Junio

Toj tsots svokol laj yil jun ants ti chamem smalale, muʼyuk noʼox kʼusi x-ayan yuʼun. Akʼo mi jech, ta mukul mukul la stikʼ ochel chaʼsep yuni takʼin ti jutuk tajek xkaʼitik kʼu yelan kʼot li ta kaxae. Pe li Jesuse snaʼoj ti la stikʼ chaʼsep lepton ti jutuk tajek sbalil li vaʼ orae. Taje mi jaʼuk xman-o uni jkot saktarin ti yalel tajek stojole. Labal sba laj yil Jesus li kʼusi la spas li ants taje. Jaʼ yuʼun, la stak ta ikʼel li yajtakboltake, laj yalanbe ti akʼo skʼelik batele xchiʼuk xi laj yalanbee: «Li jun povre ants ti chamem smalal leʼe jaʼ mas ep la stikʼ stakʼin ta skotol li yantik la stikʼ stakʼinik ta xkaxailtak takʼine». Te une, xi to laj yale: «Naka skomenal stakʼin la stikʼ skotolik [mas to li jkʼulejetike], yan li antse la stikʼ skotol ti kʼu yepal oy yuʼun sventa chkuxi-o akʼo mi povree» (Mar. 12:43, 44). Li vaʼ ora kʼalal la stikʼ skotol yuni takʼin li ants taje, laj yakʼ ta ilel ti spatoj lek yoʼonton ti chchabiat yuʼun li Jeovae (Sal. 26:3). w21.04 6 par. 17, 18

Kʼalal ay ta balumil li Jesuse, xmuyubaj noʼox la xchol mantal xchiʼuk tskʼan ti jechuk xijmuyubaj eke (Juan 4:35, 36). Kʼalal te xchiʼuk yajchankʼoptak li Jesuse, xmuyubaj noʼox la xcholik mantal (Luk. 10:1, 5-11, 17). Pe chibajik ta cholmantal kʼalal laj yichʼ chukel xchiʼuk laj yichʼ milel li jchanubtasvanej yuʼunike (Juan 16:32). Kʼalal chaʼkuxi li Jesuse, la stijbe yoʼonton li yajchankʼoptak sventa xakʼbeik yipal li cholmantale. Vaʼun kʼalal te xa ox oy ta vinajele, li yajkontraike xtiʼet sjol albatik li kʼusi chal li teksto avi ta skoj ti xmuyubaj noʼox la xcholik mantale. Li Jesuse la sbeiltas li cholmantal ta baʼyel siglo xchiʼuk ep buchʼutik la xchʼamik mantal ta skoj ti akʼbatik bendision yuʼun Jeovae. Jech kʼuchaʼal liʼe, li ta Pentekostes ta sjabilal 33, te van oxmil krixchanoetik laj yichʼik voʼ (Ech. 2:41). Epaj tajek li yajchankʼoptak Kristoe (Ech. 6:7). Li Jesuse laj yal ti mas to ep buchʼutik chchʼamik mantal li ta slajebal kʼakʼale (Juan 14:12; Ech. 1:8). w21.05 14 par. 1, 2

¿Mi xvul ta ajol kʼu yelan avaʼi aba kʼalal laj avojtikin mantale? La anop ti tskʼan chaʼiik li yan krixchanoetik eke. Apatoj lek avoʼonton ti xuʼ sta-o smuyubajelik li kʼusi chal ta Vivliae xchiʼuk ti xuʼ skʼupin xkuxlejalik ta mas jelavele (Sal. 119:105). Jaʼ yuʼun, xamuyubaj van tajek lavalbe avamigotak xchiʼuk avutsʼ avalal li kʼusi yakal chachane. Pe laj van avat avoʼonton kʼalal laj avakʼ venta ti mu skʼan xchikintaike. Mu labaluk chkaʼitik ti oy buchʼutik mu xchʼamik li kʼusitik chkaltike. Kʼalal ay ta balumil li Jesuse, laj yakʼ ta ilel skʼelobil juʼelal ti chakʼ ta ilel ti koltabil yuʼun Jeovae. Akʼo mi jech, ep buchʼutik la spʼajik. Jech kʼuchaʼal liʼe, kʼalal la xchaʼkuxes li Lasaroe, laj yakʼik venta li yajkontratak ti jech kʼot ta pasele, pe li jnitvanejetik ta relijione muʼyuk la xchʼunik ti jaʼ Mesias li Jesuse. Li kʼusi noʼox la snopike jaʼ ti tsmilik li Jesuse xchiʼuk li Lasaroe (Juan 11:47, 48, 53; 12:9-11). w21.05 2 par. 1, 2

Skʼan xkakʼ kipaltik sventa xijbatilan li ta tsobajeletike, yuʼun jaʼ te ta jta spatobil koʼontontik xchiʼuk xuʼ te xkojtikintik mas li ermanoetike. Mu ventauk mi jelel jabilaltik o jtsʼunbaltik, lek me ti xkamigointik li buchʼu lek ta chanbel stalelalike. Li Vivliae chal ti «pʼijik li buchʼutik oy xa sjabilalike» (Job 12:12). Pe li buchʼu oy xa sjabilalike oy me kʼusitik xuʼ xchanbeik li kerem tsebetik eke. Akʼo mi mas juteb sjabilal li David kʼuchaʼal li Jonatane, toj lek laj yamigoin sbaik (1 Sam. 18:1). Koʼol la skolta sbaik sventa tukʼ xtunik ta stojolal Jeova akʼo mi ep laj yil svokolik (1 Sam. 23:16-18). Li ermana Irina ti jaʼ noʼox stuk stestigo Jeova li ta yutsʼ yalale xi chale: «Li kermanotaktike xuʼ xkʼotik kʼuchaʼal jtot jmeʼtik o jchiʼiltik ta vokʼel. Jaʼ jun matanal yakʼoj Jeova ti xuʼ xkʼotik ta kutsʼ kalaltike». Li kamigotaktike tskʼan tspat koʼontontik xchiʼuk tskoltautik, pe skʼan me xkalbetik kʼuxi xuʼ skoltautik. w21.06 10, 11 par. 9-11

