Ti bu laj yichʼ lokʼesel li stakʼobiltak li ta Jkuxlejaltik xchiʼuk Kabteltik sventa Dios, programa xchiʼuk bu chijtsʼibaj
© 2024 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
2-8 YU’UN SEPTIEMBRE
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | SALMOS 79-81
Vinajuk ti akʼanoj li sbi Dios ti jun to yutsile
Li pojelale: jaʼ jun tukʼil matanal ti yakʼoj li Totile
5 Li voʼotik une, ¿kʼuxi chkakʼtik ta ilel ti jkʼanojtik tajek li sbi Jeovae? Jaʼ ti kʼu yelan ta jpas jtalelaltike. Li Jeovae tskʼan ti chʼulutikuke (kʼelo 1 Pedro 1:15, 16). Jaʼ yuʼun, jaʼ noʼox stuk chkichʼtik ta mukʼ xchiʼuk ta jchʼunbetik smantal ta sjunul koʼontontik. Akʼo mi chkichʼtik kontrainel, pe ta onoʼox xkakʼbetik yipal ti jech xijkuxi kʼuchaʼal chchanubtasutik li Jeovae. Kʼalal ta jchʼunbetik li smantale, jaʼ jech chkichʼbetik ta mukʼ li sbie (Mt 5:14-16). Jech noxtok, jaʼ jech chkakʼtik ta ilel ti toj lekik li smantaltake xchiʼuk ti jaʼ jun jutkʼop li Satanase. Melel onoʼox ti oy kʼusi chopol ta jpastik ta skoj ti jpasmulilutike. Pe ta jsutes koʼontontik xchiʼuk chkakʼbetik yipal sventa mu xa jpastik li kʼusi chikʼubtasbe sbi li Jeovae (Sl 79:9).
Romanos 10:13 | «Li bochʼotic tscʼanbeic vocol Cajvaltique»
Kʼalal chal ta Vivlia «tskʼan vokol ta sbi Jeova» xie, maʼuk noʼox skʼan xal ti jnabetik sbi li Diose xchiʼuk ti chkalbetik kʼalal chkichʼtik ta mukʼe (Sl 116:12-14). Skʼan ti jpat koʼontontik ta stojolal li Diose xchiʼuk ti jsaʼtik koltael ta stojolale (Sl 20:7; 99:6).
Li Jesukristoe tsots skʼoplal laj yilbe li sbi Diose. Kʼalal laj yakʼ kiltik kʼu yelan skʼan jpastik orasione, xi laj yale: «Jtotik ta vinajel, akʼo yichʼ chʼultajesel li abie» o sakubtasel (Mt 6:9). Li Jesuse laj yal xtok ti mi ta jkʼan chijkuxiutik sbatel osile, skʼan xkojtikintik, jchʼunbetik smantal xchiʼuk ti jkʼantik li Jeovae (Jn 17:3, 6, 26).
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
it-2-S paj. 127 par. 5, 6
Jose
Tsots skʼoplal li sbi Josee. Ta skotol li xnichʼnabtak Jakobe jaʼ mas tsots skʼoplal laj yichʼ ilel li Josee. Jaʼ yuʼun, bakʼintike laj yichʼ tunesbel sbi kʼalal laj yichʼ albel skʼoplal skotol li nitilulaletik ta Israele (Sl 80:1) o li nitilulaletik ti te skʼoplalik li ta ajvalilal ta nortee (Sl 78:67; Am 5:6, 15; 6:6). Te oy sbi xtok li ta albil kʼopetik ta Vivliae. Kʼalal oy kʼusi akʼbat yil yuʼun Dios li Esekiele, te laj yil ti chib parte chichʼ xrexto li Josee (Ese 47:13). Jech xtok, Jose laj yichʼ akʼbel sbi li jun ochebal li ta jteklum ti jaʼ sbi: «Te oy li Jeovae» (Ese 48:32, 35) xchiʼuk kʼalal laj yichʼ albel skʼoplal ti tspas ta jmoj li steklumal Jeovae, laj yichʼ albel skʼoplal ti jaʼik toʼox bankilaletik li Jose xchiʼuk Judae (Ese 37:15-26). Li ta albil kʼop laj yal Abdiase, laj yal ti «snitilulal Josee» tskolta sba ta slajesbel skʼoplal «li snitilulal Esaue» (Abd 18). Jech xtok, li albil kʼop laj yal Sakariase laj yal ti Jeovae tspoj «li snitilulal Josee» (Sak 10:6). Li ta Israel yuʼun Diose jaʼ te tsakal skʼoplal li snitilulal Josee, maʼuk li snitilulal Efraine (Ap 7:8).
Ti chichʼ albel skʼoplal li snitilulal Jose li ta Apokalipsis 7:8 chakʼ ta aʼiel ti albil kʼop laj yal Jakob kʼalal yuʼun xa ox chchame, chkʼot ta pasel xtok li ta Israel yuʼun Diose. Jaʼ yuʼun, li Jeova ti jaʼ Sdios Jakobe la stak talel li Jesukristo ti jaʼ Lekil Jchabichij sventa xakʼ xkuxlejal ta stojolal «li chijetike» (Jn 10:11-16). Jech xtok, li Jesukristoe jaʼ li ton ta chikin na sventa li snakleb stemplo Diose ti te tsakal skʼoplal li buchʼutik chbatik ta vinajele (Ef 2:20-22; 1Pe 2:4-6). Li Jesus ti jaʼ Jchabichij xchiʼuk Tone te xchiʼuk li Dios ti Skotol xuʼ yuʼune (Jn 1:1-3; Ech 7:56; Ebr 10:12; koʼoltaso xchiʼuk Jenesis 49:24, 25).
9-15 YU’UN SEPTIEMBRE
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | SALMOS 82-84
Epuk sbalil xavil li kʼusi chapas ta stojolal Jeovae
¿Kʼusi xuʼ jchantik ta sventa li mutetike?
Li buchʼutik te nakalik ta Jerusalene xojtikinik lek li xjaval ekʼenetike, yuʼun te tspas stasik o stsoopik ta snukʼ naetik. Li mutetik taje, te la spas stasik li ta stemplo Salomone. Yuʼun jaʼ van te chakʼ chʼiuk li yolik jujun jabil ta skoj ti muʼyuk kʼusi xibal sba tee.
Li buchʼu la stsʼiba li Salmos 84 ti jaʼ te likem talel ta snitilulal Koree laj yakʼ venta ti te spasoj stasik li mutetik ta temploe. Li jtsʼibajom taje te tun ta templo jun xemana ta jujun vakib u pe tskʼan ox ti jechuk kʼuchaʼal li xjaval ekʼenetik ti te nakalik-o li ta sna Diose. Xi laj yale: «Mucʼul Dios, voʼot ti chapas ta mantal scotol te ta vinajele, toj jun yutsil li chʼulna avuʼune. Toj juteb coʼnton chac te oyucun caʼay ta chʼulna avuʼun [...]. Mucʼul Dios; voʼot ti chapas ta mantal scotol li vinajele, Ajvalil cuʼun, Dios cuʼun, li bicʼtal mute xchiʼuc li xaval-eqʼuenetique staojic lec snaic; spasoj lec stasic te ta scajleb amoton ti bu xuʼ tsvoqʼues yolique» (Sl 84:1-3). Li voʼotik xchiʼuk li kalab jnichʼnabtike, ¿mi jech oy ta koʼontontik taje? ¿Mi oy ta koʼontontik ta jtsobilan jbatik xchiʼuk li steklumal Dios xchiʼuk mi oy sbalil chkiltik li matanal taje? (Sl 26:8, 12).
Li kʼusi spas kuʼuntike jaʼ me chakʼ jmuyubajeltik
Yikʼaluk van mu xa spasbe avuʼun mas yabtel Jeova ta skoj li chamel anuptanoje o ta skoj ti oy xa ajabilale. O mi oy avalab anichʼnabik ti bikʼitik toe, yikʼaluk van cha nop ti muʼyuk cha tabe lek sbalil li xchanel aVivlia ta atuke xchiʼuk li tsobajeletik ta skoj ti skʼan xa chʼakbe mas yorail xchiʼuk ti skʼan xavakʼ avipal ta skʼelel li avalab anichʼnabe. ¿Pe mi jaʼ van oy tajmek ta ajol ti mu xa kʼusi spas mas avuʼune ti jaʼ mu xa xavakʼ venta li kʼusi spas to avuʼune?
Jaʼ jechtik ikʼot ta stojolal jun jlevita ta voʼneal Israel. Akʼo mi staoj jun matanal, ti chtun chib xemana ta jabil li ta chʼulnae, li stuke tskʼan teuk-o chtun yoʼ bu oy skajleb matanale, akʼo mi lek onoʼox ti jech oy ta yoʼontone, pe mu xuʼ yuʼun (Sl 84:1-3). ¿Kʼusi koltaat-o sventa mu xat yoʼonton li jlevitae? Jaʼ ti laj yakʼ venta ti stuk noʼox jech matanal staoj ti te oy jun kʼakʼal ta yamakʼil chʼulnae (Sl 84:4, 5, 10). Jaʼ me jech ek un, skʼan me oyuk sbalil chkiltik li kʼusi spas to kuʼuntike, mu stakʼ ti jaʼuk xa noʼox jnopilantik li kʼusi mu xa spas kuʼuntike.
¡Skʼanojutik tajek li Jtotik Jeovae!
12 Mi tsakbilutik ta chamele, xuʼ jpat koʼontontik ti yiloj Jeova ti kʼu yelan chkaʼi jbatike. Jech xtok, toj lek yoʼonton ta jtojolaltik (Sl 84:11). Pe ¿kʼusi xuʼ jpastik yoʼ xkakʼtik ventae? Jkʼanbetik vokol ti akʼo skoltautik yoʼ mu jaʼuk xbat ta koʼontontik li jvokoltike. Jchan Jvivliatik, yuʼun tey ta jtatik kʼupil sba kʼopetik ti tspat koʼontontike xchiʼuk kakʼ ta koʼontontik li tekstoetik ti bu chal ti ep jbalil chilutik li Jeovae.
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
it-1-S paj. 1183 par. 1, 2
Li buchʼu chamem stote
K’alal chal Jeova «li ololetik ti chamem [stotik]» xie, jaʼ sventa xalbe skʼoplal ti kʼu yelan stukʼil yoʼontonik li j-israeletike, yuʼun ep ta veltae muʼyuk tstsakik ta venta li buchʼutik jech snuptanojike. Kʼalal lekik ta mantal li j-israeletike, chchabiik li buchʼu chamem stote, pe kʼalal chiktaik mantale, tstenik komel li ololetike. Kʼalal jech chkʼot ta pasele, jaʼ svinajeb ti muʼyuk lek oy li jteklume (Sl 82:3; 94:6; Is 1:17, 23; Jer 7:5-7; 22:3; Ese 22:7; Sak 7:9-11; Mal 3:5). Chopol kʼusi chkʼot ta stojolalik li buchʼutik chakʼbeik svokol li buchʼutik chamem stotike (Dt 27:19; Is 10:1, 2). Li Jeovae laj yal ti jaʼ Jpojvanej yuʼunike (Pr 23:10, 11), ti jaʼ Jkoltavaneje (Sl 10:14) xchiʼuk ti jaʼ chkʼot ta Totil yuʼunike (Sl 68:5). Li Jeovae chakʼ ta ilel tukʼilal ta stojolalik (Dt 10:17, 18), chkʼuxubinan (Os 14:3), tskoltaanan (Sl 146:9) xchiʼuk chchabian sventa mu xchamik (Jer 49:11).
Jtos kʼusi chichʼik-o ojtikinel li melel yajtsʼaklomtak Kristoe jaʼ ti chkʼuxibinik li buchʼutik chamem stot smeʼike o li buchʼutik chamem smalalike. Li jchankʼop Santiagoe xi laj yalbe echʼel li yajtsʼaklomtak Kristoe: «Li ichʼel ta mukʼ ti sak xchiʼuk ti muʼyuk ikʼ ta sat Jdiostik xchiʼuk Jtotike jaʼ liʼe: jchabitik li ololetik ti chamem stot smeʼike xchiʼuk li antsetik ti chamem smalalik kʼalal oy tsots svokolike xchiʼuk ti chʼabaluk jpaltailtik ta balumile» (Snt 1:27).
16-22 YUʼUN SEPTIEMBRE
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | SALMOS 85-87
Li orasione tskoltautik sventa xkuch kuʼuntik
¿Mi chavakʼ iluk yutsilal li Jeovae?
10 Sventa xkakʼtik ta ilel yutsilal li Diose, skʼan jchʼuntik xtok li tojobtasel ta Vivlia liʼe: «Cʼopanic Dios scotol ora» (Ro 12:12). Ta melel, skʼan jkʼanbetik koltael xchiʼuk jkʼanbetik akʼo skoltautik sventa xkichʼtik ta mukʼ kʼuchaʼal tskʼane. Jaʼ yuʼun skʼan jkʼanbetik ti akʼo xakʼbutik li xchʼul espiritue, ti akʼo stsatsubtas xchʼunel koʼontontike, ti akʼo xakʼbutik kiptik sventa xkuch kuʼuntik li akʼel ta prevae xchiʼuk ti lekuk tukʼ xbat ta «yalel [kuʼuntik] li scʼop Dios ti jaʼ melele» (2Ti 2:15; Mt. 6:13; Lu 11:13; 17:5). Skʼan me jpat koʼontontik ta stojolal li Jtotik ta vinajele, jech kʼuchaʼal spatoj yoʼonton ta stojolal stot li jun uni olole. Kʼalal ta jkʼantik ti akʼo skoltautik sventa mas lek xijtun ta stojolale, skʼan jpat koʼontontik ti tskoltautike. Mu me jnoptik ti chopol chaʼi Jeova li orasion ta jpastike. ¡Taje mu me jechuk chkʼot ta pasel! Xuʼ jkʼopontik sventa jmuyubtatik, jtojbetik ta vokol xchiʼuk ti jkʼanbetik ti akʼo sbeiltasutik sventa xkuch kuʼuntik li jvokoltike. Jech xtok, xuʼ jkʼanilanbetik ti akʼo skoltautik sventa jkʼupil kʼoptatik ta cholmantal li xchʼul bie (Sl 86:12; Snt 1:5-7).
¿Kʼu yelan tstakʼ j-orasiontik li Jeovae?
17 (Kʼelo Salmo 86:6, 7). Li Davide jpʼel ta yoʼonton ti ch-aʼibat xchiʼuk chtakʼbat s-orasion yuʼun li Jeovae. Xuʼ jpʼel ta avoʼonton ek. Li ta chanobil liʼe, la jkʼeltik ti xuʼ xakʼbutik jpʼijiltik xchiʼuk kipaltik Jeova sventa xkuch kuʼuntik li jvokoltike. La jkʼeltik xtok ti xuʼ stunes kermanotaktik o yan krixchanoetik ti muʼyuk chtun ta stojolal sventa skoltautike.
18 Li Jeovae xuʼ van mu skotoluk velta tstakʼ j-orasiontik jech kʼuchaʼal ta jkʼantike, akʼo mi jech ta onoʼox stakʼbutik. Chakʼbutik li kʼusi chtun kuʼuntik chile xchiʼuk li kʼusi ora sta-o chile. Jaʼ yuʼun, jechuk-o me jpastik orasion xchiʼuk jpʼeluk ta koʼontontik ti ta onoʼox xchabiutik Jeova avi xchiʼuk ti chakʼbutik li kʼusi tskʼan koʼontontike (Sl 145:16).
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
«Pasbun ta jun koʼonton sventa jxiʼta li abie»
17 Muʼyuk me lek kʼusi chkʼot ta pasel mi chʼakal li koʼontontike. Jnoptik noʼox ti chilta sbaik li buchʼutik chtajinik ta jun ekipo ta basketbol o ta futbole. Junantike tskʼanik ti ichʼbilikuk ta mukʼe, li yantike mu xchʼunik mantal xchiʼuk jlome mu stsakik ta venta li jchanubtasvanej yuʼunike. Muʼyuk me chkuch yuʼunik tajimol mi jech tspasike. Pe mi jmoj tsobol chtajinike, lek kʼusi chkʼot ta pasel yuʼunik. ¿Kʼusi xuʼ jpastik sventa mu xchʼak sba li koʼontontike? Kʼalal chijtun ta stojolal Jeovae, skʼan ti jmojuk x-abtej li kʼusi ta jnoptike, li kʼusi ta jkʼantike xchiʼuk ti kʼu yelan chkaʼi jbatike. Teuk ta joltik ti jaʼ xa xlaj-o Satanas ti xchʼak sba li koʼontontike. Tskʼan ti vokoluk xkaʼitik xchʼunbel smantal Jeova ta skoj li kʼusi chopol tskʼan koʼontontike. Pe skʼan ti ta sjunuluk koʼontontik xijtun ta stojolal li Jeovae (Mt 22:36-38). Mu jambetik sbe Satanas yoʼ xchʼak li koʼontontike.
18 Xiuk jkʼanbetik vokol Jeova jech kʼuchaʼal la spas li Davide: «Pasbun ta jun koʼonton sventa jxiʼta li abie». Skʼan xkakʼ ta ilel ta jkuxlejaltik ti ta melel kichʼojbetik ta mukʼ li sbi Diose. ¿Kʼuxi? Jaʼ mi ta jtsaktik ta venta ta jsetʼ juteb li kʼusi ta jpastike akʼo mi mu masuk tsots skʼoplal yileluk. Mi jech la jpastike, jtatik-o ti stestigo Jeova chkichʼtik albele (Pr 27:11). Vaʼun, xuʼ me ta sjunul koʼonton xkaltik li kʼusi laj yal j-alkʼop Mikease: «Sbatel osil chijxanavutik ta sbi li Jeova Dios kuʼuntike» (Mik 4:5).
23-29 YUʼUN SEPTIEMBRE
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | SALMOS 88, 89
Toj lek ti kʼu yelan ch-ajvalilaj li Jeovae
Jpakbetik skʼoplal li mukʼul pasmantal yuʼun Jeovae
5 Oy to yan srasonal ti jaʼ noʼox stuk oy sderecho chventainvan li Jeovae: jaʼ ti lek tukʼ ti kʼu yelan tspas mantale. Xi chal stuke: «Vuʼun jtuc Mucʼul Diosun, ti jcʼuxubinvanejune, ti tucʼ, ti lec scotol cʼusi ta jpas liʼ ta banamile, yuʼun jaʼ toj lec chquil» (Jer 9:24). Tukʼ skotol li kʼusi tspase. Mu persauk tskʼel li kʼusi stsʼibaojik jpasmulil krixchanoetik sventa xakʼ venta li kʼusi tukʼe xchiʼuk li kʼusi muʼyuk tukʼe. Jech xtok, li mantaletik laj yakʼbe krixchanoetike lek tukʼ ti bu slokʼesoj tale. Xi chal li Vivliae: «Li snacleb achotlebe jaʼ li stuqʼuil avoʼntone xchiʼuc li tuqʼuil chapanel avuʼune». Jaʼ yuʼun, xuʼ jchʼuntik ti tukʼ skotol li smantaltake, li beiltaseletik yuʼune xchiʼuk li kʼusitik chkʼot ta nopel yuʼune (Sl 89:14; 119:128). Akʼo mi yaloj Satanas ti mu xtojob ta ajvalil li Jeovae, muʼyuk pasem yuʼun ti oyuk-o tukʼilal li ta balumile.
Jpakbetik skʼoplal li mukʼul pasmantal yuʼun Jeovae
10 Li Jeovae maʼuk jun chopol ajvalil ti jpʼel xa xale. Yuʼun kolem chaʼi sbaik xchiʼuk xmuyubajik li buchʼutik tsventaine (2Ko 3:17). Xi laj yalbe skʼoplal li Davide: «[Li Jeovae] toj echʼem tsots xojobal ti bu oye; toj ep svuʼel, toj jun yutsil ti bu nacale» (1Kr 16:7, 27). Jech xtok, li jtsʼibajom yuʼun Salmo ti Etán sbie, xi laj yale: «Mucʼul Dios, xcuxet noʼox yoʼnton li bochʼotic snaʼic yalel alequilale; jaʼ chanovic ta saquil osil avuʼun. Voʼot noʼox ta aventa ti xcuxet noʼox yoʼntonic scotol cʼacʼale; ta sventa noʼox stuqʼuil avoʼnton ti [chichʼik toybel skʼoplalike, TNM]» (Sl 89:15, 16).
11 Mi nopajtik noʼox ta jnopbetik skʼoplal li slekil yoʼonton Jeovae, mas to ta jchʼuntik ti stuk noʼox jech ti kʼu yelan chventainvane. Jech chkaʼi jbatik kʼuchaʼal li jtsʼibajom yuʼun Salmo ti xi laj yale: «Acