibay te tʼujbil kʼopetik te ya jtatik ta Salmo 56:8 (kʼopona). Te kʼopetik-abi ya yakʼ jnaʼtik te kʼax kʼuxotik ta yoʼtan te Jehová sok te ay skʼoplal ta yoʼtan te bin yaʼiyel ya kaʼiy jbatik. Te David la yal te jich kʼoem bin-utʼil te Jehová ya stsob te yaʼlel jsitik ta yawil o ya stsʼibay ta jun libro. Schʼuunoj yoʼtan te sTat te ay ta chʼulchan ya yil te swokol sok ma xchʼay ta yoʼtan, pero ma jaʼuknax ya snaʼ te ya xnaʼbot te swokole, jaʼnix jich ya snaʼ te bin yaʼiyel ya yaʼiy sba te Jehová.
13. ¿Bin ya xjuʼ ya yakʼ smukʼul koʼtantik teme ay machʼa la sloʼlayotik o la yakʼ jmel koʼtantik? (Jaʼnix jich ilawil te foto).
13 ¿Bin ya yakʼ jnoptik? ¿Labal yakʼbat amel awoʼtan o la sloʼlayat te machʼa kʼux ta awoʼtane? ¿Ayatbal ta mel oʼtan yuʼun te la yijkitayat te awinam o amamalal o te la yijkitayat te machʼa anopoj ya xnujpunat soke? ¿Ayatbal ta mel-oʼtan yuʼun te la yijkitay te Jehová te machʼa kʼux ta awoʼtane? Kiltik te bin kʼax ta sjol jtul hermano, jich la yal te kʼalal loʼlayot yuʼun te yinam sok te ijkitayote: «Ma jchʼuun ya kaʼiy, maba la jnaʼ bin la jpas. Jich la kaʼiy te ma xtuunone, la jmel-koʼtan sok bayal ilinon». ¿Bin ya xjuʼ ya yakʼbat smukʼul awoʼtan teme ay machʼa la sloʼlayat o la yakʼbat amel-awoʼtan? Jaʼ te ayuk ta awoʼtan te maʼyuk bin-ora ya yijkitayat te Jehová. Te hermano la yal: «Kʼot ta koʼtan te ants winiketik ya xjuʼ ya yijkitayat, pero te Jehová maʼuk stukel. Jaʼ Mukʼul Ton kuʼuntik te Jehová, maʼyuk bin-ora ya spijtesotik chikan bin ya xkʼot ta pasel ta jkuxlejaltik, maʼyuk bin-ora ya yijkitay te machʼatik jun yoʼtan ta stojole» (Sal. 37:28). Mame xchʼay ta awoʼtan te maʼyuk machʼa yan kʼuxat ta yoʼtan jich bitʼil te Jehová. Bayalniwan te bin ma lek awichʼoj pasbeyel, pero mame-xa anop te maʼyuk akʼoplal ta sit te Jehová (Rom. 8:38, 39). Manchukme ay machʼa ya yutsʼinat, akʼa schʼuun awoʼtan te: ¡Kʼuxat ta yoʼtan te Jehová!
Te libro yuʼun Salmos jamal ya yal te nopol ay te Jehová ta stojol te machʼatik pichʼil yoʼtanik. (Ilawil te párrafo 13).
14. ¿Bin jamal ya yalbotik te Salmo 34:18?
14 Teme ay machʼa la sloʼlayat, ya xjuʼ ya skoltayat te bin la yal te David ta Salmo 34:18 (kʼopona). Jun libro jich ya yal ta swenta te kʼopil «te machʼatic pichʼil yoʼtanique», jich ya xjuʼ ta kʼasesel bitʼil «te machʼatik maʼyuk bin lek ya smaliyik». ¿Bin-utʼil ya skoltay Jehová te machʼatik jich ya yaʼiy sbaik? Te texto ya yal te «nopol ay» ta stojol te machʼatik pichʼil yoʼtanik, ayniwan machʼa jich ya yaʼiy sbaik ta swenta te la yichʼ loʼlayel o te ay machʼa akʼbot smel-yoʼtanik yuʼun. Jich bitʼil jtul papail kʼalal ya yil te yak ta okʼel te snichʼan, ya spet sok ya yakʼbey smukʼul kʼinal ya yaʼiy. Te Jehová ya xkʼot ta yoʼtan te jwokoltik sok oranax ya skoltayotik. Ya skʼan ya yakʼbotik lamal kʼinal sok ya skoltayotik ta swenta te jwokoltik. Jaʼnix jich, bayal bintik lek ya yakʼ jmaliytik ta pajel chaʼbej sok jich ya skoltayotik yuʼun ya xkujch kuʼuntik te jwokoltik ta ora ini (Is. 65:17).
OKʼEL TA SWENTA TE MAʼYUK BIN YA XJUʼ YA JPASTIK
15. ¿Bin yuʼun bayal okʼ te ajwalil Ezequías?
15 Te kʼalal ay 39 yaʼbilal-a te ajwalil Ezequías ta Judá, tsakot ta tulan chamel. Ta swenta te j-alwanej Isaías, te Jehová la yalbey te ya xbajt lajuk ta swenta te tulan chamel-abi (2 Rey. 20:1). Jich yilel te maʼyuk bin ya xjuʼ ya yichʼix pasel ta stojol te Ezequías. Bayal okʼ yuʼun ta swenta te bin la yichʼ albeyel sok jich jajch skʼanbey wokol te Jehová te yakuk xkoltayot yuʼune (2 Rey. 20:2, 3).
