Septiembre

Kʼalal cham li Lasaroe, li Jesuse laj yaʼibe xkʼuxul svokol li Marta xchiʼuk Maria ti jaʼ xvixobtak li Lasaroe. Yuʼun «lik okʼuk» kʼalal laj yil ti kʼux chaʼiike (Juan 11:32-35). Li Jesuse maʼuk noʼox okʼ-o ta skoj ti muʼyuk xa chchiʼin li yamigoe, yuʼun snaʼoj lek ti chchaʼkuxese. Pe ¿kʼu yuʼun okʼ? Jaʼ ta skoj ti kʼux laj yaʼi ti chil svokol li yamigatake. Ti jech laj yaʼibe xkʼuxul svokol yantik li Jesuse, toj ep kʼusi chakʼ jchantik. Melel onoʼox chaʼa, maʼuk tukʼil krixchanoutik kʼuchaʼal li stuke. Pe jkʼanojtik li Jesuse, yuʼun la xkʼuxubin li krixchanoetike. Tspat tajek koʼontontik ti jaʼ xa Ajvalil li ta Ajvalilal yuʼun Diose xchiʼuk ti jutuk xa skʼan sventa stupʼbe skʼoplal ta j-echʼel li vokoliletik yakʼoj Satanase. Sta-o tajek ti jaʼ tskoltautike, yuʼun ay kuxiuk ta balumil kʼuchaʼal jun krixchano. Xijmuyubaj tajek ti kʼuxutik ta yoʼonton li Ajvalil kuʼuntike yuʼun snaʼoj ti kʼunutike (Evr. 2:17, 18; 4:15, 16). w19.03 17 ¶12, 13

Akʼo mi chijkoltavan jutuk sventa xojtikin Dios li krixchanoetike, pe maʼuk voʼotik mas tsots jkʼoplaltik li ta abtelal taje (1 Kor. 3:6, 7). Jaʼ stuk Jeova chikʼ talel li krixchanoetike. Li krixchanoetik eke jaʼ tsnop stukik mi chchikintaik li mantale, jaʼ xkaltik, mi oy ta yoʼontonike (Mat. 13:4-8). Akʼo mi xtojob tajek ta chanubtasvanej li Jesuse, jutuk mu skotoluk li krixchanoetike muʼyuk la xchikintaik li kʼusi laj yale. Jaʼ yuʼun, mu me xijchibaj mi mu skʼan xchikintaik mantal li krixchanoetike. Toj ep me sbalil ta jtatik mi chkaʼibetik xkʼuxul svokol li krixchanoetik ta cholmantale. Ta jkʼupintik mas li cholmantale xchiʼuk chkiltik ti mas xijmuyubaj kʼalal oy kʼusi chkakʼtike. Li yan xtoke jaʼ ti chijkoltavan sventa xchikintaik mantal «li buchʼutik oy lek ta yoʼontonik stael li kuxlejal sbatel osile» (Ech. 13:48). Jaʼ yuʼun, «yoʼ to xuʼ kuʼuntike jaʼ jpasbe jba jkotoltik li kʼusi leke» (Gal. 6:10). Mi chkichʼtik ta mukʼ li Jtotik ta vinajele, xijmuyubaj noʼox me (Mat. 5:16). w19.03 25 ¶18, 19

Li ajvalil Davide xi la stsʼibae: «Toj echʼem amucʼul voʼot li Mucʼul Diosote, voʼot noʼox tscʼan chaquichʼotcutic o ta mucʼ» (Sal. 145:3). Ta skoj ti skʼanoj tajek Jeova li Davide, xi laj yale: «Ta to xaquichʼot ta mucʼ te ti bu tsobolique [o li ta tsobobbaile]» (1 Crón. 29:10-13; Sal. 40:5). Jtos kʼu yelan xuʼ xkichʼtik ta mukʼ Jeova li avi kʼakʼale, jaʼo kʼalal chkakʼ jloʼiltik ta jujun tsobajele. Ta jkʼupintik xchikintael kʼalal jeltos kʼu yelan chakʼ sloʼil li ermanoetike. Kʼupil chkaʼitik xtok kʼalal chakʼ sloʼil jun kʼox olole, ti ta sjunul yoʼonton tspase xchiʼuk ti uni jpʼel chaʼpʼel noʼox chale. Jech xtok, lek chkaʼitik xchikintabel sloʼil jun ermano kʼalal chal li kʼusi achʼ la xchane. Lek chkiltik xtok kʼalal chakʼ yipal ta yakʼel sloʼil li buchʼu stsʼijet noʼoxe o li buchʼu yakal chchan jkʼoptike (1 Tes. 2:2). ¿Kʼuxi xuʼ xkakʼtik ta ilel ti oy sbalil chkiltik ti chakʼik persae? Jaʼ ti xkalbetik ti lek kʼu yelan la spasike xchiʼuk ti la spat koʼontontike. Yan xtoke jaʼ kʼalal chkakʼ jloʼiltik eke, yuʼun jaʼ jech ta jpatbe jba koʼontontik ta jujuntal (Rom. 1:11, 12). w19.01 8 ¶1, 2; 9 ¶6

Oy lajunvoʼ viniketik ti ipik ta kʼaʼemal chamele xchiʼuk mu xa snaʼ kʼusi tspasik ta skoj ti yan to sba xchamelike. Li viniketik taje yaʼiojik ti xuʼ yuʼun xpoxtael kʼusiuk chamelal li Mukʼta Jchanubtasvaneje. Kʼalal la staik ta ilele, xi tsots avanike: «¡Jesus, Jchanubtasvanej, oyuk xkʼuxul avoʼonton ta jtojolalkutik!». Li Jesuse laj yaʼi ti te xvokoletike, jaʼ yuʼun la xpoxta li lajunvoʼ viniketike. Ta melel, laj van stojik tajek ta vokol ti jech poxtaatike. Akʼo mi jech, jaʼ noʼox jun sut tal yoʼ stojbe ta vokol li Jesuse. Li buchʼu sut tale jaʼ jun jsamaria vinik xchiʼuk tsots x-avet tal sventa tstoybe skʼoplal li Diose (Luk. 17:12-19). Jech kʼuchaʼal li vinik ti laj yichʼ poxtaele, oy van tajek ta koʼontontik stojbel ta vokol li buchʼu oy kʼusi lek tspas ta jtojolaltike. Li Jeovae lek snaʼ stoj ta vokol xchiʼuk chakʼ kiltik kʼuxi ta pasel. Ti kʼu yelan chakʼ ta ilele, jaʼ kʼalal chakʼbe bendision li buchʼutik tspasik li kʼusi oy ta yoʼontone (2 Sam. 22:21; Sal. 13:6; Mat. 10:40, 41). Xi chkichʼtik albel ta Vivliae: «Chanbeik li kʼusi tspas Diose, yuʼun skʼanbil nichʼnaboxuk» (Efes. 5:1). Jtos srasonal ti kʼu yuʼun skʼan jnaʼtik stojel ta vokole, jaʼ ti ta jkʼan ta jchanbetik stalelal li Jeovae. w19.02 14 ¶1, 2; 15 ¶4

