Junio

Li Jobe lek xil sba xchiʼuk Jeova, xmuyubaj noʼox xchiʼuk yutsʼ yalal xchiʼuk ep kʼusitik x-ayan yuʼun (Job 1:​1-5). Pe ta jun noʼox kʼakʼal chʼay yuʼun skotol. Baʼyel chʼay skotol li kʼusi x-ayan yuʼune (Job 1:​13-17). Laje, cham skotol li xnichʼnabtak ti skʼanoj tajeke. ¿Mi xnop xa noʼox kuʼuntik kʼu to xkʼuxul laj yaʼiik li Job xchiʼuk yajnil kʼalal laj yaʼiik ti cham li lajunvoʼ yalab xnichʼnabike? Laj yat-o tajek yoʼonton li Jobe, jaʼ yuʼun la sliʼ ta jatel li skʼuʼe, la skejan sba xchiʼuk la snijan sba (Job 1:​18-20). Maʼuk noʼox taje, li Satanase laj yakʼ ti x-ipaj li Jobe xchiʼuk ti muʼyuk xa sbalil xaʼi sba yuʼune (Job 2:​6-8). Lek toʼox tsakbil ta venta li Jobe, yuʼun oy toʼox buchʼutik chkʼot skʼanbeik tojobtasel (Job 31:18). Pe kʼalal laj yil svokole, mu xa skʼan xnopajik ta stojolal, mi jaʼuk li xchiʼiltak ta vokʼele, li yamigotake o li yaj-abteltake (Job 19:​13, 14, 16). w22.06 21 par. 5, 6

Kʼalal oy buchʼu ta xichʼ voʼe, skʼan xchʼun li tojobtasel laj yal li jtakbol Pablo ti jaʼ laj yalbe li yajtsʼaklomtak Kristo ta Efesoe, yuʼun laj yalbe ti akʼo yijubikuk ta mantale (Efes. 4:13). Xkoʼolaj ti xi laj yalbee: «Chʼianik-o batel ta mantal». Jamal xvinaj ti akʼanoj tajek li Jeovae, pe li kʼanelal chavaʼi ta stojolale xuʼ to me xchʼi batel mas. ¿Kʼuxi? Li jtakbol Pabloe laj yal kʼuxi xuʼ jpastik, te ta jtatik ta Filipenses 1:9. Li Pabloe la skʼanbe Jeova ti akʼo «epajuk batel mas li kʼanelal» yuʼunik li ermanoetik ta Filipose. Li kʼusi laj yale jaʼ skʼan xal ti xuʼ to mas jkʼantik li Jeovae. Li kʼusi xuʼ skoltautike jaʼ li yojtikinobil leke xchiʼuk ti xijtojobuk lek ta yaʼibel smelolale. Jaʼ xkaltik, kʼalal mas to chkojtikintik li Jeovae, mas to ta jkʼantik xchiʼuk mas to kʼupil sba chkilbetik li stalelale xchiʼuk li kʼusitik tspase. Oy tajek ta koʼontontik ti xmuyubaj kuʼuntike xchiʼuk mu jkʼantik ti chopoluk xaʼi sba kuʼuntike. Chkakʼtik persa sabel skʼoplal li kʼusi tskʼan akʼo jpastike xchiʼuk ta jkʼeltik kʼuxi xuʼ jpastik. w22.08 2, 3 par. 3, 4   

Li slivroal Apokalipsise maʼuk laj yichʼ tsʼibael sventa skotol krixchanoetik, yuʼun jaʼ noʼox sventa li buchʼutik chijtun ta stojolal Diose. Jaʼ yuʼun, muʼyuk labal sba chkaʼitik ti yakal jkolta jbatik sventa xkʼot ta pasel li albil kʼopetik te chale. Li jtakbol Juane laj yal k’usi ora chkʼot ta pasel li albil kʼopetik chal ta Apokalipsise. Xi laj yale: «Ta chʼul espiritu te likʼot ta skʼakʼalil Kajvaltik» (Apok. 1:10). Li Juane jaʼo jech laj yal tetik van ta sjabilal 96 kʼalal talem xa ox Jesuse. Jal toʼox tajek skʼan li «skʼakʼalil Kajvaltik» li vaʼ orae (Mat. 25:​14, 19; Luk. 19:12). Pe li albil kʼopetike chakʼ kiltik ti jaʼo lik ta 1914 kʼalal lik spas mantal ta vinajel li Jesuse. Li albil kʼopetik chal ta Apokalipsis ta sventa li steklumal Diose jaʼo lik kʼotuk ta pasel li vaʼ jabile. Jaʼ yuʼun, jaʼ xa «skʼakʼalil Kajvaltik» li avie (Apok. 1:3). w22.05 2 par. 2, 3   

Li jtiʼvanej chonbolom xchiʼuk li jloʼlavanej j-alkʼope ta kuxul ta xichʼik jipel ochel ta nab ti oy skʼakʼal xchiʼuk ti chtil ta asufree. Kʼalal jaʼo yakal tspasik mantal li ajvaliletik ti skontrainojik Diose, chichʼik lajesel ta sbatel osil. ¿Kʼusi chakʼ jchantik? Skʼan ti tukʼuk xkakʼ jbatik ta stojolal Dios xchiʼuk li Ajvalilal svaʼanoje (Juan 18:36). Skʼan mu jkap jbatik li ta politikae. Xuʼ van toj vokol chkaʼitik spasel taje, yuʼun li ajvaliletike tsujvanik sventa oyuk kʼusi jpastik o ti oyuk kʼusi xkaltik sventa jkoltatike. Li buchʼutik tspasik li kʼusi chkʼanbatike chichʼbeik smarkail li jtiʼvanej chonbolome (Apok. 13:​16, 17). Pe li buchʼutik chichʼ smarkailike muʼyuk xa lek ch-ilatik yuʼun Jeova xchiʼuk muʼyuk chkuxiik ta sbatel osil (Apok. 14:​9, 10; 20:4). Jaʼ yuʼun, toj tsots skʼoplal ti mu jtikʼ jbatik jsetʼuk li ta politikae akʼo mi tsujutik tajek li ajvaliletike. w22.05 10, 11 par. 12, 13

Jtos kʼusi xuʼ xkakʼ ta koʼontontik staele jaʼ ti oyuk kʼusi achʼ jchantik spasele. Mi oy kʼusi la jchantik lek spasele, chapalutik xa ox mi oy kʼusi laj kichʼtik akʼbel jbaintike. Nopbo skʼoplal li ermanoetik ti chkoltavanik ta svaʼanel Beteletik, Salon sventa Asamblea xchiʼuk Salon sventa Tsobobbaile. Ep kʼusitik la xchanik ta skoj ti jaʼ la xchiʼinik ta abtel li buchʼutik lek xtojobike. Avie, li ermanoetik xchiʼuk ermanaetike yakal chchanik kʼuxi xuʼ skʼelik li Salon sventa Asamblea xchiʼuk li Salon sventa Tsobobbaile. Li Jeova ti jaʼ «li Ajvalil sbatel osil» xchiʼuk li Jesus ti jaʼ «Ajvalil yuʼunik li buchʼutik ch-ajvalilajike» jaʼ jech tstunesik li ermanoetik yoʼ lekuk kʼusi xkʼot ta pasel xchiʼuk oy to yan kʼu yelan tstunesik li ermanoetike (1 Tim. 1:17; 6:15). Tsots chij-abtej xchiʼuk ta jtunestik li kʼusitik xijtojob spasel sventa jtoybetik skʼoplal li Jeovae, maʼuk li voʼotike (Juan 8:54). w22.04 24 par. 7; 25 par. 11

Li Salomone toj echʼ noʼox jkʼulej xchiʼuk oy noʼox kʼusitik x-ayan yuʼun (1 Rey. 10:​7, 14, 15). Pe jaʼuk li Jesuse jutuk noʼox kʼusi x-ayan yuʼun xchiʼuk muʼyuk sna (Mat. 8:20). Akʼo mi jech, li Salomon xchiʼuk Jesuse ta smelolal noʼox laj yilik li kʼusitik x-ayane, yuʼun te likem talel ta stojolal Jeova li spʼijilalike. Li Salomone snaʼoj ti takʼine chtun sventa jmantik li kʼusi chtun kuʼuntike xchiʼuk li kʼusi tskʼupin koʼontontike. Akʼo mi jkʼulej li Salomone, snaʼoj ti oy to kʼusi mas tsots skʼoplale. Xi la stsʼibae: «Jaʼ mas lek mi lek jkʼoplaltike, jaʼ mu sta li epal kʼulejale» (Prov. 22:1). Jech xtok, laj yakʼ venta ti buchʼutik tskʼanik mas takʼine muʼyuk xmuyubajik-o li kʼusitik x-ayan yuʼunike (Ekl. 5:​10, 12). Laj yal xtok ti mu lekuk mi jaʼ jpatoj-o tajek koʼontontik li takʼine, yuʼun xuʼ sakchʼay ta anil (Prov. 23:​4, 5). w22.05 21 par. 4, 5

Kʼalal ta jnopbetik skʼoplal li bendisionetik yakʼojbutike, mas to me lek chkil jbatik xchiʼuk li Jeovae. Mi ta jnopbetik skʼoplal li bendisionetik chakʼbutik Jeova ta tsʼakale, jech-o me oy ta koʼontontik chijtun ta stojolal xchiʼuk xijmuyubaj noʼox. Li Jeovae «chtots talel» sventa xtal spojutik kʼalal mi tal slajes li chopol balumil liʼe. Ta skoj ti jaʼ tukʼil Diose, jnaʼojtik ti muʼyuk xa mas jal chakʼ liʼ oyuk li sbalumil Satanase (Is. 25:9). Li voʼotik eke jaʼ jech oy ta koʼontontik kʼuchaʼal li Jeovae: ti xkʼot yorail ti xkichʼtik koltaele. Yoʼ to mu xkʼot ta pasele, tsotsuk skʼoplal xkiltik spasel orasion, jchan Jvivliatik, kakʼ ta jkuxlejaltik xchiʼuk jnopbetik skʼoplal li bendisionetik yakʼojbutike. Mi jech ta jpastike, li Jeovae tskoltautik sventa xijmuyubaj noʼox xijtun ta stojolal mu ventauk li kʼusi ta jnuptantike. w22.11 13 par. 18, 19

Akʼo mi muʼyuk chalbe skʼoplal li Vivliae, xmuyubaj van tajek Eunise kʼalal laj yichʼ voʼ li skerem ti jaʼ sbi Timoteoe (Prov. 23:25). Tojob xchanubtasel li Timoteo yoʼ skʼan li Jeovae xchiʼuk li Jesukristoe. Jelajtik srelijionik li stot smeʼ Timoteoe. Li stote jaʼ jgresia vinik, li smeʼ xchiʼuk syayae jaʼ juda antsetik (Ech. 16:1). Yaʼeluke, li Timoteoe chex kerem toʼox kʼalal pasik ta yajtsʼaklom Kristo li Eunise xchiʼuk Loidae. Li stote muʼyuk la sjel srelijion. ¿Kʼusi van la spas li Timoteoe? Li meʼiletik ti jaʼik yajtsʼaklom Kristo avie skʼanoj li yutsʼ yalalike. Li kʼusi oy ta yoʼontonike jaʼ ti skolta yalabik sventa lekuk xamigoin sbaik xchiʼuk li Jeovae. Li Jdiostike toj ep sbalil chil ti jech chakʼik persa spasele (Prov. 1:​8, 9). Li Jeovae skoltaoj epal meʼiletik sventa xchʼamik mantal li yalabike. w22.04 16 par. 1-3

