Vikʼil-o sat sventa chchabiutik li Jeovae
«Sqʼueloj scotol li banamile, jech xuʼ chacʼ ta ilel svuʼel ta stojol li bochʼo scotol yoʼntonic tscʼanic coltael yuʼune.» (2 CRÓ. 16:9.)
1. ¿Kʼu yuʼun tskʼelutik lek li Jeovae?
LI JEOVAE jaʼ jun tukʼil Totil. Toj lek tajmek xojtikinutik, yuʼun xaʼibe smelolal li «cʼusi ta jnoptic; snaʼ cʼusi oy ta coʼntontic» (1 Cró. 28:9). Pe kʼalal tskʼelutik lek une, maʼuk ti yuʼun tsaʼ jpaltailtike (Sal. 11:4; 130:3). Jech tspas yuʼun skʼanojutik xchiʼuk tskʼan chchabiutik ta skotol kʼusitik ti xuʼ tsokes ti kʼuyelan lek xkil jbatik xchiʼuke o ti kʼusi tsokes ta be li spatobil koʼontontik ta sventa li kuxlejal sbatel osile (Sal. 25:8-10, 12, 13).
2. ¿Buchʼutik tskolta ta sjuʼel li Jeovae?
2 Skotol xuʼ yuʼun spasel li Jeovae xchiʼuk xil skotol; jech oxal, xtakʼ yuʼun li koltael tskʼanik li tukʼil yajtuneltake xchiʼuk tstsatsubtasbe yoʼonton li buchʼutik oyik ta vokole. «Sqʼueloj scotol li banamile, jech xuʼ chacʼ ta ilel svuʼel ta stojol li bochʼo scotol yoʼntonic tscʼanic coltael yuʼune», xi li 2 Crónicas 16:9. Laj kiltik lek ti tstunes sjuʼel Jeova sventa tskolta li buchʼutik ta skotol yoʼonton chtunik ta stojolale, taje jaʼ ti buchʼu sak yoʼontone xchiʼuk ti ta sjunul yoʼontone; pe mu jechuk tspas ta stojolal li jut kʼopetike xchiʼuk li buchʼu jaʼ noʼox tskuy sbaike (Jos. 7:1, 20, 21, 25; Pro. 1:23-33).
Xanavkutik xchiʼuk Dios
3, 4. ¿Kʼusi skʼan xal ti chi jxanav xchiʼuk Diose, xchiʼuk kʼusi skʼelobiltak chakʼ li Vivliae?
3 Ep buchʼutik mu xchʼunik ti xuʼ chi jxanav xchiʼuk li Jpasvanej yuʼun vinajel-balumile, ti ta mantal xkaltike; akʼo mi jech, jaʼ li kʼusi tskʼan Dios ti akʼo jpastik taje. Li ta skʼakʼalil Vivliae xanavik onoʼox xchiʼuk Dios li Enoc xchiʼuk Noee (Gén. 5:24; 6:9). Li Moisese «tsots yoʼnton laj yaʼay, yuʼun xcoʼlaj xchiʼuc yilojbe sat laj yaʼay li Bochʼo mu xquil ta jsatique» (Heb. 11:27). Li ajvalil Davide bikʼit laj yakʼ sba ta xchiʼinel ta xanvil li sTot ta vinajele; jaʼ yuʼun xi laj yale: «Scotol ora liʼ oy o ta jtojol li Mucʼul Diose, jech muʼyuc bochʼo xuʼ chisjipun ta lum, yuʼun liʼ oy ta jbatsʼicʼob[e]», xi (Sal. 16:8).
4 Jech ta melel, ti ta jchiʼintik ta xanvil li Jeovae maʼuk ti yuʼun sbatsʼi nitojutike, moʼoj, pe ta lokʼol kʼope jech xkaltik. ¿Kʼuxi? Xi la stsʼiba li jtsʼibaej salmo Asafe: «Ta sventa ti te onoʼox nabalun o ta atojole, laj atsacbun jbatsʼicʼob. Laj atuqʼuibtasun batel ta sventa li taqʼuiel avuʼune», xi (Sal. 73:23, 24). Jaʼ xkaltik, chi jxanav xchiʼuk Jeova kʼalal tukʼ ta jchʼunbetik li tojobtasel yuʼune, ti te ta jtatik ta sKʼope xchiʼuk ta stojolal li «jʼabtel ti jun [«tukʼ», NM] yoʼnton [...], ti lec bije» (Mat. 24:45; 2 Tim. 3:16).
