Oktuvre

Li voʼotike mu xuʼ kuʼuntik skʼelel li kʼusi oy ta yut yoʼonton li krixchanoetik jech kʼuchaʼal tspas li Jeova xchiʼuk Jesuse, pe xuʼ xkakʼtik persa yaʼibel smelolal kʼu yelan chaʼi sbaik xchiʼuk li kʼusi chtun yuʼunike (2 Kor. 11:29). Li voʼotike mu jechuk jtalelaltik kʼuchaʼal li jtoyba krixchanoetik avie, yuʼun chkakʼtik persa ta spasel li kʼusi laj yal Pablo liʼe: «Oyuk-o me ta avoʼontonik li yantike, maʼuk noʼox me xanop akʼoplal atukik» (Filip. 2:4). Li buchʼutik mas to skʼan xaʼibeik xkʼuxul svokol li yantike jaʼ li moletik ta tsobobbaile. Yuʼun snaʼojik lek ti chchapanatik yuʼun Jeova ti kʼu yelan chchabibeik li xchijtak ti jaʼ akʼbil ta sbaike (Evr. 13:17). Sventa snaʼ kʼuxi xuʼ xkoltavanik li moletike, skʼan xaʼibeik smelolal kʼu yelan chaʼi sbaik li ermanoetike. ¿Kʼuxi chakʼik ta ilel? Li moletik ti xaʼibeik smelolal kʼu yelan chaʼi sba li ermanoetike chchʼak yoraik sventa xchiʼinvanik ta loʼil. Tsjakʼbe kʼu yelan oyik, chchikinta li kʼusi ch-albatike xchiʼuk oy smalael yuʼunik. Mas to jech skʼan spasik mi oy junuk ermano ti tskʼan chal kʼu yelan chaʼi sbae, pe ti mu x-al yuʼune (Prov. 20:5). ¿Kʼusi sbalil tstabeik li moletik kʼalal chchʼak yoraik xchiʼinel ta loʼil li ermanoetike? Jaʼ ti tspat yoʼontonik ta stojolal li mole, mas to lek chamigoin sbaik xchiʼuk tstsatsub li kʼanelal ta tsobobbaile (Ech. 20:37). w19.03 17 ¶14-17

Kʼalal ta jchʼakbetik yantik li jun muil veʼlil kichʼojtike, mas to lek chkaʼi jbatik. Jaʼ noʼox jech ek, kʼalal chkichʼtik tojbel ta vokol li kʼusi ta jpastike, xijmuyubaj chijkom yuʼun. Pe kʼalal voʼotik ta jtojtik ta vokole, jaʼ chmuyubaj-o li yantike. ¿Kʼu yuʼun ti jech chaʼi sbaike? Yuʼun chakʼik venta ti oy sbalil li kʼusi la spasik ta jtojolaltike. Ta skoj taje, mas to me lek chkil jbatik xchiʼukik. Li stojel ta vokole ep tajek sbalil jech kʼuchaʼal chal li teksto avie. ¿Mi mu jechuk ti lek kʼupil sba xvinaj jpʼej mantsana ta oro ti lokʼtabil ta junuk plato ti pasbil ta platae? Ta melel jech xchiʼuk toyol tajek stojol. ¿Kʼu van yelan chkaʼi jbatik ti oyuk buchʼu jech tskʼelanbutike? Taje jaʼ me jech xkoʼolaj kʼalal jnaʼtik stojel ta vokole, yuʼun ep tajek sbalil ek. Jnoptik noʼox ti laj kichʼtik kʼelanbel jpʼejuk mantsana ta oroe, muʼyuk ta jchʼaytik, ta jkʼejtik lek. Jaʼ jech ek, kʼalal oy buchʼu ta jtojbetik ta vokole, xuʼ me ep tajek sbalil chil xchiʼuk muʼyuk chchʼay ta sjol li kʼusi laj kalbetike. w19.02 15 ¶5, 6

Li Adan xchiʼuk Evae muʼyuk la spat yoʼontonik ta stojolal Jeova mi jaʼuk li ta smantaltake. ¿Kʼuxi laj yakʼik ta ilel taje? Jaʼo kʼalal la slobeik sat li jtekʼ teʼ ti chakʼ ta naʼel li kʼusi lek xchiʼuk li kʼusi chopole. Ta melel, la snop stukik li kʼusi xuʼ spasik xchiʼuk li kʼusi mu stakʼe. ¿Mi la stabeik sbalil ti jech la spasike? Muʼyuk, yuʼun chʼabal xa lek x-ilatik yuʼun li Jeovae xchiʼuk chʼay yuʼunik li kuxlejal ta sbatel osile. Maʼuk noʼox, li yalab xnichʼnabik eke la xkuchik li mulil xchiʼuk li lajelale (Rom. 5:12). Jelel tajek kʼusi la spas li kapon vinik kʼalal cholbat mantal yuʼun li Felipee. Ta skoj ti tskʼan tstojbe ta vokol Jeova xchiʼuk Jesus li kʼusi spasojik ta stojolale, laj yichʼ voʼ ta anil (Ech. 8:34-38). Li voʼotik eke, ¿kʼuxi xuʼ xkakʼbetik yil Jeova xchiʼuk Jesus ti ta jtojbetik ta vokol li kʼusi spasojik ta jtojolaltike? Jaʼ mi chkakʼbe jkuxlejaltik li Diose xchiʼuk mi chkichʼtik voʼ jech kʼuchaʼal la spas li kapon vinike. Jech xtok, te chkakʼbetik yil Jeova ti jpatoj koʼontontik ta stojolale xchiʼuk ti jaʼ noʼox stuk xuʼ xal li kʼusi lek xchiʼuk li kʼusi chopole. w19.03 2 ¶1, 2

¿Kʼusi skʼan xal ti tukʼ koʼontontike? Jaʼ kʼalal jkʼanojtik tajek li Jeova ti chkichʼtik-o ta mukʼe xchiʼuk ti jaʼ ta jpastik skotol ora li kʼusi lek chile. Li chaʼpʼel kʼop ta ebreo «stukʼil oʼontonal» xi ta Vivliae jaʼ chalbe skʼoplal li kʼusi lek tsʼakale, ti sjunuluke o ti ven leke. Kalbetik junuk skʼelobil, kʼalal chakʼbeik smoton Jeova li j-israeletike, skʼan jaʼ stʼujik li chonbolom ti muʼyuk ipe (Lev. 22:21, 22). Li yajtuneltak Dios ta voʼnee mu xuʼ xakʼik jkotuk chonbolom ti koxoe, ti chʼabal jun xchikine, ti chʼabal jpʼej sbekʼ sate o ti ipe. Li Jeovae tsots skʼoplal laj yil ti jaʼuk x-akʼbat ta smoton jkot chonbolom ti muʼyuk ipe xchiʼuk ti skotlejuke (Mal. 1:6-9). ¿Kʼu van yuʼun tskʼan Jeova ti tsʼakaluk lek li kʼusi chkakʼbetike? Kalbetik yan skʼelobil yoʼ xkaʼibetik smelolale. Kʼalal ta jmantik jpʼejuk sat teʼe, maʼuk ta jtʼujtik ti bu jomajtik xae o ti bu jxetʼ xa noʼoxe. Yuʼun jaʼ ta jsaʼtik ti bu spʼejel toe xchiʼuk ti bu ven leke. Veno, jaʼ jechtik xkoʼolaj li kʼusi tskʼanbutik Jeovae, yuʼun tskʼan ti tsʼakaluk lek jkʼantike xchiʼuk ti tukʼuk-o xkakʼ jbatik ta stojolale. w19.02 3 ¶3

