DANIEL

1 Kʼalal yoxibal xa ox jabil yochel ta ajvalil ta Juda li Jeoiakime,+ li ajvalil Nabukodonosor ta Babiloniae bat setu li Jerusalene.+ 2 Ta tsʼakale, li Jeovae laj yakʼ ochuk ta skʼob+ Nabukodonosor li ajvalil Jeoiakim ta Judae xchiʼuk li kʼusitik tstunesik ta sna* melel Diose. Jech laj yichʼ batel ta sna* sdios te ta yosilal Sinar.*+ Te laj yakʼ li ta snail skʼulejal sdiose.+

3 Li ajvalile laj yalbe mantal Aspenas ti jaʼ bankilal yaj-abtel ta spasob mantal ti akʼo ikʼbatuk talel jayvoʼuk j-israeletike* xchiʼuk ti akʼo yikʼ tal li snitilulal ajvaliletik xchiʼuk li snitilulal bankilaletike.+ 4 Skʼan jaʼ xikʼ talel li keremetik* ti muʼyuk jutebuk spaltailike,* ti kʼupiluk sbaike, ti pʼijikuke, ti oyuk lek yojtikinobil yuʼunike, ti xaʼibeikuk lek smelolale+ xchiʼuk ti xtojobikuk ta abtel li ta spasob mantal ajvalile. Li bankilal j-abtele skʼan xchanubtas ta skʼop xchiʼuk ta stsʼib li jkaldeaetike. 5 Jech xtok, li ajvalile laj yal mantal ti jaʼ akʼo slajesik jujun kʼakʼal li lekil veʼliletik yuʼune xchiʼuk li vino chuchʼe. Oxib jabil skʼan xichʼik chanubtasel;* mi tsʼaki une, skʼan xbat tunikuk ta stojolal li ajvalile.

6 Te kapal laj yichʼik tʼujel talel jayvoʼuk li ta snitilulal* Juda eke, jaʼik Daniel,*+ Ananias,* Misael* xchiʼuk Asarias.*+ 7 Li bankilal j-abtel ta pasob mantale laj yakʼbe yan sbi* li keremetike; li Daniele, Beltsasar+ laj yakʼbe sbi; li Ananiase, Sadrak laj yakʼbe sbi; li Misaele, Mesak laj yakʼbe sbi; li Asariase, Abednego+ laj yakʼbe sbi.

8 Li Daniele laj yakʼ ta yoʼonton ti muʼyuk tsokes sba li ta lekil veʼliletik xchiʼuk li ta vino chuchʼ ajvalile. Jaʼ yuʼun, laj yalbe li bankilal j-abtel ta pasob mantal ti mu stakʼ slajes li kʼusitik xuʼ tsokes-o sbae. 9 Li melel Diose la stijbe yoʼonton li bankilal j-abtel ta pasob mantal sventa lekuk xil* li Daniele xchiʼuk ti xkʼuxubine.+ 10 Li bankilal j-abtel ta pasob mantale xi laj yalbe li Daniele: «Chixiʼ yuʼun li ajvalil ti jaʼ kajvale, yuʼun jaʼ yaloj li kʼusi chalajesik xchiʼuk li kʼusi chavuchʼike. ¿Kʼusi xa noʼox chal mi laj yil ti jecheʼ xa sakpakʼanoxuke, ti mu xakoʼolajik xchiʼuk li yan keremetike?* Voʼon oy jmul* chkʼot ta stojolal ajvalil avuʼunik». 11 Pe li Daniele xi laj yalbe li jchabivanej ti jaʼ vaʼanbil yuʼun li bankilal j-abtel ta pasob mantal sventa xchabi li Daniel, Ananias, Misael xchiʼuk Asariase: 12 «Avokoluk, akʼo avil ta preva lajunebuk kʼakʼal li avajtuneltake, jaʼ noʼox akʼo yakʼik jlajeskutik li kʼusitik chchʼi ta balumile xchiʼuk voʼ noʼox akʼo yakʼik kuchʼkutik; 13 ta tsʼakal une, koʼoltasunkutik avil xchiʼuk li yan keremetik* ti jaʼ tslajesik li lekil veʼliletik yuʼun ajvalile, vaʼun jaʼ xa te chanop kʼusi chapasbe li avajtuneltake».

14 Lek laj yaʼi li kʼusi albate, jech lik yakʼan ta preva lajuneb kʼakʼal. 15 Kʼalal lokʼ lajuneb kʼakʼale, mas to lek xvinaj spat xokonik xchiʼuk mas to lek xkuxojik* kʼuchaʼal li keremetik* ti jaʼ tslajesik li lekil veʼliletik yuʼun ajvalile. 16 Jaʼ yuʼun, li jchabivaneje muʼyuk bu laj yakʼbe slajesik li lekil veʼliletik xchiʼuk li vinoe, jaʼ noʼox laj yakʼbe slajesik li kʼusitik chchʼi ta balumile. 17 Li melel Diose laj yakʼbe yojtikinobil yuʼunik li chanvoʼ keremetike,* laj yakʼbe spʼijilik xchiʼuk la sjambe lek satik sventa xaʼibeik smelolal kʼusiuk vunal; li Daniele akʼbat spʼijil yoʼ xaʼibe smelolal kʼusiuk vaychil xchiʼuk kʼusiuk noʼox ti ch-akʼbat yil+ li krixchanoetike.

18 Kʼalal kʼot skʼakʼalil ti kʼusi ora lek yaloj ajvalil chichʼik ikʼel batel ta stojolale,+ li bankilal j-abtel ta pasob mantale laj yikʼan batel ta stojolal li Nabukodonosore. 19 Kʼalal chiʼinatik ta loʼil yuʼun li ajvalile, li Daniel, Ananias, Misael xchiʼuk li Asariase+ mi jsetʼuk* xkoʼolajik xchiʼuk li yan keremetike. Jech te kom tunikuk-o ta stojolal li ajvalile. 20 Kʼalal oy kʼusitik tsjakʼ li ajvalil ti skʼan pʼijikuk xchiʼuk ti skʼan xaʼibeikuk lek smelolale, li ajvalile laj yil ti lajuneb to velta mas xtojobik kʼuchaʼal li paleetik ti xchanojik majiae xchiʼuk li jtʼunoletik*+ ti bu kʼalal sventainoje. 21 Li Daniele te kom-o kʼalal to ta sba jabil yochel ta ajvalil li Siroe.+

2 Kʼalal xchibal xa ox jabil yochel ta ajvalil li Nabukodonosore, oy kʼusitik la xvaychin; ep loʼilaj yoʼonton+ xchiʼuk mi jaʼuk x-och svayel. 2 Jaʼ yuʼun, li ajvalile laj yal mantal ti akʼo yichʼ tsobel tal li paleetik ti xchanojik majiae, li jtʼunoletike,* li j-akʼchameletike xchiʼuk li jkaldeaetik* sventa xalbeik kʼusi ti la xvaychin li ajvalile. Jaʼ yuʼun, te kʼot svaʼan sbaik ta yeloval li ajvalile.+ 3 Xi albatik yuʼun li ajvalile: «Livaychinaj, pe solel chloʼilaj tajek koʼonton, yuʼun ta jkʼan ta jnaʼ kʼusi ti la jvaychine». 4 Li jkaldeaetike ta arameo kʼop*+ xi la stakʼbeik li ajvalile: «Ajvalil, kuxlukot sbatel osil. Cholbo tal avajtuneltak li kʼusi la avaychine, vaʼun chkalbotkutik avaʼi kʼusi smelolal».

5 Li ajvalile xi laj yalbe li jkaldeaetike: «Liʼe jaʼ li kʼusi kʼotem xa ta nopel kuʼune: mi muʼyuk bu xavalbeikun li kʼusi la jvaychine xchiʼuk ti kʼusi smelolale, bikʼitik chavichʼik bojilanel. Jech xtok, li anaike tspas ta letrina* ti buchʼuuk noʼox xuʼ stunese. 6 Pe mi laj avalbeikun ti kʼusi la jvaychine xchiʼuk ti kʼusi smelolale, chkakʼboxuk amotonik, chkakʼ atojolik xchiʼuk chkakʼoxuk ta ichʼel ta mukʼ.+ Jaʼ yuʼun, albeikun kʼusi ti la jvaychine xchiʼuk ti kʼusi smelolale».

7 Xi takʼavik yan veltae: «Ajvalil, cholbo tal avajtuneltak li kʼusi la avaychine, vaʼun chkalbotkutik avaʼi kʼusi smelolal».

8 Xi takʼav li ajvalile: «Jnaʼoj ti jaʼ noʼox chakʼan chajalijesike, yuʼun laj xa avaʼiik li kʼusi kʼotem ta nopel kuʼune. 9 Mi mu xavakʼbeikun jnaʼ kʼusi ti la jvaychine, jpʼel skʼoplal chkakʼboxuk kastigo akotolik. Yuʼun laj xa achap akʼopik ti oy kʼusi chajutbeikune,* chakʼan chaloʼlaikun sventa jel li kʼusi jnopoje. Jaʼ yuʼun, albeikun kʼusi ti la jvaychine, jech ta jnaʼ ti xuʼ avuʼunik yalbel smelolal xtoke».

10 Li jkaldeaetike xi la stakʼbeik li ajvalile: «Mi junuk krixchano ta balumil* xtakʼ yuʼun li kʼusi tsjakʼ ajvalile, yuʼun mi junuk mukʼta ajvalil o jpasmantal jech skʼanojbe junuk pale ti xchanoj majiae, mi junuk jtʼunol* xchiʼuk mi junuk jkaldea. 11 Toj tsots li kʼusi tsjakʼ ajvalile, muʼyuk buchʼu xuʼ xtakʼbe yuʼun, jaʼ noʼox li diosetik ti muʼyuk liʼ xchiʼukik ta naklej li buchʼutik snaʼ xcham xlajike».*

12 Kʼalal laj yaʼi jeche, tsan tajek skʼakʼal yoʼonton li ajvalile, vaʼun laj yal mantal ti akʼo yichʼ chʼaybel skʼoplal skotol li buchʼutik pʼijik ta Babiloniae.+ 13 Kʼalal jech lokʼ mantale xchiʼuk kʼalal jutuk xa skʼan xichʼik milel li buchʼutik pʼijike, laj yichʼ saʼel sventa xichʼ milel ek li Daniel xchiʼuk xchiʼiltake.

14 Li vaʼ kʼakʼale, li Daniele laj yichʼ spʼijil, vaʼun ta nakʼal* ay skʼopon li Ariok ti jaʼ bankilal jchabivanej yuʼun li ajvalile xchiʼuk ti jaʼ lokʼem smil li buchʼutik pʼijik ta Babiloniae. 15 Li Daniele xi la sjakʼbe li Ariok ti jaʼ bankilal jchabivanej yuʼun li ajvalile: «¿Kʼuxi xa noʼox ti jech laj yal mantal li ajvalile?». Vaʼun, li Arioke te lik xchapbe yaʼi+ li Daniele. 16 Jaʼ yuʼun, li Daniele bat skʼel li ajvalile, la skʼanbe vokol ti x-akʼbat to yorail sventa xchapbe smelolal li xvayiche.

17 Li Daniele bat ta sna xchiʼuk bat yalbe xchiʼiltak li kʼusi yakal chkʼot ta pasele, jaʼ li Ananias, Misael xchiʼuk Asariase. 18 Laj yalbe ti akʼo skʼanbeik ta orasion li Dios ta vinajel ti akʼo kʼuxubinatikuke, ti akʼbatuk snaʼik li kʼusi mukul skʼoplale sventa mu xichʼik milel li Daniel xchiʼuk li xchiʼiltake xchiʼuk li buchʼutik pʼijik ta Babiloniae.

19 Vaʼun, li Daniele akʼbat snaʼ ta xvayich+ li kʼusi mukul skʼoplale. Jech te lik skʼupil kʼopta li Dios ta vinajele. 20 Xi laj yal li Daniele:

laj avakʼ jnaʼkutik li kʼusi tsvul-o yoʼonton li ajvalile».+

24 Vaʼun, li Daniele och batel ti bu oy li Arioke ti jaʼ vaʼanbil sventa xchʼaybe skʼoplal li buchʼutik pʼijik ta Babiloniae,+ xi kʼot yalbee: «Mu xamil junuk li pʼijil viniketik ta Babiloniae. Jaʼ lek ikʼun batel ta stojolal li ajvalile, voʼon chkalbe kʼusi smelolal li xvayiche».

25 Li Arioke ta anil noʼox laj yikʼ batel ta stojolal ajvalil li Daniele, xi kʼot yalbee: «La jta jun vinik ti laj yichʼ chukel lokʼel tal ta Juda+ ti jaʼ x-al yuʼun kʼusi smelolal xvayich li ajvalile». 26 Li ajvalile xi laj yalbe li Daniel ti Beltsasar+ sbie: «¿Mi ta melel x-al avuʼun kʼusi ti la jvaychine xchiʼuk ti kʼusi smelolale?».+ 27 Li Daniele xi la stakʼbe li ajvalile: «Muʼyuk buchʼu x-al yuʼun li kʼusi mukul skʼoplal tskʼan tsnaʼ+ li ajvalile mi jaʼuk li buchʼutik pʼijike, li jtʼunoletike,* li paleetik ti xchanojik majiae mi jaʼuk li jkʼelkʼanaletike. 28 Pe oy jun Dios ta vinajel ti jaʼ chakʼ ta naʼel li kʼusitik mukul skʼoplale+ xchiʼuk jaʼ laj yakʼbe snaʼ ajvalil Nabukodonosor li kʼusi chkʼot ta pasel li ta slajebaltik xa batel kʼakʼale. Liʼe jaʼ li kʼusi la avaychine xchiʼuk jaʼ li kʼusi la-akʼbat avil ti echʼ ta anopben kʼalal jaʼo te puchʼulot ta ateme:*

29 »Kʼalal jaʼo te puchʼulot ta ateme,* ajvalil, echʼ ta anopben li kʼusi chkʼot ta pasel ta jelavele. Jech xtok, li Buchʼu chakʼ ta naʼel li kʼusitik mukul skʼoplale laj xa yakʼbot anaʼ li kʼusi chkʼot ta pasele. 30 Ti jech laj kichʼ akʼbel jnaʼ li kʼusi mukul skʼoplale, maʼuk ta skoj ti voʼon xa mas pʼijun kʼuchaʼal li yantike; jaʼ sventa xkakʼbe snaʼ ajvalil kʼusi smelolal li xvayiche xchiʼuk sventa snaʼ li kʼusi tsnope.+

31 »Ajvalil, laj avil jun mukʼta lokʼol. Li lokʼol ti mukʼ ta jyalel xchiʼuk ti solel xojobaj noʼoxe te vaʼal ta aveloval xchiʼuk toj xibal sba ta kʼelel. 32 Li sjol lokʼole ta lekil oro pasbil,+ li stiʼ yoʼonton xchiʼuk xchibal skʼobe ta plata pasbil,+ li xchʼut xchiʼuk xchibal yoʼe ta kovre pasbil,+ 33 li xchibal yakane ta tsatsal takʼin pasbil,+ li snukʼtak yakan kʼalal to ta sniʼtak yoke kapal pasbil ta tsatsal takʼin xchiʼuk ta achʼel.*+ 34 Te akʼeloj jaʼ to ti kʼalal laj yichʼ pitsel tal jpʼej tone, ti mu ta kʼabaluk laj yichʼ pitsele. Xjipip to kʼotel li ta snukʼtak yakan lokʼol ti kapal pasbil ta tsatsal takʼin xchiʼuk ta achʼele, jech toj lilijel kʼot yuʼun.+ 35 Li vaʼ kʼakʼale, li tsatsal takʼin, li achʼel, li kovre, li plata xchiʼuk li oroe jmoj laj yichʼik lilinel, laj yichʼik kuchel batel ta ikʼ jech kʼuchaʼal solepal* li kʼusi chichʼ ikʼael ta veranoe,* muʼyuk xa kʼusi kom jsetʼuk.* Yan li ton ti jaʼ la slilin li lokʼole pas ta jpʼej mukʼta vits, jech la snojes sjunul li balumile.

36 »Taje jaʼ li kʼusi la xvaychin ajvalile, avi une chkalbekutik yaʼi ti kʼusi smelolale. 37 Ajvalil, —voʼot ajvalilot yuʼun li ajvaliletike, ti la xchotanot ta ajvalil li Dios ta vinajele,+ ti laj yakʼ ajuʼel, atsatsal xchiʼuk ti laj yakʼot ta ichʼel ta mukʼe, 38 ti yakʼoj ta akʼob li krixchanoetik ti buyuk noʼox nakalike, li chonbolometik ta osiltike xchiʼuk li mutetik ta vinajele, jaʼ yakʼoj aventain skotol—+ voʼot akʼoplal li sjol lokʼol ti pasbil ta oroe.+

39 »Kʼalal mi laj skʼoplal li ajvalilal* avuʼune, chlik yan ajvalilal+ ti mas bikʼit skʼoplal kʼuchaʼal voʼote; mi laj une, chlik yan ajvalilal, jaʼ li yoxibal ti ta kovre pasbile, jaʼ chlik sventain sjunul li balumile.+

40 »Li xchanibal ajvalilal chtale lek tsots xuʼ yuʼun jech kʼuchaʼal li tsatsal takʼine.+ Jaʼ tslilin xchiʼuk chvochʼ li yantike,+ jaʼ jech kʼuchaʼal li tsatsal takʼin ti tslilin xchiʼuk ti tspas ta pukuk* skotol li yantike xchiʼuk ti tslajes ta j-echʼele.

41 »Jech kʼuchaʼal laj avil ti kapal pasbil ta tsatsal takʼin xchiʼuk ta achʼel li snukʼtak yakan xchiʼuk li sniʼtak yoke, jaʼ jech chchʼak sba li ajvalilale, pe chakʼ to onoʼox yip li tsatsal takʼine, yuʼun laj avil ti kapal ta kʼunil achʼel li tsatsal takʼine. 42 Jech kʼuchaʼal ti kapal ta tsatsal takʼin xchiʼuk ta achʼel li sniʼtak yoke, jaʼ jech bakʼintik tsots, bakʼintik kʼun li ajvalilale. 43 Jech kʼuchaʼal laj avil ti kapal ta kʼunil achʼele, jaʼ jech skapoj sbaik xchiʼuk li jnaklejetike,* pe mu onoʼox spas ta jmoj skʼopik jech kʼuchaʼal mu skap sba lek li tsatsal takʼin xchiʼuk li achʼele.

44 »Kʼalal jaʼo ch-ajvalilaj li ajvaliletik taje, li Dios te oy ta vinajele tsvaʼan jun ajvalilal+ ti muʼyuk bu chichʼ chʼaybel-o skʼoplale.+ Li ajvalilal taje muʼyuk ch-och ta skʼob junuk jteklum.+ Jaʼ bikʼitik tslilin xchiʼuk tslajesbe skʼoplal skotol li ajvalilaletik taje,+ vaʼun stuk xa noʼox te chkom sbatel osil.+ 45 Jaʼ jech chkʼot ta pasel jech kʼuchaʼal laj avil ti laj yichʼ pitsel talel jpʼej ton ta vitse, ti mu ta kʼabaluk laj yichʼ pitsel tale xchiʼuk ti la slilin li tsatsal takʼine, li kovree, li achʼele, li platae xchiʼuk li oroe.+ Li Mukʼul Diose laj yakʼbe snaʼ ajvalil li kʼusi chkʼot ta pasel ta tsʼakale.+ Jaʼ melel li kʼusi la avaychine xchiʼuk jpʼel skʼoplal chkʼot ta pasel li kʼusi skʼan xale».

46 Vaʼun, li ajvalil Nabukodonosore la skejan spatan sba ta lumtik ta stojolal li Daniele xchiʼuk laj yichʼ ta mukʼ. Laj yal mantal ti xichʼ akʼbel smotone xchiʼuk ti xichʼ akʼbel pome. 47 Li ajvalile xi laj yalbe li Daniele: «Ta melel, li Adiose jaʼ li Dios ti mas mukʼ skʼoplal kʼuchaʼal yan diosetike, jaʼ Ajvalil yuʼun li ajvaliletike xchiʼuk jaʼ li Buchʼu chakʼ ta naʼel li kʼusitik mukul skʼoplale, yuʼun albej avuʼun smelolal li kʼusi mukul skʼoplal liʼe».+ 48 Li ajvalile laj yakʼ ta ichʼel ta mukʼ li Daniele, laj yakʼbe lekil epal matanaletik, la svaʼan ta ajvalil ta sjunul li yosilal Babiloniae+ xchiʼuk la stikʼ ta bankilal jpasmantal yuʼun skotol li buchʼutik pʼijik ta Babiloniae. 49 Li ajvalile laj yakʼbe yabtel te ta yosilal Babilonia li Sadrak, Mesak xchiʼuk Abednegoe,+ yuʼun jech la skʼan li Daniele. Yan li stuke te abtej ta spasob mantal li ajvalile.

3 Li ajvalil Nabukodonosore la spas jun mukʼta lokʼol ta oro ti 60 xukʼubil* stayleje xchiʼuk ti vakib xukʼubil* sjamleje. Te la svaʼan ta stenlejaltik Dura ta yosilal Babilonia. 2 Vaʼun, li ajvalil Nabukodonosore la stak ta ikʼel li jsatrapaetike,* li bankilal jpasmantaletike, li itsʼinal ajvaliletike, li jtojobtasvanejetike, li jkʼejtakʼinetike, li jchapanvanejetike, li jchabivanejetike xchiʼuk skotol li buchʼutik oy yabtelik ta jteklumetik sventa xtalik li ta skʼinal lokʼol la spas ajvalil Nabukodonosore.

3 Jaʼ yuʼun, li jsatrapaetike,* li bankilal jpasmantaletike, li itsʼinal ajvaliletike, li jtojobtasvanejetike, li jkʼejtakʼinetike, li jchapanvanejetike, li jchabivanejetike xchiʼuk skotol li buchʼutik oy yabtelik ta jteklumetike la stsob sbaik sventa xtalik li ta skʼinal lokʼol la spas ajvalil Nabukodonosore. Te la svaʼan sbaik ta yeloval li lokʼol la spas Nabukodonosore. 4 Xi tsots avan li j-al-aʼyeje: «Aʼio avaʼiik akotolik ti likemoxuk ta jujun jteklum, ta jujun mukʼtik lum xchiʼuk li buchʼutik jeltos akʼopike, 5 mi laj avaʼiik bakʼ li kachue, li amae,* li arpae, li kʼox arpae, li stijobil son ti oy yakʼiltake, li ama ti pasbil ta nukul ti chichʼ vuchʼtaele* xchiʼuk li yan stijobiltak sone, skʼan me xakejan abaik xchiʼuk skʼan me xavichʼik ta mukʼ li lokʼol ta oro la spas ajvalil Nabukodonosore. 6 Li buchʼu mu skejan sba sventa xichʼ ta mukʼe ta ora noʼox chichʼ jipel ochel ta orno ti xtiltun* skʼakʼale».+ 7 Jaʼ yuʼun, kʼalal laj yaʼiik bakʼ li kachue, li amae,* li arpae, li kʼox arpae, li stijobil son ti oy yakʼiltake xchiʼuk li yan stijobiltak sone, la skejan sbaik skotol li buchʼutik likemik ta jujun jteklum, ta jujun mukʼtik lum xchiʼuk li buchʼutik jeltos skʼopik sventa xichʼik ta mukʼ li lokʼol ta oro la spas ajvalil Nabukodonosore.

8 Kʼalal jech yakal chkʼot ta pasele, oy junantik jkaldeaetik nopajik batel sventa xbat stikʼbeik smul* li judaetike. 9 Xi kʼot yalbeik li ajvalil Nabukodonosore: «Ajvalil, kuxlukot sbatel osil. 10 Ajvalil, laj aval mantal ti skʼan skejan sba skotolik xchiʼuk ti skʼan xichʼik ta mukʼ li lokʼol ta oro mi laj yaʼiik bakʼ li kachue, li amae,* li arpae, li kʼox arpae, li stijobil son ti oy yakʼiltake, li ama ti pasbil ta nukul ti chichʼ vuchʼtaele* xchiʼuk li yan stijobiltak sone; 11 xchiʼuk laj aval mantal ti skʼan xichʼ jipel ochel ta orno ti xtiltun* skʼakʼal+ li buchʼu mu skʼan skejan sba sventa xichʼ ta mukʼe. 12 Pe oy jayvoʼuk judaetik ti avakʼojbe yabtel te ta yosilal Babiloniae mi jsetʼuk* xchʼunik amantal, jaʼ li Sadrak, Mesak xchiʼuk Abednegoe.+ Mu skʼan xichʼik ta mukʼ li adiostake xchiʼuk mu skʼan xichʼik ta mukʼ li lokʼol ta oro la apase».

13 Vaʼun, li Nabukodonosore ta skapemal xa sjol laj yal mantal ti akʼo yikʼik tal li Sadrak, Mesak xchiʼuk Abednegoe. Jaʼ yuʼun, laj yichʼik ikʼel talel ta stojolal li ajvalile. 14 Xi albatik yuʼun li Nabukodonosore: «Sadrak, Mesak, Abednego, ¿mi melel ti mu xakʼan xavichʼik ta mukʼ li jdiostake+ xchiʼuk li lokʼol ta oro la jpase? 15 Li avi une, mi chapaloxuk xa sventa xakejan abaik yoʼ xavichʼik ta mukʼ li lokʼol la jpas mi laj avaʼiik bakʼ li kachue, li amae,* li arpae, li kʼox arpae, li stijobil son ti oy yakʼiltake, li ama ti pasbil ta nukul ti chichʼ vuchʼtaele* xchiʼuk li yan stijobiltak sone, lek un bi. Pe mi mu xakʼan xavichʼik ta mukʼe, ta ora noʼox chavichʼik jipel ochel ta orno ti xtiltun* skʼakʼale. Te xvinaj mi oy junuk dios ti xuʼ yuʼun spojoxuk lokʼel ta jkʼobe».+

16 Li Sadrak, Mesak xchiʼuk Abednegoe xi la stakʼbeik li ajvalile: «Nabukodonosor, mu persauk jtakʼkutik li kʼusi chavale. 17 Ajvalil, mi laj kichʼkutik jipel ochel ta orno ti xtiltun* skʼakʼale, jaʼ xuʼ spojunkutik lokʼel li Jdioskutik ti chitunkutik ta stojolale xchiʼuk jaʼ tspojunkutik lokʼel ta akʼob.+ 18 Pe mi muʼyuk la spojunkutike, jamal chkalkutik avaʼi, ajvalil, ti muʼyuk onoʼox bu chitunkutik ta stojolal li adiostake mi jaʼuk chkichʼkutik ta mukʼ li lokʼol ta oro la apase».+

19 Li Nabukodonosore kap tajek sjol ta stojolal li Sadrak, Mesak xchiʼuk Abednegoe, solel kapem xa tajek sat* ta stojolalik. Vaʼun, laj yal mantal ti akʼo to skʼakʼubtasik vukub velta mas li orno kʼuchaʼal onoʼox tspasike. 20 Laj yalbe mantal jayvoʼ yajsoltarotak ti lek xuʼ yuʼunik ti akʼo xchukik li Sadrak, Mesak xchiʼuk Abednegoe sventa sjipik ochel li ta orno ti xtiltun* skʼakʼale.

21 Jech la xchukik li keremetike, la sjipik ochel li ta orno ti xtiltun* skʼakʼale, te slapoj ochel li skʼuʼ slamoj ta sbaike, li skʼuʼ spokʼike, li xpix sjolike xchiʼuk li yan skʼuʼ spokʼ slapojike. 22 Ta skoj ti tsots tajek li smantal ajvalile xchiʼuk ti mu xa noʼox tsʼikbaj skʼakʼal li ornoe, jaʼ chamik ta sleb noʼox kʼokʼ li buchʼutik la xchukik batel li Sadrak, Mesak xchiʼuk Abednegoe. 23 Pe li Sadrak, Mesak xchiʼuk Abednegoe chukul yalik li ta orno ti xtiltun* skʼakʼale.

24 Li ajvalil Nabukodonosore och xiʼel ta yoʼonton, vaʼun tots ta anil, xi laj yalbe li bankilal j-abteletik yuʼune: «¿Mi mu oxvoʼuk viniketik ti la jchuktik xchiʼuk ti la jiptik ochel ta kʼokʼe chaʼa?». Xi la stakʼbeik li ajvalile: «Jech, kajval». 25 Xi laj yal li ajvalile: «Pe ¡kʼelavilik!, chanvoʼ to viniketik te xvaʼetik ta yut kʼokʼ chkil, muʼyuk kʼakʼemik jutebuk, li xchanvoʼale xkoʼolaj kʼuchaʼal xnichʼon diosetik».

26 Li Nabukodonosore nopaj batel li ta stiʼ orno ti xtiltun* skʼakʼale, xi laj yale: «¡Sadrak, Mesak, Abednego, yajtuneltak li Dios ti toj toyol oye,+ laʼik, lokʼanik tal!». Li Sadrak, Mesak xchiʼuk Abednegoe lokʼik tal li ta yut kʼokʼe. 27 Jaʼ yuʼun, li jsatrapaetike,* li bankilal jpasmantaletike, li itsʼinal ajvaliletike xchiʼuk li bankilal j-abteletik yuʼun ajvalil ti te tsobolike+ laj yilik ti muʼyuk kʼusi pasbatik yuʼun li kʼokʼe,+ mi jsetʼuk* kʼakʼ jpʼejuk stsotsil sjolik, muʼyuk kʼusi spas li skʼuʼ slamoj ta sbaike xchiʼuk mi jaʼuk laj yikʼinik chʼail.*

28 Li Nabukodonosore xi jamal laj yale: «Kʼupil kʼoptabiluk li Dios yuʼun Sadrak, Mesak xchiʼuk Abednego+ ti la stak tal jun yaj-anjel sventa spoj li yajtuneltake. Li keremetike jaʼ la spat yoʼontonik ta stojolal li Sdiosike, jaʼ muʼyuk la xchʼunbeik smantal li ajvalile xchiʼuk la sten ta yoʼonton xkuxlejalik* ta skoj ti mu skʼan xtunik o ti mu skʼan xichʼik ta mukʼ yan diose, yuʼun jaʼ noʼox tskʼan chichʼik ta mukʼ li Sdiosike.+ 29 Jaʼ yuʼun, chkakʼ jun mantal: mi oy junuk jteklum, mukʼta lum o mi jaʼ li krixchanoetik ti jeltos skʼopik ti oy kʼusitik chopol chalik ta stojolal li Sdios Sadrak, Mesak xchiʼuk Abednegoe, bikʼitik chichʼik bojel, li snaike tspas ta letrina* ti buchʼuuk noʼox xuʼ stunese, yuʼun chʼabal yan Dios ti xuʼ yuʼun chkoltavan jech kʼuchaʼal li Sdiosike».+

30 Vaʼun, li ajvalile laj yakʼbe tsots yabtel* te ta yosilal Babilonia li Sadrak, Mesak xchiʼuk Abednegoe.+

4 «Li ajvalil Nabukodonosore xi chalbe batel aʼyej skotol li jteklumetike, li mukʼtik lumetike xchiʼuk skotol li buchʼutik jeltos skʼopik ti te nakalik ta spʼejel balumile: ¡junuk avoʼontonik! 2 Oy ta koʼonton chkalboxuk avaʼiik li senyailtak xchiʼuk li kʼusitik labalik sba la spas ta jtojolal li Dios ti toj toyol oye. 3 ¡Toj mukʼtik li senyailtak la spase xchiʼuk toj mukʼtik li kʼusitik labalik sba la spase! Jaʼ ch-ajvalilaj-o sbatel osil xchiʼuk jaʼ tspas-o mantal mu ventauk ti jaykʼol kuxlejal chtale.+

4 »Voʼon li Nabukodonosorune jun toʼox koʼonton te oyun ta jna xchiʼuk lek toʼox xbat skotol li ta jpasob mantale. 5 Pe jun veltae livaychinaj, lixiʼ tajek. Kʼalal jaʼo te puchʼulun ta jteme,* lixiʼ yuʼun li kʼusitik laj kile xchiʼuk li kʼusitik echʼ ta jnopbene.+ 6 Jaʼ yuʼun, laj kal mantal ti akʼo yikʼik tal ta jtojolal skotol li buchʼutik pʼijik ta Babilonia sventa xalbeikun smelolal li jvayiche.+

7 »Li vaʼ kʼakʼale, talik li paleetik ti xchanojik majiae, li jtʼunoletike,* li jkaldeaetike* xchiʼuk li jkʼelkʼanaletike.+ Kʼalal laj kalbeik li kʼusi la jvaychine, muʼyuk x-albej yuʼunik smelolal.+ 8 Ta slajeb xa une, tal ta jtojolal li Daniel ti Beltsasar+ sbie, ti jaʼ yichʼojbe sbi li jdiose+ xchiʼuk ti te oy ta stojolal li sjuʼel chʼul diosetike.+ Te lik kalbe li kʼusi la jvaychine, xi laj kalbee:

9 »‹Beltsasar, voʼot bankilalot yuʼun li paleetik ti xchanojik majiae,+ jnaʼoj lek ti te oy ta atojolal li sjuʼel chʼul diosetike+ xchiʼuk ti muʼyuk vokol chavaʼi yalbel smelolal li kʼusitik mukul skʼoplale.+ Jaʼ yuʼun, albun smelolal li kʼusitik laj kil ta jvayiche.

10 »›Oy kʼusitik li-akʼbat kil kʼalal jaʼo te puchʼulun ta jteme,* laj kil jtekʼ teʼ+ te tsʼunul ta oʼlol balumil, solel nat ta jyalel.+ 11 Chʼi li teʼe, lek tsots bat xchiʼuk kʼot kʼalal to ta vinajel li sniʼe. Xvinaj to ta kʼelel ta jujujot stiʼil balumil. 12 Lek kʼupil sba yanal xchiʼuk lek pim sat, te tsta sveʼel skotolik. Te ch-axinajik* li chonbolometik ta osiltike xchiʼuk te chvayik ta skʼobkʼobtak li mutetik ta vinajele. Jaʼ te tsta sveʼel skotol li kʼusitik kuxajtike.*

13 »›Kʼalal oy kʼusitik chi-akʼbat kil ti kʼalal jaʼo te puchʼulun ta jteme,* laj kil jun jchabivanej, jaʼ jun chʼul j-almantal ti yal talel ta vinajele.+ 14 Xi tsots x-avete: «¡Tsʼetik li teʼe,+ tuchʼik li skʼobkʼobtake, lilinbeik li yanale, tanpuk batuk avuʼunik li sate! Akʼo jatavikuk lokʼel li chonbolometik ti te ch-axinajike* xchiʼuk li mutetik ti te luchajtik ta skʼobkʼobtake. 15 Pe te tekʼluk komuk li xchumanil xchiʼuk yibele, chukik lek ta tsatsal takʼin xchiʼuk ta kovre, te tekʼluk komuk li ta yaxaltike. Akʼo tʼuxijuk ta job osil ta vinajel xchiʼuk jaʼ akʼo xchiʼin ta naklej li chonbolometik ti te oyik ta osiltike.+ 16 Akʼo yichʼ jelbel ta yoʼonton chonbolom li yoʼontone, jaʼ to mi echʼ vukub jabile.*+ 17 Yuʼun jech laj yalik mantal li jchabivanejetike+ xchiʼuk jaʼ jech lokʼ ta yeik li chʼul j-almantaletike sventa snaʼik li buchʼutik kuxajtik ti jaʼ Jpasmantal ta stojolal ajvalil krixchanoetik li Buchʼu toj toyol oye,+ jaʼ chal buchʼu chakʼbe yabtel xchiʼuk xuʼ xchotan ta ajvalil li buchʼu mas bikʼit skʼoplale».

18 »›Taje jaʼ li kʼusi la jvaychin voʼon li ajvalil Nabukodonosorune; jaʼ yuʼun, Beltsasar, voʼot albun kʼusi smelolal. Yuʼun skotol li buchʼutik pʼijik ti bu kʼalal jventainoje muʼyuk bu x-albej yuʼunik smelolal.+ Pe li voʼote xuʼ avuʼun, yuʼun te oy ta atojolal li sjuʼel chʼul diosetike›.

19 »Li vaʼ kʼakʼale, li Daniel ti Beltsasar+ sbie chʼayal to kʼot yoʼonton kʼuk sjalil xchiʼuk lik xiʼuk-o li kʼusitik akʼbat yil ta snopbene.

»Xi laj yal li ajvalile: ‹Beltsasar, mu xaxiʼ yuʼun li kʼusi la jvaychine xchiʼuk li kʼusi smelolale›.

»Xi la stakʼ li Beltsasare: ‹Kajval, jaʼ akʼo kʼotuk ta stojolal buchʼutik spʼajojot li avayiche xchiʼuk jaʼuk kʼotuk ta stojolal avajkontratak li kʼusi smelolale.

20 »›Li jtekʼ teʼ laj avil ti lek nat bate, ti lek tsots bate, ti kʼot kʼalal to ta vinajel li sniʼe, ti xvinaj to ta kʼelel ta jujujot stiʼil balumile,+ 21 ti lek kʼupil sba yanale, ti lek pim sate, ti te tsta sveʼel skotolike, ti te ch-axinajik* li chonbolometik ta osiltike xchiʼuk ti te chvayik ta skʼobkʼobtak li mutetik ta vinajele+ 22 voʼot akʼoplal, ajvalil, yuʼun puk batel akʼoplal, la atsak lek avip xchiʼuk mukʼ bat akʼoplal ti kʼot kʼalal to ta vinajele+ xchiʼuk la aventain kʼalal to ta jujujot stiʼil balumil.+

23 »›Li ajvalile laj yil jun jchabivanej, jaʼ jun chʼul j-almantal+ ti yal talel ta vinajel ti xi chale: «Tsʼetik li teʼe xchiʼuk lilinik ta j-echʼel, pe te tekʼluk komuk li xchumanil xchiʼuk yibele, chukik lek ta tsatsal takʼin xchiʼuk ta kovre, te tekʼluk komuk li ta yaxaltike. Akʼo tʼuxijuk ta job osil ta vinajel xchiʼuk jaʼ akʼo xchiʼin ta naklej li chonbolometik ti te oyik ta osiltike, jaʼ to mi echʼ vukub jabile».*+ 24 Ajvalil, liʼe jaʼ smelolal li avayiche; yuʼun jech laj yal mantal li Buchʼu toj toyol oy ti jechuk xkʼot ta stojolal li kajvale. 25 Chavichʼ jipel lokʼel ta stojolal li krixchanoetike, jaʼ xa chbat achiʼin ta naklej li chonbolometik ta osiltike xchiʼuk chlik aloʼ yaxal* jech kʼuchaʼal li tot vakaxetike. Jech xtok, chatʼuxij ta job osil ta vinajel.+ Mi echʼ vukub jabile,*+ jaʼ to te chanaʼ ti jaʼ Jpasmantal ta stojolal ajvalil krixchanoetik li Buchʼu toj toyol oye xchiʼuk ti jaʼ chal buchʼu tstikʼ ta ajvalile.+

26 »›Yan li xchumanil laj yalik ti te to tekʼluk komuk xchiʼuk yibele+ jaʼ skʼan xal ti chachaʼoch ta ajvalil mi laj xa ox anaʼ ti jaʼ ch-ajvalilaj ta vinajel li Diose. 27 Jaʼ yuʼun, ajvalil, chʼuno li kʼusi chkalbote. Iktao spasel li mulile, jaʼ paso li kʼusi leke; komtsano spasel li kʼusi toj chopole, jaʼ lek kʼuxubino li buchʼutik abol sbaike. Mi jech la apase, xuʼ van jun avoʼonton xakuxi to batel xchiʼuk te oy-o li kʼusitik avuʼune›».+

28 Skotol taje kʼot ta pasel ta stojolal li ajvalil Nabukodonosore.

29 Kʼalal echʼ xa ox 12 ue, jaʼo te chanav ta jol na ta spasob mantal ta Babilonia. 30 Xi laj yal li ajvalile: «Li Mukʼta Babiloniae voʼon la jvaʼan ta kipal xchiʼuk ta juʼel jtuk sventa xkʼot ta jpasob mantal xchiʼuk sventa xpuk batel skʼoplal li jmukʼulale».

31 Kʼalal yakal toʼox chkʼopoj li ajvalile, oy buchʼu xi kʼopoj tal ta vinajele: «Xi chavichʼ albele, ajvalil Nabukodonosor: ‹Laj xa avichʼ pojbel li ajvalilale,*+ 32 chavichʼ jipel lokʼel ta stojolal li krixchanoetike, jaʼ xa chbat achiʼin ta naklej li chonbolometik ta osiltike xchiʼuk chlik aloʼ yaxal* jech kʼuchaʼal li tot vakaxetike. Mi echʼ vukub jabile,* jaʼ to te chanaʼ ti jaʼ Jpasmantal ta stojolal ajvalil krixchanoetik li Buchʼu toj toyol oye xchiʼuk ti jaʼ chal buchʼu tstikʼ ta ajvalile›».+

33 Li vaʼ orae, kʼot ta stojolal Nabukodonosor li kʼusi laj yichʼ alele. Laj yichʼ jipel lokʼel ta stojolal li krixchanoetike, lik sloʼ yaxal* jech kʼuchaʼal li tot vakaxetike xchiʼuk te tʼuxij ta job osil ta vinajel. Natub stsotsil sjol jech kʼuchaʼal skʼukʼumal aguila, pajajtik to sniʼ yichʼak kʼuchaʼal mut.+

34 «Kʼalal tsʼaki li yorail albile,+ la jtoy muyel jsat ta vinajel voʼon li Nabukodonosorune, jech vul jchʼulel; vaʼun lik jkʼupil kʼopta li Buchʼu toj toyol oye, lik jkʼupil kʼopta xchiʼuk lik jtoybe skʼoplal li Buchʼu kuxul sbatel osile, yuʼun jaʼ tspas-o mantal sbatel osil xchiʼuk te oy-o li ajvalilal yuʼune mu ventauk ti jaykʼol kuxlejal chtale.+ 35 Muʼyuk kʼusi stu ilbil skotol li jnaklejetik ta balumile, yuʼun li Diose jaʼ tspas li kʼusi tskʼan yoʼonton ta stojolal li soltaroetik ta vinajele xchiʼuk ta stojolal li jnaklejetik ta balumile. Muʼyuk buchʼu xuʼ xpajtsanat*+ o ti xi x-albate: ‹¿Kʼu yuʼun ti jech la apase?›.+

36 »Li vaʼ orae, vul jchʼulel, vaʼun lik jkʼupin yan velta li kabtel ta ajvalilale, lik mukʼibuk jkʼoplal yan velta xchiʼuk sut tal ta jtojolal li kutsilale.+ Lik saʼikun li bankilaletike xchiʼuk li bankilal j-abteletik kuʼune, laj kichʼ chotanel ta ajvalil yan velta xchiʼuk mas to laj kichʼ mukʼibtasbel jkʼoplal.

37 »Liʼ ta orae, voʼon li Nabukodonosorune ta jkʼupil kʼopta li Ajvalil ta vinajele,+ ta jtoybe skʼoplal xchiʼuk chkalbe yutsilal, yuʼun tukʼ skotol li yabtele xchiʼuk tukʼ li sbetake,+ yuʼun xuʼ sbikʼtajes li buchʼu mukʼ skʼoplal chaʼi sbae».+

5 Li ajvalil Belsasare+ laj yakʼ jun mukʼta veʼel xchiʼuk la stak ta ikʼel jmil ta voʼ bankilaletik yuʼun. Te yakal chuchʼ vino ta yelovalik.+ 2 Kʼalal chyakub xa ox ta skoj svino li Belsasare, laj yal mantal ti akʼo yichʼik tal li vasoetik pasbil ta oro xchiʼuk ta plata ti la slokʼes tal ta templo ta Jerusalen+ li Nabukodonosor ti jaʼ stote. Laj yal mantal ti akʼo yichʼik tal sventa x-uchʼbolaj-o xchiʼuk li bankilaletik yuʼune, li stsʼakal ajniltake xchiʼuk li yan yajniltake. 3 Jech oxal, laj yichʼik tal li vasoetik pasbil ta oro ti te la slokʼesik tal ta sna Dios ta Jerusalene. Jech te lik uchʼbolajikuk-o li ajvalil xchiʼuk li bankilaletik yuʼune, li stsʼakal ajniltake xchiʼuk li yan yajniltake. 4 Laj yuchʼik vino, vaʼun te lik skʼupil kʼoptaik li diosetik ta oro, ta plata, ta kovre, ta takʼin, ta teʼ xchiʼuk ta tone.

5 Kʼalal jaʼo ch-uchʼbolajike, te lik vinajuk sniʼtak skʼob jun vinik, lik tsʼibajuk ta pakʼbal na* ta spasob mantal ajvalil ta stukʼil ti bu vuchul li kandeleroe. Li ajvalile te skʼelojbe spat li kʼobil kʼalal jaʼo yakal tstsʼibaje. 6 Solel lik sakpakʼtajuk* li ajvalile, bat xchʼulel ta xiʼel ta skoj li kʼusi laj yile. Lik kʼunibuk li yakane+ xchiʼuk lik skʼojilan sba li sjoltak yakane.

7 Li ajvalile tsots lik avanuk yoʼ xal mantal ti akʼo stsobik tal li jtʼunoletike,* li jkaldeaetike* xchiʼuk li jkʼelkʼanaletike.+ Xi laj yalbe li pʼijil viniketik te ta Babiloniae: «Buchʼuuk noʼox ti xkʼel yuʼun xchiʼuk ti x-albej yuʼun smelolal li tsʼib liʼe chichʼ akʼbel slap kuxul morado kʼuʼil, chichʼ xojbel snatsʼ ta oro+ xchiʼuk chkʼot ta yoxvoʼal ajvalil* ti bu kʼalal jventainoje».+

8 Jech ochik batel skotol li sviniktak ajvalil ti lek pʼijike, pe muʼyuk xkʼel yuʼunik kʼusi chal li tsʼibe mi jaʼuk albej yuʼunik ajvalil kʼusi smelolal.+ 9 Jaʼ yuʼun, xiʼ tajek li ajvalil Belsasare xchiʼuk sakpakʼtaj li sate; mu xa snaʼ kʼusi tspasik li bankilaletik yuʼune.+

10 Kʼalal kʼot ta xchikin meʼ ajvalil li kʼusi chalik li ajvalil xchiʼuk li bankilaletik yuʼune, och batel ti bu chveʼike, xi laj yale: «Ajvalil, kuxlukot sbatel osil. Mu xavakʼ sibtasot li kʼusi chavile xchiʼuk mu me sakpakʼtaj li asate. 11 Yuʼun ti bu kʼalal chapas mantale oy jun vinik* ti te oy ta stojolal li sjuʼel chʼul diosetike. Kʼalal kuxul toʼox li atote, li vinik taje laj yakʼ ta ilel ti lek jamal snopben, ti jamal lek sat xchiʼuk ti lek pʼij jech kʼuchaʼal li diosetike.+ Li ajvalil Nabukodonosor ti jaʼ atote jaʼ la stikʼ ta bankilal ta stojolal li paleetik ti xchanojik majiae, li jtʼunoletike,* li jkaldeaetike* xchiʼuk li jkʼelkʼanaletike.+ Ajvalil, taje jaʼ jech la spas li atote. 12 Li Daniel ti Beltsasar+ akʼbat sbi yuʼun li ajvalile mas to toj pʼij, xojtikin lek xchiʼuk jamal lek sat sventa x-al yuʼun kʼusi smelolal li vaychiletike, li kʼusi mu stakʼ aʼibel smelolale xchiʼuk xchapaj yuʼun li kʼusitik vokol ta aʼiele.*+ Jaʼ yuʼun, alo mantal ti akʼo yikʼik tal li Daniele sventa xalbe smelolal».

13 Jech oxal, laj yikʼik batel ta stojolal ajvalil li Daniele. Xi jakʼbat yuʼun li ajvalile: «¿Mi voʼot li Danielot ti la xchukot lokʼel ta Juda+ li jtot ti kʼalal echʼ ta ajvalile? 14 Kaʼioj ti te oy ta atojolal li sjuʼel diosetike,+ ti jamal lek anopbene, ti jamal lek asate xchiʼuk ti mas to toj pʼijote.+ 15 Akʼo mi laj yichʼik ikʼel talel ta jtojolal li pʼijil viniketike xchiʼuk li jtʼunoletik* sventa skʼelik li kʼusi tsʼibabile xchiʼuk sventa xalbeikun smelolale, muʼyuk bu x-al yuʼunik.+ 16 Yan li voʼote kaʼioj ti x-albej avuʼun smelolale+ xchiʼuk ti xchapaj avuʼun li kʼusitik vokol ta aʼiele.* Jaʼ yuʼun, mi kʼel avuʼun kʼusi chal li tsʼibe xchiʼuk mi laj avalbun kʼusi smelolale, chavichʼ lapbel kuxul morado kʼuʼil, chavichʼ xojbel anatsʼ ti pasbil ta oroe xchiʼuk chakʼot ta yoxvoʼal ajvalil* ti bu kʼalal jventainoje».+

17 Li Daniele xi la stakʼbe li ajvalile: «Mu persauk xavakʼbun li matanale, xuʼ xavakʼbe yantik. Pe ta onoʼox jkʼelbot li kʼusi tsʼibabile xchiʼuk chkalbot avaʼi kʼusi smelolal. 18 Ajvalil, li Dios ti toj toyol oye la stikʼ ta ajvalil li atot Nabukodonosore, mukʼ skʼoplal bat yuʼun, laj yakʼ ta ichʼel ta mukʼ xchiʼuk laj yakʼbe yutsilal.+ 19 Ta skoj ti mukʼibtasbat skʼoplal yuʼun li Diose, lik nikikuk ta xiʼel yuʼun+ skotol li jteklumetike, li mukʼtik lumetike xchiʼuk li krixchanoetik ti jeltos skʼopike. Yuʼun tsmil o kuxul chikta li buchʼu tskʼan yoʼontone xchiʼuk tstoybe skʼoplal o tsbikʼtajesbe skʼoplal li buchʼu xal yoʼontone.+ 20 Pe kʼalal lik stoy sba xchiʼuk kʼalal lik tsatsubuk yoʼontone, oy kʼusitik lik spas ta skoj li stoyobbaile,+ vaʼun laj yichʼ jipel lokʼel ta ajvalil xchiʼuk laj yichʼ pojbel li smukʼulale. 21 Laj yichʼ jipel lokʼel ta stojolal li krixchanoetike xchiʼuk laj yichʼ jelbel ta yoʼonton chonbolom li yoʼontone, jaʼ bat xchiʼin ta naklej li teʼtikal vuroetike. Lik sloʼ yaxal* jech kʼuchaʼal li tot vakaxetike xchiʼuk tʼuxij ta job osil ta vinajel jaʼ to ti kʼalal lik snaʼ ti jaʼ Jpasmantal ta stojolal ajvalil krixchanoetik li Dios ti toj toyol oye xchiʼuk ti jaʼ chal buchʼu tstikʼ ta ajvalile.+

22 »Pe li voʼote, Belsasar, ti jaʼ xnichʼonot li ajvalile muʼyuk xabikʼtajes aba akʼo mi avaʼiojbe skʼoplal taje. 23 Jaʼ noʼox lik atoy aba ta stojolal li Ajvalil ta vinajele+ xchiʼuk laj aval mantal ti akʼo yichʼik talel li vasoetik ti te toʼox oy ta snae.+ Jaʼ laj avuchʼik-o vino xchiʼuk li bankilaletik avuʼune, li atsʼakal ajniltake xchiʼuk li yan avajniltake. Jaʼ la akʼupil kʼopta li diosetik pasbil ta plata, ta oro, ta kovre, ta takʼin, ta teʼ xchiʼuk ta tone, jaʼ li diosetik ti mu kʼusi xilik, ti mu kʼusi xaʼiik xchiʼuk ti mu kʼusi snaʼike.+ Jaʼ muʼyuk xavalbe yutsilal li Dios ti jaʼ yichʼoj ta venta li akuxlejale+ xchiʼuk li kʼusitik chapase. 24 Jaʼ yuʼun, la stak talel li kʼobile sventa stsʼiba li kʼusi laj xa avile.+ 25 Xi chal li kʼusi laj yichʼ tsʼibaele: MENE, MENE, TEKEL xchiʼuk PARSIN.

26 »Xi smelolal li jujupʼel kʼope: MENE: li Diose xchapoj ti jayib kʼakʼal cha-ajvalilaje, vaʼun tsuts xa yuʼun.+

27 »TEKEL: laj xa avichʼ pʼisel ta kilo, pe muʼyuk olot.

28 »PERES: laj xa yichʼ chʼakel li ajvalilal* avuʼune, jaʼ xa laj yichʼ akʼbel li jmediaetik xchiʼuk li jpersiaetike».+

29 Li Belsasare laj yal mantal ti akʼo yichʼ lapbel kuxul morado kʼuʼil li Daniele xchiʼuk ti akʼo yichʼ xojbel snatsʼ ti ta oro pasbile; laje la spukik batel ti chkʼot ta yoxvoʼal ajvalil* ti bu kʼalal sventainoj li ajvalile.+

30 Li akʼobal taje, laj yichʼ milel li ajvalil Belsasar ti jaʼ jkaldea vinike.+ 31 Vaʼun, jaʼ och ta ajvalil li Dario+ ti jaʼ jmedia vinike, te van 62 jabil yichʼoj kʼalal och ta ajvalile.

6 Li Darioe kʼot ta nopel yuʼun ti tsvaʼan 120 ta voʼ jsatrapaetik* ti bu kʼalal sventainoje.+ 2 Oy oxvoʼ bankilal j-abteletik ti jaʼ sventainojik li jsatrapaetike,*+ june jaʼ li Daniele.+ Li oxvoʼ bankilaletike jaʼ chtal albatikuk yuʼun jsatrapaetik li kʼusitik chkʼot ta pasele sventa chabibiluk lek li kʼusitik oy yuʼun ajvalile. 3 Li Daniele vinaj ti jaʼ mas xtojob kʼuchaʼal li yan bankilal j-abteletik xchiʼuk li jsatrapaetike,* yuʼun jaʼ mas to pʼij kʼuchaʼal li yantike.+ Jech oxal, li ajvalile la snop chakʼbe tsots yabtel ta sjunul ti bu kʼalal sventainoje.

4 Li vaʼ kʼakʼale, li bankilal j-abteletik xchiʼuk li jsatrapaetike* lik saʼik kʼuxi xuʼ stikʼbeik smul Daniel ta sventa ti kʼu yelan tskʼel li jteklume.* Pe mi jsetʼuk* la stabeik smul xchiʼuk mi jaʼuk snaʼ xloʼlavan laj yilik, yuʼun xuʼ jpat koʼontontik ta stojolal, yakʼoj lek ta yoʼonton yabtel xchiʼuk mi jaʼuk snaʼ xloʼlavan. 5 Ta tsʼakale, xi laj yalik li viniketike: «Muʼyuk ta jtabetik jsetʼuk* smul li mu Daniele, jaʼ noʼox mi jaʼ ta jtikʼbetik-o smul ta skoj ti chchʼunbe smantal li Sdiose».+

6 Jaʼ yuʼun, li bankilal j-abteletik xchiʼuk li jsatrapaetike* jmoj la stsob sbaik batel ta stojolal li ajvalile. Xi kʼot yalbeike: «Ajvalil Dario, kuxlukot sbatel osil. 7 Skotol li bankilal j-abteletike, li bankilal jpasmantaletike, li jsatrapaetike,* li jtojobtasvanejetike xchiʼuk li itsʼinal ajvaliletike la xchap skʼopik, yuʼun tskʼanik ti akʼo yakʼ jun mantal li ajvalil ti persa skʼan chʼunele. Li mantal tskʼanike, ajvalil, jaʼ ti echʼuk 30 kʼakʼal ti voʼot noʼox akʼo skʼanbeikot vokole. Mi jaʼ la skʼanbeik vokol junuk dios o junuk vinike, akʼo yichʼ jipel ochel ta xchʼen leonetik.+ 8 Avi une, ajvalil, akʼo ave ti lek chavaʼi li mantale xchiʼuk akʼo afirma+ sventa mu xichʼ jelel jech kʼuchaʼal chal smantal li jmediaetik xchiʼuk jpersiaetik ti mu stakʼ tupʼele».+

9 Jaʼ yuʼun, li ajvalil Darioe laj yakʼ sfirma li ta svunal mantale.

10 Kʼalal laj yaʼi Daniel ti laj xa yakʼ sfirma ajvalil li ta svunal mantale, ta ora noʼox bat ta sna. Och batel li ta skuarto ta jol na ti jamal sventanail ti skʼeloj batel Jerusalene.+ Oxib velta ta kʼakʼal tskejan sba sventa spas orasion xchiʼuk sventa skʼupil kʼopta Sdios jech kʼuchaʼal nopem onoʼox xaʼie. 11 Jun kʼakʼale, jaʼo te kʼotik li viniketike, te yakal tskʼopon Sdios la staik li Daniele xchiʼuk te xvokolet la staik.

12 Vaʼun, nopajik batel ta stojolal li ajvalile, la svulesbeik ta sjol li mantal laj yakʼe. Xi laj yalbeike: «Ajvalil, ¿mi mu lajuk apas firmar jun mantal chaʼa ti akʼo echʼuk 30 kʼakʼal ti voʼot noʼox akʼo skʼanbeikot vokole xchiʼuk ti ta xichʼ jipel ochel ta xchʼen leonetik mi jaʼ la skʼanbeik vokol junuk dios o junuk vinike?». Xi la stakʼ li ajvalile: «Jech, lek tsʼibabil kom jech kʼuchaʼal chal smantal li jmediaetik xchiʼuk jpersiaetik ti mu stakʼ tupʼele».+ 13 Ta anil noʼox xi la stakʼbeik li ajvalile: «Li Daniel ti chukbil lokʼel ta Judae+ mu stsakot ta venta mi jaʼuk stsak ta venta li mantal la apas firmare, yuʼun oxib to velta ta kʼakʼal tspas orasion».+ 14 Kʼalal laj yaʼi li ajvalile, toj tuchʼel to kʼot yoʼonton, te lik snop kʼuxi xuʼ skolta li Daniele; laj yakʼ tajek persa spojel jaʼ to ti kʼuxi chʼay batel kʼakʼale. 15 Jech oxal, jmoj ochik batel yan velta li viniketik ta stojolal li ajvalile, xi laj yalbeike: «Ajvalil, naʼo me ti chal smantal jmediaetik xchiʼuk jpersiaetik ti mu xuʼ xichʼ jelel junuk mantal ti jaʼ yaloj li ajvalile».+

16 Jech oxal, li ajvalile laj yal mantal ti akʼo yikʼik tal li Daniele, vaʼun la sjipik ochel ta xchʼen leonetik.+ Li ajvalile xi laj yalbe li Daniele: «Jaʼ tskoltaot li Adios ti skotol ora chatun ta stojolale». 17 Laje, laj yichʼik talel jpʼej ton sventa smakbeik stiʼ li chʼene. Li ajvalile laj yakʼbe seyoal li tone, jaʼ li seyoal s-aniyoe xchiʼuk li seyoal s-aniyo bankilaletik yuʼune sventa mu xichʼ jelel li kʼusi laj yichʼ nopel ta stojolal li Daniele.

18 Ta tsʼakale, bat ta spasob mantal li ajvalile. Muʼyuk xveʼ sjunul akʼobal, muʼyuk la skʼan la xchʼay yoʼonton* xchiʼuk mi jsetʼuk* x-och svayel. 19 Ta yokʼomal kʼalal naka to sakjaman tal jutuke, tots li ajvalile xchiʼuk anil xa bat li ta xchʼen leonetike. 20 Kʼalal nopaj batel ta chʼene, ta yatel yoʼonton xi laj yapta li Daniele: «Daniel, yajtunel kuxul Dios, ¿mi la skoltaot ta ye leonetik li Adios ti skotol ora chatun ta stojolale?». 21 Ta ora noʼox xi takʼbat yuʼun li Daniele: «Ajvalil, kuxlukot sbatel osil. 22 Li Jdiose la stak tal yaj-anjel sventa smakbe ye li leonetike,+ jech oxal muʼyuk la stiʼikun,+ yuʼun muʼyuk jmul laj yilun li Diose xchiʼuk muʼyuk kʼusi chopol jpasojbot, ajvalil».

23 Xmuyubaj tajek li ajvalile, vaʼun laj yal mantal ti akʼo yichʼ lokʼesel ta chʼen li Daniele. Kʼalal laj yichʼ lokʼesel ta chʼen li Daniele, muʼyuk yayijem jsetʼuk,* yuʼun la spat yoʼonton ta stojolal li Sdiose.+

24 Jech oxal, li ajvalile laj yal mantal ti akʼo yikʼik tal li viniketik ti la stikʼbeik smul* li Daniele, jmoj laj yichʼik jipel ochel ta xchʼen leonetik xchiʼuk yajnil xnichʼnabik. Kʼalal muʼyuk toʼox kʼotemik ta lumtike, ta ora noʼox chʼamatik yuʼun li leonetike, solel lilinbatik ta kʼuxel li sbakilike.+

25 Vaʼun, li ajvalil Darioe xi la stsʼibabe batel mantal skotol li jteklumetike, li mukʼtik lumetike xchiʼuk li buchʼutik jeltos skʼopik ti te nakajtik ta spʼejel balumile:+ «¡Junuk avoʼontonik! 26 Chkakʼ jun mantal ta sjunul ti bu kʼalal jventainoje: ti akʼo nikikuk ta xiʼel* skotol krixchanoetik ta stojolal li Sdios Daniele,+ yuʼun jaʼ noʼox stuk kuxul Dios xchiʼuk te oy-o sbatel osil. Muʼyuk chlaj skʼoplal li ajvalilal* yuʼune xchiʼuk jaʼ tspas-o mantal sbatel osil.+ 27 Jaʼ chpojvan,+ jaʼ chkoltavan xchiʼuk jaʼ chakʼ ta ilel senyailtak xchiʼuk kʼusitik labal sba ta vinajel xchiʼuk ta balumil,+ yuʼun la spoj lokʼel ta ye leonetik li Daniele».

28 Jaʼ yuʼun, li Daniele lek bat xkuxlejal kʼalal jaʼo tikʼil ta ajvalil li Darioe+ xchiʼuk kʼalal och ta ajvalil li Siro ti jaʼ jpersia vinike.+

7 Li ta sba jabil yochel ta ajvalil ta Babilonia li Belsasare,+ li Daniele vaychinaj, oy kʼusi laj yil ta snopben kʼalal jaʼo te puchʼul ta steme.*+ Vaʼun, la stsʼiba li kʼusi la xvaychine;+ lek xcholet la stsʼiba skotol li kʼusi laj yile. 2 Xi laj yal li Daniele:

«Kʼalal jaʼo oy kʼusi yakal chi-akʼbat kil ta jvayich ta akʼobaltike, ¡kʼelavil!, lik syukʼilan mukʼta nab+ li ikʼ chlik talel ta xchanjotal vinajele. 3 Vaʼun, te lik lokʼuk tal chankot mukʼta jtiʼvanej chonbolom+ li ta nabe, jelajtik jujukot.

4 »Li jkote xkoʼolaj kʼuchaʼal leon,+ oy xikʼ jech kʼuchaʼal xikʼ aguila.+ Te jkʼeloj laj yichʼ jekbel li xikʼtake, laj yichʼ chechel muyel sventa vaʼal xkom jech kʼuchaʼal jun krixchano xchiʼuk laj yichʼ jelbel ta yoʼonton krixchano li yoʼontone.

5 »Laje, lokʼ talel li xchaʼkotal jtiʼvanej chonbolome, xkoʼolaj kʼuchaʼal jkot oso.+ Slikoj jun skʼob xchiʼuk te skatsʼoj* oxtel chʼilteʼil; xi albate: ‹Batan, bat tiʼan epal bekʼet›.+

6 »Kʼalal te jkʼeloj-oe, lokʼ talel li yoxkotal jtiʼvanej chonbolome, xkoʼolaj kʼuchaʼal jkot leopardo,+ pe oy chanib xikʼ ta spat jech kʼuchaʼal xikʼ jkot mut xchiʼuk oy chanpʼej sjol.+ Vaʼun, laj yichʼ akʼbel yabtel sventa xlik spas mantal.

7 »Kʼalal jaʼo oy kʼusi yakal chi-akʼbat kil ta akʼobaltike, te jkʼeloj lokʼ talel li xchankotal jtiʼvanej chonbolome, toj yan ta kʼelel, toj echʼ xa noʼox xibal sba xchiʼuk toj echʼ xa noʼox tsots li yipe. Li stanal yee ta tsatsal takʼin xchiʼuk pajajtik to snatil. Naka sjopel ta tiʼel yuʼun li kʼusi tstae xchiʼuk naka slilinel yuʼun, laje chpechʼ ta tekʼel li kʼusi komenaj* yuʼune.+ Mu xkoʼolaj kʼuchaʼal li yantik chonbolom ti baʼyuk lokʼan tale xchiʼuk oy lajuneb xulub. 8 Kʼalal te jkʼeloj li xulubtake, laj kil te lokʼ talel yan xulub, mas bikʼit,+ la spits lokʼel oxib xulubil. Li xulubil ti tsʼakal to lokʼ tale oy sbekʼ sat jech kʼuchaʼal sbekʼ sat krixchano xchiʼuk oy ye ti solel xtoyet noʼox chkʼopoje.+

9 »Kʼalal te jkʼeloj-oe, laj kil laj yichʼ akʼel chotlebaletik sventa ajvalil, vaʼun te choti+ li Buchʼu mu snaʼ xlaj yoraile.+ Li skʼuʼe sak tajek kʼuchaʼal taiv,+ li stsotsil sjole lek sak jech kʼuchaʼal sakil tsots.* Li xchotlebe jaʼ jech kʼuchaʼal leb kʼokʼ; li syantailtak xchotlebe jaʼ jech kʼuchaʼal kʼokʼ ti xtiltune.*+ 10 Ti bu chotole te chbein lokʼel kʼokʼ.+ Oy jun miyon anjeletik ti te chtunik ta stojolale xchiʼuk te vaʼal 100 miyon anjeletik ta yeloval.+ La stsak xchotleb li Jchapanvaneje,+ vaʼun laj yichʼ jamel livroetik.

11 »Ta skoj ti te xvulvun xchiʼuk ti xtoyet xa kʼusi chal li xulubile,+ te jkʼeloj-o jaʼ to ti kʼuxi laj yichʼ milel li jtiʼvanej chonbolome xchiʼuk laj yichʼ lilinbel li sbekʼtale, vaʼun laj yichʼ akʼel ta kʼabal sventa xichʼ chikʼel ta kʼokʼ. 12 Li yantik jtiʼvanej chonbolometike+ laj yichʼ pojbel li yabtelike, pe natubtasbatik to kʼuk sjalil li xkuxlejalike.

13 »Kʼalal jaʼo oy kʼusi yakal chi-akʼbat kil ta akʼobaltike, laj kil oy buchʼu yal tal ta tok ta vinajel ti xkoʼolaj kʼuchaʼal xnichʼon krixchanoe;+ akʼat ochuk ti bu oy li Buchʼu mu snaʼ xlaj yoraile,+ te laj yikʼik batel ta stsʼel. 14 Vaʼun, vaʼanat ta ajvalil,+ laj yichʼ ichʼel ta mukʼ+ xchiʼuk akʼbat ta skʼob li ajvalilale* sventa xlik tunikuk ta stojolal+ li jteklumetike, li mukʼtik lumetike xchiʼuk li buchʼutik jeltos skʼopike. Li ajvalilal tspase te-o sbatel osil, muʼyuk chlaj-o skʼoplal.+

15 »Voʼon li Danielune solel mu xa noʼox x-echʼ jvokol laj kaʼi ta skoj ti lixiʼo li kʼusi li-akʼbat kil ta jnopbene.+ 16 Bat jchiʼin ta loʼil jun li buchʼu te vaʼajtike sventa jakʼbe kʼusi smelolal ta melel li kʼusitik laj kile. La stakʼbun, laj yakʼbun jnaʼ kʼusi smelolal.

17 »‹Li chankot mukʼtik jtiʼvanej chonbolome+ jaʼ skʼan xal chanvoʼ ajvaliletik ti chlik stsak yabtelik ta balumile.+ 18 Pe li buchʼutik chʼul kʼotemik ta stojolal li Mukʼul Diose+ jaʼ chichʼik li ajvalilale, jaʼ chuʼuninik-o,+ jaʼ chichʼik-o sbatel osil›.

19 »Pe ta jkʼan ta jnabe mas skʼoplal li xchankotal jtiʼvanej chonbolom ti toj jelel kʼuchaʼal li yantike; toj echʼ xa noʼox xibal sba ta kʼelel, ta tsatsal takʼin li stanal yee xchiʼuk ta kovre li yichʼake. Naka sjopel ta tiʼel yuʼun li kʼusi tstae xchiʼuk naka slilinel yuʼun, laje chpechʼ ta tekʼel li kʼusi komenaj* yuʼune;+ 20 ta jkʼan ta jnabe mas skʼoplal xtok li lajuneb xulube+ xchiʼuk li yan xulub ti tsʼakal to lokʼ tale xchiʼuk ti la spits lokʼel oxib xulubile.+ Jaʼ li xulubil ti oy sbekʼ sat xchiʼuk ti oy ye ti solel xtoyet noʼox chkʼopoje xchiʼuk ti jaʼ mas nat xvinaj ta skotole.

21 »Kʼalal te jkʼeloj-oe, li xulubil taje laj kil bat stsak ta kʼop li buchʼutik chʼule. Kʼalal yakal xa ox tstsal skotole,+ 22 tal li Buchʼu mu snaʼ xlaj yoraile,+ jaʼ lik chapanvanuk sventa skolta li buchʼutik chʼul kʼotemik ta stojolal Mukʼul Diose,+ vaʼun kʼot yorail ti jaʼ ch-och ta skʼobik ajvalilal li buchʼutik chʼule.+

23 »Xi laj yale: ‹Li xchankotal jtiʼvanej chonbolome jaʼ skʼoplal li xchanvoʼal ajvalil chvul ta lokʼel ta balumile. Mu xkoʼolaj xchiʼuk li yantik ajvalilale, yuʼun jaʼ tslajes spʼejel li balumile, chpechʼ ta tekʼel xchiʼuk bikʼitik tslilin.+ 24 Li lajuneb xulubil laj avile jaʼ skʼoplal lajunvoʼ ajvalil ti te chlokʼik tal ti bu kʼalal sventainoj li ajvalilal taje. Pe ta tsʼakale, ta to xlik tal jun ajvalil ti mas to jelel kʼuchaʼal li yantik ta baʼyele xchiʼuk jaʼ chakʼ ta kʼexlal oxvoʼ ajvalil.+ 25 Chlik stsak ta kʼop li Buchʼu toj toyol oye+ xchiʼuk chlik yakʼbe svokol li buchʼutik chʼul kʼotemik ta stojolal Mukʼul Diose. Tskʼan tsjel li kʼusitik chkʼot ta pasel jujun jabile xchiʼuk tskʼan tsjel li mantale, vaʼun tstsal li buchʼutik chʼule, ti kʼu sjalil tstsale jaʼ jun jabil, chib jabil xchiʼuk j-oʼlol jabil.*+ 26 Pe choti li Jchapanvaneje, vaʼun la spojbeik li yabtel ta ajvalilale sventa xichʼ lajesbel-o skʼoplal xchiʼuk sventa xichʼ chʼaybel-o stsʼunbal ta j-echʼel.+

27 »›Li ajvalilale, li abtelal ta pasmantale xchiʼuk li yutsilal skotol ajvaliletik ti oy ta yolon vinajele jaʼ laj yichʼik akʼbel li jteklum ti chʼul kʼotemik ta stojolal Mukʼul Diose.+ Jaʼ ch-ajvalilajik-o sbatel osil,+ vaʼun chlik chʼunbatuk smantalik xchiʼuk chlik tunikuk ta stojolalik skotol li yan ajvaliletike›.

28 »Liʼ kʼalal tsuts li loʼile, pe voʼon li Danielune lixiʼo tajek li kʼusi laj kil ta jnopbene, sakpakʼan* likom yuʼun; pe te noʼox la jnakʼ* ta koʼonton li kʼusi laj kile».

8 Kʼalal yoxibal xa ox jabil yochel ta ajvalil li Belsasare,+ voʼon li Danielune oy kʼusi li-akʼbat kil, pe mu xkoʼolaj jech kʼuchaʼal li kʼusi li-akʼbat kil ta baʼyele.+ 2 Kʼalal te jkʼeloj li kʼusi li-akʼbat kile, jaʼo te oyun ta Susa+ te ta pasob mantal* ti te xkom ta yosilal Elame;+ te oyun ta stsʼel ukʼum Ulai kʼalal li-akʼbat kile. 3 Kʼalal la jtoy jsate, laj kil te kotol ta stsʼel ukʼum jkot tot chij+ ti oy chib xulube.+ Natik xchibal li xulube, pe li june mas to nat akʼo mi jaʼ tsʼakal to chʼi tal.+ 4 Laj kil ti chluchvan batel ta stukʼil smaleb kʼakʼal li tot chije, ta norte xchiʼuk ta sur, mu jkotuk jtiʼvanej chonbolom te chkoti ta yeloval. Jech xtok, muʼyuk buchʼu ti oy kʼusi chtal pojbatuk lokʼel ta skʼobe.+ La spas li kʼusi skʼan yoʼontone xchiʼuk la stoy sba.

5 Kʼalal te jkʼeloje, laj kil te lokʼ talel ta smaleb kʼakʼal jkot tot tentsun+ ti xvilet tal ta anil ta sba spʼejel balumil ti muʼyuk xa tsta ta tekʼel li balumile. Li tot tentsune xkiltik lek te bichil jun xulub ti te kakal ta oʼlol yuʼunik li chaʼpʼej sbekʼ sate.+ 6 Jaʼ tukʼ skʼeloj batel li tot chij ti oy chib xulub ti te kotol laj kil ta stsʼel ukʼume, ta skapemal sjol xvilet batel ta anil ti bu kotol li tot chije.

7 Laj kil nopaj batel xchiʼuk kapem tajek sjol ta stojolal li tot chije. Kʼot spuj ta luchel xchiʼuk la skʼasbe li chib xulube, muʼyuk xa poj yuʼun sba li tot chije. La sjip ta lum xchiʼuk la xpechʼilan ta tekʼel li tot chije xchiʼuk muʼyuk buchʼu ay pojatuk lokʼel ta skʼob.

8 Vaʼun, lik stoy sba tajek li tot tentsune. Kʼalal jaʼo la stsak lek yipe, laj yichʼ kʼasbel li smukʼta xulube; pe te chʼi talel chanib xulubil ti skʼeloj batel li ikʼ chlik talel ta xchanjotal vinajele.+

9 Laje, te chʼi talel jun bikʼit xulubil, la stsak batel lek yip ta stukʼil sur, ta stukʼil slokʼeb kʼakʼal xchiʼuk ta stukʼil Kʼupil sba Balumil.+ 10 Tsots la stsak batel yip jaʼ to ti kʼuxi kʼot ti bu oy li soltaroetik ta vinajele, la sjip yalel ta balumil junantik soltaroetik ta vinajel xchiʼuk junantik kʼanaletik, vaʼun la xpechʼilan ta tekʼel. 11 La stoy sba xtok ta stojolal li Bankilal yuʼun soltaroetike xchiʼuk laj yichʼ lokʼesel li matanal ti nopolik noʼox chichʼ akʼbel li Bankilale. Jech xtok, li bu chʼul svaʼanoje laj yichʼ jipel yalel.+ 12 Ta skoj li mulile, laj yichʼ akʼel ta kʼabal jtsop soltaroetik ta vinajel xchiʼuk li matanal ti nopolik noʼox chichʼ akʼele. Jech-o la sjip ta balumil li kʼusitik melele xchiʼuk lek bat yuʼun li kʼusitik la spase.

13 Laj kaʼi chkʼopoj jun anjel, pe xi jakʼbat yuʼun yan anjel xtoke: «¿Kʼu sjalil chjalij li kʼusi yakal chichʼ akʼel ta ilel ta sventa li matanal ti nopolik noʼox chichʼ akʼele, li mulil ti chakʼ vokolile+ xchiʼuk ti chichʼ pechʼel ta tekʼel ti bu chʼule xchiʼuk li soltaroetik ta vinajele?». 14 Xi laj yalbune: «Jaʼ to mi tsʼaki 2,300 kʼakʼale,* vaʼun chlik yichʼ chaʼmeltsanel ti bu chʼule jaʼ to ti kʼuxi lek xkome».

15 Voʼon li Danielune, kʼalal te jkʼeloj li kʼusi chi-akʼbat kile xchiʼuk kʼalal te xinopnun ti kʼusi smelolale, oy buchʼu te vaʼal vul ta keloval ti xkoʼolaj kʼuchaʼal jun vinike. 16 Ta tsʼakale, laj kaʼi te chkʼopoj jun vinik li ta oʼlol ukʼum Ulaie,+ xi tsots laj yale: «Gabriel,+ albo kʼusi smelolal li kʼusi laj yile».+ 17 Nopaj talel ti bu vaʼalune. Pe kʼalal nopaj tale, lixiʼ tajek xchiʼuk la jpatan jba ta lumtik. Xi laj yalbune: «Aʼio avaʼi, xnichʼon krixchano, li kʼusi la-akʼbat avile jaʼ to chkʼot ta pasel li ta slajebal kʼakʼale».+ 18 Kʼalal jaʼo yakal chchiʼinun ta loʼile, bat tajek jchʼulel ta vayel ti bu patalun ta lumtike. Laje, la stijun likel xchiʼuk te laj yakʼ vaʼikun ti bu toʼox vaʼalune.+ 19 Xi laj yalbune: «Chkakʼbot anaʼ kʼusi chkʼot ta pasel kʼalal poʼot xa skʼan stsuts li skʼakʼal oʼontonale, yuʼun jaʼ to chkʼot ta pasel li ta slajebal xa kʼakʼale.+

20 »Li jkot tot chij ti oy chib xulub laj avile jaʼ skʼoplal li ajvaliletik ta Media xchiʼuk ta Persiae.+ 21 Li tot tentsun ti pim stsotsile jaʼ skʼoplal li ajvalil ta Gresiae;+ li smukʼta xulub ti te kakal ta oʼlol yuʼunik li chaʼpʼej sbekʼ sate jaʼ skʼoplal li baʼyel ajvalile.+ 22 Li xulub laj yichʼ kʼasbele xchiʼuk ti te chʼi talel chanib xulubile+ jaʼ skʼoplal chanib ajvaliletik ti te chlik ta slumale, pe mu xuʼ yuʼunik jech kʼuchaʼal li ajvalile.

23 »Kʼalal poʼot xa ox stsuts li pasmantal yuʼunike xchiʼuk kʼalal mi tsʼaki xa ox* smulik li jpasmuliletike, chlik talel jun simaron ajvalil ti xaʼibe smelolal li kʼusi vokol ta aʼiele. 24 Lek tajek xuʼ yuʼun, pe mu ta sjuʼeluk stuk. Mu xa noʼox albajuk* chakʼ vokolil, lek chbat yuʼun li kʼusi tspase xchiʼuk pʼij tajek. Tslajesbe skʼoplal li buchʼutik lek xuʼ yuʼunike xchiʼuk li chʼul jteklume.+ 25 Toj manya, naka loʼlavanej tspas sventa spas kanal; xtoyet xa tajek chaʼi sba. Ep buchʼutik chakʼbe svokol kʼalal oy jun oʼontonale.* Chlik stoy sba xtok ta stojolal li Bankilal yuʼun bankilaletike, pe mu ta kʼabaluk chichʼ lajesel ta tsʼakal.

26 »Jaʼ melel li kʼakʼal* ti jech laj yichʼ alel kʼalal oy kʼusi la-akʼbat avile, jaʼ noʼoxe skʼan xanakʼ* ta avoʼonton li kʼusi laj avile, yuʼun jal to skʼan xkʼot ta pasel».+

27 Li voʼon Danielune lubem likom tajek xchiʼuk li-ipaj jayibuk kʼakʼal.+ Laje, litots batel, lik jpas li kabtel ti jbainoj yuʼun ajvalile;+ pe jecheʼ chʼayal likom yuʼun li kʼusi laj kile, yuʼun muʼyuk buchʼu xaʼibe smelolal.+

9 Li ta sba jabil yochel ta ajvalil li Dario+ ti jaʼ xnichʼon Asueroe —li Dario ti likem tal ta stsʼunbal jmediaetik ti laj yichʼ tʼujel ta ajvalil yoʼ sventain ti bu kʼalal yosil li jkaldeaetike—,+ 2 li ta sba jabil yochel ta ajvalile, voʼon li Danielune lik kaʼibe smelolal ta livroetik* ti jayib jabil yaloj Jeova ta stojolal j-alkʼop Jeremias ti jinesbil chkom li Jerusalene+ jaʼ 70 jabil.+ 3 Jaʼ yuʼun, la jtoy muyel jsat ta stojolal Jeova ti jaʼ melel Diose, tsots la jkʼanbe vokol ta orasion, la jpas ayuno,*+ la jlap chʼixal kʼuʼil* xchiʼuk la jvijbe jba tan. 4 La jkʼopon li Jeova Dios kuʼune xchiʼuk xi jamal laj kalbee:

«Kajval Jeova, voʼot li melel Diosote, voʼot mukʼul Diosot xchiʼuk toj labal aba, chapas li kʼusi avaloj ta atratoe xchiʼuk chavakʼbe ta ilel tukʼil kʼanelal+ li buchʼu tskʼanote xchiʼuk li buchʼu chchʼunbot amantale,+ 5 la jpas jmulkutik, muʼyuk lek kʼusi la jpaskutik, toj chopol tajek kʼusitik la jpaskutik xchiʼuk la jtoy jbakutik;+ la jkomtsankutik li amantaltake xchiʼuk li kʼusitik achapanoje. 6 Muʼyuk la jchikintabekutik li avajtuneltake, jaʼ li j-alkʼopetik+ ti ta abi la xchiʼinik ta loʼil li ajvaliletik kuʼunkutike, li bankilaletik kuʼunkutike, li jmoltotakutike xchiʼuk skotol li jnaklejetik ta jteklume. 7 Li voʼote, Jeova, naka tukʼik li kʼusitik chapase, yan li voʼonkutike jaʼ noʼox chkakʼ jbakutik ta kʼexlal* jech kʼuchaʼal avie, jech chaʼi sbaik ek li viniketik ta Judae, li jnaklejetik ta Jerusalene xchiʼuk skotol li Israel ti nom o ti nopol nakalike, jaʼ li buchʼutik la apuk batel ta yantik lum ta skoj ti muʼyuk tukʼ laj yakʼ sbaik ta atojolale.+

8 »Kajval Jeova, jaʼ noʼox chkakʼ jbakutik ta kʼexlal* xchiʼuk li ajvaliletik kuʼunkutike, li bankilaletik kuʼunkutike xchiʼuk li jmoltotakutike, yuʼun la jta jmulkutik ta atojolal. 9 Oy xkʼuxul yoʼonton li Jeova Dios kuʼunkutike xchiʼuk snaʼ xakʼ perton,+ pe li voʼonkutike jaʼ noʼox la jtoy jbakutik ta stojolal.+ 10 Muʼyuk la jchikintabekutik kʼusi laj yal li Jeova Dios kuʼunkutike, yuʼun muʼyuk la jchʼunkutik li mantal laj yakʼbunkutik ta stojolal li yajtuneltak ti jaʼik j-alkʼopetike.+ 11 Skotol Israel la spʼajik li Amantale xchiʼuk muʼyuk la xchʼunik li kʼusi laj avale, jaʼ yuʼun laj avakʼ taluk ta jtojolalkutik li chopol kʼoptaele xchiʼuk li kʼusi jamal laj yichʼ alel ti te tsʼibabil ta Smantal Moises ti jaʼ yajtunel melel Diose,+ ti jech kʼot ta jtojolalkutike, jaʼ ta skoj ti la jta jmulkutik ta atojolale. 12 Laj xa spas li kʼusi yaloje, yuʼun laj yakʼ taluk vokolil ta jtojolalkutik+ xchiʼuk ta stojolal li itsʼinal ajvaliletik kuʼunkutik ti laj toʼox sventainunkutike.* Li kʼusi kʼot ta stojolal Jerusalene muʼyuk bu jech kʼotem-o ta pasel li ta yolon vinajele.+ 13 Jech kʼuchaʼal tsʼibabil li ta Smantal Moisese, tal vokolil ta jtojolalkutik,+ pe muʼyuk la jkʼanbekutik vokol Jeova Dios kuʼunkutik sventa xakʼbunkutik ta ilel slekil yoʼonton, yuʼun muʼyuk laj kiktakutik spasel li kʼusi chopole+ xchiʼuk muʼyuk la jchʼunkutik ti chkʼot ta pasel li kʼusi avaloje.*

14 »Pe li Jeovae te-o ta sjol, jech oxal laj yakʼbunkutik talel jvokolkutik, yuʼun li Jeova Dios kuʼunkutike toj tukʼ li kʼusitik spasoje, pe muʼyuk la jchʼunbekutik li kʼusi laj yale.+

15 »Kajval Jeova Dios kuʼunkutik, ta ajuʼel la alokʼes tal ta yosilal Ejipto li ateklumale+ xchiʼuk laj avakʼ ta ojtikinel abi kʼalal to avie,+ pe li voʼonkutike laj xa jsaʼ jmulkutik xchiʼuk toj chopol kʼusitik la jpaskutik. 16 Jaʼ yuʼun, Jeova, ta skoj ti tukʼik kʼusitik chapase,+ avokoluk, mu xa xa-ilin xchiʼuk mu xa xkap ajol ta stojolal li ateklumal Jerusalene, li chʼul vits avuʼune; yuʼun li Jerusalen xchiʼuk li ateklumale chichʼik labanel yuʼun skotol li buchʼutik te oy ta jpat jxokonkutik+ ta skoj li jmulkutik xchiʼuk ta skoj li kʼusitik chopol la spasik li jmoltotakutike. 17 Li avi une, Dios kuʼunkutik, chikintabo s-orasion li avajtunele xchiʼuk li kʼusi xvokolet skʼanele, akʼo xojobinajuk asat ta stojolal ti bu chʼul avuʼun+ ti jecheʼ te jineme+ sventa lek xbat akʼoplal, Kajval Jeova. 18 ¡Dios kuʼun, tsʼetano achikin sventa xavaʼi! Jamo asat sventa xavil ti toj abol jbakutike xchiʼuk sventa xavil li jteklum ti bu chichʼ naʼel abie; ti jech xivokoletkutik ta atojolale, maʼuk ta skoj ti tukʼ kʼusitik ta jpaskutike, jaʼ ta skoj ti oy tajek xkʼuxul avoʼontone.+ 19 Chikintao, Kajval Jeova. Akʼo perton, Kajval Jeova.+ ¡Akʼo ta avoʼonton li jvokolkutike xchiʼuk koltaunkutik, Jeova Dios! Dios kuʼun, laʼ noʼox me koltaunkutik sventa lek xbat akʼoplal, yuʼun jaʼ yichʼojik abi li lum liʼe xchiʼuk li ateklumale».+