Jun tseb ta slekil yoʼonton chal ta xchanob vun ti muʼyuk tspas jun kʼin ta skoj ti snaʼoj ti chopol chil li Diose. Jun kerem ti stsʼijet noʼoxe te chchol mantal ti bu nakal jun xchiʼil ta chanun ti tslaban li stestigotak Jeovae. Jun totil lik kʼanbatuk yuʼun yajval yabtel ti oyuk kʼusi spas ti muʼyuk leke o ti mu xchʼunbe smantal li ajvalile. Akʼo mi snaʼoj ti xuʼ xlokʼesat ta yabtele, laj yalbe yajval yabtel ti tukʼ kʼusitik snaʼ spase xchiʼuk ti chchʼunbe smantal li ajvalile yuʼun jaʼ jech tskʼan Dios ti akʼo spas li yajtuneltake (Rom. 13:1-4; Evr. 13:18). ¿Kʼusi talelal laj yakʼik ta ilel li oxvoʼ ermanoetik laj kalbetik skʼoplale? Xuʼ van oy jaytosuk chtal ta joltik, jech kʼuchaʼal stsatsal yoʼontonik xchiʼuk ti lek kʼusi snaʼ spasike. Pe li kʼusi mas to tsots skʼoplal ti jaʼ koltaatik sventa jechuk spasike: jaʼ li stukʼil yoʼontonike. Ta melel, laj yakʼik persa sventa tukʼuk xakʼ sbaik ta stojolal li Jeovae xchiʼuk ti jaʼuk xchʼunbeik smantale. Xmuyubaj tajek yuʼunik Jeova ti jech la spasike. Li voʼotik eke ta jkʼantik ti xmuyubajuk yoʼonton kuʼuntik li Jtotik ta vinajele. w19.02 2 ¶1, 2

¿Buchʼutik mas tstabeik sbalil li Mantaletike? Jaʼ li buchʼutik mu xuʼ yuʼun spoj sbaike, jech kʼuchaʼal li meʼon ololetike, li meʼon antsetike xchiʼuk li jyanlumetike. Skotol li jchapanvanejetik ta Israele skʼan xchʼunik li mantal liʼe: «Mu me xapasic cʼusi mu tuc’uc ta stojol li yanlumetique xchi’uc ta stojol li me’onetic ti chamen xa stot sme’ique. Xchi’uc mu me xavich’beic ta prentail sc’u’ spoc’ li me’on antsetique» (Deut. 24:17). Li Jeovae oy tajek ta yoʼonton ta jujuntal li buchʼutik abol sbaike, jech oxal la xchapan li buchʼutik chopol kʼusi tspasbeik yantike (Éx. 22:22-24). Li Jeovae oy ta yoʼonton ti lekuk xchabivanik li buchʼutik tsots yabtel yakʼojbee. Spʼajoj tajek li buchʼutik ch-ilbajinvanike, oy tajek ta yoʼonton ti tukʼuk kʼusi xichʼ pasbel li steklumale, pe mas to ta stojolal li buchʼutik mu xuʼ yuʼun spoj sbaike (Lev. 18:6-30). Kʼalal jnaʼojtik lek ti tukʼ kʼusi tspasbutik li Jeovae, mas to ta jkʼantik. Jech xtok, kʼalal jkʼanojtik li Jeovae xchiʼuk ti ta jchʼunbetik li smantaltake, jaʼ tskoltautik yoʼ jkʼantik li yantike xchiʼuk ti tukʼuk kʼusi jpasbetike. w19.02 24, 25 ¶22-26

Li Jeovae yalojbutik ti skʼan jpʼajtik li kʼusitik sventa mulivajele xchiʼuk li yan kʼusitik ti ibalik sbae. Jkʼeltik kʼuxi xuʼ jchabi jbatik ta stojolal li Satanase (Efes. 5:3). Jnoptik noʼox ti chlik sloʼiltaik kʼusitik ibalik sba li jchiʼiltaktik ta abtel o ta chanune, ¿kʼusi van ta jpastik? Li jol koʼontontike xuʼ chlik yalbutik ti muʼyuk leke (Rom. 2:15). ¿Kʼusi van ta jpastik un? ¿Mi ta jtsaktik ta mukʼ li kʼusi chal jol koʼontontik ti xkoʼolaj ta jchabivaneje xchiʼuk mi ta jmakbetik stiʼ li koʼontontike? Xuʼ van li koʼontontike tskʼan chchikinta o tskʼel li kʼusi tskʼelike, pe jaʼ mas lek ti jel jloʼiltike o ti jkʼej jbatik lokʼele. Skʼan oyuk stsatsal koʼontontik sventa jpʼajtik li sujel chakʼ yantik yoʼ mu jnopbetik skʼoplal li kʼusitik chopole. Xuʼ jchʼuntik ti yakʼoj venta Jeova ti kakʼojbetik yipal ta spʼajel li snopben Satanase xchiʼuk ti chakʼ kipaltik xchiʼuk jpʼijiltik yoʼ stsal kuʼuntike (2 Crón. 16:9; Is. 40:29; Sant. 1:5). w19.01 17, 18 ¶12, 13