5. ¿Kʼusi smelolal ti yakʼoj sat Jeova ta stojolal li yajtuneltak ti tukʼ yoʼontonike? ¿Kʼu yelan skʼan xkiltik li Jeovae?
5 Ta skoj ti skʼanoj li buchʼutik chanavik xchiʼuk li jTotik Jeovae, te yakʼoj sat ta stojolalik sventa chkʼuxubin, chchabi xchiʼuk sventa chchanubtas. Xi onoʼox yaloj ta melel li Jeovae: «Vuʼun ta jbijubtasot; vuʼun ta jchanubtasot lec. Ta xcacʼbot lec avil bu beal tscʼan chabat; scotol cʼacʼal te oy o jsat ta atojol», xi (Sal. 32:8). Xi jakʼbe jbatike: «¿Mi snitojbun jkʼob Jeova kʼalal chi xanave? Jaʼ xkaltik, ¿mi ta jchikinta li spʼijil kʼoptak xchiʼuk mi te ta jol skotol ora ti te oy sat ta jtojolal ta slekil yoʼontone? ¿Mi xvinaj ta kʼusitik chkal, ta kʼusitik ta jpas xchiʼuk ta jnopben ti jnaʼoj ti yilojun li Jeovae? Kʼalal ta jpas jmule, ¿mi ta jnop ti nom xa oy ta jtojolal li Jeovae xchiʼuk ti simarone, o mi jaʼ jun jkʼanvanej Totil chkil ti kʼuxutik ta yoʼonton ti syeʼoj xa skʼob chchʼam li buchʼu sutesoj yoʼontone? (Sal. 51:17).
6. ¿Kʼusi spas yuʼun Jeova ti jaʼ mu spas yuʼun li totiletike?
6 Li Jeovae xuʼ xi skoltautik kʼalal mu to ta jtamtik echʼel li chopol bee. Jech kʼuchaʼal liʼe, yikʼaluk van chil ti oy xa kʼusi chopol tskʼan yaʼi li jloʼlavanej oʼontonale (Jer. 17:9). Ta sventa taje, jaʼ me mas anil kʼusi tspas kʼuchaʼal jun totil, yuʼun «lec viqʼuil o [sat]» ti xil yutil koʼontontike xchiʼuk ti chajal ta sat li kʼusi oy ta jnopbentike (Sal. 11:4; 139:4; Jer. 17:10). Jkʼeltik avil kʼusi la spas ta sventa ti kʼusi kʼot ta pasel ta xkuxlejal Baruque, jun yajtsʼibajom li j-alkʼop Jeremiase xchiʼuk ti jaʼ yamigo tajmeke.
Xkoʼolaj kʼuchaʼal sbatsʼi tot li Baruque
7, 8. 1) ¿Buchʼu li Baruque, xchiʼuk kʼusi van lik ayanuk ta yoʼonton skʼanel? 2) ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel ti oy ta yoʼonton Baruc li Jeova kʼuchaʼal jun totile?
7 Li Baruque jaʼ jun jtsʼibajom ti tukʼ abtej xchiʼuk Jeremías ta spasel jun tsatsal abtel ta yalbel li ajvalilal yuʼun Judá ti tsots ch-akʼbatik kastigo yuʼun Diose (Jer. 1:18, 19). Pe te van bu junukal kʼakʼal ta xkuxlejale lik saʼ li kʼusi «tsots scʼoplal» chaʼi stuke. Yikʼaluk van toj jkʼulej li yutsʼ yalale, vaʼun yikʼaluk van jaʼ yuʼun lik ayanuk ta yoʼonton kʼusitik chopol o ti tskʼan tspas yaʼi ta jkʼuleje. Kʼusiuk ti chopol ta yoʼontone, ilbil yuʼun Jeova ti oy kʼusi xibal sba ch-ayan ta yoʼontone, jaʼ yuʼun ta anil noʼox oy kʼusi lik spas. Xi laj yalbe echʼel ta stojolal Jeremiase: «Li voʼote jech laj aval: “¡Ay, toj abul jba! Cʼu yuʼun laj yepajesbun tsots jvocol, tsots at-oʼnton li Mucʼul Diose; solel sta xa coʼnton ta ajʼunel, muʼyuc ta jcux o jutuc coʼnton”, xachi», xi. Vaʼun xi to laj yalbee: «¿Me oy cʼusi tsots scʼoplal chacʼan ta aventa? Jaʼ lec mu xacʼan», xut (Jer. 45:1-5).
8 Akʼo mi tukʼ kʼusi laj yal li Jeovae, muʼyuk bu x-ilin ta stojolal li Baruque, moʼoj, yuʼun laj yakʼ ta ilel ti skʼanoj kʼuchaʼal jun xnichʼone. Ta melel, laj yil ti maʼuk ta xchopolil yoʼonton li kʼusitik tskʼane. Jech xtok, snaʼoj onoʼox ti jutuk xa skʼakʼalil li Jerusalén xchiʼuk Judae xchiʼuk mu skʼan ti xtʼab yok li yajtunel ta jun kʼakʼal ti toj vokol xae. Jaʼ yuʼun, yoʼ mu kʼusi mas xbat ta yoʼontone, la svulesbe ta sjol liʼe: «Ta xcacʼ taluc tsots vocol ta stojol li bochʼotic oy sbecʼtalique» (Jer. 45:5). Ta yan kʼop xkaltike, xi laj yalbee: «Baruc, kʼelavil lek. Naʼo me ti poʼot xa xkakʼbe stoj smul li Judá xchiʼuk Jerusalene. Tukʼ xavakʼ aba, vaʼun cha kol. Voʼon cha jchabiot», xi. Kʼot van kʼalal to ta yutil yoʼonton li pʼijubtasel akʼbate, yuʼun jaʼ la spas ti kʼusi skʼan pasele, vaʼun kuxul kom kʼalal laj li Jerusalén ti kʼot ta pasel ta vuklajuneb jabil mas tsʼakale.
9. ¿Kʼuxi van cha takʼ li kʼusi laj yichʼ jakʼel ta parafoe?
9 Ta skoltaobba li sjakʼobiltak liʼe xchiʼuk li tekstoetike jnopbetik skʼoplal li loʼil taje. Kʼalal ta jkʼeltik ti kʼuyelan la stsak ta mukʼ Baruc li Jeovae, ¿kʼusi ta jchantik ta stojolal xchiʼuk ti kʼuyelan yoʼonton ta stojolal li yajtuneltake? (Kʼelo Hebreos 12:9.) Ta skoj ti yantik stsatsaj li vokoliletike, ¿kʼusi ta jchantik ta sventa li tojobtasel akʼbat Baruque xchiʼuk ti kʼuyelan la stsak ta mukʼ li mantale? (Kʼelo Lucas 21:34-36.) ¿Kʼuxi chchanbeik stalelal Jeremías li moletik ta tsobobbail sventa chakʼik ta ilel ti skʼanoj yajtuneltak li Jeovae? (Kʼelo Gálatas 6:1.)
Chakʼbe ta ilel slekil yoʼonton sTot li Nichʼonile
10. ¿Kʼusi koltabil-o Jesús sventa spas yuʼun li yabtel kʼuchaʼal Jolil ta stsobobbail jchʼunolajele?
10 Li Jeovae laj onoʼox yakʼ ta ilel ti skʼanoj steklumal kʼalal skʼan toʼox xtal ta Balumil li Jesuse, la stunes yaj-alkʼoptak xchiʼuk yantik tukʼil yajtuneltak sventa chakʼ ta ilel li slekil yoʼontone. Li avi kʼakʼale chakʼ ta ilel ta stojolal Cristo, li Jolil ta tsobobbaile (Efe. 1:22, 23). Jaʼ yuʼun li slivroal Apocalipsise tskoʼoltas ta chʼiom Chij li Jesuse, ti «vucbej sat[e]. Leʼe jaʼ senyail li vucub espíritu tacbil batel ta sbejel banamile» (Apo. 5:6). Taje jaʼ skʼan xal ti lek tsʼakal ch-abtej ta stojolal Jesús li chʼul espiritue xchiʼuk sventa xil lek li kʼusi lek xchiʼuk kʼusi chopole. Jech kʼuchaʼal sTote xil li kʼusi oy ta koʼontontike, muʼyuk kʼusi ti mu xile.
11. ¿Kʼusi yabtel tspas li Cristoe, xchiʼuk kʼu yelan chakʼbe ta ilel stalelal sTot ta sventa ti kʼu yelan stalelal ta jtojolaltike?
11 Li Jesuse jaʼ koʼol kʼuchaʼal Jeovae, maʼuk jun polisia ta vinajel. Tskʼelutik lek ta skoj ti skʼanojutike. Jtos ti kʼuyelan chichʼ biiltasele jaʼ «Totil Sbatel Osil», taje jaʼ tsvules ta joltik li yabtel tspas kʼalal mi laj yakʼbe xkuxlejal sbatel osil li buchʼutik chakʼ xchʼunel yoʼontonik ta stojolale (Isa. 9:6). Ta skoj ti jaʼ Jolil ta tsobobbail xtoke, xuʼ me tstijbe yoʼonton jchʼunolajeletik ti yijik xa ta mantal xchiʼuk ti baxbolike, jaʼ mas li moletike, sventa spatbeik yoʼonton li ermanoetik kʼalal chtun yuʼunike (1 Tes. 5:14; 2 Tim. 4:1, 2).
12. 1) ¿Kʼusi chakʼ kiltik ta sventa Jesús li kartaetik la stakbe echʼel vukub tsobobbail ta Asia Menore? 2) ¿Kʼuxi chakʼbeik ta ilel stalelal Cristo li moletik ta stojolal li xchijtak Diose?
12 Li kʼanel yuʼun Cristo ta stojolal li xchijtake jaʼ te chvinaj li ta skarta la stakbe echʼel moletik ta vukub tsobobbail ta Asia Menore (Apo. 2:1–3:22). Taje jaʼ te vinaj ti xojtikin lek li kʼusi chkʼot ta pasel ta stojolal li jujun tsobobbaile xchiʼuk ti oy tajmek ta yoʼonton li yajtsʼaklomtake. Taje jech-o, mas to li avie, yuʼun li kʼusi albil ta Apocalipsise jaʼo chkʼot ta pasel li ta «scʼacʼalil Cajvaltique» (Apo. 1:10).a Nopolik noʼox chakʼ ta ilel ti skʼanoj tsobobbailetik li Cristo ta stojolal li moletik ti jaʼ jkʼelvanejetik ta mantale. Jaʼ ta stijbe yoʼonton li «krixchanoetik kʼuchaʼal matanaletik» sventa tspatbe yoʼonton xchiʼuk chakʼbe tojobtasel li buchʼutik chtun yuʼunike (Efe. 4:8, NM; Hech. 20:28; kʼelo Isaías 32:1, 2). ¿Mi jaʼ kʼanel yuʼun Cristo chkiltik ta jujuntal ti tsots chakʼbeik yipal ta abtel li jkʼel chijetik ta mantale?
Oy koltael kʼalal jaʼo chtun tajmeke
13-15. ¿Kʼuxitik tstakʼ j-orasiontik li Diose? Alo kaʼitik.
13 Kʼalal ta jkʼanbetik koltael Jeovae, bateltike jaʼ stakʼobil ti kʼalal chbat spat koʼontontik junuk jchʼunolajel ti yij ta mantale (Sant. 5:14-16). Li koltael bakʼintike jaʼ te ta jtatik kʼalal chkaʼitik junuk mantal ta tsobobbaile o li ta jvuntike. Taje nopajtik noʼox ti jech tstakʼ j-orasiontik li Jeovae. Oy jun skʼelobil liʼe. Oy jun ermana ti oy xa ta sjayibal xemana yiloj tal svokol ta skoj ti oy kʼusi chopol chichʼ pasbele, nopaj batel ta stojolal jun mol ta tsobobbail ti naka toʼox la sjelubtas jun mantale. Pe maʼuk bat xchapbe li svokole, moʼoj, yuʼun la stojbe ta vokol ta sjunul yoʼonton ta skoj ti laj yalbe smelolal jayibuk teksto ta Vivlia ti sta-o tajmek li svokole, vaʼun patbat-o tajmek yoʼonton. ¡Xmuyubaj tajmek ti bat ta tsobajele!
14 Jkʼeltik kʼusi kʼot ta pasel yan ta sventa ti oy sbalil li orasione. Oy oxvoʼ viniketike te laj yojtikinik mantal kʼalal tikʼilik ta chukele, vaʼun kʼotik ta jchol mantal ti muʼyuk yichʼojik voʼe. Ta skoj ti ayan majbaile, li j-abteletike la spojbeik jlom li kʼusi toʼox chakʼbeik jchukeletike. Vaʼun lik stoy sbaik, la snop skʼopik ti muʼyuk xa ta sutesik li yav sveʼelik ta sob yokʼomale. Li oxvoʼ jchol mantaletik taje oy kʼusi skʼan snopik: mi stoy sbaik eke, jaʼ muʼyuk xa chchʼunbeik li smantal Jeova te ta Romanos 13:1, pe mi muʼyuk skoʼoltas sjolik xchiʼuk li jchukeletike, ta me x-akʼbat svokolik.
15 Ta skoj ti mu sta sbaik ta kʼoponele, la skʼanbeik vokol Dios ti akʼo x-akʼbat spʼijilike. Ta yokʼomale, jaʼ to yilike jmoj li kʼusi kʼot ta nopel yuʼunike: muʼyuk la xchʼam li sveʼelike. Ti jech la spasike, muʼyuk kʼusi kʼop ti kʼalal jelav stsobel li yav veʼlile. Toj ep akʼbatik muyubajel kʼalal laj yilik ti te nopol oy ta stojolalik li Buchʼu chaʼi orasione (Sal. 65:2).
Jpatoj-o koʼontontik ta jelavel
16. ¿Kʼuxi chakʼ ta ilel li chol mantal ti oy ta yoʼonton manxo krixchanoetik li Jeovae?
16 Li chol mantal ta spʼejel balumile jaʼ svinajeb ti oy ta yoʼonton Jeova li krixchanoetik ti tukʼ yoʼontonike, buyuk nakalik (Gén. 18:25). Jaʼ onoʼox mas tstunes li anjeletik sventa tsbeiltas batel li yajtuneltak ta stojolal li krixchanoetik taje, akʼo mi jaʼ te nakalik ti bu muʼyuk yichʼoj cholel li lekil aʼyeje (Apo. 14:6, 7). Takat batel yuʼun jun anjel li Felipee, jun jchol lekil aʼyej ta baʼyel siglo, sventa xbat sta ta be jun j-abtel ta Etiopía xchiʼuk ti xchapbe smelolal li Tsʼibetike. ¿Kʼusi kʼot ta pasel? Li j-abtel taje la xchʼam li aʼyeje, la stsʼakli li Jesuse xchiʼuk laj yichʼ voʼ (Juan 10:14; Hech. 8:26-39).b
17. ¿Kʼu yuʼun mu stakʼ jvul koʼontontik ta sventa ti kʼusi chkʼot ta pasel ta mas tsʼakale?
17 Ti jech yantik xa xnopaj echʼel slajebal li balumil liʼe, jech-o me «xcʼuxul» li vokoliletike (Mat. 24:8). Yikʼaluk van xtoy tajmek stojol li veʼliletik ta skoj ti yantik x-epaj li krixchanoetike, ti toj echʼ xa noʼox chjel li xkʼixnal-sikil balumile o ti mu staojuk-o yav oy li takʼine; o ti yantik x-epaj li buchʼutik chʼabal yabtelike, vaʼun li krixchanoetike mas xa jal skʼan x-abtej chilik. Pe kʼusiuk ti xkʼot ta pasele, mi baʼyel chkakʼ ta jkuxlejaltik li kʼusitik ta mantale xchiʼuk mi lek noʼox li jsatike, muʼyuk me srasonal kuʼuntik sventa ta jvul koʼontontik. Yuʼun jnaʼojtik ti skʼanojutik li Diose xchiʼuk ti vikʼil-o sat ta xchabielutike (Mat. 6:22-34). Toj lek ti jvules ta joltik ti kʼuyelan chabiat yuʼun Jeova li Jeremías ti jaʼo tsots vokolil kʼalal poʼot xaʼox xlaj li Jerusalén ta sjabilal 607 kʼalal maʼuk toʼox jkʼakʼaliltike.
18. ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel Jeova ti skʼanoj Jeremías kʼalal poʼot xaʼox xlaj li Jerusalene?
18 Kʼalal poʼot xaʼox stsuts ti joyibtabilik yuʼun jbabiloniaetik li Jerusalene, li Jeremiase te chukbil ta «yamaqʼuil chuquinab». ¿Kʼuxi la sta sveʼel? Ti muʼyukuk chukbil li Jeremiase la saʼ stuk jechuke; pe ta skoj ti vaʼ yelan oye jaʼ xa noʼox te kuxul-o li kʼusi ch-akʼbat yuʼun krixchanoetik ta spat xokone, pe li krixchanoetik taje jaʼ ep ti chkontrainvanike. Li Jeremiase spatoj yoʼonton ta stojolal Dios, —ti albil onoʼox ta melel ti chchabiate— maʼuk ta stojolal krixchanoetik. ¿Mi kʼot ta pasel li kʼusi yaloj Jeovae? Kʼot, yuʼun la skʼel ti akʼo skotoluk kʼakʼal sveʼ «jbejuc pan [...] jaʼ to ti cʼalal ilaj scotol li pan[e]» (Jer. 37:21). Kuxul echʼ yuʼun viʼnal, chamel xchiʼuk lajelal li Jeremiase, li Baruque, li Ebed-meleque xchiʼuk yantik tukʼil krixchanoetik (Jer. 38:2; 39:15-18).
19. ¿Kʼusi skʼan jpʼeluk oy ta koʼontontik kʼalal ta jkʼeltik batel li kʼusi chkʼot ta pasel ta tsʼakale?
19 Jech ta melel, «li Cajvaltique jaʼ te oy sat ta stojol li bochʼo tucʼ cʼusi tspasique; lec stucʼulanbe scʼop ti cʼalal chcʼopanate» (1 Ped. 3:12). ¿Mi xmuyubaj noʼox avoʼonton ta skoj ti anaʼoj ti lek kʼelbilot yuʼun li aTot ta vinajele? ¿Mi chakʼ lek spatobil avoʼonton chavaʼi ti vikʼil lek sat Dios sventa chchabiote? Mu me xavikta aba ti cha xanav xchiʼuke chaʼa, kʼusiuk xkʼot ta pasel ta jelavel. Pato lek avoʼonton ti vikʼil-o lek sat Jeova kʼuchaʼal jun totil sventa chchabi li yajtuneltak ti tukʼ yoʼonton chtunike (Sal. 32:8; kʼelo Isaías 41:13).
[Tsʼibetik ta yok vun]
a Akʼo mi jaʼ sventa tʼujbil jchʼunolajeletik li kartaetike, pe ta stabeik sbalil stekel ek li yajtuneltak Diose.
b Ta jtabetik yan skʼelobil ta Hechos 16:6-10 ti kʼuxi beiltasvan Dios xtoke. Te chkiltik ti albatik yuʼun xchʼul espiritu Jeova ti mu stakʼ xcholik mantal ta Asia xchiʼuk Bitinia li Pablo xchiʼuk xchiʼiltake, pe albatik ti jaʼ akʼo te xbatik ta Macedoniae, ti bu ep manxo krixchanoetik la xchʼamik li lekil aʼyeje.
¿Kʼusi cha takʼ?
• ¿Kʼuxi chkakʼtik ta ilel ti chi jxanav xchiʼuk Diose?
• ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel Jeova ti skʼanoj li Baruque?
• ¿Kʼuxi chakʼbe ta ilel stalelal sTot li Jesús ta sventa ti jaʼ Jolil ta tsobobbaile?
• ¿Kʼuxi chkakʼtik ta ilel ti jpatoj koʼontontik ta stojolal Dios li ta yorail vokoliletike?
[Lokʼol ta pajina 9]
Li Jeovae la stunes Jeremías sventa la xchabi li Baruque; avi kʼakʼale ta stunes li moletik sventa chchabi li xchijtake
[Lokʼol ta pajina 10]
¿Kʼuxi chchabiutik Jeova kʼalal jaʼo mas chtun kuʼuntike?