20 Kʼalal jaʼo yakal chikʼopoje, kʼalal jaʼo yakal ta jpas orasion xchiʼuk kʼalal yakal chkal ta jamal li jmule xchiʼuk li smul jteklumal Israele xchiʼuk kʼalal yakal ta jkʼanbe vokol li Jeova Dios kuʼun ta sventa li xchʼul vitse,+ 21 jech, kʼalal yakal ta jpas orasione, te vul ta jtsʼel li Gabriel+ ti xkoʼolaj kʼuchaʼal vinik ti laj xa onoʼox kil kʼalal oy kʼusi li-akʼbat kile,+ jaʼo te kʼot kʼalal lubemun tajek kʼalal yorail xa ox chichʼ akʼel li matanal ta mal kʼakʼale. 22 Laj yakʼbun kaʼibe smelolal, xi laj yalbune:

«Daniel, avie lital sventa jambot asat xchiʼuk anopben. 23 Kʼalal lik akʼan vokole, lokʼ mantal, vaʼun tal kalbot, yuʼun toj lek kʼanbilot.*+ Jaʼ yuʼun, nopbo lek skʼoplal xchiʼuk aʼibo lek smelolal li kʼusi cha-akʼbat avile.

24 »Chapbil 70 xemana* ta stojolal li ateklumale xchiʼuk ta stojolal li chʼul lum avuʼune+ sventa xichʼ lajesbel skʼoplal li toybaile, li mulile+ xchiʼuk sventa xichʼ tael perton ta skoj li mulile,+ sventa oyuk-o tukʼilal sbatel osil,+ sventa xichʼ seyoal li kʼusi laj yichʼ akʼel ta ilel xchiʼuk li albil kʼope*+ xchiʼuk sventa xichʼ chʼultajesel li Batsʼi Lekil Chʼul Kuartoe.* 25 Mi lokʼ mantal chichʼ chaʼvaʼanel li Jerusalene+ xchiʼuk ti jechuk xkom kʼuchaʼal ta baʼyuke, skʼan xanaʼ xchiʼuk skʼan xavaʼibe smelolal ti ch-echʼ vukub xemanae xchiʼuk ch-echʼ 62 xemana+ xtok jaʼ to mi vul li Mesias*+ ti jaʼ Jnitvaneje.+ Chichʼ chaʼvaʼanel li jteklume xchiʼuk jech chkom kʼuchaʼal ta baʼyuke, chichʼ pasbel xchʼivital* xchiʼuk chichʼ jokʼbel xchʼenal ta sjoyobal, pe jaʼ noʼoxe jaʼo yorail vokolil xtok.

26 »Mi echʼ li 62 xemanae, chichʼ milel li Mesiase,+ chakʼ ta kʼabal skotol.+

»Oy jun jnitvanej ti chikʼ talel steklumal sventa sjines li jteklume xchiʼuk ti bu chʼule.+ Ti kʼu yelan chichʼ jinesele xkoʼolaj kʼuchaʼal chtal nojelal ta voʼ. Oy paskʼop kʼalal to ta slajeb; naka vokolil li kʼusi nopbile.+

27 »Sventa ep buchʼutik stabeik sbalil li tratoe, oy to sbalil chkom jun xemana yuʼun, mi la sta j-oʼlol xemanae, chpaj yuʼun yakʼel li milbil matanale xchiʼuk li yan matanale.+

»Li buchʼu chakʼ vokolile te luchul chtal ta sba xikʼ li kʼusitik ibal sbae;* li kʼusi laj yichʼ nopele chkʼot ta stojolal li kʼusi jinesbile, chichʼ lajesel ta j-echʼel».+

10 Kʼalal yoxibal xa ox jabil yochel ta ajvalil ta Persia li Siroe,+ oy kʼusi akʼbat snaʼ li Daniel ti Beltsasar+ sbie; melel li kʼusi akʼbat snaʼe, jaʼ skʼoplal jun mukʼta paskʼop. Laj yaʼibe smelolal li kʼusi akʼbat snaʼe xchiʼuk akʼbat spʼijil sventa xaʼibe smelolal li kʼusi laj yile.

2 Li vaʼ kʼakʼale, voʼon li Danielune yoxibal xa ox xemana chkat tajek koʼonton.+ 3 Muʼyuk jlajes veʼlil ti lek meltsanbile, muʼyuk la jtikʼ ta ke bekʼet mi jaʼuk vino, jech xtok, oxib lek xemana muʼyuk la jaxbe jba aseite. 4 Li ta 24 yuʼun li sba ue, kʼalal te oyun ta stiʼil li mukʼta ukʼum Tigrise,*+ 5 la jtoy jsat, vaʼun laj kil jun vinik ti slapoj lino kʼuʼile+ xchiʼuk xchukinoj chukil ti pasbil ta oro ti likem ta Ufase. 6 Sjunul li sbekʼtale xkoʼolaj kʼuchaʼal krisolito ton,+ li sate xojobaj noʼox kʼuchaʼal saksevul,* li sbekʼ sate xkoʼolaj kʼuchaʼal leb kʼokʼ, li skʼobtak xchiʼuk yakantake xkoʼolaj kʼuchaʼal kovre ti lek chʼulbile,+ li yechʼomal yee xkoʼolaj kʼuchaʼal chkʼopoj epal krixchanoetik. 7 Voʼon noʼox li-akʼbat kil, li viniketik te jchiʼukane muʼyuk xilik li kʼusi li-akʼbat kile.+ Pe och tajek xiʼel ta yoʼontonik, jaʼ yuʼun jatavik batel sventa xbat snakʼ* sbaik.

8 Vaʼun, jtuk xa te likom. Kʼalal li-akʼbat kil li kʼusi toj labal sbae, chʼabal xa kipal likom xchiʼuk jecheʼ xa sakpakʼan likom, solel laj tajek kipal.+ 9 Kʼalal yakal chchiʼinun ta loʼile, bat tajek jchʼulel ta vayel, te patal likom ta lumtik.+ 10 Pe la spikun jun kʼobil,+ la svuyilanun likel, vaʼun likeji, ta kotolkotol la jtam jba likel. 11 Xi laj yalbune:

«Daniel, voʼot ti toj lek kʼanbilote,*+ aʼio lek avaʼi li kʼusi chkalbote. Vaʼlan, yuʼun la stakikun talel sventa tal jkʼelot».

Kʼalal jech laj yalbune, livaʼi, pe jecheʼ xitʼeltʼun.*

12 Xi laj yalbune: «Mu xaxiʼ,+ Daniel, yuʼun ta sba noʼox kʼakʼal kʼalal lik avakʼ ta avoʼonton yaʼibel smelolal li kʼusitik liʼe xchiʼuk ti lik abikʼtajes aba ta stojolal li Adiose, laj yichʼ aʼiel li akʼope, jaʼ yuʼun jaʼ ta sventa a-orasion ti litale.+ 13 Pe li bankilal+ ti sventainoj li yosilal Persiae la skontrainun, 21 kʼakʼal te smakojun ta be. Pe jaʼ tal skoltaun li Miguel*+ ti jaʼ jun bankilal ti tsots yabtel yichʼoje.* Jech te likom xchiʼuk li ajvaliletik ta Persiae. 14 Lital sventa xkakʼ anaʼ li kʼusi chkʼot ta stojolal ateklumal li ta slajebaltik xa batel kʼakʼale,+ yuʼun li kʼusi la-akʼbat avile jaʼ to chkʼot ta pasel ta tsʼakal».+

15 Kʼalal jech laj yalbune, la jnijan jba xchiʼuk lipas ta umaʼ. 16 Vaʼun, jun ti buchʼu xkoʼolaj ta krixchanoe la spikbun yanal ke,*+ jech la jachʼ li kee xchiʼuk xi laj kalbe li buchʼu te vaʼal ta kelovale: «Kajval, solel chinik yuʼun li kʼusi li-akʼbat kile, solel chʼabal xa kipal.+ 17 Jaʼ yuʼun, kajval, ¿mi yuʼun xuʼ to kuʼun jchiʼinot ta loʼil voʼon li avajtunelun+ ti chʼabal xa kip xchiʼuk ti chtupʼ xa kikʼe?».+

18 Li buchʼu xkoʼolaj ta krixchanoe la spikun yan velta xchiʼuk la stsatsubtasun.+ 19 Xi laj yalbune: «Mu xaxiʼ,+ voʼot ti toj lek kʼanbilote.*+ Junuk avoʼonton.+ Tsotsuk avoʼonton, jech xkal, tsotsuk avoʼonton». Kʼalal jaʼo jech chalbune, litsatsub xchiʼuk xi laj kalbee: «Kʼopojan, kajval, yuʼun litsatsub xa avuʼun».

20 Xi laj yale: «¿Mi xanaʼ kʼu yuʼun ti tal jkʼelote? Li avi une, chisut batel sventa jtsak ta kʼop li bankilal ta Persiae.+ Mi libate, chtal ek li bankilal ta Gresiae. 21 Akʼo mi jech, chkalbot avaʼi li kʼusi te tsʼibabil ta slivroal li kʼusi melele. Muʼyuk buchʼu yan tskoltaun ta sventa liʼe, jaʼ noʼox li Miguel+ ti jaʼ bankilal avuʼunike.+

11 »Li voʼone litots sventa jpatbe yoʼonton xchiʼuk sventa jtsatsubtas,* taje jaʼo kʼalal sba jabil yochel ta ajvalil li Dario+ ti jaʼ jmedia vinike. 2 Melel li kʼusi chkalbote:

»¡Aʼio avaʼi!, oy to oxvoʼ ajvalil ti chlik spasik mantal* ta yosilal Persiae, pe li xchanvoʼale mas to ep tstsob skʼulejal kʼuchaʼal li yantike. Mi laj xa ox stsak lek yip ta skoj li skʼulejale, chlik stsob batel skotol sventa xbat stsak ta kʼop sjunul ti bu kʼalal sventainoj li Gresiae.+

3 »Jech xtok, chlik jun ajvalil ti lek xuʼ yuʼune xchiʼuk ep butik chlik sventain,+ chlik spas li kʼusi xal yoʼontone. 4 Mi la stsak xa ox lek yabtel ta ajvalile, chlaj skʼoplal li ajvalilal* yuʼune xchiʼuk chchʼak sba batel ta xchanjotal vinajel,+ pe mi junuk snitilulal ch-och ta skʼob xchiʼuk mu xa jechuk ch-ajvalilajik kʼuchaʼal li stuke; yuʼun kʼalal to ta yibel chichʼ bulel lokʼel li ajvalilal yuʼune xchiʼuk yan xa-o buchʼutik ch-och ta skʼob.

5 »Ta tsʼakale, tstsak lek yip li ajvalil ta sur ti jaʼ jun bankilal jpaskʼop yuʼun li june; pe oy jun ti jaʼ chtal tsalvanuke xchiʼuk mas to ep butik chlik sventain, mas to tsots xuʼ yuʼun kʼuchaʼal li june.*

6 »Kʼalal mi echʼ jayibuk jabile, chlik spas ta jmoj skʼopik; li stseb ajvalil ta sure chbat ta stojolal li ajvalil ta nortee sventa spasik jun trato.* Pe li tsebe muʼyuk chkoltaat yuʼun li yip skʼobe; li ajvalil eke muʼyuk te chkom-o mi jaʼuk te chkom li yip skʼobe; chichʼ akʼel ta kʼabal li tsebe, chichʼ akʼel ta kʼabal ek li buchʼutik ikʼat tal yuʼune, li buchʼu vokʼesat yuʼune xchiʼuk li buchʼu akʼbat stsatsal li vaʼ kʼakʼale. 7 Ti bu lik tal li tsebe chlokʼ jun skʼelom ti chlik stsak yabtele, chtal stsak ta kʼop li soltaroetike xchiʼuk li tsatsal muroetik yuʼun ajvalil ta nortee, chlik stsakan ta kʼop xchiʼuk chkuch batel yuʼun. 8 Jech xtok, laj yichʼ batel li diosetik yuʼunike, li lokʼoletik ta unijesbil takʼin yuʼunike, li kʼusitik kʼupil sba* pasbil ta plata xchiʼuk ta oroe xchiʼuk li jchukeletike, la stsob batel ta Ejipto. Oy jayibuk jabil chchʼak sba ta stojolal li ajvalil ta nortee, 9 yuʼun li ajvalil ta nortee chtal stsak ta kʼop li ajvalil ta sure, pe tsut batel ta slumal stuk.

10 »Li xnichʼnabe chchapan sbaik sventa xbatik ta paskʼop, ep tajek yajsoltarotakik tstsobik batel. Chkuch batel yuʼun xchiʼuk tsbekʼ* batel jech kʼuchaʼal nojelal ta voʼ. Pe tsut batel, tspas batel kʼop ta bebetik jaʼ to mi kʼot li ta tsatsal nakʼobbail yuʼune.

11 »Pe chkap tajek sjol li ajvalil ta sure, jaʼ yuʼun chbat stsak ta kʼop, jaʼ xkaltik, jaʼ chbat stsak ta kʼop li ajvalil ta nortee; pe li stuk eke tstsob epal krixchanoetik, li epal krixchanoetike jaʼ ch-och ta skʼob li june.* 12 Jech chichʼ ikʼel batel li epal krixchanoetike, vaʼun chlik stoy sba xchiʼuk ta slajunmilal xa noʼox chlajik yuʼun; pe muʼyuk xa chbat spas kʼop akʼo mi kuch yuʼun.