Li Salomone jkʼulej toʼox tajek xchiʼuk xuʼ yuʼun spasel li kʼusi tskʼane, xi la snope: «Ta jpas caʼtic li cʼusi tscʼan coʼntone; ta jcʼupin caʼtic li cʼusitic leque» (Ecl. 2:1-10). La spas skotol li kʼusi xal yoʼontone, la svaʼan mukʼtik naetik, la smeltsan kʼupil sba osiletik xchiʼuk nichimaltik. ¿Mi jun van yoʼonton laj yaʼi sba xchiʼuk mi xkuxet xa van yoʼonton? Muʼyuk, jaʼ jech laj yaʼi sba kʼuchaʼal chal li teksto avie. ¿Mi chatsak ta mukʼ li kʼusi chakʼ achan li sloʼil Salomone? Jlom krixchanoetike jaʼ to ch-ochik ta rason kʼalal spasoj xa ox smulike xchiʼuk kʼalal yakal xa chil svokolike. Pe li Jeovae oy ta yoʼonton ti xachʼunbe smantal xchiʼuk ti xachikintabe kʼusi chal sventa mu jechuk xkʼot ta atojolale. ¿Kʼusi xuʼ skoltaot? Jaʼ li xchʼunel avoʼontone. Mi oy lek xchʼunel avoʼonton kʼalal oy kʼusi chanop chapase, muʼyuk me bu chopol chavaʼi aba. Li Jeova xtoke muʼyuk me bu chchʼay ta sjol li kʼanelal chavakʼ ta ilel ta sventa li sbie (Evr. 6:10). Mi laj avakʼ persa ti bu kʼalal xuʼ avuʼun yoʼ xatsatsubtas li xchʼunel avoʼontone, te chavil ta asat atuk ti jaʼ sventa alekilal li kʼusi chalbot Atot ta vinajele (Sal. 32:8). w18.12 22 ¶14, 15

¿Kʼu yelan li krixchano ti tsots ta mantale? Oy xchʼunel yoʼonton ta Dios, chakʼ persa ti jechuk yelan spas li kʼusitik chal Diose, tsaʼ beiltasel ta stojolal xchiʼuk chakʼ ta xkuxlejal (1 Kor. 2:12, 13). Jaʼ jech stalelal echʼ li Davide, xi kʼejin jun veltae: «Jaʼ jparte kʼotem li Jeovae, jaʼ jrexto akʼbilun xchiʼuk jaʼ jkopa» (Sal. 16:5, TNM). Kʼalal «jparte kʼotem» xie, te skʼoplal xtok ti lek ch-ilat yuʼun li Diose xchiʼuk ti jaʼ spatoj yoʼonton ta stojolale (Sal. 16:1). Jaʼ yuʼun, laj yal ti xkuxet tajek yoʼontone. Stuk xa noʼox jech chaʼi ti lek xil sbaik xchiʼuk li Jeovae (Sal. 16:9, 11). Li buchʼutik jaʼ noʼox tspasik li kʼusi tskʼan yoʼontonike o ti batem ta yoʼontonik saʼel takʼine mu sta xkuxetel yoʼontonik kʼuchaʼal li Davide (1 Tim. 6:9, 10). Kerem tseb, mi tsots xchʼunel avoʼonton ta stojolal Jeova xchiʼuk mi chatun ta stojolale, chamuyubaj me ta melel xchiʼuk chatabe smelol li akuxlejale. ¿Kʼusi skʼan xapas sventa stsatsub mas li xchʼunel avoʼontone? Skʼan xachiʼin mas ta loʼil li Jeovae, jaʼ xkaltik, chanbo mas li Skʼope, kʼelbo li spasbentake xchiʼuk nopbo skʼoplal kʼu yelan li stalelaltake, jech kʼuchaʼal li kʼanelal oy yuʼun ta atojolale (Rom. 1:20). w18.12 25 ¶7, 8

Kʼalal jech laj yal li jtakbol Pabloe, jamal laj yakʼbe yil yajtsʼaklomtak Kristo ti skʼan chʼul xilik li nupunele, maʼuk ti mu tsotsuk skʼoplal xilike. ¿Mi tsots skʼoplal chkiltik ek li nupunele? ¿Mi jaʼ jech chkiltik li ta jnupuneltike? Mi jaʼ jun matanal chkiltik li nupunele xchiʼuk mi chʼul chkiltike, jaʼ me jech ta jchanbetik snopben li Jesuse. Jun veltae, li jfariseoetike la sjakʼbeik Jesus kʼusi tsnop ta sventa li xtuchʼel nupunele, vaʼun laj yalbe skʼoplal li kʼusi albatik yuʼun Jeova li baʼyel nupultsʼakale, xi laj yale: «Jaʼ yuʼun ta xikta stot xchiʼuk smeʼ li vinike, vaʼun tspas ta jun sbekʼtalik li chaʼvoʼike». Xi to laj yale: «Jaʼ yuʼun ti kʼusi spasoj ta jun li Diose muʼyuk buchʼu xuʼ xchʼak» (Mar. 10:2-12; Gén. 2:24). Li Jesuse snaʼoj lek ti jaʼ la slikes nupunel li Diose xchiʼuk jamal laj yal ti skʼan jmoj oyikuk li jun nupultsʼakale. Li Jeovae muʼyuk laj yalbe Adan xchiʼuk Eva ti xuʼ xtuchʼ li snupunelike, yuʼun li kʼusi oy ta yoʼontone jaʼ ti jmojuk oyikuk ta sbatel osile. w18.12 10, 11 ¶2-4

Kʼalal lik kojtikintik li kʼusitik melel ta Vivliae, lik kaʼibetik smelolal kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti jchʼuntik li mantaletik chal Jeovae. Kʼalal chijchʼi batel ta mantale, mas to chlik kaʼibetik smelolal li kʼusitik lek chil Jeovae o li kʼusitik muʼyuke xchiʼuk ti kʼu yelan chil li kʼusitik ta jpastike. Ta skoj ti jpasmulilutike, vokol chkaʼitik sventa jechuk tajek jnopbentik kʼuchaʼal li Jeovae akʼo mi oy ta koʼontontik ti jechuk jpastike. Kalbetik junchibuk skʼelobil. Xuʼ van vokol chkaʼitik ta yaʼibel smelolal kʼu yelan chil Dios li saʼel kʼulejale, li cholmantale, ti sakuk jtalelaltike xchiʼuk li stunesel chʼichʼe. ¿Kʼusi xuʼ skoltautik sventa masuk to xkoʼolaj jnopbentik xchiʼuk li Jeovae? Skʼan jeltik li jnopbentike. ¿Kʼuxi ta pasel? Skʼan jchantik li Skʼop Diose sventa jnaʼtik li kʼusi tskʼan yoʼontone, ti jnopbetik skʼoplal li kʼusi ta jchantike xchiʼuk jkʼeltik ti xkoʼolajuk jnopbentik kʼuchaʼal li snopben Jeovae. w18.11 23, 24 ¶2-4

Li Abakuke la svul tajek yoʼonton, yuʼun jaʼo kuxi kʼalal sokem tajek xkuxlejal li krixchanoetike. Xuʼ van xi la sjakʼe: «Jeova, ¿kʼusi to ora chalajes li choplejale? ¿Kʼu yuʼun muʼyuk to kʼusi apasoj?». Li j-alkʼope laj yil ti naka ilbajinel oye xchiʼuk ti muʼyuk tukʼ kʼusi chichʼ pasel ta skoj li kʼusi chopol tspas j-israeletike. Jech oxal, mu kʼusi stakʼ pasel laj yil. Kʼalal jech laj yil li Abakuke, la skʼanbe Jeova ti oyuk kʼusi spase, yuʼun yikʼaluk van la snop ti mu sventa-o Jeova li kʼusi yakal chkʼot ta pasele o ti jal yakal tsmala yoʼ xchapane. ¿Mi oy jech kaʼioj batik junuk velta kʼuchaʼal li tukʼil Abakuke? ¿Mi yuʼun muʼyuk xa spatoj yoʼonton ta stojolal Jeova li Abakuke? O ¿mi yuʼun muʼyuk xchʼunoj ti chkʼot ta pasel li kʼusi yaloje? Moʼoj. Li j-alkʼope maʼuk laj yalbe jun krixchano li svokole, jaʼ laj yalbe Jeova skotol ti kʼusi tsvul-o yoʼontone, taje chakʼ ta ilel ti muʼyuk laj yakʼ tsalatuk yuʼun li vul oʼontonale. Laj onoʼox svul yoʼonton ta skoj ti mu xaʼibe smelolal kʼu yuʼun muʼyuk kʼusi spasoj li Jeovae xchiʼuk ti yakʼoj to xil svokole. w18.11 14 ¶4, 5

Kalbetik skʼoplal li Pedro xchiʼuk Andres ti jaʼik toʼox jtsak choyetike. Kʼalal la stakan ta ikʼel Jesus ti jaʼuk xa saʼik krixchanoetik jech kʼuchaʼal tsaʼik choye, «laj yiktaik ta anil li snutiʼik sventa tsakob choye, vaʼun la stsʼakliik batel» (Mat. 4:18-20). Pe taje maʼuk skʼan xal ti skʼan xikta yabtel skotolik li buchʼutik chchanik li kʼusitik melel ta Vivliae, yuʼun skʼan onoʼox skʼel kʼuxi xuʼ xkuxiik xchiʼuk ti xakʼbeik kʼusi chtun yuʼun li yutsʼ yalalike (1 Tim. 5:8). Akʼo mi jech, skʼan onoʼox van skʼelik lek li kʼusi mas tsots skʼoplale xchiʼuk ti mu xbat ta yoʼontonik li kʼusitik x-ayan yuʼunike. Kalbetik skʼoplal kʼusi kʼot ta stojolal jun tseb ti Maria sbie. Tskʼupin tajek li tajimol ta golfe xchiʼuk oy ta yoʼonton ti xkʼot ta lekil jtajimol xchiʼuk ti toyoluk spas kanale. Ta tsʼakale, lik xchan li Vivliae xchiʼuk lek tajek laj yaʼi ti kʼu yelan chjelbat li xkuxlejale. Te laj yaʼibe smelolal ti mu stakʼ saʼ li kʼulejal ta sba balumile xchiʼuk li kʼulejal ta mantale (Mat. 6:24). Jaʼ yuʼun, jpʼel ta yoʼonton laj yikta komel li tajimol ta golfe akʼo mi oy ox ta yoʼonton ti xkʼot ta lekil jtajimole. Avie, jaʼ xa prekursora, xi chale: «Ximuyubaj tajek xchiʼuk muʼyuk kʼusi xkoʼolaj-o chkaʼi li jkuxlejale». w18.11 5 ¶9, 10

Kʼalal 30 xa ox sjabilal li Jesuse, laj yikta li yabtel ta karpinteroal sventa jaʼ xakʼ ta yoʼonton spukbel skʼoplal li Ajvalilal yuʼun Diose, yuʼun snaʼoj ti jaʼ mas tsots skʼoplal li abtelal taje xchiʼuk laj yal ti jaʼ onoʼox sventa takat talel ta balumil yuʼun li Jeovae (Mat. 20:28; Luk. 3:23; 4:43). Jaʼ laj yakʼ ta xkuxlejal li cholmantale xchiʼuk laj yal ti oy ta yoʼonton ti jechuk spas li yantik eke (Mat. 9:35-38). Jutuk mu jkotoltike mu jnaʼtik li karpinteroale, pe jkotoltik chkaltik batel li lekil aʼyeje. Li abtelal taje toj echʼ noʼox tsots skʼoplal, yuʼun tskolta sba ta abtelal li Dios eke. Li Vivliae chal ti jchiʼil jbatik ta abtel xchiʼuk li Diose (1 Kor. 3:9; 2 Kor. 6:4). Jnaʼojtik lek ti jaʼ melel skotol li Skʼop Diose (Sal. 119:159, 160). Jaʼ yuʼun, jtunestik lek ta cholmantal «li kʼop ti jaʼ sventa li kʼusi melele» (2 Tim. 2:15). Jech oxal chaʼa, skʼan xkakʼ kipaltik sventa xijtojobuk lek stunesel li Vivliae, yuʼun jaʼ li kabtejebtik ti toj tsots skʼoplal sventa xojtikinik-o Jeova, Jesus xchiʼuk Ajvalilal li krixchanoetike. w18.10 11 ¶1, 2

Li malaliletike xuʼ me x-ichʼatik lek ta mukʼ yuʼun yajnilik mi jaʼ chchanbeik stalelal li Jesukristo ti jaʼ jolil yuʼunike (Efes. 5:22-25, 33). Vaʼun, li antse xuʼ me stsak ta mukʼ smalal kʼalal oy kʼusitik tspase. Kʼalal lek snaʼ xichʼ sbaik ta mukʼ li totil meʼiletike, toj lek kʼusi chakʼbeik xchan li yalab xnichʼnabike. Pe jaʼ me oy ta sbaik ti xchanubtasik yoʼ snaʼuk stsakik ta mukʼ li yantike. Kalbetik junuk skʼelobil, li totil meʼiletike xuʼ xalbe yalab xnichʼnabik ti akʼo mu x-anilajik li ta yut salone o ti skʼan baʼyeluk xakʼbeik stam sveʼelik li buchʼutik oy xa sjabilalik kʼalal chbatik ta junuk reunion sosiale. Mi laj kiltik ti oy kʼusi lek la spasbutik junuk kʼox kereme skʼan me jkʼupil kʼoptatik akʼo mi naka noʼox la sjambutik li tiʼ nae. Toj ep me sbalil mi jech ta jpastike xchiʼuk te chkom-o ta yoʼontonik ti «jaʼ mas xmuyubaj li buchʼu chakʼe, jaʼ mu sta li buchʼu chichʼe». w18.09 29 ¶5, 6

Li beiltasel chakʼbutik Jesus ti jaʼ Ajvalil kuʼuntike, jaʼ sventa skoltautik li avie xchiʼuk li ta mas jelavele. Jaʼ yuʼun, nopbo skʼoplal kʼuxi ataojbe sbalil ti achʼunoj li kʼusitik achʼ to yichʼoj jelele. Li ta yichʼel ta mukʼ Jeova ta kutsʼ kalaltike xuʼ jaʼo jnopbetik skʼoplal li kʼusitik jelem xa ta tsobajeletik, ta cholmantal xchiʼuk ti kʼuxi skoltaojutik talele. Vaʼun, xuʼ tspat koʼontontik. Mi te ta jnopbentik ti ep sbalil chichʼ tabel kʼalal ta jchʼuntik li beiltasel chakʼbutik li s-organisasion Jeovae, mas kʼun chkaʼitik sventa jchʼuntik xchiʼuk ti jta jmuyubajeltike. Kʼupil sba ta kʼelel ti mas xa jutuk chlaj takʼin xchiʼuk ti jutuk xa ta jpastik imprimir li jvuntik kʼalal ta jtunestik li kʼusitik achʼ chlokʼanuk tale. Jech xuʼ xa xichʼ cholel batel mantal ta spʼejel balumil. Jech oxal, mi xuʼ chkiltike, jaʼuk jtunestik li vunetik ta jselulartik o ta jtavletatike xchiʼuk li kʼusitik pasbilik gravare. Mi jech la jpastike, chkakʼtik ta ilel ti ta jkʼantik ti lekuk xichʼ tunesel li kʼusitik oy yuʼun j-organisasiontik jech kʼuchaʼal tskʼan li Jesuse. Kʼalal ta sjunul koʼontontik ta jchʼuntik li beiltasel chakʼbutik li Kristoe, jaʼ chkoltavan sventa jmojuk noʼox oyutik xchiʼuk jaʼ tstsatsubtas li xchʼunel koʼontontike. w18.10 25, 26 ¶17-19

Mi oy xkʼuxul koʼontontik jech kʼuchaʼal li Jeovae, xuʼ xijkʼot ta stakʼobil s-orasion li buchʼu chtun yuʼun koltaele (2 Kor. 1:3-6). Pe mu jmalatik ti lek skotol kʼusi tspasik li ermanoetike. Muʼyuk lek mi ta jmalatik ti lek skotol kʼusi tspasik li yantike, yuʼun xuʼ van chijchibaj-o. Jech oxal, skʼan oyuk smelolal li kʼusi oy ta koʼontontik tspasik li yantike (Ecl. 7:21, 22). Kʼalal ta jchanbetik stalelal Jeova ti oy tajek smalael yuʼune, jaʼ tskoltautik yoʼ oyuk smalael kuʼuntik ta stojolal yantik ta skoj ti maʼuk tukʼil krixchanoetike (Efes. 4:2, 32). Jech oxal, sventa mu xchibajik li ermanoetike, skʼan mu jkoʼoltastik xchiʼuk li yantike xchiʼuk mu xkakʼbetik yaʼiik ti muʼyuk chakʼ yipal chtunik ta stojolal Jeovae. Jaʼ lek jkʼupil kʼoptatik, vaʼun jaʼ chkoltaatik sventa ta muyubajeluk xtunik batel ta stojolal li Jeovae (Gal. 6:4). w18.09 16 ¶16, 17

Li kʼusi laj yal Jesuse chakʼ ta ilel ti skʼan jchʼunbetik smantal li Diose, yuʼun jaʼ jech ta jmakʼlin jbatik li ta mantale. ¿Kʼusi smelolal taje? Kʼalal ta jlajestik jtosuk lekil veʼlile, noj lek jchʼutik chijkom xchiʼuk xkuxet xa chkaʼitik. Jaʼ jech kʼalal ta jpastik li kʼusi chal Jeova eke, yuʼun tstsatsub-o xchʼunel koʼontontik xchiʼuk jun noʼox koʼontontik ta mantal. Kʼalal chkakʼ ta jkuxlejaltik li kʼusi chalbutik Jeovae, jaʼ me chijpʼijub-o batel (Sant. 3:13). Ta melel, xlokʼ venta ti jsaʼtike, yuʼun xi chalbutik li Skʼop Diose: «[Li jpʼijiltike] mu xcoʼlaj xchiʼuc jech chac cʼu chaʼal li cʼusi toj cʼupilic sba chquiltique. [...] Li jbijiltique jaʼ jech chcʼot jech chac cʼu chaʼal teʼ sventa cuxlejal ta sventa li bochʼotic tscʼane; xcuxet noʼox yoʼntonic li bochʼo laj xa sta sbijilique» (Prov. 3:13-18). Li Jesuse xi laj yalbe jun velta li yajchankʼoptake: «Mi anaʼojik li kʼusitik taje, xamuyubajik noʼox me mi jech chapasike» (Juan 13:17). Li kʼusi la skʼan laj yal Jesuse jaʼ ti xuʼ jech-o xmuyubajik mi muʼyuk bu chikta sbaik ta xchʼunbel li smantale. ¿Mi jech van la spasik taje? Jech, yuʼun laj yakʼ ta xkuxlejalik li mantaletik yuʼun Jesuse xchiʼuk la xchanbeik li stalelale. w18.09 4 ¶4, 5

Li Jeovae «laj yacʼbe bendición» li Adan xchiʼuk Eva kʼalal stuk toʼox oyik li ta nichimaltik Edene, xi laj yalbee: «Bolanic; epajanic. Nojesic li banamile; ventainic o». Kʼalal jech albatik yuʼun li Diose, la snopbeik skʼoplal jechuk ta sventa li slekilal yantike (Gén. 1:28). Jamal xvinaj ti oy ta yoʼonton spasbentak li Jeovae, jech oxal li Adan xchiʼuk Eva eke skʼan ti oyuk ta yoʼontonik slekilal li yalab xnichʼnabike. Ta skoj ti jsep noʼox li nichimaltike, persa skʼan x-abtejik sventa spasik ta nichimaltik spʼejel li balumile, vaʼun jaʼ jech jun yoʼonton tskʼupin skotolik. Pe sventa spas yuʼunik li jun mukʼta abtelal taje, skʼan xakʼ skʼob skotolik li yutsʼ yalaltak Adan xchiʼuk Evae. Li kʼusi oy ox ta yoʼonton Jeovae jaʼ ti spasik ta paraiso spʼejel balumil li tukʼil krixchanoetike, vaʼun jaʼ jech xuʼ x-ochik li ta kuxob oʼontonal yuʼune (Evr. 4:11). ¡Nopo xa noʼox avaʼi kʼu to yelan muyubajik ti jechuke! Li Jeovae laj yakʼbe bendision jechuk li Adan xchiʼuk Eva ti lajuk yakʼ ta ilel li slekil yoʼontonike xchiʼuk ti lajuk yakʼ ta yoʼontonik li slekilal yantike. w18.08 18 ¶2; 19, 20 ¶8, 9