16. Kʼalal te Jehová la yaʼiybey te skʼop te Ezequías sok te la yilbey te yaʼlel sit, ¿bin yaʼiyel la yaʼiy sba sok bin la spas ta stojol?
16 Kʼalal te Jehová la yaʼiybey skʼop te Ezequías sok la yil te okʼe, la snaʼbey yoʼbolil sba sok jich la yalbey ta swenta te Isaías: «La kaʼiybatix te akʼope. La kilix te yaʼlel asit. Yame jlekubtesat». La yakʼbey yil te ya snaʼbey yoʼbolil sba kʼalal la yalbey te ya snajtubtesbey te skuxlejal sok ya skoltay te Jerusalén ta skʼab te asirioetik (2 Rey. 20:4-6).
17. ¿Bin-utʼil ya skoltayotik te Jehová kʼalal ya stsakotik tulan chamel? (Salmo 41:3; jaʼnix jich ilawil te foto).
17 ¿Bin ya yakʼ jnoptik? ¿Bin ya xjuʼ ya apas teme ayat ta tulan chamel sok jich yilel te maʼyuk bin ya xjuʼ ya apas? Albeya te Jehová, manchukme sok ya x-okʼat. Te Biblia jich ya yalbotik: «Jaʼ te Tatil te ya snaʼ yoʼbolil jbatik, jaʼ te Dios te ya yakʼ smukʼul kʼinal kaʼiytik» ta spisil te jwokoltik (2 Cor. 1:3, 4). Jnaʼojtik te Jehová maba ya xbajt slajin spisil te jwokoltik te ay ta ora ini. Pero, te bin jamal jnaʼojtik jaʼ te ya xbajt yakʼ kiptik yuʼun ya xkujch kuʼuntik (kʼopona Salmo 41:3). Jich bitʼil ya yakʼbotik te schʼul espíritu, ya skoltayotik yuʼun ayuk kiptik, jpʼijiltik sok lamal kʼinal te ya xtuun kuʼuntik (Prov. 18:14; Filip. 4:13). Sok ya yakʼ jnaʼtik te ya sta yorail te ya xbajt slajin spisil te chameletik (Is. 33:24).
Te Jehová ya sjakʼ te jkʼoptik kʼalal ya yakʼbotik kiptik, jpʼijiltik sok slamalil kʼinal kaʼiytik. (Ilawil te párrafo 17).
18. ¿Bin texto skoltayojat ta yorail awokol? (Jaʼnix jich ilawil te recuadro «Textoetik te ya yakʼ smukʼul kʼinal kaʼiytik kʼalal ya x-okʼotik»).
18 Te Ezequías akʼbot smukʼul kʼinal yaʼiy yuʼun te bin la yal te Jehová. Jaʼnix jich te joʼotik ya xjuʼ ya yakʼ smukʼul kʼinal kaʼiytik te bin ya yal ta Biblia. Te Jehová la skʼan te la yichʼ tsʼibayel jilel te kʼopiletik-abi te ya yakʼ smukʼul kʼinal kaʼiytik kʼalal ya xkʼaxotik ta tulan wokolil (Rom. 15:4). Kiltik te bin kʼax ta stojol jtul hermana ta África Occidental, te bayal buelta ya x-okʼ te kʼalal la yichʼ albeyel te yichʼoj cáncer. Jich ya yal: «Jun texto te bayal ya skoltayon jaʼ te Isaías 26:3. Manchukme ma xjuʼ ya jkomtik te bin ya xkʼax ta jtojoltik, te versículo ini ya yakʼ kiltik te Jehová ya xjuʼ ya yakʼbotik te lamal kʼinal te ya xtuun kuʼuntik te ya skoltayotik ta snaʼel jkomel jbatik ta swenta te bin yilel ya kiltik te wokoliletik te ya xkʼax ta jtojoltik». ¿Yabal xjul ta awoʼtan jun texto te la skoltayat kʼalal ayat ta tulan wokol sok te kʼalal jich la awaʼiy te maʼyuk bin ya xjuʼ ya apase?
19. ¿Bin majtanil ya jmaliytik?
19 Ayotikix ta slajibal kʼajkʼal, jaʼ yuʼun ya xkʼaxotik ta wokoliletik te ya yakʼ x-okʼotik. Pero, jich bitʼil la kiltik te ejemplo yuʼun te Ana, te David sok te ajwalil Ezequías, te Jehová ya yil te yaʼlel jsitik kʼalal ya x-okʼotik sok kʼux ya yaʼiy te jwokoltik. Sok ay ta yoʼtan te yaʼlel jsitike. Jaʼ yuʼun, kʼalal ya xkʼaxat ta tulan wokolil albeya te Jehová te bin yaʼiyel ya awaʼiy aba. Mame xa awijkitay te hermanoetik ta congregación te kʼuxat ta yoʼtanik. Jaʼnix jich mame xa akom aba ta sleel te mukʼul kʼinal te ya yakʼ te Jehová ta Biblia. Ya xjuʼ ya schʼuun awoʼtan te ya smajtantesat teme jun awoʼtan ya xkujch awuʼun. Sok nopolix ya sta skʼajkʼalel te ya xbajt skus yaʼlel jsitik te Jehová (Apoc. 21:4). ¡Ta achʼ Balumilal jaʼnax ya xbajt okʼukotik yuʼun tseʼel oʼtanil!
KʼAYOJIL 4 Jaʼ Jkanan kuʼun te Jehová