13 »Ta tsʼakale, li ajvalil ta nortee tsut talel yan velta, mas xa ep krixchanoetik chikʼ talel kʼuchaʼal ta sba veltae; mi echʼ ti kʼu sjalil albile, jaʼ xkaltik, mi echʼ jayibuk jabile, chikʼ tal ep yajsoltarotak ti lek chapalike. 14 Li vaʼ kʼakʼale, ep buchʼutik chlik skontrainik li ajvalil ta sure.

»Li jsaʼkʼopetik* ti te oy ta ateklumale chichʼik sujel sventa xakʼik ta ilel ti melel xa yilel li kʼusi chichʼ ilele; pe te noʼox tsmak* yakanik.

15 »Li ajvalil ta nortee chbat yakʼ xluchleb sventa setu jun jteklum ti lek joyol ta muroe, jech ch-och ta skʼob. Li skʼob* ajvalil ta sure mu xuʼ yuʼun tstsalvan mi jaʼuk xuʼ yuʼun li sviniktak ti lek xuʼ yuʼunike; mi jaʼuk xuʼ yuʼun vaʼal chkomik. 16 Tspas kʼusi xal yoʼonton li buchʼu chtal stsak ta kʼop li ajvalil ta sure, muʼyuk buchʼu xuʼ yuʼun xtal svaʼan sba ta stojolal. Tstsak ta kʼop li Kʼupil sba Balumile+ xchiʼuk xuʼ yuʼun tslajesbe skʼoplal skotol. 17 Jpʼel ta yoʼonton chtal xchiʼuk yajsoltarotak ti kʼu yepal sventainoje sventa spasik jun trato; pʼij ti kʼu yelan tspase. Jaʼ ch-akʼbat ta yok skʼob li stseb antsetike sventa slajesbe skʼoplal. Li tsebe mu xuʼ yuʼun te vaʼal chkom, yuʼun muʼyuk te chkom-o ta stojolal li ajvalile. 18 Jpʼel ta yoʼonton chtal li ta osil te oy ta tiʼtiʼ nabe, ep ch-och ta skʼob. Oy jun komandante jaʼ tspajesbe li labanel chakʼe sventa mu xa xichʼ labanel xchiʼuk sventa jaʼuk xkʼot ta sba stuk. 19 Vaʼun, tsut batel ta slumal ti bu oy li tsatsal nakʼobbailetike, pe te tsmak* yakan, te chyal ta lum xchiʼuk te chlaj-o skʼoplal.

20 »Oy buchʼu chlik vaʼiuk ta xkʼexol, jaʼ tstak batel jun bankilal* sventa x-echʼ ti bu kʼalal sventainoj ti jun yutsile. Pe ta junchib noʼox kʼakʼal chichʼ lajesbel skʼoplal, pe mu ta skʼakʼaluk oʼontonal mi jaʼuk ta paskʼop.

21 »Yan xa-o buchʼu chvaʼi ta xkʼexol xtok ti pʼajbile xchiʼuk muʼyuk ch-akʼat ta ichʼel ta mukʼ ti kʼalal tikʼil ta ajvalile. Jaʼo chtal kʼalal oy jun oʼontonale* xchiʼuk ch-och ta ajvalil ta skoj ti toj manya chloʼlavane. 22 Jaʼ ta skoj chichʼik bekʼel* lokʼel li skʼobtak* nojelal ta voʼe xchiʼuk chichʼ lajesbel skʼoplalik, chichʼ lajesbel skʼoplal ek li Jnitvanej+ yuʼun tratoe.+ 23 Ta skoj ti tspas ta jmoj sjolike, chlik loʼlavanuk, vaʼun chmuy batel xchiʼuk tstsak lek yip ta skoj noʼox jun bikʼit lum. 24 Kʼalal jaʼo oy jun oʼontonale,* te ch-och ti butik mas jkʼulej li ta jteklume, jaʼ chlik spas li kʼusi mu jechuk la spas junuk li smoltotake. Chchʼakbe yantik li kʼusitik tstae, li kʼusitik tspoje xchiʼuk li kʼusitik lekike; tsnop lek kʼuxi xuʼ skontrain li jteklumetik ti lek joyajtik ta muroe, pe mu jaluk jech tspas.

25 »Tsots yoʼonton tstsob yajsoltarotak sventa xbat stsak ta kʼop li ajvalil ta sure, li ajvalil ta sur eke tstsob ep yajsoltarotak ti lek xuʼ yuʼunik sventa stsakvanik ta kʼope. Mu xuʼ yuʼun tstsalvan,* yuʼun chichʼ loʼlael. 26 Li buchʼutik tslajesbat li lekil veʼliletik yuʼune jaʼ chjipat ta lum.

»Chichʼik bekʼel* lokʼel* li yajsoltarotake xchiʼuk ep chchamik.

27 »Li chaʼvoʼ ajvalil taje jaʼ noʼox batem ta yoʼontonik spasel li kʼusi chopole, jmoj chlik chotiikuk ta mexa sventa sjutbe sbaik kʼop.* Pe chʼabal kʼusi lek chkʼot ta pasel, yuʼun li slajebe jaʼ to chkʼot ta pasel ti kʼusi ora albile.+

28 »Ep kʼusitik lekik chichʼ sutel ta slumal xchiʼuk jpʼel ta yoʼonton tskontrain li chʼul tratoe. Pʼij kʼusi tspas xchiʼuk tsut ta slumal.*

29 »Mi kʼot yoraile, tsut talel sventa stsak ta kʼop li ajvalil ta sure. Pe mu jechuk chkʼot ta pasel yuʼun kʼuchaʼal ta baʼyuke, 30 yuʼun chtal kontrainatuk yuʼun li varkoetik ta Kitime,+ vaʼun ta kʼexlal chkom.

»Tsut talel, chtal slokʼes skʼakʼal yoʼonton ta stojolal li chʼul tratoe+ xchiʼuk pʼij kʼusi tspas; tsut talel xchiʼuk chakʼ sat ta stojolal li buchʼutik chiktaik li chʼul tratoe. 31 Chtotsik tal li yajsoltarotake xchiʼuk tsokesik ti bu chʼul+ ti jaʼ li tsatsal nakʼobbaile, vaʼun tslokʼesik li matanaletik ti nopajtik noʼox chichʼ akʼele.+

»Jaʼ te chakʼik li kʼusi toj ibal sba* xchiʼuk ti chlajesvane.+

32 »Ep kʼusitik tsjut* sventa sokbe sjol li buchʼutik toj chopol kʼusitik tspasik ta stojolal li tratoe. Pe li jteklum ti xojtikin li Sdiose chkuch yuʼun xchiʼuk pʼij kʼusitik tspas. 33 Li buchʼutik jamal lek satike+ ep buchʼutik tskoltaik sventa xaʼibeik smelolal. Oy kʼuk sjalil chmakbat* yakanik ta espada, ta leb kʼokʼ, ch-ikʼatik batel ta chukel xchiʼuk chpojbat li kʼusitik oy yuʼunike. 34 Kʼalal mi makbat* yakanike, chichʼik koltael jutuk; ep buchʼutik chtalik ta stojolalik ta skoj ti toj manya kʼu yelan chkʼopojike.* 35 Chmakbat* yakanik junantik li buchʼutik lek jamal satike sventa masuk to xichʼik lekubtasel xchiʼuk sakubtasel+ jaʼ to mi kʼot yorail li slajebe, yuʼun jaʼ to chkʼot ta pasel ti kʼusi ora albile.

36 »Li ajvalile tspas li kʼusi xal yoʼontone, chlik stoy sba xchiʼuk mas to mukʼ skʼoplal chaʼi sba kʼuchaʼal li diosetike, jech xtok, chopolik kʼusi chal ta stojolal li Dios ti jaʼ mas mukʼ skʼoplal kʼuchaʼal li yan diosetike.+ Lek chbat yuʼun li kʼusi tspase jaʼ to mi echʼ li skʼakʼal oʼontonale; yuʼun persa chkʼot ta pasel li kʼusi chichʼ alele. 37 Mu kʼusi sventa-o li Sdios smoltotake mi jaʼuk bu tstsak ta venta li kʼusi oy ta yoʼonton antsetike xchiʼuk mi jaʼuk kʼusi sventa-o li yan diosetike, jaʼ noʼox stuk mukʼ skʼoplal chaʼi sba. 38 Jaʼ chlik yalbe slekilal li dios yuʼun tsatsal nakʼobbailetike, jaʼ li dios ti muʼyuk bu laj yojtikin li smoltotake. Tstunes oro, plata, kʼupil sba tonetik xchiʼuk kʼusitik kʼupil sba* sventa xlik yalbe slekilal. 39 Tskʼel lek kʼuxi chbat skontrain li tsatsal pojobbailetike, jaʼ chkoltaat yuʼun jun sdios jyanlum. Chakʼbe smukʼulal li buchʼutik tstsakat lek ta mukʼ chile,* tstikʼ ta jpasmantaletik ta stojolal epal krixchanoetik; chchʼakanbe yosil li buchʼutik tstabeik stojole.

40 »Li ta slajebal kʼakʼale, li ajvalil ta sure chbat stsak ta kʼop,* pe chtal tsakatuk ta kʼop yuʼun li ajvalil ta nortee, xvoʼoʼet noʼox talel kʼuchaʼal tsatsal ikʼ, yuʼun chikʼ tal skaretatak, jkajlejetik ta kaʼ yuʼun xchiʼuk svarkotak ti ep tajeke, ch-och li ta lumetike xchiʼuk tsbekʼ* lokʼel jech kʼuchaʼal nojelal ta voʼ. 41 Ch-och batel xtok li ta Kʼupil sba Balumile;+ jech xtok, ep mukʼtik lumetik chichʼ makbel* yakanik. Li buchʼu chkol lokʼel ta skʼobe jaʼ li Edome, li Moabe xchiʼuk li jvokʼ mas tsots skʼoplal yuʼun j-ammonetike. 42 Jech-o tsyeʼ batel skʼob ta skontrainel li lumetike; li yosilal Ejiptoe maʼuk xa chkol ek. 43 Jaʼ chlik sventain li kʼulejal te nakʼale,* jaʼ li oroe, li platae xchiʼuk skotol li kʼusitik kʼupil sba* ta Ejiptoe. Chlik tsʼakliatuk yuʼun li jlibiaetik xchiʼuk li j-etiopiaetike.

44 »Pe chlik xiʼuk kʼalal chaʼi li aʼyej chlik talel ta slokʼeb kʼakʼal xchiʼuk ta nortee, ta skapemal xa sjol chlokʼ talel sventa ep buchʼutik tslajesbe skʼoplal xchiʼuk sventa chchʼaybe-o stsʼunbal. 45 Tsvaʼan skarpana sventa pasob mantal li ta oʼlol yuʼunik mukʼta nab xchiʼuk li ta Kʼupil sba Chʼul Vitse.+ Pe te noʼox chkʼot slajeb xchiʼuk muʼyuk buchʼu chkoltaat.

12 »Li vaʼ kʼakʼale, chtots tal li Miguel*+ ti jaʼ bankilal+ ta skoltael li ateklumale.* Chkʼot yorail vokolil ti muʼyuk bu jech kʼotem ta pasel ti kʼuxi lik li baʼyel mukʼta lum kʼalal to li vaʼ kʼakʼale. Chkol ateklumal li vaʼ orae,+ jaʼ skotol li buchʼutik te tsʼibabil sbiik li ta livroe.+ 2 Ep buchʼutik chjulavik ti te vayemik ta yut balumile, junantike jaʼ sventa xkuxiik sbatel osil, yantike jaʼ sventa xichʼik kʼexlaltasel xchiʼuk pʼajel sbatel osil.

3 »Li buchʼutik jamal lek satike sakmesanik noʼox likel jech kʼuchaʼal li vinajele, li buchʼutik chikʼik tal yantik ta spasel li kʼusi tukʼe chojobajik sbatel osil jech kʼuchaʼal li kʼanaletike.

4 »Yan li voʼote Daniel nakʼo* to li kʼusitik laj yichʼ alele xchiʼuk akʼbo to seyoal li livroe jaʼ to mi kʼot li slajebale.+ Ep buchʼutik chlik xchajik ta saʼel,* vaʼun ch-epaj li melel yojtikinobile».+

5 Ta tsʼakale, voʼon li Danielune laj kil te vaʼajtik yan chaʼvoʼ anjel, li june te vaʼal ta jot stiʼil ukʼum, li yane te vaʼal li ta jot stiʼile.+ 6 Li june xi laj yalbe li vinik ti ta lino skʼuʼ spokʼe,+ jaʼ li buchʼu te vaʼal ta sba ukʼume: «¿Kʼu to sjalil skʼan sventa xkʼot ta tsutsel li kʼusitik labal sbae?». 7 Vaʼun, laj kaʼi kʼopoj li vinik ti ta lino skʼuʼ spokʼe, jaʼ li buchʼu te vaʼal ta sba ukʼume, stoyoj muyel sbatsʼikʼob xchiʼuk stsʼetkʼob* ta vinajel xchiʼuk xi jamal chal ta sbi li buchʼu kuxul sbatel osile:+ «Jaʼ jun jabil, chib jabil xchiʼuk j-oʼlol jabil.* Kʼalal mi laj yichʼ lilinbel stsatsal li chʼul jteklume,+ ta anil noʼox chvul slajeb li kʼusitik liʼe».

8 Akʼo mi och ta jchikin, pe muʼyuk laj kaʼibe smelolal,+ jaʼ yuʼun xi laj kalbee: «Ay, kajval, ¿kʼusi xa noʼox chkʼot ta pasel li ta tsʼakale?».

9 Vaʼun, xi laj yale: «Tamo batel abe, Daniel, yuʼun li kʼusitik laj yichʼ alele chichʼ to nakʼel* xchiʼuk chichʼ to seyoal jaʼ to mi kʼot li slajebale.+ 10 Ep buchʼutik tsakubtas sbaik xchiʼuk mas to chichʼik lekubtasel.+ Yan li buchʼutik toj chopolike mas to chopol kʼusi tspasik xchiʼuk muʼyuk chaʼibeik smelolal; pe li buchʼutik jamal lek satike chaʼibeik smelolal.+

11 »Mi laj yichʼ lokʼesel li matanaletik ti nopajtik noʼox chichʼ akʼele+ xchiʼuk mi jaʼ xa te laj yichʼ akʼel li kʼusi toj ibal sba* ti chakʼ vokolile,+ ch-echʼ 1,290 kʼakʼal.

12 »¡Xmuyubaj noʼox li buchʼu tsmala jaʼ to mi kʼot li 1,335 kʼakʼale!

13 »Yan li voʼote kuchuk avuʼun kʼalal to ta slajeb. Chbat akux, pe chatots talel sventa xavichʼ amoton li ta slajebal kʼakʼale».+