Ti jech oy buchʼu sjut jmultike, ¿kʼusi van ta jpastik? Taje jaʼ jech kʼot ta stojolal li Jesus xchiʼuk li Juan J-akʼ-ichʼvoʼe (Mat. 11:18, 19). ¿Kʼusi la spas li Jesuse? Li stuke maʼuk laj yakʼ ta yoʼonton ti spak skʼoplale, yuʼun la stijbe yoʼonton krixchanoetik sventa jaʼuk stsakik ta venta li kʼusi tspase xchiʼuk li kʼusi chakʼ ta chanele. Xi laj yal stuk li Jesuse: «Li pʼijilale chvinaj ti tukʼ skʼoplal ta skoj li yabteltake». Taje oy kʼusi lek chakʼ jchantik, yuʼun li krixchanoetike xuʼ van sjutbutik jmultik o xuʼ van xchopol kʼoptautik ti xuʼ sokes jkʼoplaltike. ¿Kʼusi xuʼ jpastik mi jech kʼot ta jtojolaltike? Mi laj kichʼ jutbel jmultike, skʼan xkakʼtik ta ilel ta jkuxlejaltik ti mu meleluk li kʼusi chalike. Mi ta jkʼan ta jchanbetik li Jesuse, skʼan jkʼel jbatik sventa xvinaj ta jkuxlejaltik ti lek ta jpas jbatike xchiʼuk ti mu meleluk li kʼusi chalik yantike. w18.08 6 ¶11-13

Kʼalal muʼyuk la xchʼunik mantal li Kain, Salomon xchiʼuk li j-israeletike, oy kʼusitik lek chakʼ jchantik, yuʼun li stukike xuʼ ox la sutes yoʼontonik xchiʼuk ti sjel li kʼusi tsnopike (Ech. 3:19). Jvules ta joltik ti laj yakʼ ta perton Aaron li Jeovae, taje chakʼ kiltik ti muʼyuk bu tsjiputik komel ta anil kʼalal oy bu chijtsʼuj ta mulile. Li avie, jaʼ te tspʼijubtasutik Jeova li ta loʼiletik ta Vivliae, li ta vunetike o kʼalal tstojobtasutik ta slekil yoʼonton junuk ermanoe. Xuʼ me jpat lek koʼontontik ti chkʼuxubinutik Jeova mi ta jtsaktik ta mukʼ li pʼijubtaseletik chakʼbutike. Li slekil yutsil yoʼonton Jeovae oy kʼusi chtun-o kuʼuntik (2 Kor. 6:1). Yuʼun tskoltautik «ta spʼajel li kʼusi chopole xchiʼuk li kʼusitik tskʼan koʼontontik ta balumile» (Tito 2:11-14). Ta skoj ti ep kʼusitik oy li ta balumile, oy kʼusitik ta jnuptantik ti xuʼ chakʼutik ta preva mi jaʼ noʼox chkichʼtik ta mukʼ li Jeovae. Jech oxal, kakʼbetik yipal sventa jaʼuk xkakʼ jbatik ta stojolal li Jeovae (Deut. 10:20, Ch). w18.07 21 ¶20, 21

Skʼan xkakʼ ta koʼontontik ti akʼo xojtikinutik li Jeovae, maʼuk li balumile. Pe ¿kʼusi xuʼ skoltautik yoʼ xkakʼbetik yipal spasel taje? Oy chaʼtos kʼusi skʼan teuk ta joltik ti toj tsots skʼoplale. Baʼyel, skotol ora xojtikin Jeova li buchʼutik tukʼ chakʼ sbaik ta stojolale (Evr. 6:10; 11:6). Li Jeovae tstsak ta venta skotol li yajtuneltake xchiʼuk chopol chaʼi mi mu jechuk tspase. Maʼuk noʼox, «yuʼun li Mucʼul Diose te oy sat ta sbe xaneb li bochʼotic lequique» xchiʼuk snaʼoj kʼuxi tskolta kʼalal chichʼik akʼel ta prevae (Sal. 1:6; 2 Ped. 2:9). Xchibal: Jeltos kʼu yelan xuʼ chakʼ ta ilel Jeova ti xojtikinutike xchiʼuk ti muʼyuk bu jech jnopojtike. Li Jeovae muʼyuk chakʼbe jtosuk matanal li buchʼutik lek kʼusitik tspasik yilel yoʼ x-ilatik yuʼun li yantike. ¿Kʼu yuʼun ti jech chkaltike? Yuʼun li Jesuse laj yal ti jaʼ jun matanal kʼalal chojtikinutik li Jeovae (Mat. 6:1-5). Jech xtok, laj yal ti yiloj skotol Stot li kʼusitik lek ta jpastik ta stojol li krixchanoetike akʼo mi muʼyuk tstsakik ta venta li yantike. Li Jeovae yiloj li kʼusi ta jpastike, jaʼ yuʼun chakʼ jmotontik. w18.07 9 ¶8, 10

Li Pedroe mu xaʼibe smelolal li kʼusi tskʼan chakʼ ta chanel li jun yechʼomal eile. Pe jaʼo te kʼot li yajtuneltak Kornelioe, vaʼun beiltasat batel yuʼun chʼul espiritu xchiʼuk te batik ta sna li Kornelioe. Li judaetike mi jsetʼuk skʼan x-ochik li ta sna jyanlumetike. Ti jaʼuk noʼox la stsak ta venta kʼu yelan chil yantik li Pedroe yikʼaluk muʼyuk bat ta sna li Kornelioe. Pe ¿kʼu yuʼun ti bate? Jaʼ ta skoj ti oy kʼusi akʼbat yil yuʼun Diose xchiʼuk ti beiltasat batel yuʼun li chʼul espiritue. Kʼalal kʼot ta sna Kornelio xchiʼuk ti laj yaʼi kʼusi chale, xi jamal akʼbat snaʼ yuʼun li Jeovae: «Ta melel, li avie xkaʼibe smelolal ti mu snaʼ xtʼujvan li Diose, moʼoj, yuʼun buyuk noʼox slumalik lek ch-ilat li buchʼu chiʼta xchiʼuk ti buchʼu tspas li kʼusi tukʼe» (Ech. 10:34, 35). Li kʼusi kʼot ta stojolal Pedroe, xuʼ stabeik sbalil skotol li yajtsʼaklomtak Kristoe. w18.08 9 ¶3, 4