Sventa jchabi li koʼontontike, skʼan mu xkakʼtik ochuk li kʼusitik chopole, pe taje maʼuk skʼan xal ti muʼyuk xa chkakʼtik ochuk li kʼusitik leke. Jnopbetik skʼoplal li lum ta voʼne ti joyol lek ta muroe. Li jchabitiʼnaetike tsmakbeik stiʼ jteklum sventa mu x-och li yajkontraike, pe ta onoʼox sjamik kʼalal mi kʼot yakʼik li kʼusi jtunel yuʼunike xchiʼuk li sveʼelike. Ati muʼyukuk tsjamike, te chlajik ta viʼnal jechuk li jnaklejetike. Taje xkoʼolaj xchiʼuk li koʼontontike, yuʼun skʼan jambetik stiʼ sventa x-och li kʼusitik chakʼ ta chanel li Jeovae. Ta skoj ti jaʼ snopbentak Dios li Vivliae, skʼan xkakʼ akʼo sjel jnopbentik kʼalal ta jchantike, ti kʼu yelan chkaʼi jbatike xchiʼuk li kʼusi ta jpastike. Pe oy chaʼtos kʼusi skʼan jpastik sventa jtabetik sbalile. Baʼyel, skʼan jpastik orasion sventa xkiltik «ti jun noʼox yutsil» li smantaltake (Sal. 119:18). Xchibal, skʼan jnopbetik skʼoplal li kʼusi ta jchantike. Mi jech ta jpastike, chkʼot kʼalal to ta yut koʼontontik li Skʼop Diose xchiʼuk jaʼ jech chlik jnoptik kʼuchaʼal li Jeovae (Prov. 4:20-22). w19.01 18 ¶14, 15

Ta skoj ti jelajtik kʼusi spas kuʼuntik xchiʼuk jelel li jkuxlejaltik ta jujuntale, li Jeovae ep tajek sbalil chil li matanal chkakʼbetike. Jnoptik ta sventa li matanal chakʼ li j-israeletik ta voʼnee. Li buchʼu oy stakʼinike xuʼ xakʼik jkot chij o jkot tentsun. Li buchʼutik povreik noʼoxe xuʼ xakʼik «chaʼcotuc puruvoc stsu, o me chaʼcot stsumut». Pe li buchʼutik solel mu x-akʼ yuʼunik taje, li Jeovae laj yal ti xuʼ jaʼ noʼox xakʼik chibuk kilo arinae (Lev. 5:7, 11). Akʼo mi yalel noʼox stojol li arinae, li Jeovae ta onoʼox xchʼam li matanale, jaʼ noʼox venta mi jaʼ li ven lekil arinae. Li Jeovae ep-o sbalil chil li matanal chkakʼbetike. Kʼalal chkakʼ jloʼiltike, xil ti bu kʼalal xuʼ kuʼuntike, yuʼun mu jkotoltikuk ti lek tajek xijtojob ta kʼopojel jech kʼuchaʼal li Apolose o kʼuchaʼal Pablo ti ta rason chkʼopoj sventa chakʼ ta chʼunel li kʼusi chale (Ech. 18:24; 19:8). Teuk ta joltik li meʼon ants ti jaʼ noʼox la stikʼ chaʼsep yuni takʼin ti jutuk tajek sbalile. Akʼo mi jech, li Jeovae ep tajek sbalil laj yil xchiʼuk la xchʼam li matanal laj yakʼe. Jaʼ yuʼun, mi chkakʼ jloʼiltik ti bu kʼalal spas kuʼuntike, ep sbalil chil ek li Jeovae (Luk. 21:1-4). w19.01 8, 9 ¶3-5

Li yajtsʼaklomutik Kristoe chkichʼtik pʼajel yuʼun skotol li krixchanoetike. Jamal onoʼox laj yal Jesus ti ta xichʼik tsatsal kontrainel ta slajebal kʼakʼal li yajtuneltake (Mat. 24:9; Juan 15:20). Li albil kʼop laj yal Isaiase chakʼ ta ilel ti maʼuk noʼox chkichʼtik pʼajele, yuʼun xuʼ ep ta tos kʼusi tstunesik sventa chkontrainvanik. Xuʼ van ti manya kʼu yelan chloʼlavanike, ti chkichʼtik nutsele xchiʼuk ti ep kʼusi jeche’ chalik ta jtojolaltike (Mat. 5:11). Avie, li Jeovae muʼyuk to spajesoj li kʼusitik tspasbutik li kajkontratike (Efes. 6:12; Apok. 12:17). Pe skʼan ti mu xijxiʼe, yuʼun yaloj Jeova ti «muʼyuc spasojic jchopuc abtejebal» ti xuʼ slajesutike (Is. 54:17). Taje chakʼ ta aʼiel ti ta onoʼox xchabiutik Jeova ta stojolal li «simaronil jsaʼcʼopetique». Yuʼun jech kʼuchaʼal tsmak ta be tsatsal ikʼal voʼ li jun muroe, jaʼ jech chchabivan ek li Jeovae (Is. 25:4, 5). Mi jaʼuk onoʼox bu tspasik-o kanal li kajkontratike (Is. 65:17). Skotol li yajkontratak Diose bikʼit chkomik-o xchiʼuk j-echʼel ch-ulik-o (Is. 41:11, 12). w19.01 6, 7 ¶13-16

Kerem tseb, li Jeovae tskʼan ti kolemukote xchiʼuk laj yakʼ ti xakʼan li Jeovae. Jaʼ noʼox une, tskʼan ti lekuk xatunes li akolebale, yuʼun jaʼ chchabiot. Oy van avaʼiojbe skʼoplal kerem tsebetik ti tskʼelik pornografia, chmulivajik, chtajinik ta tajimoletik ti toj xibalik sbae, tslajesik droga o ti chuchʼik ta mas li poxe. Ta kʼelele, jun noʼox yoʼontonik o tskʼupinik yilel, pe uni jlikel noʼox. Yuʼun tsots tsta-o svokolik: chmeʼin li kʼusi tspasike, tstaik-o chamel o xuʼ van te xlajik-o (Gal. 6:7, 8). Li stukike kolem ta j-echʼel chaʼi sbaik, pe mu jechuk ta melel (Tito 3:3). Jamal xvinaj ti ta jtabetik sbalil mi ta jchʼunbetik smantal li Jdiostike. Lek noʼox chkaʼi jbatik xchiʼuk chakʼbutik li melel kolebale (Sal. 19:7-11). Jech xtok, kʼalal chatsak ta venta li mantaletik xchiʼuk lekil beiltaseletik yuʼun Diose, jaʼ me jech lek chatunes li akolebale xchiʼuk chavakʼbe yil Jeova xchiʼuk atot ameʼ ti xuʼ mas kolemoxuk yuʼune (Rom. 8:21). w18.12 22, 23 ¶16, 17

Toj chopol kʼusitik kʼot ta pasel kʼalal la stoy sba li Adane, yuʼun te och talel li lajelal ti chakʼbe svokol li nupunele. Kʼalal laj yal Pablo ti mu xa persauk xichʼ chʼunel li Smantal Moisese, laj yal xtok ti muʼyuk xa bu chukul ta stojolal smalal o yajnil mi oy buchʼu cham junuk yuʼunike, vaʼun xuʼ me xnupun yan velta (Rom. 7:1-3). Oy kʼusitik labal sba chakʼ kiltik sventa nupunel li Mantaletik akʼbat li j-israeletike. Jkʼelbetik skʼoplal. Li Mantaletike muʼyuk la spajes li kʼusi nopem xaʼiik spasel li j-israeletik ti tsaʼ jayvoʼ yajnilike. Li Mantaletik laj yakʼ Jeovae jaʼ sventa xichʼ ichʼel ta mukʼ li ajnilaletik xchiʼuk li alab nichʼnabiletike. Yuʼun mi oy junuk j-israel vinik ti chikʼ junuk smosoe xchiʼuk ti chikʼ yan ants ta tsʼakale, persa skʼan xakʼbe li kʼusi jtunel yuʼun li sba yajnile, jech kʼuchaʼal skʼuʼ, sveʼel xchiʼuk ti xchiʼin sbaik-oe. Jamal laj yal Dios ti skʼan xchabi-o batel yajnil li jun vinike (Éx. 21:9, 10). Melel onoʼox, li voʼotike muʼyuk xa ta jchʼuntik li Mantaletik yuʼun Moisese, pe chkakʼtik venta ti ep sbalil chil Jeova li nupunele. Taje tskoltautik yoʼ jchabi li jnupuneltik eke. w18.12 10 ¶3; 11 ¶5, 6

Kʼalal laj xa ox yalbe Jeova skotol ti kʼusi tsvul-o yoʼonton li Abakuke, yikʼaluk van la sjakʼbe sba mi oy kʼusi tspas li Diose. Li Jeovae xkoʼolaj ta jun totil ti chaʼi kʼu yelan chaʼi sba li xnichʼnabtake, jech oxal, muʼyuk chopol laj yaʼi ti jech laj yal li Abakuke, yuʼun snaʼoj ta melel ti tsots chaʼi li kʼusi yakal chkʼot ta pasele. Jech oxal, laj yakʼ ta aʼiel kʼusi chkʼot ta stojolal li jtoyba j-israeletike. Li Jeovae yikʼaluk van jaʼ baʼyel laj yalbe Abakuk ti poʼot xa xichʼ lajesel li choplejal ta skʼakʼalile. Li Jeovae laj yakʼbe yil Abakuk ti oy kʼusi tspase, yuʼun jutuk xa ox skʼan xakʼbe stoj smul li jtoyba krixchanoetike. Laj yal Jeova ti tspas jchop abtelal ta yorailike. Kʼalal avorailik xie, jaʼ te laj yakʼ ta aʼiel ti te noʼox ta skʼakʼalil j-alkʼop chichʼ chapanel li krixchanoetike. Pe ¿mi jaʼ van li kʼusi smalaoj li Abakuke? Maʼuk. Li kʼusi xchapanoj li Jeovae mas to tsta-o svokol sjunul li Judae. w18.11 15 ¶7, 8

¿Kʼu yelan chkiltik li buchʼutik mu to xojtikinik Diose? Melel onoʼox ti kʼalal ay xchol mantal ta nail tsobobbailetik li jtakbol Pabloe, jaʼ ay saʼ li buchʼutik xojtikinik xa jutuk Diose. Akʼo mi jech, maʼuk noʼox la xcholbe mantal li judaetike, la xcholbe mantal xtok li buchʼutik chichʼik ta mukʼ jecheʼ diosetike. Jun velta kʼalal ay tunuk ta sba velta ta misioneroal ta Likaonia li Pabloe, li jnaklejetik tee yalojik mi jaʼik li dios Seus xchiʼuk Ermes li Bernabe xchiʼuk Pabloe, yuʼun la snopik ti la skʼatajes sbaik ta krixchanoetik li diosetik taje. ¿Mi lek xa van laj yaʼiik ti laj yichʼik ojtikinel xchiʼuk ti mukʼ skʼoplal ilatike? Mi xi van la snopike: «Jaʼ to ta jkuxtik un, yuʼun li chib jteklum ti bu lij-aye jaʼ noʼox laj kichʼtik kontrainel». O mi xi van la snopik xtoke: «Bal to xichʼ cholel-o mantal ti vaʼ yelan chkichʼtik pasbele». Mu jechuk la spasik, ta ora noʼox la sliʼ ta jatel skʼuʼik xchiʼuk xi tsots avanik ta yeloval li krixchanoetike: «¿Kʼu yuʼun ti jech chapasike? Li voʼonkutike krixchanounkutik noʼox ek ti chkil jvokolkutik jech kʼuchaʼal voʼoxuke» (Ech. 14:8-15). w18.09 4, 5 ¶8, 9

Mi ta jkʼan ta jchʼamtik li kʼusi chal Vivliae xchiʼuk mi ta jkʼan ta jkuxlebintike, skʼan jpʼeluk ta koʼontontik jel li jnopbentike xchiʼuk li jtalelaltike. Xi tojobtasvan li Pedroe: «Ta skoj ti jchʼunej mantal alab nichʼnabiloxuke, mu xa me jechuk xapasik jech kʼuchaʼal tskʼan toʼox avoʼontonik kʼalal mu toʼox xavojtikinik Diose». Xi to laj yale: «Ti kʼusi mas leke, jaʼ ti lekuk chʼul skotol [atalelalike]» (1 Ped. 1:14, 15). Li ta Korintoe, chopol tajek li kʼusi tspasike xchiʼuk chmulivajik, vaʼun kʼalal la xchʼamik mantal junantike, persa ep kʼusi la sjel ta xkuxlejalik. Jaʼ jech li avi eke, li buchʼutik tsmanik li kʼusi melele persa laj yiktaik spasel li xchopol talelalike. Xi to laj yalbe yajtsʼaklomtak Kristo ta skʼakʼalil li Pedroe: «Lajuk xa yorail ti jaʼ toʼox chapasik li kʼusi tskʼan yoʼonton li jyanlumetik kʼalal jaʼ toʼox chapasik li talelal ti toj kʼexlal sbae, li kʼusitik muʼyuk spajeb kʼusi tskʼan abekʼtalike, ti cha-uchʼbolajik ta mase, li kʼinetik ti solel muʼyuk xa smelolale, ti cha-uchʼbolajik sventa chatsal abaike xchiʼuk li yichʼel ta mukʼ santoetik ti mu stakʼ pasele» (1 Ped. 4:3). w18.11 6 ¶13

¿Kʼuxi ta jtatik «li buchʼutik oy lek ta yoʼontonik stael li kuxlejal sbatel osile»? Jaʼ ti jcholtik mantal jech kʼuchaʼal la spasik li ta baʼyel sigloe. Skʼan jchʼuntik li kʼusi laj yal Jesus liʼe: «Buyuk noʼox jteklum cha-ochik o ta bikʼit lum, saʼik li buchʼu sta-oe» (Mat. 10:11). Li avie, jnaʼojtik ti muʼyuk ta xchʼamik lekil aʼyej li buchʼutik muʼyuk ta yoʼontonike, li buchʼutik xtoyet noʼox chaʼi sbaike xchiʼuk li buchʼutik muʼyuk ta yoʼonton chojtikinik li Diose. Jech oxal, jaʼ ta jsaʼtik li krixchanoetik ti bikʼit yakʼoj sbaike, ti oy ta yoʼontonike xchiʼuk ti tskʼan tajek chojtikinik li kʼusi melel ta Vivliae. Kalbetik junuk skʼelobil li kʼusi la spas Jesus kʼalal jaʼo ch-abtej ta karpinteroale, li stuke ta van sabe lek steʼel sventa smeltsan li mexaetike, li xilaetike, li tiʼ naetik xchiʼuk li kʼatlom teʼetike. Kʼalal mi la sta li teʼe, lek ta stunes li yabtejebtak sventa smeltsan li kʼusitike. Veno, li voʼotik eke skʼan ti baʼyeluk jsaʼtik li krixchanoetik ti oy ta yoʼontonik mantale, vaʼun xuʼ xlik jtunestik li abtejebaletik sventa xkʼotik ta yajchankʼoptak Jesuse (Mat. 28:19, 20). w18.10 12 ¶3, 4

Li Felipe ti jaʼ jun j-al lekil aʼyeje laj yakʼ kiltik kʼusi skʼan xal ti kakʼoj ta koʼontontik cholmantal kʼalal oy kʼusi chjel ta jkuxlejaltike. Yuʼun li Felipee oy kʼusi achʼ la sbain li ta tsobobbail ta Jerusalene (Ech. 6:1-6). Kʼalal laj xa ox yichʼ milel li Estebane, lik jun tsatsal kontrainel ta stojolal li yajtsʼaklomtak Kristoe. Vaʼun lik jatavikuk lokʼel li ta Jerusalene, pe li Felipee mu teuk noʼox smeyoj kom skʼob, yuʼun bat xchol mantal ta Samaria akʼo mi jaʼtik toʼox cholbil mantal li ta jteklum taje (Mat. 10:5; Ech. 8:1). Li Felipee jpʼel ta yoʼonton chbat ti bu xtakat batel yuʼun li chʼul espiritue. Jaʼ yuʼun, li Jeovae la stunes yoʼ sjam echʼel be ti bu skʼan to cholel mantale. Li vaʼ orae, li judaetike spʼajojik li jsamariaetike, pe jun van yoʼonton komik kʼalal laj yilik ti tsakatik ta venta yuʼun li Felipee. Vaʼun, toj «lek la stsʼet chikintaik li kʼusitik chale» (Ech. 8:6-8). Li Felipee jech-o la xchol mantal akʼo mi oy kʼusitik jel ta xkuxlejal. Jech oxal, li Jeovae laj yakʼbe epal bendision xchiʼuk yutsʼ yalal ta skoj ti jech la spase (Ech. 21:8, 9). w18.10 30 ¶14-16

Jun velta kʼalal jaʼo te oy ta yosilal Dekapolis li Jesuse, laj yikʼbeik «tal jun vinik ti pakʼchikine xchiʼuk ti vokol chkʼopoje» (Mar. 7:31-35). Vaʼun, li Jesuse «parte laj yikʼ batel li vinike» xchiʼuk la xpoxta. ¿Kʼu yuʼun maʼuk te ta yeloval krixchanoetik la xpoxta li Jesuse? Ta skoj ti pakʼchikine, yikʼaluk van laj yakʼ venta ti mu junuk yoʼonton chaʼi sba ti te tsobol li krixchanoetike. Li voʼotike mu spas kuʼuntik skʼelobiltak juʼelal, pe xuʼ kuʼuntik skʼelel li kʼusi chtun yuʼunik li kermanotaktike xchiʼuk ti kʼu yelan chaʼi sbaike. ¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik stalelal Jesus ti la stsak lek ta mukʼ li jun pakʼchikine? Skʼan jtsaktik ta mukʼ li buchʼutik yijik xae xchiʼuk li buchʼutik ipike. Li kʼusi tsots skʼoplal skʼan jpastik li ta tsobobbaile jaʼ ti jkʼan jbatik ta jujuntale, maʼuk ti ep kʼusi jpastike (Juan 13:34, 35). Mi jkʼanoj jbatik ta jujuntale, tstij koʼontontik sventa jkʼeltik kʼuxi xuʼ xkikʼtik batel ta tsobajeletik xchiʼuk ta cholmantal li buchʼutik yijik xae xchiʼuk li buchʼutik ipike. Jech ta jpastik akʼo mi mu spas yuʼunik skotol li kʼusi oy ta yoʼontonike (Mat. 13:23). w18.09 29, 30 ¶7, 8

Li Jeovae toj tsots skʼoplal chil li yajtuneltake xchiʼuk jaʼ jech chil ek li Jesuse, yuʼun laj yakʼ xkuxlejal ta jtojolaltik (Gal. 2:20). Li voʼotik eke ta sjunul koʼontontik jkʼanojtik li kermanotaktike xchiʼuk oy ta koʼontontik ti jchabitike. Jech oxal, sventa jtsatsubtastike, skʼan «jpastik-o li kʼusi jaʼ chakʼ jun oʼontonale xchiʼuk li kʼusitik tstsatsubtasvan ta jujuntale» (Rom. 14:19). Oy tajek ta koʼontontik ti jaʼuk xa jun paraiso spʼejel li balumile, yuʼun muʼyuk xa kʼusi ta xakʼ ti xkat koʼontontike; chlaj skʼoplal li chameletike, li paskʼopetike, ti chijcham ta skoj li mulile, li kontrainele, li kʼopetik ta utsʼ alalile xchiʼuk li kʼusitik chakʼ chibajele. Jech xtok, kʼalal mi tsuts li jmil jabile, naka xa ox tukʼil krixchanoutik, vaʼun mi tukʼ echʼ kuʼuntik li slajeb prevae, chchʼamutik kʼuchaʼal xnichʼnab Jeova liʼ ta balumile, vaʼun ta jtatik «li jun yutsil kolelal jech kʼuchaʼal tstaik li xnichʼnab Diose» (Rom. 8:21). Jaʼ yuʼun, kakʼbetik-o batel yipal ta yakʼel ta ilel li kʼanelale xchiʼuk jkolta jbatik ta komon yoʼ koʼol jtatik li alakʼ sba kuxlejal yaloj chakʼbutik Jeovae. w18.09 14 ¶10; 16 ¶18

Kʼalal ta jchantik li Skʼop Diose, maʼuk me skʼan xal ti anil ta jkʼeltik batel li kʼusi ta jchantike o ti jbontik noʼox komel ta anil li stakʼobil kʼusitik chichʼ jakʼele. Moʼoj, skʼan jsabetik lek skʼoplal kʼusi chchanubtasutik ta stojolal li Jeovae, ti kʼu yelan snopben xchiʼuk li kʼusi tspase. Kakʼtik persa yaʼibel smelolal kʼu yuʼun chalbutik Jeova ti oy kʼusitik mu stakʼ jpastike. Jech xtok, jchotan jbatik ta snopel li kʼusi skʼan jel ta jnopbentik xchiʼuk ta jkuxlejaltike. Melel onoʼox ti mu xnop kuʼuntik skotol li kʼusi laj xa kalbetik skʼoplal kʼalal yakalutik ta chanune. Pe lek me tajek ti jchʼakbetik yorail oʼloluk ti kʼu sjalil chijchanunaj sventa jnopbetik skʼoplal li kʼusi ta jchantike (1 Tim. 4:15). Kʼalal nopem tajek xkaʼitik snopbel skʼoplal li kʼusi ta jchantik ta Vivliae, ta chkil ta jsat jtuktik ti toj lek li kʼusitik tsnop Jeovae. Chlik kaʼibetik smelolal li kʼusitik tsnope xchiʼuk jaʼ xa jech chlik jnoptik ek. Jech oxal, chlik achʼubuk li kʼusi ta jnoptike xchiʼuk ta kʼunkʼun chlik rasonajkutik kʼuchaʼal li Jeovae (Rom. 12:2). w18.11 24 ¶5, 6

Li jtakbol Pabloe xi laj yalbe sba skʼoplal xchiʼuk li yan yajtsʼaklomtak Kristo ta baʼyel sigloe: «Jchiʼil jbakutik ta abtel xchiʼuk li Diose». Ti jech laj yale jaʼ ta skoj ti tstsʼunik xchiʼuk ti chakʼbeik yaʼlel li sbekʼ tsʼunobil ta sventa li Ajvalilale (1 Kor. 3:6). Li avi eke, xuʼ jchiʼintik ta abtel li Diose, ¿kʼuxi? Jaʼo kʼalal ta sjunul koʼonton ta jchʼak jkʼakʼaltike, ti jtunes li kʼusi oy kuʼuntike xchiʼuk kʼalal chkakʼ kipaltik ta spasel batel li abtelal yakʼojbutike. ¡Stuk xa noʼox jech li matanal jtaojtike! Chakʼbutik tajek muyubajel kʼalal ta sjunul koʼonton ta jchʼak jkʼakʼaltik xchiʼuk kipaltik li ta cholmantale. Xi chal epal ermanoetik ti chakʼik chanubtasel ta Vivliae: «Chʼabal yan abtelal ti jaʼ jech chakʼ jmuyubajeltike». Xkuxet tajek chkaʼitik kʼalal chkiltik ti chjel sat li jun krixchano kʼalal chaʼibe smelolal li kʼusi chal Vivliae, kʼalal oy kʼusitik chlik sjel li ta xkuxlejale, kʼalal chlik yalbe yantik li kʼusitik chchane xchiʼuk ti chkiltik chchʼi li xchʼunel yoʼontone. Li Jesus eke muyubaj kʼalal laj yil ti «xkuxet noʼox yoʼonton sutik tal li 70» ta voʼ yajchankʼoptak ta skoj ti lek kʼusi kʼot ta pasel yuʼunik li ta cholmantale (Luk. 10:17-21). w18.08 20 ¶11, 12

Xuʼ jech xkʼot ta pasel mi la jpat tajek koʼontontik ta jtuktike. Mi jech kʼot ta pasele, xuʼ xlik jnoptik xtok ti xkaʼibetik xa smelol skotol li kʼusitike akʼo mi mu jnaʼtik skotol li yaʼyejale. Jech xtok, kʼalal muʼyuk lek xkil jbatik xchiʼuk junuk ermanoe, jaʼ vokol-o chkaʼitik yoʼ jkʼeltik lek mi melel li kʼusi chichʼ alel ta stojolale. Kʼalal jaʼ tsots skʼoplal chkiltik li kʼusi mu lekuk-o xkil jbatike, xuʼ chopol kʼusi xlik jnoptik ta stojolal li jun ermanoe. Jech xtok, mi oy kʼusi chopol laj kichʼtik albel ta stojolal li ermanoe, anil ta jchʼuntik. Taje chakʼ kiltik ti muʼyuk lek ti jnakʼ skapemal joltik ta stojolal junuk ermanoe, yuʼun xuʼ chopol kʼusi xkʼot ta nopel kuʼuntik ta stojolalik (1 Tim. 6:4, 5). Sventa mu jechuk xkʼot ta pasele, skʼan mu xkakʼtik akʼo xakʼ yibel ta koʼontontik li itʼixale. Jvules ta joltik ti persa skʼan jkʼan li kermanotike xchiʼuk ti xkakʼtik ta perton ta sjunul koʼontontike (Kol. 3:12-14). w18.08 6 ¶15; 7 ¶18

Jaʼ spasbenutik ek li voʼotike, jech oxal jaʼ yuʼunutik (Sal. 100:3; Apok. 4:11). Akʼo mi jech, ti kʼu xa sjalil likem talel li kuxlejale, li Jeovae stʼujanoj tal jtsop krixchanoetik sventa xuʼuninan. Li ta Salmo 135, chal ti laj yuʼunin Jeova li j-israeletik ti tukʼ laj yakʼ sbaike (Sal. 135:4). Li ta slivroal Oseas eke, laj yal ti chkʼot ta steklumal Dios junantik li buchʼutik maʼuk j-israeletike (Os. 2:23). ¿Kʼusi ora kʼot ta pasel li albil kʼop taje? Jaʼo kʼalal laj yakʼ ta ilel Jeova ti xuʼ jmoj chbat spasik mantal xchiʼuk Jesus li buchʼutik maʼuk judaetike (Ech. 10:45; Rom. 9:23-26). Li buchʼutik laj yichʼik tʼujel ta chʼul espiritue, xi chichʼ albel skʼoplalike: «Jun chʼul lum, jaʼoxuk jun jteklum ti jaʼ yuʼun Dios chakʼotike» (1 Ped. 2:9, 10). Li yajtuneltak Dios avi ti liʼ smalaoj chkuxiik ta balumile jaʼ stʼujanoj stuk li Jeovae xchiʼuk jaʼ steklumal chil (Is. 65:22). w18.07 22 ¶1, 2

Li Jesuse laj yakʼ kiltik bu to kʼalal xuʼ xkakʼtik ta ilel li slekil koʼontontike, jech oxal li yajtsʼaklomutik Kristoe jaʼ ta jchanbetik li kʼusi la spase (Mat. 20:28). Toj lek me ti xiuk jakʼbe jbatike: «¿Mi xuʼ kuʼun ti masuk to jchanbe stalelal li Jesuse?» (1 Ped. 2:21). Skʼan oyuk ta koʼontontik li slekilal yantike xchiʼuk jkʼeltik kʼuxitik xuʼ jkoltatik ta sventa li kʼusi chtun yuʼunike, mi jech la jpastike, xuʼ lek chilutik li Jeovae yuʼun jaʼ jech ta jchanbetik stalelal xchiʼuk li stalelal Xnichʼone. Kʼalal laj yalbe skʼoplal Jesus li lokʼolkʼop ta sventa li jsamaria vinike, te laj yakʼ ta ilel ti oy ta yoʼonton ti xkakʼtik persa skoltael yantik xchiʼuk ti mu jtsaktik ta venta li kʼusi echʼem ta xkuxlejalike (Luk. 10:29-37). ¿Kʼu yuʼun laj yalbe skʼoplal Jesus li lokʼolkʼop liʼe? Yuʼun jun veltae, xi jakʼbat yuʼun jun juda vinike: «¿Buchʼu van ta melel li jchiʼile?». Li kʼusi la stakʼbee chakʼ ta ilel ti skʼan oyuk slekil koʼontontik jech kʼuchaʼal la spas li jun jsamaria vinik yoʼ lekuk xilutik li Diose. w18.08 19 ¶5, 6

¿Mi laj van yichʼ ojtikinel yuʼun Jeova li Maria ta skoj ti la xchabi xchiʼuk ti la stsʼites li Jesuse? Laj, yuʼun li Jeovae laj yakʼ ti teuk tsʼibabil xkom ta Vivlia li kʼusi la spas xchiʼuk li kʼusi laj yale. Li Mariae muʼyuk la xchiʼin ta cholmantal Jesus li oxib jabil xchiʼuk oʼlole, ¿mi jaʼ ta skoj ti meʼon ants xa ox ti te kom ta Nasarete? Xuʼ van, jech oxal xuʼ xkaltik ti oy kʼusitik muʼyuk la skʼupin kʼuchaʼal li yantike. Akʼo mi jech, te skʼeloj kʼalal laj yichʼ milel li Jesuse (Juan 19:26). Jech xtok, li Mariae jaʼo te oy ta Jerusalen xchiʼuk li yajtsʼaklomtak Jesus kʼalal jutuk xa ox skʼan li Pentekostes ta sjabilal 33 xchiʼuk ti jaʼo yal tal chʼul espiritue (Ech. 1:13, 14). Yikʼaluk van te laj yichʼ tʼujel ek sventa xbat ta vinajel jech kʼuchaʼal li yantike. Mi jaʼ jeche, xuʼ xkaltik ti te chchiʼin ta vinajel Jesus ta sbatel osile. ¡Stuk xa noʼox jech li matanal la sta ta skoj ti tukʼ tun ta stojolal li Jeovae! w18.07 9 ¶11; 10 ¶14

Ti kʼu sjalil ay ta balumil li Jesuse, jamal laj yakʼbe yil yajchankʼoptak kʼusi xuʼ xkʼot ta pasel ta skoj ti kʼu yelan tspas stalelalike xchiʼuk li kʼusitik tspasike. Jech kʼuchaʼal liʼe, albatik ti muʼyuk lek mi la snakʼ skʼakʼal yoʼontonike yuʼun xuʼ slikesik-o kʼop. Jech xtok, mi oy kʼusi chopol tsnopike xuʼ chjochatik batel li ta mulivajele (Mat. 5:21, 22, 27, 28). Kʼalal chkakʼ ta jkuxlejaltik li beiltaseletik yuʼun Jeovae, jaʼ jech ta jchanubtas li jol koʼontontike xchiʼuk lek kʼusi chkʼot ta nopel kuʼuntik ti jaʼ jech chkichʼtik-o ta mukʼ li Jeovae. Mu jkotoltikuk ti koʼol kʼusi chkʼot ta nopel kuʼuntike. Akʼo mi lek xchanubtasoj sjol yoʼonton li ermanoetike, xuʼ van jelel kʼusi xkʼot ta nopel yuʼunik ta jujuntal. Jnopbetik skʼoplal ta sventa li yuchʼel poxe, li Vivliae muʼyuk chal ti chopol chil Jeova mi chkuchʼtik jutebuk poxe, pe jamal chal ti spʼajoj li yakubele xchiʼuk mi chʼabal spʼisol chkuchʼtike (Prov. 20:1; 1 Tim. 3:8). Jaʼ yuʼun chaʼa, ¿mi jaʼ noʼox skʼan jtsaktik ta venta ti kʼu yepal chkuchʼtik poxe? Moʼoj, yuʼun maʼuk noʼox bal mi lek chaʼi sba li jol koʼontontike, yuʼun skʼan jtsakbetik ta venta li sjol yoʼonton ermanoetike. w18.06 18 ¶10, 11

Li Jesuse jamal laj yalbe yajchankʼoptak ti akʼo skʼel sbaik ta «slevadurail» jfariseoetik, jsaduseoetik xchiʼuk li sviniktak Erodese, jaʼ xkaltik, li kʼusitik chakʼik ta chanele (Mat. 16:6, 12). Kʼalal jech laj yal li Jesuse, mu toʼox jaluk yechʼel ti tskʼan ox chtikʼat ta ajvalil yuʼun li jgalileaetike. Toj anil chlik kʼop kʼalal tstikʼ sba ta politika li relijione. Jaʼ yuʼun, li Jesuse laj yalbe yajchankʼoptak ti akʼo mu jechuk spasik eke. Ta skoj ti jelel kʼusi laj yakʼ ta chanel li Jesuse, li bankilal paleetik xchiʼuk li jfariseoetike laj yilik kʼuchaʼal jun jkontrainvanej sventa politika xchiʼuk ta relijion. Jaʼ yuʼun, la spas ta jmoj skʼopik yoʼ smilik li Jesuse, yuʼun tsnopik ti xuʼ van xpojbat li yabtelike, xi chalike: «Mi te noʼox jkʼelojtike chakʼ xchʼunel yoʼonton skotolik ta stojolal, vaʼun chtal spoj kaviltik xchiʼuk jlumaltik li jromaetike» (Juan 11:48). Ta skoj taje, li bankilal pale Kaifase la stijbe yoʼonton yantik yoʼ xichʼ milel li Jesuse (Juan 11:49-53; 18:14). w18.06 6, 7 ¶12, 13

Li spetsʼ Satanas ti lek tunem tal yuʼune jaʼ li kʼusi mu stakʼ nabel lek smelolale o li espiritismoe. Li stuke tstunes jecheʼ relijion xchiʼuk chʼayob oʼontonal sventa xchʼi ta yoʼonton krixchanoetik snabel mas skʼoplal li pukujetike. Te tstikʼ ochel ta pelikulaetik, ta videojuegoetik o ta yan kʼusitik sventa kʼupiluk xa tajek sba xkiltike. ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa mu xijtsʼuj li ta petsʼ taje? Muʼyuk bu jmeyoj jkʼobtik chijkom vaʼun ti jmalatik xakʼbe tal junuk slistail kʼusi chʼayob oʼontonal lek o chopol li j-organisasiontike. Ta jujuntal skʼan lek jchanubtas li jol koʼontontik sventa jaʼuk jpastik li kʼusi chal ta smantaltak Jeovae (Evr. 5:14). Lek me kʼusi chkʼot ta nopel kuʼuntik mi la jchʼuntik li tojobtasel laj yal jtakbol Pablo ta Romanos 12:9. Xiuk jakʼbe jbatike: «Ti jech xil junuk j-estudio o junuk j-revisita li kʼusi lek chkaʼi xchʼayel-o koʼontone, ¿mi chchʼun van ti chkakʼ ta jkuxlejal li kʼusi chkakʼbe xchane o mi jaʼ van jun jloʼlavanejun chil?». Mi chkakʼ ta jkuxlejaltik li kʼusi chkaltik ta cholmantale, mu me kʼunuk chaʼi Satanas sventa xij-och li ta spetsʼe (1 Juan 3:18). w18.05 25 ¶13

¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik stalelal li Pabloe? Baʼyel, jechuk-o tsanaluk ta koʼontontik saʼel «li buchʼutik oy lek ta yoʼontonik stael li kuxlejal sbatel osile». Xchibal, vokoletkutik ta stojolal Jeova ti akʼo sjambe yoʼonton li buchʼutik tskʼanik ta melel li mantale (Ech. 13:48; 16:14). Xi chal Silvana ti jutuk xa mu 30 jabil chtun tal ta prekursorae: «Kʼalal skʼan to jtij li jujupʼej nae, baʼyel ta jkʼanbe Jeova ti lekuk kʼusi xkʼot ta pasel kuʼune». Jaʼ jech skʼan jpastik ek, vokoletkutik ta stojolal Jeova ti akʼo sbeiltasutik li yaj-anjeltak sventa xikʼutik batel ta stojolal li buchʼutik lek yoʼontonike (Mat. 10:11-13; Apok. 14:6). Xi chal Robert ti mas xa ta 30 jabil chtun talel ta prekursore: «Lek ta jyalel ti jmoj chij-abtej xchiʼuk li anjeletik ti lek snaʼik li kʼusitik yakal chkʼot ta pasel ta xkuxlejal li krixchanoetike». Li yoxibal kʼusi xuʼ jchanbetik li Pabloe jaʼ ti jaʼuk jkʼeltik ek li kʼusitik lek oy ta yoʼonton li krixchanoetike. Xi chal jun mol ta tsobobbail ti Carl sbie: «Sventa xkil mi lek yoʼonton li jun krixchanoe, bikʼitik ta jkʼel li kʼusi tspase, xuʼ van stseʼet jutuk sat, lek noʼox ti kʼu yelan chkʼelvane o xuʼ van oy kʼusi tsjakʼ ta slekil yoʼonton». Mi jech ta jpastik eke, jech-o me chijsatin batel kʼuchaʼal li Pabloe. w18.05 15 ¶13; 16 ¶15

Jtos ti kʼusi xkuxet tajek koʼontontik yuʼune jaʼ kʼalal chkaʼitik ti yokel-o chtunik ta stojolal Jeova li buchʼutik la jkoltatike. Xi laj yal li jtakbol Juane: «Muʼyuk xa bu yan ti jech ximuyubaj yuʼun jech kʼuchaʼal liʼe: ti chkʼot ta jchikin ti yakal chanavik-o ta stojolal kʼusi melel li jnichʼnabe» (3 Juan 4). Epal prekursoretike chalik ti tstsatsubtasbat tajek yoʼontonik kʼalal chaʼiik ti jech-o chtun ta stojolal Jeova o chtun xa ta prekursor li buchʼu laj yakʼbeik estudioe. Jaʼ yuʼun, mi laj kiltik ti chibajem noʼox chaʼi junuk prekursore, lek me ti jvulesbetik ta sjol li kʼusitik spasoj tal ta stojolal li yantike. ¿Kʼusi to yan xuʼ jpastik xtok? Epal ermanoetik ti chtunik ta jkʼelvanej ta sirkuito xchiʼuk yajnilike chalik ti xkuxet to tajek chaʼiik kʼalal ch-akʼbatik jlikuk uni karta o kʼox vun sventa xtojbatik ta vokol ti ay svulaʼanik li ermanoetik ta tsobobbaile. Jaʼ noʼox jech ek li moletik ta tsobobbail, li prekursoretik, li misioneroetik xchiʼuk li buchʼutik chtunik ta Betele lek tajek chaʼi sbaik kʼalal chtojbatik ta vokol li kʼusitik tspasike. w18.04 23 ¶14, 15

¿Mi la xchʼun li Salomone? Muʼyuk, yuʼun kʼalal jelav kʼuk sjalile, la saʼ vukub sien yajnil xchiʼuk oxib sien yan antsetik (1 Rey. 11:3). Li yajniltake maʼuk j-israeletik xchiʼuk jaʼ chichʼik ta mukʼ li jecheʼ diosetike. Jamal xvinaj ti muʼyuk la stsak ta venta li mantal ti chal ti mu stakʼ xnupunik xchiʼuk li antsetik ti maʼuk j-israeletike (Deut. 7:3, 4). Li Salomone ta kʼunkʼun lik chʼayuk batel ti kʼu yelan skʼanoj li smantaltak Jeovae, jech xtok lik spas li kʼusitik toj chopole. La smeltsanbe skajleb smoton li meʼ dios Astorete xchiʼuk la spasbe skajleb smoton li dios Quemose. Li skajleb matanaletik taje te la svaʼan ta jpʼej vits ti jaʼ te ta yeloval bu vaʼanbil li stemplo Jeova ta Jerusalene. Vaʼun, te lik yichʼ ta mukʼ jecheʼ diosetik xchiʼuk li yajniltake (1 Rey. 11:5-8; 2 Rey. 23:13). Laj van sloʼla sba stuk li Salomone, yuʼun xuʼ van xi la snope: «Te chchʼaybun jmultak li Jeovae, yuʼun ta onoʼox jchikʼbe smoton ek». Li Jeovae muʼyuk chchʼay ta jech noʼox li jmultike. w18.07 18, 19 ¶7-9

¿Kʼusitik tstunes Satanas ti xkoʼolaj ta flechaetik ti tsanajtik skʼakʼale? Jaʼ ti oy kʼusi chopol chalbutik ta stojolal li Jeovae. Xkoʼolaj ti xi chalbutike: «Muʼyuk abalil chilot li Jeovae» o «muʼyuk skʼanojot maʼ li Adiose». Xi chal Aida ti 19 sjabilale: «Muʼyuk oyun ta yoʼonton chkaʼi bakʼintik li Jeovae xchiʼuk ti mu skʼan xkamigoine». ¿Kʼusi van koltaat sventa mu jechuk snope? Xi chal stuke: «Jaʼ li tsobajeletike, yuʼun xkoʼolaj ti chpoxtabun li xchʼunel koʼontone. Taje mu jechuk toʼox chkaʼi, yuʼun kʼalal chibat ta tsobajeletike, chotlej noʼox chibat xchiʼuk xnel noʼox chkaʼi ti mu xkakʼ jloʼile. Ta jnop ti chʼabal buchʼu tstsakbun ta ventae. Pe avi une, ta xa jchapan jba lek li ta tsobajeletike xchiʼuk chkakʼ persa ti xkakʼ jloʼil chib oxibuk velta akʼo mi vokol chkaʼi». ¿Kʼusi tsots skʼoplal chakʼ jchantik li kʼusi la snuptan Aidae? Li mukʼta eskudo ti jaʼ li xchʼunel koʼontontike, xuʼ xbikʼtaj o xuʼ xmukʼib. Jech oxal, voʼotik oy ta jbatik ti kʼu smukʼul ta jkʼantike, mu xkoʼolaj kʼuchaʼal li eskudo tstunesik li soltaroetik ta Roma ti staoj-o smukʼule (Mat. 14:31; 2 Tes. 1:3). Jamal ta kʼelel ti toj tsots skʼoplal ti jtsatsubtas li xchʼunel koʼontontike. w18.05 29, 30 ¶12-14

Li jchabichukinabe lik jeluk yoʼonton xchiʼuk lik skʼan koltael kʼalal echʼ li tsatsal nikele (Ech. 16:25-34). Jaʼ jech chkʼot ta pasel li avi eke, xuʼ van mu xchʼamik mantal li krixchanoetike, pe kʼalal oy kʼusi tsots tsnuptanike, chjel li snopbenike xchiʼuk chlik skʼanik koltael ek. Xuʼ van tsnutsatik lokʼel ta yabtelik, tstsakatik ta tsatsal chamel o chcham junuk yutsʼ yalalik. Xuʼ van xlik sjakʼbe sbaik mi oy sbalil ta melel li xkuxlejalike. Xuʼ van xi sjakʼbe sbaik kʼuchaʼal li jchabichukinabe: «¿Kʼusi skʼan jpas sventa xuʼ xikole?». Kʼalal ta jtatik ta cholmantal une, xuʼ van oy xa ta yoʼonton chchikintaik li spatobil koʼontontik chal Vivliae. Jech oxal, mi jech-o ta jcholbetik mantal li krixchanoetike, xuʼ me jpatbetik yoʼontonik kʼalal jaʼo tskʼan chchikintaike (Is. 61:1). w18.05 19, 20 ¶10-12

Jutuk mu skotoluk li krixchanoetik avie makbil satik yuʼun li Satanase, jaʼ mosoinbilik yuʼun li jecheʼ relijione, li kʼulejale o li yan kʼusitik ta balumile (2 Kor. 4:4). Pe voʼotik oy ta jbatik skoltael sventa xojtikinik xchiʼuk sventa xtunik ta stojolal li Jeovae, li Dios ti chakʼ kolebale. Jaʼ jun mukʼta matanal, yuʼun jaʼ ta jchantik li kʼusi la spas Jesuse (Mat. 28:19, 20). Mu onoʼox kʼunuk chkaʼitik ta spasel, yuʼun ep kʼusitik chmakvan ta be. Ta epal lumetike, mas xa muʼyuk xkʼuxul yoʼonton li krixchanoetike xchiʼuk tsots chkontrainvanik. Akʼo mi jech, tsots skʼoplal ti jechuk-o jpastik li kʼusi jbainojtike. Jaʼ yuʼun, xiuk jakʼbe jbatike: «¿Mi xuʼ jtunes jkoleb sventa masuk to jkolta li Ajvalilal yuʼun Diose?». Tspat tajek koʼontontik kʼalal chkiltik ti oy ep yajtuneltak Jeova ti lek tstunes li skolebike. Ta skoj ti laj yaʼibeik smelolal ti jutuk xa tajek skʼan xtal li slajeb chopol balumil liʼe, lik sjutukajes li kʼusitik yuʼunike, vaʼun lik tunikuk ta tsʼakal ora (1 Kor. 9:19, 23). Jlome te noʼox chtunik ta stsobobbailik, li yantike batemik ti bu chtun mas jcholmantaletike. ¿Mi mu jechuk ti toj lek kʼu yelan tstunes skolebike? (Sal. 110:3). w18.04 11, 12 ¶13, 14