Li Jeovae jutuk xa skʼan stikʼbe ta yoʼonton ajvaliletik ti akʼo spasik li kʼusi snopoj tspase. ¿Kʼusi chkʼot ta pasel un? Li «lajunvoʼ ajvalil», jaʼ xkaltik, li ajvaliletike tslajesbeik skʼoplal li jecheʼ relijionetike (Apok. 17:​1, 2, 12, 16). ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti poʼot xa xichʼ lajesel li Mukʼta Babiloniae? Li kʼusi tskoltautik snaʼele jaʼ ti teuk ta joltik ti jaʼ toʼox chabibil-o yuʼun mukʼta ukʼum Eufrates li voʼneal Babiloniae. Li Apokalipsise chal ti xkoʼolajik kʼuchaʼal «voʼ» li epal miyon krixchanoetik ti tskoltaik li Mukʼta Babiloniae (Apok. 17:15). Te chal xtok ti ch-ul li voʼe, taje jaʼ skʼan xal ti muʼyuk xa ep buchʼu chkoltaat li jecheʼ relijionetike (Apok. 16:12). ¿Mi yakal xa chkʼot ta pasel li albil kʼop liʼe? Yakal, yuʼun epal krixchanoetike lokʼemik talel li ta jecheʼ relijione xchiʼuk yan xa bu chbat saʼik koltael. w22.07 5, 6 par. 14, 15

Kʼalal chij-akʼvan ta pertone, chkakʼtik ta ilel ti ta jtojtik ta vokol li xkʼuxul yoʼonton Jeovae. Li ta jun lokʼolkʼope, li Jesuse la skoʼoltajes Jeova kʼuchaʼal jun yajval abtel ti la xchʼaybe yil jun smoso ti ep tajeke. Pe li mosoil taje muʼyuk xkʼuxubaj ta yoʼonton li xchiʼil ta mosoil ti juteb noʼox yile (Mat. 18:​23-35). ¿Kʼusi tskʼan chakʼ ta chanel li Jesuse? Jaʼ ti chlokʼ ta koʼontontik yakʼel ta perton yantik mi ta melel ta jtojtik ta vokol li xkʼuxul yoʼonton Jeova ta jtojolaltike (Sal. 103:9). Jlik revista Li Jkʼel-osil ta toyol ti voʼne xa slokʼele laj yal ti akʼo mi ep ta velta chkakʼtik ta perton li yantike mu onoʼox xkoʼolaj «ti kʼu yelan ch-akʼvan ta perton xchiʼuk chakʼ ta ilel xkʼuxul yoʼonton Dios ta skoj ti ay chamuk li Kristoe». Mi chij-akʼvan ta pertone, chakʼutik ta perton li Jeovae. Li stuke chkʼuxubin li buchʼutik chakʼ ta ilel xkʼuxul yoʼontonik eke (Mat. 5:7). Li Jesus eke jaʼ jech laj yal kʼalal la xchanubtas yajchankʼoptak ti kʼu yelan skʼan spas s-orasionike (Mat. 6:​14, 15). w22.06 10 par. 8, 9

Kʼalal ay ta balumil li Jesuse, jaʼ jech stalelal laj yakʼ ta ilel kʼuchaʼal li Stote (Juan 14:9). Ta skoj ti kʼu yelan la spas stalelale, jaʼ la skoltautik sventa xkojtikintik xchiʼuk jkʼantik li Jeovae. Skoltaojutik xtok li kʼusitik laj yakʼ ta chanele xchiʼuk ti kʼu yelan tsbeiltas li tsobobbailetik avie. Yakʼoj jchantik li kʼusi skʼan jpastik sventa xmuyubaj kuʼuntik li Jeovae. Pe maʼuk noʼox, yuʼun kʼalal cham li Jesuse, xuʼ jtabetik sbalil jkotoltik. Kʼalal chaʼkuxi li Jesuse, li Jeovae la xchʼam ti laj yakʼ xkuxlejal Xnichʼon ti jaʼ «tsakubtas skotol [jmultike]» (1 Juan 1:7). Jaʼ xa Ajvalil ta vinajel ti mu snaʼ xcham xchiʼuk ti akʼbil xa ep sjuʼele. Poʼot xa xvochʼbe sjol li kiletel chone (Jen. 3:15). Ta me xijmuyubajutik tajek li yajtunelutik Jeova mi laj yichʼ lajesel li Satanase. Yoʼ to mu xkʼot ta pasel taje, mu xijchibaj, jpat-o koʼontontik ta stojolal li Jeovae. Yuʼun chakʼbe bendision «skotol li [ . . . ] lumetik ta balumile». w22.07 18 par. 13; 19 par. 19

Teuk ta joltik ti xuʼ oy kʼusitik xjel kʼalal oy kʼusi ta koʼontontik spasele. Yuʼun xuʼ xjel li kʼusitik oy ta jpat jxokontik akʼo mi mu jkʼantik. Kalbetik skʼoplal li jtakbol Pabloe. Koltavan ta slikesel li tsobobbail ta Tesalonikae. Pe jatav lokʼel li ta jteklum ta skoj li yajkontratake (Ech. 17:​1-5, 10). Ti teuk kome, xuʼ van oy kʼusi pasbat li ermanoetik eke. Li Pabloe muʼyuk chibaj-o ta skoj li kʼusi kʼot ta stojolale. Ta mas tsʼakale, la stak batel Timoteo sventa stsatsubtasbe xchʼunel yoʼonton li ermanoetik taje (1 Tes. 3:​1, 2). Xpatet van tajek yoʼontonik li ermanoetik ta Tesalonikae. Ep kʼusi chakʼ jchantik li Pablo xchiʼuk li kʼusi kʼot ta stojolal ta Tesalonikae. Xuʼ van oy kʼusi ta jkʼan ta jpastik ta mantal, pe mu xa van spas kuʼuntik ta skoj ti oy kʼusi chjel ta jkuxlejaltik ta anile (Ekl. 9:11). ¿Kʼusi xuʼ jpastik mi jech kʼot ta jtojolaltike? Jaʼuk jpastik li kʼusi spas noʼox kuʼuntike. w22.04 26 par. 14, 15

Chakʼ kipaltik li spatobil koʼontontik yakʼojbutik Jeovae. Jkʼeltik junchibuk teksto ta Vivlia ti kʼuxi tspat koʼontontik kʼalal ta jnuptantik vokoliletike. Li ta Vivliae te chalbutik Jeova ti mi junuk preva o vokolil «xuʼ xchʼakutik lokʼel li ta kʼanelal [yuʼune]» (Rom. 8:​38, 39). Jech xtok, chalbutik ti «nopol oy ta stojolal skotol li buchʼutik tskʼanbeik vokole», jaʼ xkaltik, ti chchikintabe li s-orasionike (Sal. 145:18). Maʼuk noʼox taje, chalbutik ti xuʼ xkuch kuʼuntik kʼusiuk preva xchiʼuk xijmuyubajutik akʼo mi chkil jvokoltik mi la jpat koʼontontik ta stojolale (1 Kor. 10:13; Sant. 1:2). Li Vivlia xtoke tsvules ta joltik ti j-echʼel be noʼox li jvokoltike, ti mu xkoʼolaj xchiʼuk li kuxlejal sbatel osil chakʼbutik Jeovae (2 Kor. 4:​16-18). Li Jeovae chalbutik xtok ti tslajesbe skʼoplal skotol li vokoliletike, yuʼun tslajesbe skʼoplal li Satanase xchiʼuk li buchʼutik jmoj sjol xchiʼuke (Sal. 37:10). ¿Mi akomesoj xa ta ajol junantik tekstoetik ta Vivlia sventa spat avoʼonton mi la anuptan vokolil ta jelavele? w22.08 11 par. 11

¿Mi ta jvul koʼontontik ta skoj ti ta jnoptik ti mu spas-o batel kuʼuntik li kʼusi chal smantal Jeovae? Li Jeovae chal ti jtukʼilaltike chkʼot kʼuchaʼal «nab ti mu xpaj ta yukʼlajetele» (Is. 48:18). Jnoptik noʼox ti te chotolutik ta tiʼ nabe xchiʼuk ti yakal ta jkʼeltik ti kʼu yelan mu xpaj ta yukʼlajetele. ¿Mi mu jechuk ti muʼyuk ta jnoptik ti chkʼot yorail ti chpaj ta yukʼlajetele? Muʼyuk. Jnaʼojtik ti muʼyuk chpaj-oe. ¿Kʼusi xuʼ jpastik sventa xyukʼlajet-o kʼuchaʼal nab li tukʼilal kuʼuntike? Kʼalal oy kʼusi ta jnop ta jpastike, baʼyel jnoptik li kʼusi tskʼan Jeovae, vaʼun jechuk jpastik. Akʼo mi mu kʼunuk li kʼusi ta jnop ta jpastike, li jkʼanvanej Totil kuʼuntike jech-o me tskoltautik sventa jchʼunbetik-o li smantaltake (Is. 40:​29-31). w22.08 30 par. 15-17   

Mi tsuts li jmil jabile, chichʼ koltael lokʼel li Satanase. Vaʼun, chakʼ persa ta sloʼlael li tukʼil krixchanoetike. Kʼalal mi laj yichʼik akʼel ta prevae, skʼan xakʼik ta ilel mi chichʼbeik ta mukʼ sbi li Diose xchiʼuk mi chakʼ sbaik ta ventainel li ta Ajvalilal yuʼune (Apok. 20:​8-10). Vaʼun, te me chvinaj mi te tsʼibabil chkom-o sbiik li ta livro sventa kuxlejale. Mu jnaʼtik jayvoʼ krixchano chlik stoy sbaik ta stojolal Jeova jech kʼuchaʼal la spasik li Adan xchiʼuk Evae. ¿Kʼusi chkʼot ta stojolalik? Xi chal Apokalipsis 20:15: «Li buchʼutik muʼyuk te tsʼibabil skʼoplalik li ta slivroal kuxlejale laj yichʼik jipel ochel ta nab ti oy skʼakʼale». Li buchʼutik tstoy sbaike chichʼik-o lajesel ta sbatel osil. Pe jutuk mu skotoluk li krixchanoetike tukʼ chakʼ sbaik. w22.09 23, 24 par. 15, 16

Li ta baʼyel sigloe, oy jlom ermanoetik ti chalik ti persa skʼan xichʼik sirkunsision li buchʼutik ch-ochik ta mantal ti maʼuk judaetike. Taje jaʼ van sventa mu xlik loʼiltavanuk li krixchanoetike (Gal. 6:12). Akʼo mi mu jechuk tsnop li jtakbol Pabloe, muʼyuk laj yal ti jaʼuk xichʼ pasel li kʼusi lek chaʼie, yuʼun bikʼit laj yakʼ sba xchiʼuk laj yal ti jaʼuk skʼelbeik skʼoplal li jtakboletik xchiʼuk li moletik ta Jerusalene (Ech. 15:2). Ta skoj ti jech la spase, muʼyuk xlik-o kʼop li ta tsobobbaile xchiʼuk xmuyubajik noʼox (Ech. 15:​30, 31). Sventa mu xlik kʼop mi oy kʼusi tsots kʼot ta pasele, xuʼ me jkʼanbetik koltael li ermanoetik ti biiltasbilik yuʼun Jeova sventa xchabiutike. Xuʼ jtatik beiltaseletik ti lokʼemik ta Vivlia li ta jvuntike xchiʼuk li ta mantaletik chal li s-organisasion Jeovae. Mi ta jtsaktik ta venta li beiltaseletik taje ti mu jaʼuk ta jkʼantik ti jaʼuk xichʼ pasel li kʼusi ta jkʼan jtuktike, jun noʼox me koʼontontik li ta tsobobbaile. w22.08 22 par. 8, 9

Jutuk mu jkotoltikuk ta van jkʼan chkalbetik junuk kamigotik ti kʼu yelan chkaʼi jbatike. Taje mu kʼunuk ta pasel. Yuʼun muʼyuk van nopem xkaʼitik yalbel yantik li kʼusi oy ta koʼontontike. Jnoptik noʼox ti laj kalbetik junuk kamigotike. Pe ta tsʼakale, laj kaʼitik ti laj xa yal batele. Chopol van laj kaʼitik. Pe ta jtojtik tajek ta vokol kʼalal oy buchʼu mu snaʼ xal batel li kʼusi chkalbetike. Kʼalal oy jvokoltike, chkʼot ta jnakʼobbailtik li moletik ta tsobobbail mi muʼyuk chalik batel li kʼusi chkalbetike (Is. 32:2). Jnaʼojtik ti xuʼ xkalbetik skotol li kʼusi ta jvul-o koʼontontike o li kʼusi ta jnuptantike, yuʼun jpatoj koʼontontik ti muʼyuk chalik batele. Muʼyuk ta jsujtik ti xalbutik li kʼusi mu stakʼ xalike. Jech xtok, ta jtojbetik ta vokol li yajnil moletik ti muʼyuk tsjotsʼol jakʼbeik smalalik li kʼusi mu stakʼ xalike. Ep tajek sbalil chkiltik ti muʼyuk chalbeik yajnilik li moletik ta tsobobbail li kʼusi tsnuptan li ermanoetike. w22.09 11 par. 10, 11

Li Jeovae tspoj yajtuneltak kʼalal mi tal li «mukʼta tsatsal [vokolile]» (Mat. 24:21; Dan. 12:1). Jaʼo tspoj steklumal kʼalal muʼyuk xkʼuxul yoʼonton tstsakatik ta kʼop yuʼun jtsop jteklumetik ti Gog ta Magog tsbiinike. Akʼo mi te skʼoplalik ta jtsop jteklumetik li 193 jteklumetik ta Naciones Unidase, muʼyuk onoʼox tstsalik li Mukʼul Dios xchiʼuk li yaj-anjeltake. Xi jamal chal li Jeovae: «Jpʼel skʼoplal ta jmukʼibtas jkʼoplal, ta jchʼultajes jba xchiʼuk chkakʼ jba ta ojtikinel ta yeloval sat epal mukʼtik lumetik; vaʼun jech tsnaʼik ti voʼon Jeovaune» (Esek. 38:​14-16, 23). Kʼalal chlik tsakvanuk ta kʼop li Gog ta Magogue, jaʼo te chlik li Armajedone. Li Jeovae jaʼo te tslajesbe skʼoplal skotol li «ajvaliletik ta spʼejel [balumile]» (Apok. 16:​14, 16; 19:​19-21). Yuʼun «jaʼ noʼox chnakiik ta balumil li buchʼutik tukʼike xchiʼuk te chkom-o li buchʼu tukʼ-o yoʼontone» (Prov. 2:​21, tsʼib ta yok vun). w22.10 17 par. 16, 17

Mu xkiltik li kʼusi oy ta yoʼontonik krixchanoetike, jaʼ noʼox Jeova «chchaj ta kʼelel li kʼusi oy ta oʼontonale» (Prov. 16:2). Li Diose skʼanoj krixchanoetik mu ventauk bu slumalik o stsʼunbalik. Xi chalbutike: «Chʼieso ta avoʼontonik ek li kʼanelale» (2 Kor. 6:13). Li kʼusi oy ta koʼontontike jaʼ ti jkʼantik skotol li kermanotaktike, mu jnoptik kʼusi chopol ta stojolalik. Muʼyuk kʼusi chopol ta jnoptik xtok ta stojolal li buchʼutik maʼuk kermanotaktike xchiʼuk li kutsʼ kalaltik ti muʼyukik ta mantale, muʼyuk ta jnoptik ti muʼyuk onoʼox tspasik ta stestigotak Jeovae. Ti jechuk ta jpastike, yakal xa me ta jtoy jbatik xchiʼuk chkakʼtik ta aʼiel ti voʼotik mas tukʼutike. Li Jeovae yakal to chakʼbe yorail «skotol krixchanoetik ta buyuk noʼox ti akʼo sutes yoʼontonike» (Ech. 17:30). Teuk ta joltik ti muʼyuk tukʼ chil Jeova li buchʼu tukʼ chaʼi sbaike. Mi jkʼanojtik li tukʼilal yuʼun Jeovae, xijmuyubaj noʼox xchiʼuk lek kʼusi chkakʼbetik xchan li yantike. Mi jech ta jpastike, mas tskʼanutik xchiʼuk mas tskʼanik li Jdiostik eke. w22.08 31 par. 20-22   

Stalel onoʼox ti oy krixchanoetik ti mu skʼanik ti jcholtik mantale. Pe xuʼ van mas to stsatsaj li ta jelavele (Dan. 11:44; 2 Tim. 3:12; Apok. 16:21). Pe jpʼel ta koʼontontik ti tskoltautik li Jeovae. Yuʼun jech onoʼox skoltaoj tal yajtuneltak sventa spas yuʼunik li yabtel laj yakʼanbee akʼo mi vokol tajek yileluk. Jkʼeltik batel li kʼusi kʼot ta stojolal li j-alkʼop Esekiel ti la xcholbe mantal li judaetik ti chukbilik batel ta Babiloniae. Li krixchanoetik ti chcholbe mantal Esekiele, ¿kʼu yelan stalelalik? Li Jeovae laj yal ti jpʼajmantaletik, jtoybaetik xchiʼuk yijubem yoʼontonike. Chopolik tajek ti xkoʼolaj kʼuchaʼal chʼixetik xchiʼuk xibal sbaik tajek kʼuchaʼal tseketik. Jaʼ yuʼun, li Jeovae ep ta velta xi laj yalbe li Esekiele: «Mu xaxiʼ» (Esekiel 2:​3-6). Pas yuʼun li kʼusi akʼbat sbaine, yuʼun 1) jaʼ takbil batel yuʼun li Jeovae, 2) akʼbat yip yuʼun li chʼul espiritue xchiʼuk 3) laj yakʼ ta yoʼonton li kʼusi laj yal Diose. w22.11 2 par. 1, 2

Skotol li kʼusitik kuxajtik la spas Jeovae ta xchamik, jaʼ onoʼox muʼyuk li krixchanoetike. Yuʼun laj yal ti chkuxiik sbatel osile. Kʼalal la spasutik li Jeovae, la stikʼ ta koʼontontik ti jaluk xijkuxie. Li Vivliae chal ti Diose «yakʼojbe ta yoʼonton krixchanoetik ti xuʼ xkuxiik sbatel osile» (Ekl. 3:11). Jaʼ yuʼun, jaʼ kajkontratik li lajelale (1 Kor. 15:26). Jnopbetik skʼoplal liʼe: mi lij-ipajutike, ¿mi te noʼox jmeyoj jkʼob chijkomutik? Moʼoj. Yuʼun chijbat ta doktor xchiʼuk ta jtunestik li poxiletik chakʼbutik talele. Jech ta jpastik ta skoj ti mu jkʼan xijchame. Kʼalal oy buchʼu chcham kuʼuntike, kʼux tajek chkaʼitik xchiʼuk mu x-echʼ ta anil li meʼanal chkaʼitike (Juan 11:​32, 33). Jnaʼojtik ti skʼanojutik li Jpasvaneje xchiʼuk muʼyuk tstikʼ ta koʼontontik ti xijkuxi sbatel osil ti muʼyukuk jech oy ta yoʼontone. w22.12 3 par. 5; 4 par. 7

Ep yajtuneltak Jeovae xuʼ van ip chaʼiik, chiʼik noʼox o stuk chaʼi sbaik li ta slajebal kʼakʼal liʼe. Jaʼ yuʼun, kakʼtik persa ti jechuk-o jkʼopontik li kermanotaktike. Yuʼun kʼalal chtal jtosuk tsatsal chamele, yikʼaluk van mu xa xuʼ xijnopaj ta stojolal kermanotaktik akʼo me te oyutik xchiʼukik. Xuʼ van jech xkaʼi jbatik kʼuchaʼal laj yaʼi sba li jtakbol Juan ti oy tajek ta yoʼonton tskʼel li Gayo ti jaʼ yamigoe (3 Juan 13, 14). Pe laj yakʼ venta ti mu to xuʼ xbat svulaʼan li Gayoe, jaʼ yuʼun la stakbe batel jlik karta. Mi mu stakʼ xbat jvulaʼantik li kermanotaktike, lek me ti jkʼopontik batele. Kʼalal jech-o ta jchiʼintik ta loʼil li kermanotaktike, muʼyuk me jtuk chkaʼi jbatik xchiʼuk jun noʼox koʼontontik. Pe mi chkat tajek koʼontontike, kalbetik li moletik ta tsobobbaile xchiʼuk mu jpʼajtik mi tskoltautike (Is. 32:​1, 2). w22.12 17, 18 par. 6, 7

Li Vivliae chal ti oy kʼuk sjalil ti chukbat ta kadena li snukʼ xchiʼuk yakane (Sal. 105:​17, 18). Mas to tsatsaj li svokole, maʼuk xa jun mosoil, yuʼun jaʼ xa jun jchukel. ¿Mi oy jnuptanojtik jtosuk vokolil ti mas to tsatsaj batel manchuk mi ep la jpastik orasione? Taje xuʼ onoʼox jech xkʼot ta pasel. Li Jeovae muʼyuk tsmak ta be jvokoltik ti liʼ oyutik ta sbalumil Satanase (1 Juan 5:19). Akʼo mi jech, jpʼel ta koʼontontik ti te sat ta jtojolaltik skotol ora li Jtotike xchiʼuk oy ta yoʼonton tskoltautik (Mat. 10:​29-31; 1 Ped. 5:​6, 7). Jech xtok, xi jamal yalojbutike: «Muʼyuk chkiktaot jutebuk xchiʼuk muʼyuk ta jkomtsanot jutebuk» (Ebr. 13:5). Li Jeovae tskoltautik sventa xkuch batel kuʼuntik li jvokoltike akʼo mi mu xa kʼusi stakʼ pasel yilel. w23.01 15, 16 par. 7, 8

Li Vivliae chakʼ ta ilel ti muʼyuk chiktautik Dios kʼalal oy kʼusi chopol chbat ta pasel kuʼuntike. Ep ta velta la saʼ smulik ta stojolal Jeova li j-israeletike, pe chʼaybat smulik yuʼun Jeova kʼalal la sutes yoʼontonik ta melele. Li yajtsʼaklomtak Kristo ta baʼyel siglo eke snaʼojik ti kʼanbilik tajek yuʼun li Jeovae. Li Diose laj yakʼbe snaʼ jtakbol Pablo ti akʼo xalbe li yermanotak ti xakʼikuk ta perton xchiʼuk stsatsubtasbeik yoʼonton li buchʼu mulivaje, pe ti sutesoj xa yoʼontone (1 Kor. 5:​1-5; 2 Kor. 2:​6, 7). Muʼyuk chikta yajtuneltak Jeova mi oy kʼusi chopol chbat ta pasel yuʼunike, yuʼun ta slekil yoʼonton tskolta, tstukʼibtas xchiʼuk chalbe ti akʼo sutuk tal ta stojolale. Taje jaʼ jech tspas ta stojolal li buchʼu oy kʼusi muʼyuk lek chbat ta pasel yuʼunike, pe ti tsutes yoʼontonike (Sant. 4:​8-10). Li Vivliae chchanubtasutik ti lek tukʼ li Diose, ti pʼije xchiʼuk ti skʼanojutik tajeke. Jech xtok, li Vivliae chakʼ ta ilel ti oy ta yoʼonton Jeova ti xkojtikintike xchiʼuk ti xijkʼot ta yamigoe. w23.02 6, 7 par. 16, 17

Oy lek srasonal kuʼuntik sventa teuk noʼox jsatik ti kʼu yelan chkʼot ta pasel li albil kʼopetik ta Vivliae. Li Jesuse laj yal kʼusitik chkʼot ta pasel ti jaʼ chakʼ kiltik ti poʼot xa xichʼ lajesel li xchopol balumil Satanase (Mat. 24:​3-14). Li jtakbol Pedro eke laj yal ti skʼan oyuk ta koʼontontik skʼelbel skʼoplal ti kʼuxi chkʼot ta pasel li albil kʼopetik ta Vivlia sventa tsotsuk-o li xchʼunel koʼontontike (2 Ped. 1:​20, 21) Li jtakbol Pedroe tstij koʼontontik ti teuk ta joltik «li skʼakʼalil Jeovae» (2 Ped. 3:​11-13). Pe maʼuk ta skoj ti ta jkʼan ta jnaʼtik «li skʼakʼalil xchiʼuk yorail» Armajedone, moʼoj, yuʼun oy ta koʼontontik ti xkakʼtik ta ilel ti chʼul jtalelaltik xchiʼuk ti kichʼojtik lek ta mukʼ Dios yoʼ to mu xtal slajeb li kʼusitik chopole (Mat. 24:36; Luk. 12:40). Ta jkʼantik ti lekuk jtalelaltike xchiʼuk ti jkʼeltik ti skotoluk li kʼusi ta jpastike jaʼuk ta skoj ti jkʼanojtik li Jeovae. Sventa spas kuʼuntike, skʼan jkʼeltik li kʼusi ta jpastike. w23.02 16 par. 4, 6

Oy kʼusitik skʼan spasik li yan chijetik sventa xkuxiik li ta Paraisoe. Chkakʼtik ta ilel ti jkʼanojtik Jesus kʼalal oy kʼusitik lek ta jpastik ta stojolal li buchʼutik chbatik ta vinajele. Li Jesuse laj yal ti jaʼ chichʼ tsakel ta venta kʼalal chichʼ kʼelel buchʼu ti xkoʼolajik kʼuchaʼal chijetike (Mat. 25:​31-40). Xuʼ jkoltatik kʼalal baxbolutik ta xcholel mantal xchiʼuk ta chanubtasvaneje (Mat. 28:​18-20). Mu me jaʼuk to jech jpas jtalelaltik kʼuchaʼal lek chil Jeova kʼalal te xa oyutik ta Paraisoe. Skʼan xkakʼ kipaltik avi sventa meleluk xijkʼopoj, lekuk kʼusi jpastik xchiʼuk ti lekuk noʼox sba jkuxlejaltike. Jech xtok, skʼan tukʼ xkakʼ jbatik ta stojolal Jeova, ta stojolal jnup jchiʼiltik xchiʼuk kermanotaktik. Mi chkakʼ kipaltik ta xchʼunbel smantaltak Jeova avi ti kuxulutik ta jun balumil ti noj ta choplejale, mas me kʼun chkaʼitik ta xchʼunbel smantaltak li ta Paraisoe. Jech xtok, xuʼ me oy kʼusitik jchantik spasel xchiʼuk jtsʼitestik talelaletik sventa xkakʼtik ta ilel ti yakal xa ta jchapan jbatike. w22.12 11, 12 par. 14-16

Xijmuyubaj tajek ti jaʼ Ajvalil kuʼuntik li Jesuse, yuʼun muʼyuk buchʼu xkoʼolaj-o ti kʼu yelan ch-ajvalilaje. Jaʼ chanubtasat yuʼun li Jeovae xchiʼuk jaʼ vaʼanat ta Ajvalil (Is. 50:​4, 5). Jech xtok, laj yakʼ ta ilel ti skʼanojutik tajeke (Juan 13:1). Ta skoj ti jaʼ Ajvalil kuʼuntik li Jesuse, sta-o ti jkʼantike. Jaʼ yuʼun, laj yal ti jaʼ yamigotak chil li buchʼutik chchʼunbat smantale (Juan 14:15; 15:​14, 15). ¡Jaʼ jun mukʼta matanal chkaʼitik ti xuʼ xijkʼot ta yamigo li Xnichʼon Jeovae! Anaʼoj ti bikʼit yakʼoj sbae xchiʼuk ti chchanbe lek stalelal li Stote. Achanoj xtok ti la smakʼlin epal krixchanoetik ti chviʼnajike, ti la spatbe yoʼonton li buchʼutik chat yoʼontonike xchiʼuk ti la xpoxta li buchʼutik ip chaʼiike (Mat. 14:​14-21). Avakʼoj venta xtok ti jaʼ tsbeiltas li stsobobbail yajtsʼaklomtak Kristoe (Mat. 23:10). Ta skoj ti jaʼ Ajvalil ti tsventainutik ta tsʼakale, oy kʼusitik lekik tspas ta jtojolaltik. ¿Kʼuxi xuʼ xavakʼ ta ilel ti akʼanoje? Jaʼ ti xachanbe stalelale. Jtos ti kʼu yelan xuʼ xapase jaʼ ti xavakʼbe akuxlejal li Jeovae xchiʼuk ti xavichʼ voʼe. w23.03 4 par. 8, 10

Li Jeovae maʼuk noʼox spasoj ta vinajel li kʼusitik labalik sbae, yuʼun oy kʼusitik spasoj ta balumil xchiʼuk ta nab ti ep kʼusi chakʼ jchantike (Sal. 104:​24, 25). Jech xtok, nopbo skʼoplal ti kʼu yelan spasojutik li Jeovae ti xuʼ jkʼupintik skotol li kʼusitik kʼupilike. Oy kʼusi yakʼojbutik sventa jkʼupintik: yakʼoj jsatik sventa xkiltik, jchikintik sventa xkaʼitik, ketik sventa xkaʼibetik smuil li kʼusitike, jniʼtik sventa xkaʼibetik yikʼ li kʼusitike xchiʼuk jkʼobtik sventa jpiktik li spasbentake. Li Vivliae chalbutik yan srasonal ti kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti skʼan jkʼelbetik li spasbentak Jeovae, yuʼun jaʼ tskoltautik sventa xkojtikinbetik-o lek li stalelaltake (Rom. 1:20). Li kʼusitik kʼupilik sba tajek spasoje chakʼ ta ilel ti toj pʼij li Diose. Li jeltos veʼliletik yakʼojbutik xtoke jaʼ te chvinaj ti skʼanojutik tajeke. Kʼalal chkilbetik stalelaltak Dios ta skoj li kʼusitik spasoje, jaʼ tskoltautik sventa xkojtikintik mas xchiʼuk tstij koʼontontik sventa xijnopaj mas ta stojolal. w23.03 16 par. 4, 5

Ta to me sok batel mas ti kʼu yelan li kuxlejale xchiʼuk ta to xkichʼtik akʼel ta preva ta skoj li xchʼunel koʼontontike. Xuʼ van oy buchʼutik oy kʼusi chalbutik ti chakʼ jnoptik ti maʼuk melel li kʼusi chal Vivliae xchiʼuk ti maʼuk vaʼanbil yuʼun Jeova li tukʼil xchiʼuk pʼijil mosoil sventa sbeiltas li steklumale. Pe mi jchʼunojtik lek ti jaʼ melel li kʼusi chal Skʼop Diose, ta me xkuch kuʼuntik li prevaetik taje. Jpʼel ta koʼontontik ta jchʼuntik skotol ora li smantal Jeovae, jaʼ to mi lijchame (Sal. 119:112). Muʼyuk chijkʼexavutik ta yalbel yantik li kʼusi chal Skʼop Diose xchiʼuk ta jtijbetik yoʼontonik sventa xchʼunik li kʼusi chal Vivliae (Sal. 119:46). Maʼuk noʼox, yuʼun ta stsʼik kuʼuntik li tsatsal prevaetike, li kontrainele xchiʼuk ta muyubajel chkuch kuʼuntik (Sal. 119:​143, 157; Kol. 1:11). Li kʼusi jchanojtik ta Vivliae lekubem yuʼun jkuxlejaltik, tsbeiltasutik xchiʼuk oy jbalil chkaʼi jbatik yuʼun. Li Ajvalilal yuʼun Diose oy kʼusi labal sba tspas ta jtojolaltik ta jelavel. w23.01 7 par. 16, 17

Kʼalal jun xa ox akʼobal skʼan xcham li Jesuse, jal la spas orasion ta stojolal li yajchankʼoptake xchiʼuk la skʼanbe Stot ti akʼo xchabian ta stojolal li Satanase (Juan 17:15). Te laj yakʼ ta ilel ti skʼanojane. Akʼo mi jutuk xa ox skʼan xil svokol, la svul yoʼonton ta stojolal li yajtakboltake. Jech kʼuchaʼal la spas Jesuse, li voʼotik eke maʼuk noʼox oy ta koʼontontik li kʼusitik chtun kuʼuntike, yuʼun nopem xkaʼitik ta jpastik orasion ta stojolal li kermanotaktike. Kʼalal jech ta jpastike, chkakʼtik ta ilel ti jkʼanoj jbatik ta jujuntal jech kʼuchaʼal laj yal Jesus ti skʼan jpastike xchiʼuk chkakʼbetik yil Jeova ti jkʼanojtik tajek li kermanotaktike. Jnaʼojtik xtok ti oy sbalil kʼalal ta jpastik orasion ta stojolal li yan yajtuneltak Jeovae, yuʼun li Vivliae chal ti «oy kʼusi lek tajek chkʼot ta pasel kʼalal xvokolet li tukʼil krixchanoe» (Sant. 5:16). Ta skoj ti ep kʼusitik vokol tsnuptanik li kermanotaktike, lek ti jpastik orasion ta stojolalike. w22.07 23, 24 par. 13-15