Melel onoʼox ti ta jpʼajtik li kʼusitik spʼajoj Jeovae. Pe ¿kʼusi van ta jpastik kʼalal muʼyuk jamal chal Vivlia mi lek o mi chopol li kʼusi ta jpastike? ¿Kʼuxi ta jnaʼtik kʼusi tskʼan akʼo jpastik li Jeovae? Yoʼ jnaʼtik kʼusi ta jpastike, baʼyel skʼan jchanubtastik lek li jol koʼontontike. Li Jeovae skʼanojutik tajek, jaʼ yuʼun yakʼojbutik beiltaseletik sventa jchanubtas li jol koʼontontike. Xi chalbutike: «Vuʼun li Mucʼul Diosun avuʼune, vuʼun ta jchanubtasot cʼusi lec ta pasel ta sventa alequilal; vuʼun ta jtojobtasot bu beal tscʼan chatam batel» (Is. 48:17, 18). Kʼalal lek ta jnopbetik skʼoplal li beiltaseletik yuʼun Jeova xchiʼuk mi chkakʼtik akʼo kʼotuk ta koʼontontike, jaʼ chlik stukʼibtas xchiʼuk chchanubtas li jol koʼontontike. Vaʼun, jaʼ tskoltautik yoʼ lekuk kʼusitik xkʼot ta nopel kuʼuntik. Li jun beiltasele jaʼ jun pʼijubtasel ti tskoltautik yoʼ lekuk kʼusi xkʼot ta nopel kuʼuntik ta sventa li kʼusi ta jpastike. Jaʼ yuʼun, sventa xkaʼibetik smelolal kʼusi tsnop Jeova xchiʼuk ti kʼu yuʼun yakʼojbutik mantaletike, skʼan xkaʼibetik smelolal li beiltaseletik yakʼojbutik ta Vivliae. w18.06 17 ¶5; 18 ¶8-10

Oy chaʼtos kʼusi oy ta yoʼontonik stael li sviniktak Erodese, yuʼun mi chal Jesus ti mu persauk xichʼ tojel li patane, xuʼ xichʼ akʼbel smulin ti tslikes jun toybail ta stojolal li ajvalil ta Romae, yan mi chal ti persa skʼan xichʼ tojele, jaʼ svinajeb ti tstikʼ sba ta politika xchiʼuk xuʼ van x-iktaat komel yuʼun li yajtsʼaklomtake. Pe toj pʼij ti kʼu yelan la stakʼ li Jesuse. Toj lek kʼusi laj yakʼ kiltik li Jesuse, yuʼun snaʼoj lek ti oy jtsobpatanetik ti muʼyuk tukʼ tspas li yabtelike, akʼo mi jech, li stuke snaʼoj ti jaʼ noʼox Ajvalilal yuʼun Dios xuʼ slajesbe svokol li krixchanoetike. Akʼo mi lek yilel kʼusi tspasik li jpolitikoetik avie, pe skʼan mu jtikʼ jbatik jsetʼuk li ta politikae. Li yajtsʼaklomutik Kristoe, jaʼ baʼyel ta jsaʼtik li Ajvalilal yuʼun Dios xchiʼuk li stukʼilale, jaʼ yuʼun muʼyuk ta jtikʼ jbatik ta yalbel skʼoplal mi lek o mi muʼyuk lek li kʼusitik tspasike (Mat. 6:33). Epal yajtuneltak Jeova avie yiktaojik xa li kʼusitik sventa politikae. w18.06 6 ¶9-11

Maʼuk noʼox la stunes mulivajel li Satanase, xuʼ van laj yalbe anjeletik xtok ti xuʼ sventainik skotol li krixchanoetike. Xuʼ van jech la spas sventa mu xvul ta lokʼel li snitilulal ants ti yaloj onoʼox Dios chakʼ talele (Gén. 3:15). Pe li Jeovae laj yakʼ taluk li Nojelal ta voʼe, jech te laj skʼoplal li kʼusi snopoj ox li Satanas xchiʼuk spukujtake. Kʼuchaʼal chkiltike, lajik ta loʼlael yuʼun Satanas li anjeletike, jaʼ yuʼun mu stakʼ xi xkaltike: «Pe voʼone muʼyuk onoʼox bu chitsʼuj li ta mulivajele», o ti xi xkaltike: «Muʼyuk onoʼox bu oy ta koʼonton ta jpas li kʼusi ta jkʼan jtuke». Li anjeletike lajik ta loʼlael akʼo mi sak, muʼyuk choplejal ti bu oyike xchiʼuk akʼo mi jal xa ox tunemik talel ta stojolal li Jeovae, pe laj yakʼ chʼiuk ta yoʼontonik li kʼusi toj chopole. Jaʼ noʼox jech ek li voʼotike, akʼo mi jal xa chijtun talel ta stojolal li Jeovae, akʼo mi voʼne xa liʼ oyutik li ta s-organisasion ti lek sake, xuʼ me xlik chʼiuk kʼusitik chopol li ta koʼontontike (1 Kor. 10:12). Jaʼ yuʼun, toj tsots skʼoplal ti jechuk-o jkʼeltik kʼu yelan li koʼontontike, ti jiptik lokʼel li kʼusitik chopol ta jnopbentike xchiʼuk ti jpʼajtik li toybaile (Gal. 5:26; Kol. 3:5). w18.05 25 ¶11, 12