Li Jesuse laj yal jun lokʼolkʼop ta sventa jun ajvalil xchiʼuk smoso. Li ajvalile la xchʼaybe yil smoso akʼo mi ep tajek ti mu onoʼox xtoj yuʼune. Pe jaʼuk li mosoil taje muʼyuk la xchʼaybe yil li xchiʼil ta mosoil ti mas jutuk yile. Jaʼ yuʼun, li ajvalile la stikʼ ta chukel li vaʼ mosoil ti muʼyuk laj yakʼ ta ilel xkʼuxul yoʼontone. Li kʼusi la spas li mosoil taje maʼuk noʼox laj yil-o svokol stuk, yuʼun laj yakʼbe svokol li yantike. Chopol kʼusi la spasbe li xchiʼil ta mosoile xchiʼuk la «stikʼ ta chukel, jaʼ to tslokʼes mi toj li yile». Jech xtok, laj yakʼbe svokol li yan mosoiletike. Xi laj yal li Jesuse: «Chopol tajek laj yilik li xchiʼiltak ta mosoil kʼalal laj yilik li kʼusitik kʼot ta pasele» (Mat. 18:30, 31). Li kʼusitik ta jpastik eke xuʼ stabeik sbalil o xuʼ x-akʼbat svokolik li yantike. Mi mu xkakʼtik ta perton li buchʼu chopol kʼusi la spasbutike, yakal me chkakʼbetik svokol, yuʼun chkakʼtik ta ilel ti muʼyuk jkʼanojtike xchiʼuk xuʼ van mu xa jkʼan jkʼelbetik sat. Jech xtok, ta me xkakʼbetik svokol li ermanoetike, yuʼun xuʼ van mu xa junuk yoʼonton chaʼi sbaik kʼalal chilik ti muʼyuk xa lek chkil jbatik xchiʼuk li ermano taje. w21.06 22 par. 11, 12

Li Diose la smeltsanutik jech kʼuchaʼal slokʼol stuk, pe li Satanase tskʼan tsokesutik. Kʼalal jaʼo kuxi li Noee, «li Jeovae laj yakʼ venta ti epajem li xchoplejal krixchanoetik li ta balumile». Vaʼun, «chopol laj yaʼi sba ti la spas krixchanoetik li ta balumile xchiʼuk kʼux laj yaʼi ta yoʼonton» (Jen. 6:5, 6, tsʼib ta yok vun, 11). ¿Mi mu jechuk ti mas xa sokem talel jkuxlejaltik li avie? Li Diabloe tskʼupin tajek ti lek xa noʼox chichʼ ilel ti sokem tajek li chiʼinejbail ta vayele, mu ventauk mi vinik xchiʼuk ants o xchiʼil noʼox sbaik ta vinikal o ta antsil (Efes. 4:18, 19). Pe mas to xmuyubaj kʼalal jaʼ chmulivaj jun yajtunel Jeovae. Ta skoj ti jaʼ yakal tsventain balumil li Satanase, li krixchanoetike maʼuk noʼox «yakʼojbe sba svokol stukik», yuʼun muʼyuk yakal tspasik li kʼusi oy ox ta yoʼonton Jeovae: ti xchabiik li chonbolometike xchiʼuk li balumile (Ekl. 8:9; Jen. 1:28). ¿Kʼusi muʼyuk lek kʼotem ta pasel ta skoj taje? Junantik sientifikoetike chalik ti krixchanoetike xuʼ van slajesbeik skʼoplal jun miyon chonbolometik xchiʼuk jeltos teʼetik li ta jabiletik chtale. w21.07 12 par. 13, 14

Oy junantik yajtuneltak Diose chopol-o tajek chaʼi sbaik ta skoj li kʼusi la spasik ta voʼnee. Akʼo mi sutesoj xa yoʼontonik, tsnopik ti muʼyuk ch-akʼatik-o ta perton yuʼun li Jeovae. Mi jaʼ jech chavaʼi abae, xuʼ jun avoʼonton xatun ta stojolal Jeova xchiʼuk ti lekuk sak li ajol avoʼonton mi laj avaʼibe smelolal ti oy ta yoʼonton chakʼbot ta ilel tukʼil kʼanelale. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun «tsakubtas skotol jmultik li xchʼichʼel Xnichʼon ti jaʼ li Jesuse» (1 Juan 1:7). Mi chibajemutik ta skoj ti oy kʼusi chopol jpasojtike, jvules ta joltik ti oy tajek ta yoʼonton chakʼ ta perton Jeova li buchʼutik tsutes yoʼontonike. Jkʼeltik kʼu yelan la skoʼoltajes David li tukʼil kʼanelal xchiʼuk li yakʼel pertone. Xi la stsʼibae: «Jech kʼuchaʼal mas toyol li vinajel kʼuchaʼal li balumile, jaʼ jech smukʼul li tukʼil kʼanelal yuʼun ta stojolal li buchʼu chiʼtaate. Jech kʼuchaʼal toj nom xil sbaik li slokʼeb kʼakʼal xchiʼuk smaleb kʼakʼale, jaʼ jech nom tajek yakʼoj batel ta jtojolaltik li jmultike» (Sal. 103:11, 12). w21.11 5, 6 par. 12, 13