Chopol laj yaʼi sba Pablo kʼalal muʼyuk la xchʼamik lekil aʼyej jutuk mu skotoluk li judaetike. Pe muʼyuk bu xlubtsaj-o, jech-o la xcholbe mantal. Ta jelavele, la stakbe batel karta li yajtsʼaklomtak Kristo ta Romae, xi laj yalbe smelolal li kʼusi oy ta yoʼonton ta stojolal li judaetike: «Ta slekil koʼonton ta jkʼanbe vokol Dios ta stojolalik, ti jech ta jpase jaʼ sventa skolebalik. Yuʼun chkalboxuk skʼoplal ti ta sjunul yoʼonton yichʼojik ta mukʼ li Diose; pe jaʼ noʼox mu snaʼik ti kʼuxi lek ta pasele» (Rom. 10:1, 2). ¿Kʼu yuʼun ti jech-o la xcholbe mantal li judaetike? Jaʼ ta skoj ti oy slekil yoʼontone, jaʼ xkaltik, oy tajek ta yoʼonton ti sta skolelik li judaetike akʼo mi jayvoʼuk noʼox (Rom. 11:13, 14). La skʼanbe vokol Dios sventa xuʼuk xchʼamik jayvoʼuk li lekil aʼyej ta sventa Ajvalilale. Laj yal xtok ti ta sjunul yoʼonton yichʼojik ta mukʼ Dios li krixchanoetik taje. Li Pabloe jaʼ la skʼelbe li kʼusitik lek oy ta yoʼonton jujun krixchanoe. Snaʼoj ti xuʼ xkʼot ta jun baxbol yajtsʼaklom Kristo li buchʼu oy ta yoʼonton ta melel chichʼ ta mukʼ li Diose. w18.05 13 ¶4; 15, 16 ¶13, 14

Jaʼ jech, jkotoltik skʼan teuk jsatik ta stojolal li kermanotaktike, skʼan jkʼeltik ti kʼusi chtun yuʼunike. Xi albatik mantal yuʼun Pablo li j-ebreoetike: «Tsatsubtaso li akʼobik ti jecheʼ te jokʼole xchiʼuk tukʼibtaso li sjol avakanik ti kʼunibeme xchiʼuk jechuk-o me tukʼ xapas batel abeik ta sventa li avokike, sventa mu xpitkʼuj lokʼel sbakil ti bu koxoe, moʼoj, jaʼ mas lek ti koluke» (Evr. 12:12, 13). Li kerem tsebetik eke xuʼ me stsatsubtasik yantik ta sventa li kʼusitik chlokʼ ta yeike. Li Pabloe xi laj yale: «Ta skoj ti jmoj oyoxuk xchiʼuk li Kristoe, ta skoj ti chatsatsubtasbeik yoʼonton xchiʼuk chapatbeik yoʼonton yantik ta skoj ti akʼanojike, ta skoj ti oy ta avoʼontonik li yantike, ti akʼanojik xchiʼuk ti kʼux ta avoʼontonike, kuxetuk me lek koʼonton avuʼunik ta skoj ti koʼol anopbenike, ti koʼol akʼanoj abaike, ti koʼol lek oyoxuke xchiʼuk ti koʼol kʼusi chanopike. Mu me kʼusi xapasik ti jaʼ tstij avoʼontonik li kontrainejbaile xchiʼuk ti jaʼ noʼox tsots akʼoplal chavaʼi aba atukike, jaʼ lek bikʼit xavakʼ abaik, jaʼ masuk tsots skʼoplal xavilik li yantike. Oyuk-o me ta avoʼontonik li yantike, maʼuk noʼox me xanop akʼoplal atukik» (Filip. 2:1-4). w18.04 22 ¶10; 23 ¶12

Li kʼusi snopoj Jeova kʼalal la spojutik lokʼel li ta mosoil yuʼun mulil xchiʼuk lajelale jaʼ ti xkakʼ sjunul jkuxlejaltik ta stojolal sventa jpasbetik li yabtele. ¿Kʼusi xuʼ jpastik sventa mu chopoluk jtunes li jkolebtike, sventa mu jaʼuk xijpas ta smoso li kʼusi tskʼan koʼontontike o ta smoso li kʼusitik lek yilel ta balumile? Jaʼ ti jaʼ xkakʼ ta koʼontontik spasel li kʼusitik sventa mantale (Gal. 5:16). Jkʼeltik kʼusi xuʼ jchanbetik li Noe xchiʼuk yutsʼ yalale. Li krixchanoetik ta skʼakʼalile jaʼ batem ta yoʼontonik li mulivajele xchiʼuk li ilbajinele. Pe muʼyuk bu la xchanik li chopol talelal taje, maʼuk bat ta yoʼontonik spasel li kʼusi tskʼan stukike. ¿Kʼuxi tsʼik yuʼunik li loʼlaele? Jaʼ ti laj yakʼ ta yoʼontonik spasel li kʼusi akʼbat sbainik yuʼun Jeovae: ti spasik li arkae, ti stsobik ochel ta arka li sveʼelike, li sveʼel chonbolometike xchiʼuk ti jamal xalbeik skotol krixchano ti chtal Nojelal ta voʼe. Xi chal li Vivliae: «Li Noee la spas scotol jech cʼu chaʼal iʼalbat yuʼun li Diose» (Gén. 6:22). Ti jaʼ laj yakʼ ta yoʼontonik spasel taje, kol skotolik (Evr. 11:7). w18.04 10 ¶8; 11 ¶11, 12

¿Kʼusi yan tstunesik li Satanas xchiʼuk spukujtak sventa sloʼlaik «skotol li jnaklejetik ta spʼejel balumile»? Maʼuk noʼox tstunes li ajvaliletike, yuʼun tstunes xtok li jecheʼ relijion xchiʼuk li pʼolmajebaletike (Apok. 12:9). ¿Kʼuxi tstunes li jecheʼ relijione? Jaʼ te tstikʼ jecheʼ chanubtaseletik ta sventa li Jeovae. Oy tajek ta yoʼonton tskʼan tstupʼbe-o skʼoplal ta snopben krixchanoetik li sbi Diose (Jer. 23:26, 27). Ta skoj taje, epal krixchanoetike yalojik xa mi jaʼ chichʼik ta mukʼ li Diose, pe bu chata, jaʼ chichʼik ta mukʼ li pukujetike (1 Kor. 10:20; 2 Kor. 11:13-15). ¿Kʼuxi tstunes li pʼolmajebaletike? Chakʼbe xchʼun krixchanoetik ti jaʼ noʼox xuʼ sta smuyubajelik mi solel oy lek stakʼinike, mi oy jaysepuk yosilik o jaypʼejuk snaike (Prov. 18:11). Li buchʼutik chchʼunik taje jaʼ xa noʼox batem ta yoʼontonik saʼel li kʼulejale, maʼuk xa tsaʼik li Jeovae (Mat. 6:24). Xkaltik noʼoxe, chlajik ta netʼel yuʼun li kʼusitik oy ta balumile, jech te chtupʼ-o li kʼanelal yuʼunik ta stojolal Diose (Mat. 13:22; 1 Juan 2:15, 16). w18.05 23 ¶6, 7