Li malaliletik ti jaʼik yajtsʼaklom Kristoe skʼan xichʼik ta mukʼ li yajnilike (1 Ped. 3:7). Taje jaʼ skʼan xal ti oyuk kʼusi lek spasik ta stojolalike xchiʼuk ti stsakik ta ventae. ¿Kʼuxi xuʼ spasik taje? Jaʼo kʼalal chakʼbeik yilik ti ep sbalilike, ti muʼyuk tskʼanbeik li kʼusi mu xuʼ yuʼunik spasele xchiʼuk ti mu skoʼoltajesik xchiʼuk yan antsetike. Jkʼeltik li kʼusi kʼot ta stojolal jun ermana ti Rosa sbie. Li smalal ti maʼuk testigoe nopem xaʼi tskoʼoltas xchiʼuk yan antsetik. Ta skoj ti kʼuxik tajek kʼusi chichʼ albele, solel muʼyuk sbalil chaʼi sba, pe maʼuk noʼox, yuʼun tsnop ti muʼyuk buchʼu xuʼ chkʼanate. Xi chale: «Nopoltik toʼox ta jkʼan vulesbel ta jol ti ep jbalil chil li Jeovae». Pe jaʼuk li malaliletik ti ochemik ta mantale chichʼik ta mukʼ li yajnilike. Kʼalal jech tspasike, lek chil sbaik xchiʼuk li yajnilike xchiʼuk li Jeovae. Li malaliletik ti chichʼ ta mukʼ yajnilike lek chalbeik batel skʼoplal, chalbeik ti skʼanojike xchiʼuk tskʼupil kʼoptaik. w21.07 22 par. 7, 8

Ta van jvul koʼontontik kʼalal ta jmalatik oy kʼusi chichʼbutik talel junuk kamigotik ti chtun xa tajek kuʼuntike, pe ti jalij xa tajeke. Mi laj kaʼitik ti oy lek srasonale, mas van jun koʼonton ta jmalatik. Li ta Proverbios 13:11, te chal jun skʼelobil ti chakʼ ta ilel ti tsots skʼoplal ti skʼan jmalatike. Xi chale: «Li kʼulejal ti anil chichʼ taele ta kʼunkʼun chchʼay batel, pe li buchʼu kʼunkʼun tstsob skʼulejale ch-epaj batel yuʼun». ¿Kʼusi chakʼ jchantik taje? Ti jaʼ mas lek ti ta kʼunkʼun li kʼusitik ta jpastike. Xi chal Proverbios 4:18: «Li sbe buchʼutik tukʼike xkoʼolaj kʼuchaʼal xojobal sakil osil ta sob ti yantik to tsakub batel jaʼ to mi sakjaman xa ox lek li kʼakʼale». Li kʼusi chal liʼe chakʼ kiltik ta jamal ti ta kʼunkʼun chchanubtas steklumal Jeova ta sventa li kʼusi oy ta yoʼonton tspase. Jech xtok, li jun versikulo liʼe chalbe skʼoplal ti kʼu yelan chchʼi ta mantal li jun yajtsʼaklom Kristoe. Mu kʼusi stakʼ jpastik sventa xchʼi ta anil. w21.08 8 par. 1, 3, 4

Jutuk xa skʼan xlaj skʼoplal li choplejal ta balumile, jaʼ yuʼun ep kʼusitik skʼan jpastik (Mat. 24:14; Luk. 10:2; 1 Ped. 5:2). Jkotoltik ta jkʼan chijtun ta stojolal Jeova ti bu kʼalal xuʼ kuʼuntike. Ep buchʼutik yakal chepajesik li kʼusi tspasik ta mantale. Junantike oy ta yoʼontonik ch-ochik ta prekursor. Yantike tskʼan chtunik ta Betel o tskʼan tskolta sbaik ta svaʼanel naetik ti bu chichʼ ichʼel ta mukʼ Jeovae. Ep ermanoetik xtoke yakal chakʼik persa sventa xkʼotik ta siervo ministerial o ta mol ta tsobobbail (1 Tim. 3:1, 8). Ta melel, li Jeovae xmuyubaj tajek kʼalal chil ti ep kʼusitik tskʼan tspasik ta stojolal li yajtuneltake (Sal. 110:3). Pe mi chibajemutik ta skoj ti muʼyuk jtaojtik li kʼusi oy ta koʼontontik spasele, kalbetik Jeova ti kʼu yelan chkaʼi jbatike (Sal. 37:5-7). Jchiʼintik ta loʼil ermanoetik ti jal xa tunemik ta stojolal Jeova sventa xalbutik bu skʼan xlekub jtalelaltik xchiʼuk kakʼtik persa sventa xkakʼ ta jkuxlejaltik li kʼusi chalbutike. Mi jech ta jpastike, xuʼ me jtatik li kʼusi oy ta koʼontontik spasele. w21.08 20 par. 1; 21 par. 4

Akʼo mi chamem xa ox smalal xchiʼuk 84 xa ox sjabilal li meʼ j-alkʼop Anae, «muʼyuk bu yiktaoj sba chbat ta templo». Ta skoj ti tukʼ laj yakʼ sbae, akʼbat smoton yuʼun li Jeovae: jaʼ ti laj yojtikin li Jesus kʼalal neneʼ toʼoxe (Luk. 2:36-38). Li avi eke, oy epal ermanoetik ti oy xa sjabilalik ti toj lek ta chanbel stalelalike. Ta jtabetik sbalil mi ta jakʼbetik li kʼusitik skʼupinojik li ta steklumal Jeova xchiʼuk mi ta jchikintabetike. Li kermanotaktik ti oy xa sjabilalike toj ep sbalilik li ta s-organisasion Jeovae. Yilojik kʼu yelan sbeiltasoj talel s-organisasion li Jeovae xchiʼuk akʼbatemik bendision ek. Oy kʼusitik tsots skʼoplal xchanojik ta skoj li kʼusitik chopol batem ta pasel yuʼunike. Ep kʼusitik snaʼik, jaʼ yuʼun oyuk kʼusi jchantik ta stojolalik (Prov. 18:4). Mi ta jchʼak jkʼakʼaltik sventa xkojtikintik leke, tstsatsub li xchʼunel koʼontontike. w21.09 3 par. 4; 4 par. 7, 8; 5 par. 11, 13

Li steklumal Diose tstunes li kʼusitik lek oy yuʼun lumetik jech kʼuchaʼal laj xa onoʼox yal Isaiase (Is. 60:5, 16). Ta skoj ti tstunesik li kʼusitik xtojobik spasel li viniketik xchiʼuk antsetik ti chojtikinik mantale, yakal ta xichʼ cholel mantal ta 240 mukʼtik lumetik xchiʼuk ta xichʼ jelubtasel vunetik ta mas ta jmil jeltos kʼopetik. Oy kʼusi skʼan snop spas li krixchanoetik ta skoj ti yakal chichʼ nikesel xkaltik li mukʼtik lumetike: ¿mi ta van xakʼ sbaik ta ventainel yuʼun li Ajvalilal yuʼun Diose o mi jaʼ tspat yoʼontonik li ta ajvaliletik ta balumile? Li yajtuneltak Jeovae ta onoʼox xchʼunik li mantaletik chakʼ ajvalil li ta lum bu nakalike, pe muʼyuk tstikʼ sbaik ta politika (Rom. 13:1-7). Snaʼojik ti jaʼ noʼox xuʼ xakʼ tal lekilal li Ajvalilal yuʼun Diose. Li Ajvalilal taje maʼuk liʼ yakal tspas mantal ta balumile (Juan 18:36, 37). w21.09 17, 18 par. 13, 14

Kʼalal chikta mantal li buchʼu akʼanoje, toj tsots skʼoplal ti masuk to lek xavil aba xchiʼuk Jeova xchiʼuk ti jechuk spas li avutsʼ avalale. ¿Kʼuxi tspas avuʼun? Jaʼ mi nopolik noʼox chachan li Vivliae, ti chanopbe skʼoplale xchiʼuk ti chabatilan ta tsobajeletike. Kalbetik skʼoplal Yoanna ti laj yikta mantal li stot xchiʼuk xvixe. Xi chale: «Jun koʼonton chkaʼi jba kʼalal ta jchanbe skʼoplalik li Abigail, Ester, Job, Jose, Jesus o yan yajtuneltak Dios ta voʼnee. Li kʼusi la spasike tspatbun koʼonton xchiʼuk tskoltaun sventa masuk ximuyubaj». Mu xavikta skʼoponel Jeova kʼalal jaʼo chavat tajek avoʼontone. Kʼanbo vokol li Jtotik Jeova ti akʼo skoltaot sventa xavaʼibe smelolal kʼu yuʼun ti jech kʼot ta pasele, ti spʼijubtasote xchiʼuk ti xchanubtasot bu beal skʼan xatam batele (Sal. 32:6-8). Stalel onoʼox ti vokol van chavaʼi yalbel ti kʼu yelan chavaʼi abae, pe li Jeovae xaʼibe lek smelolal. Chalbot ti akʼo xavalbe skotol li kʼusi oy ta avoʼontone (Eks. 34:6; Sal. 62:7). w21.09 27, 28 par. 9, 10.

Kʼalal echʼ xa ox li Kʼin Koltael ta sjabilal 32 kʼalal talem xa ox li Jesuse, li jtakbol Pedro, Santiago xchiʼuk Juane oy kʼusi labal sba laj yilik. Te oyik ta jpʼej tayal vits, yikʼaluk van jaʼ li ta vits Ermone, laj yilik ti la skʼatajes sba li Jesuse. Xi chal li Vivliae: «Li sate xojobaj kʼuchaʼal xojobal kʼakʼal xchiʼuk sakub kʼuchaʼal xojobal lus li skʼuʼ slapoj ta sbae» (Mat. 17:1-4). Li jtakboletike laj yaʼiik xi kʼopoj li Diose: «Liʼe jaʼ Jnichʼon, jaʼ li buchʼu jkʼanoje, jaʼ li buchʼu ximuyubaj yuʼune. Chikintaik li kʼusi chale». Ti kʼu yelan xkuxlejalik li oxvoʼ jtakboletike jamal laj yakʼik ta ilel ti laj yaʼibeik skʼopojel li Jesuse, li voʼotike xuʼ jchanbetik stalelalik. Ta jtojbetik tajek ta vokol Jeova ti ta slekil yoʼonton tsbeiltasutik talel ta stojolal Jesukristo ti jaʼ jolil ta tsobobbaile (Efes. 5:23). Jech kʼuchaʼal li jtakbol Pedro, Santiago xchiʼuk Juane skʼan jpʼeluk ta koʼontontik xchikintael li kʼusi chal Jesuse. Mi jech ta jpastike, ta me jtatik ep bendisionetik li avie xchiʼuk xijmuyubaj noʼox ta sbatel osil. w21.12 22 par. 1; 27 par. 19

Li Pabloe laj yal ti skʼan slokʼesik ta tsobobbail li ermano ta Korinto ti xchiʼinojbe ta naklej li yajnil stote. Li stalelal jmulavil vinik taje yakal xa ox tsokes li tsobobbaile, yuʼun oy xa ox junantik ti tsnopik ti mu toj chopoluk li mulil taje (1 Kor. 5:1, 2, 13). Ta mas tsʼakale, li Pabloe laj yaʼi ti sutesoj xa yoʼonton ta melele. Jaʼ yuʼun, xi laj yalbe moletike: «Ta slekil avoʼontonik xavakʼik ta perton xchiʼuk patbeik yoʼonton». Xi laj yalbe ti kʼu yuʼun skʼan jech spasike: «Sventa mu xlubtsanat ti chat tajek yoʼontone». Li Pabloe kʼuxubaj ta yoʼonton li vinik ti la sutes yoʼontone, yuʼun mu skʼan ti snop ti mu xa sta-o xichʼ akʼel ta perton ta skoj ti chat tajek yoʼontone xchiʼuk ti oy tajek smul chaʼi sbae (2 Kor. 2:5-8, 11). Li moletik ta tsobobbaile toj lek xaʼiik yakʼel ta ilel xkʼuxul yoʼontonik jech kʼuchaʼal tspas li Jeovae. Tsots chakʼik mantal kʼalal skʼan chilike, pe chakʼ ta ilel xkʼuxul yoʼontonik xtok mi jech sta-o chilike. Mi muʼyuk tstukʼibtasik li buchʼu la spas smule, muʼyuk chakʼik ta ilel xkʼuxul oʼontonal, yuʼun xkoʼolaj ti lek noʼox chilik li kʼusi tspase. w21.10 11, 12 par. 12-15

Kʼalal oy kʼusi chopol chkichʼtik pasbel o albele, xkoʼolaj kʼuchaʼal chijyayij. Bakʼintike jutuk noʼox, pe bateltik xtoke tsots chijyayij. Jech kʼuchaʼal liʼe, kʼalal ta jbojtik skap jveʼeltike, xuʼ van jtatik ta bojel jutuk li sniʼ jkʼobtike. Kʼux van chkaʼitik ta yorail, pe chkol noʼox ta junchib kʼakʼal xchiʼuk mu xa van xvul ta joltik ti bu la jboj jbatike. Jaʼ noʼox jech ek, muʼyuk vokol chkaʼitik yakʼel ta perton junuk kamigotik ti mu yolbajuk chopol kʼusi chalbutik o tspasbutik ti kʼux chkaʼitike. Pe mi tsots la jboj jbatike, xuʼ van skʼan xijbat ta doktor sventa stsʼisbutik xchiʼuk ti xpixbutik tale. Mi te xijpikpun-o xchiʼuke, muʼyuk me chkol-o, yuʼun jaʼ noʼox ta jtekuntik. Kʼux ta alel ti xuʼ van jaʼ jech yakal tspas li buchʼu chopol kʼusi laj yichʼ pasbele. Mi jaʼ noʼox te xnopnun-o li kʼusi chopol laj yichʼ albel o laj yichʼ pasbele, jaʼ noʼox me tsyayijes sba stuk. Ta melel, jaʼ mas lek ti jchʼuntik li tojobtasel chal ta teksto avie. w21.12 12 par. 15

Jnoptik noʼox ti oy jun mol ta tsobobbail ti muʼyuk lek chil kʼu yelan tslap skʼuʼ spokʼ o tsmeltsan sba junuk ermanoe. Xuʼ xi snope: «¿Mi oy srasonal ta Vivlia sventa oyuk kʼusi xkalbe?». Ta skoj ti mu skʼan spas li kʼusi tsnop stuke, xuʼ van sjakʼbe yaʼyej yan mol ta tsobobbail o yan ermano ti lek xa snaʼ snopele. Xuʼ van koʼol skʼelbeik skʼoplal li kʼusi laj yal Pablo ta sventa ti kʼu yelan skʼan jlap jkʼuʼ jpokʼtik xchiʼuk ta jmeltsan jbatike (1 Tim. 2:9, 10). Li Pabloe muʼyuk la xchol ta alel li kʼusi stakʼ o mu stakʼ jpastike. Yuʼun laj yal beiltaseletik ti tskoltautik sventa lekuk noʼox ti kʼu yelan ta jlap jkʼuʼ jpokʼtike, ti oyuk noʼox smelolale xchiʼuk ti xkichʼ jpʼijiltike. Snaʼoj ti xuʼ stʼuj stukik ti kʼu yelan tsmeltsan sbaik xchiʼuk tslap skʼuʼ spokʼik li ermanoetike, jaʼ noʼox venta mi chchʼunik li beiltaseletik chal Vivliae. Jaʼ yuʼun, li moletike skʼan snopik mi ta smelolal noʼox xchiʼuk mi chichʼ spʼijil ti kʼu yelan tslap skʼuʼ spokʼ li jun ermanoe. Teuk ta joltik ti xuʼ van jelel kʼusi xkʼot ta nopel yuʼunik li chaʼvoʼ ermanoetik ti lek xa snaʼik snopele. Pe maʼuk skʼan xal ti jaʼ oy srason li june, ti jaʼ muʼyuk li yane. Jaʼ yuʼun, mu me xkalbetik kʼusi skʼan spasik li ermanoetik ta skoj noʼox ti jaʼ lek chkaʼitik li voʼotike. w22.02 16 par. 9, 10

Oy lek srasonal kuʼuntik sventa xkakʼbe jbatik ta ilel tukʼil kʼanelal. Junantike liʼ chal ta slivroal Proverbiose. «Mu me xavakʼ ti xiktaot li tukʼil kʼanelal xchiʼuk tukʼilale [...]; vaʼun lek cha-ilat xchiʼuk chata lek apʼijil chil li Diose xchiʼuk li vinike»; «li buchʼu oy tukʼil kʼanelal yuʼune tstabe sbalil stuk» xchiʼuk «buchʼuuk noʼox ti jaʼ stsʼaklioj batel li kʼusi tukʼe xchiʼuk li tukʼil kʼanelale tsta kuxlejal» (Prov. 3:3, 4; 11:17, tsʼib ta yok vun; 21:21). Li versikuloetik ta Proverbios liʼe chal oxib srasonaltak ti kʼu yuʼun skʼan xkakʼtik ta ilel tukʼil kʼanelale. Baʼyel, yuʼun mi jech ta jpastike, oy jbalil chilutik li Diose. Xchibal, ta jtabetik sbalil jtuktik. Jech kʼuchaʼal liʼe, xuʼ jta jlekil amigotaktik. Yoxibal, mi chkakʼtik ta ilel tukʼil kʼanelale, ta jtatik bendisionetik ta mas jelavel, jech kʼuchaʼal li kuxlejal sbatel osile. Jaʼ yuʼun, oy lek srasonal kuʼuntik sventa jchʼuntik li mantal chal Jeova liʼe: «Akʼbo abaik ta ilel tukʼil kʼanelal xchiʼuk kʼuxubino abaik». w21.11 8 par. 1, 2

Mu xachibaj mi laj avakʼ venta ti kʼun xchʼunel avoʼonton kʼalal oy kʼusi la anuptan o ti oy kʼusi yakal chanuptan avie. Jaʼuk sventa xatsatsubtas li xchʼunel avoʼontone. Ta sjunuluk avoʼonton xapas orasion, mas to kʼalal tsots avokole. Chʼamo li koltael chakʼbot Jeova ta stojolal avutsʼ avalal o li ermanoetike. Mi chavakʼ ti akʼo skoltaot li Jeova avie, mas me jpʼel ta avoʼonton ti ta onoʼox skoltaot li ta jelavel eke. Li Jesuse laj yalbe yajchankʼoptak ti skʼan to stsatsubtas li xchʼunel yoʼontonike, pe snaʼoj ti ta onoʼox xkoltaatik yuʼun Jeova sventa stsal yuʼunik li kʼusi ta snuptanik ta jelavele (Juan 14:1; 16:33). Jech xtok, snaʼoj ti kuxul chkomik epal krixchanoetik kʼalal mi tal li mukʼta tsatsal vokolil ta skoj ti tsots li xchʼunel yoʼontonike (Apok. 7:9, 14). Te van kapal akʼoplal ek mi chavakʼ persa stsatsubtasel xchʼunel avoʼonton li avie (Ebr. 10:39). w21.11 25 par. 18, 19

Jnaʼojtik ti muʼyuk xa chkichʼtik koltael ta skʼelobil juʼelale, pe jnaʼojtik ti xuʼ xkuxiik sbatel osil li buchʼutik tspat yoʼontonik ta stojolal Jeova akʼo mi xchamik li avie. Poʼot xa xvinaj mi jchʼunojtik ti xuʼ xchabiutik li Jeovae. Mi la stsakutik ta kʼop li Gog ta Magog ti jaʼ jtsop jteklumetike, xuʼ van ta jnoptik ti tsmilutike. Skʼan jpʼeluk ta koʼontontik ti ta spojutik li Jeovae. Ta sat li mukʼta jteklumetike muʼyuk buchʼu xuʼ spojutik yileluk (Esek. 38:10-12). Tsnopik ti mu jaluk tslajesutik-oe, yuʼun muʼyuk kabtejebtik xchiʼuk muʼyuk chanemutik ta paskʼop. Koliyal li xchʼunel koʼontontike, jnaʼojtik ti te joyol ta jxokontik li yaj-anjeltak Jeova sventa xchabiutike. Pe jaʼuk li stukike muʼyuk chakʼik venta ta skoj ti muʼyuk yakʼoj xchʼunel yoʼontonik ta stojolal Jeovae. ¡Chʼayal to yoʼonton chtaatik kʼalal mi tal spojutik li yaj-anjeltak Jeovae! (Apok. 19:11, 14, 15). w22.01 6 par. 12, 13

Mi tsots skʼoplal chil kermanotaktik li Jeovae, skʼan me jechuk xkiltik ek. Skʼan jchabi kermanotaktik ti bu kʼalal xuʼ kuʼuntike. Mi laj kaʼitik ti oy chopol laj yaʼi sba kuʼuntik junuk ermanoe, skʼan ti mu xlik jpak jkʼoplaltik xchiʼuk ti mu xiuk xlik jnoptike: «Toj tij tajek, skʼan xchʼay ta sjol li kʼusi kʼot ta pasele». ¿Kʼu yuʼun oy junantik ti kʼux chaʼiik li kʼusi ta jpastik o chkaltike? Xuʼ van muʼyuk ep sbalil chaʼi sbaik ta skoj ti kʼu yelan chʼiik tale o xuʼ van achʼik to ta mantal xchiʼuk vokol to chaʼiik yakʼel perton. Mu ventauk ti kʼu yuʼun chopol chaʼi sbaike, skʼan xkakʼtik persa sventa jchapan li jkʼoptike. Pe mi oy buchʼu toj anil chopol chaʼi li kʼusitik chkʼotanuk ta pasele, skʼan xakʼ persa sventa sjel stalelal yoʼ junuk yoʼonton xchiʼuk ti mu xakʼ ta vokol li yantike. w21.06 21 par. 7

Li Jesuse snaʼoj ti kʼu yelan chavaʼi abae. Kʼalal ta jvul tajek koʼontontike, chijmuyubaj-o kʼalal oy jun kamigotik ti xaʼibe smelolal li kʼusi yakal ta jnuptantike, mas to kʼalal jaʼ jech snuptanoj eke. Xaʼibutik smelolal li Jesuse, yuʼun snaʼoj kʼu yelan kʼalal ta jvul koʼontontike xchiʼuk kʼalal ta jkʼantik koltaele. Snaʼoj ti kʼu yelan pasbilutike xchiʼuk oy kʼusi tspas sventa xkichʼtik koltael ta yorail noʼox (Ebr. 4:15, 16). Jech kʼuchaʼal la xchʼam Jesus li koltael akʼbat yuʼun jun anjel li ta nichimaltik Jetsemanie, li voʼotik eke skʼan me jchʼamtik li koltael chakʼbutik Jeovae. Xuʼ van stunes jlikuk vun, junuk video, junuk mantal, tsvulaʼanutik junuk mol ta tsobobbail o junuk kamigotik ti lek yij ta mantale (Luk. 22:39-44). Li Jeovae chakʼbutik jun oʼontonal xchiʼuk tstsatsubtasutik. ¿Kʼuxi? Kʼalal ta jpastik orasione, chakʼbutik «li jun oʼontonal yuʼun Dios ti toj echʼ xa noʼox lek ti jaʼ mu sta li snopben krixchanoetike» (Filip. 4:6, 7). w22.01 18, 19 par. 17-19

Naka lek li kʼusitik tspas Jeovae. Pe xuʼ van vokol chkaʼitik ti jpat koʼontontik ta stojolal li buchʼutik sbiiltasoj ta s-organisasione. Xuʼ van ta jnoptik mi jaʼ van yakal tspasik li kʼusi tskʼan Jeovae o mi jaʼ li kʼusi xal yoʼonton stukike. Mu xuʼ xkaltik ti jpatoj koʼontontik ta stojolal Jeova mi muʼyuk ta jpat koʼontontik ta stojolal li buchʼutik sbiiltasoj xchiʼuk ti spatoj yoʼonton ta stojolale. Li avie, li Jeovae tstunes «li tukʼil xchiʼuk pʼijil mosoil» sventa sbeiltas li s-organisasion ta balumile (Mat. 24:45). Li vaʼ ermanoetike tsbeiltasik li abtelal chichʼ pasel ta spʼejel balumil xchiʼuk chalbeik mantaletik li moletik ta tsobobbail jech kʼuchaʼal la spas li jtsop jbeiltasvanej ta baʼyel sigloe. Vaʼun, li moletike jaʼ xa tskʼelik ti jechuk xichʼ pasel li ta tsobobbaile. Mi ta jchʼuntik li kʼusi chal j-organisasiontik xchiʼuk li moletike, jaʼ te chkakʼtik ta ilel ti jpatoj koʼontontik ti lek li kʼusitik tspas Jeovae. w22.02 4 par. 7, 8

¡Xijmuyubaj tajek ti jaʼutik stestigotak Jeovae! Xijmuyubaj tajek kʼalal ta jkoltatik sventa xkʼotik ta yajtunel Jeova «li buchʼutik oy lek ta yoʼontonik stael li kuxlejal sbatel osile» (Ech. 13:48). Jech chkaʼi jbatik kʼuchaʼal li Jesus ti «xkuxet tajek yoʼonton ta sventa chʼul espiritu» kʼalal sutik talel ta cholmantal li yajchankʼoptake xchiʼuk ti laj yalbeik li kʼusitik lek kʼot ta pasel yuʼunike (Luk. 10:1, 17, 21). Li jtakbol Pabloe xi la stojobtas li Timoteoe: «Jechuk-o me xakʼel aba atuk xchiʼuk kʼelo me lek li kʼusi chavakʼ ta chanele». Xi to laj yalbee: «Mi jech chapase, ta me xakol xchiʼuk ta me xkolik ek li buchʼutik chchikintabote» (1 Tim. 4:16). Taje chakʼ kiltik ti xuʼ xkolik-o yantik kʼalal ta jcholtik mantale. Jech-o ta jkʼel jtalelaltik, yuʼun kakʼoj jbatik ta ventainel yuʼun li Ajvalilal yuʼun Diose. Ta jkʼantik ti xichʼuk ichʼel-o ta mukʼ Jeova ti kʼu yelan ta jpas jtalelaltike xchiʼuk ti xkakʼtik ta ilel ti jchʼunojtik li lekil aʼyejetik ta xkaltik batele (Filip. 1:27). Jech xtok, ta jkʼeltik lek li kʼusi chkakʼtik ta chanel kʼalal ta jchapan jbatik lek ta sventa li cholmantale xchiʼuk kʼalal ta jkʼanbetik Jeova ti akʼo skoltautik ta yalbel skʼoplale. w21.10 24 par. 1, 2

Li buchʼu tslap «li achʼ talelale» jaʼ chchanbe stalelal li Jeovae. ¿Kʼuxi xuʼ jlaptik li achʼ talelale? Jaʼo kʼalal chkakʼtik ta ilel li talelaletik chakʼ xchʼul espiritu Diose, ti te chvinaj ta jnopbentik, ti kʼu yelan chkaʼi jbatik xchiʼuk li ta kʼusitik ta jpastike. Li buchʼu slapoj «li achʼ talelale» skʼanoj li Jeovae xchiʼuk skʼanojbe li yajtuneltake (Mat. 22:36-39). Xmuyubaj noʼox akʼo mi chil svokol (Sant. 1:2-4). Muʼyuk tsaʼ kʼop (Mat. 5:9). Oy smalael yuʼun xchiʼuk chakʼ ta ilel slekil yoʼonton (Kol. 3:13). Skʼanoj li kʼusitik lekike xchiʼuk tspas batel (Luk. 6:35). Chakʼ ta ilel ti tsots xchʼunel yoʼonton ta stojolal li Jeovae (Sant. 2:18). Muʼyuk chkap ta anil kʼalal tsabat sjole (Tito 3:2). Snaʼ spajtsan sba (1 Kor. 9:25, 27). Sventa jlaptik li achʼ talelale, skʼan jechuk jtalelaltik kʼuchaʼal chal ta Galatas 5:22, 23 xchiʼuk li kʼusi chal ta yan tekstoetike. w22.03 8, 9 par. 3, 4

Li moletik ta tsobobbaile maʼuk noʼox xuʼ xcholik mantal ta jujupʼej naetik, yuʼun xuʼ kʼusiuk noʼox ora xcholik mantal kʼuchaʼal li Pabloe (Efes. 6:14, 15). Yan kʼuxi xuʼ xchanbeik li Pabloe jaʼ kʼalal chchanubtasik yantik kʼalal chcholik mantale, jech kʼuchaʼal ti xchanubtasik li siervo ministerialetike (1 Ped. 5:1, 2). Pe skʼan mu jaʼuk xbat tajek ta yoʼontonik spasel li kʼusi sbainojik ti jaʼ muʼyuk xa yorail yuʼunik li cholmantale (Mat. 28:19, 20). Sventa spas yuʼunik li kʼusi sbainojike, mu persauk xchʼamik skotol li kʼusi ch-akʼbat spasike. Mi laj xa ox spasik orasione, xuʼ van xakʼik venta ti mu xa spas yuʼunik li kʼusitik mas tsots skʼoplal mi la xchʼamik li kʼusitik ch-akʼbat sbainike, jech kʼuchaʼal ti xichʼik ta mukʼ Jeova ta yutsʼ yalalik jujun xemanae, ti xlokʼilanik ta cholmantale o ti xchanubtasik ta cholmantal li xnichʼnabike. Junantike vokol chaʼiik ti muʼyuk chchʼamik li kʼusi ch-akʼbat sbainike. Pe skʼan me teuk ta sjolik ti xaʼibe smelolal Jeova ti tskʼan lek tspasik li kʼusitik mas tsots skʼoplale. w22.03 27 par. 4, 7; 28 par. 8

¿Mi lijxiʼ chij-och ta stestigo Jeova kʼalal naka toʼox yakal chkichʼtik estudioe? Xuʼ van la jnoptik ti mu xuʼ kuʼuntik xcholel mantal ta naetike. O xuʼ van laj yakʼbutik xiʼel ti xuʼ skontrainutik li kutsʼ kalaltik o kamigotaktike. Mi jaʼ jech la jnuptantike, xkaʼibetik smelolal kʼalal jech chaʼi sbaik li kaj-estudiotike. Li Jesuse laj onoʼox yal ti oy buchʼutik jech ta xiʼike. Pe la stijbe yoʼonton li yajchankʼoptak sventa mu jaʼuk xmakatik yoʼ xtunik ta stojolal Jeovae (Mat. 10:16, 17, 27). ¿Kʼuxi la skoltaan yoʼ stsalik li xiʼele? Xchiʼuk ¿kʼuxi xuʼ jkoltatik ek li kaj-estudiotike? Jchanubtas kaj-estudiotik kʼuxi xuʼ xalbe yantik li kʼusi yakal chchan batele. Xiʼik van tajek li yajchankʼoptak Jesus kʼalal albatik ti skʼan xcholik mantale. Pe koltaatik xtok, yuʼun albatik buchʼutik chbat xcholbeik mantal xchiʼuk kʼusi chbat yalik (Mat. 10:5-7). ¿Kʼuxi xuʼ jechuk jpastik ek? Kakʼbetik yil kaj-estudiotik buchʼutik xuʼ xcholbeik mantal. Jech kʼuchaʼal liʼe, jakʼbetik mi oy buchʼu xojtikin ti oy kʼusi tskʼan tsnaʼ ta sventa li Vivliae. Laj ne, kakʼbetik yil kʼuxi xuʼ kʼunuk noʼox chchapbe smelolal taje. w21.06 6 par. 15, 16

Li ta 2015, echʼ tsatsal nikel li ta Nepale. Xi laj yalik junantik li buchʼutik laj yilike: «Ta anil noʼox lik jinuk li karpanaetike xchiʼuk li voʼneal naetike». Xi laj yal jun xtoke: «Solel xiʼemik tajek li krixchanoetike [...]. Oy buchʼutik laj yalik ti junchib noʼox minuto jalije, pe jal tajek laj kaʼi li voʼone». Li avi eke, yakal tsnikes mukʼtik lumetik xkaltik li Jeovae. Xi onoʼox laj yakʼbe snaʼ li j-alkʼop Ajeoe: «Xi chal li Jeova ti jaʼ bankilal yuʼun soltaroetike: ‹Poʼot xa skʼan ti ta jnikes yan velta li vinajele xchiʼuk li balumile›» (Ajeo 2:6). Li nikeletike jaʼ noʼox tsjines komel li kʼusitik x-ayane, pe li kʼusi laj yalbe skʼoplal Ajeoe lek kʼusitik chkʼot ta pasel yuʼun. Xi laj yal li Jeovae: «Ta jnikes skotol li mukʼtik lumetike, vaʼun skotol li kʼusitik oy sbalil yuʼun mukʼtik lumetike ch-och li ta na liʼe; chkakʼbe yutsilal li na liʼe, noj chkom kuʼun». w21.09 14 par. 1-3

Sventa lekuk xkamigointik li jun krixchanoe, skʼan nopolikuk noʼox jchiʼintik ta loʼil xchiʼuk ti jamaluk kʼusi xkalbe jbatike, taje jaʼ jech skʼan jpastik ek ta stojolal li Jeovae. Kʼalal chkalbetik ti kʼu yelan chkaʼi jbatik, li kʼusi ta jnoptik xchiʼuk li kʼusi ta jvul-o koʼontontike, chkakʼbetik yil ti jpatoj koʼontontik ta stojolale xchiʼuk ti jnaʼojtik ti skʼanojutike (Sal. 94:17-19; 1 Juan 5:14, 15). Oyuk kʼusi jpastik xchiʼuk li kermanotaktike, yuʼun jaʼik jun matanal yakʼojbutik li Jeovae (Sant. 1:17). Kʼalal laj yakʼ kutsʼ kalaltik ta mantal ti skʼanojutik skotol orae, li Jeovae laj yakʼ kiltik ti oyutik ta yoʼonton ta jujuntale (Prov. 17:17). Kʼalal la stsʼibabe batel karta li yermanotak ta Kolosas li jtakbol Pabloe, laj yal ti koltaat yuʼun junantik ermanoetike xchiʼuk ti patbat yoʼontone (Kol. 4:10, 11). Li Jesus eke ep sbalil laj yil kʼalal koltaat yuʼun anjeletik xchiʼuk junantik yajchankʼoptak ti jaʼik yamigotake (Luk. 22:43). Kʼalal chkalbetik jvokoltik junuk ermano ti yij ta mantale, maʼuk skʼan xal ti kʼunutik ta mantale, yuʼun xuʼ jaʼ skoltautik. w21.04 24, 25 par. 14-16

¿Kʼusi skʼan jpastik mi oy kʼusi tspas jun ermano ti chopol tajek chkaʼitike? Skʼan xkakʼtik persa sventa junuk koʼontontik xchiʼuk. Jkʼopontik Jeova xchiʼuk kalbetik ti kʼu yelan chkaʼi jbatike. Kalbetik ti akʼo skolta li buchʼu chopol kʼusi la spasbutike xchiʼuk ti skoltautik sventa jechuk xkilbetik stalelal jech kʼuchaʼal chil stuke (Luk. 6:28). Pe mi mu x-echʼ chkaʼitik li kʼusi la spasbutike, jkʼeltik lek kʼuxi xuʼ jchiʼintik ta loʼil (Mat. 5:23, 24). Kʼalal ta jchiʼintik ta loʼile, mu jnoptik ti yolbaj yuʼun li kʼusi la spasbutike. Pe ¿mi mu skʼan xchikintabutik une? Xi chal li Vivliae: «Jechuk-o me tsʼikbo abaik ta jujuntal». Mu jnoptik ti muʼyuk xa chjel-o li stalelale (Kol. 3:13). Li kʼusi mas tsots skʼoplale jaʼ ti mu jnakʼ skʼakʼal koʼontontike, yuʼun mi jech la jpastike, muʼyuk xa me lek chilutik li Jeovae. Mu me xkakʼtik ti oyuk kʼusi smak koktike. Vaʼun, jaʼ jech chkakʼtik ta ilel ti jkʼanojtik Jeova manchuk mi oy kʼusi ta jnuptantike (Sal. 119:165). w21.06 23 par. 15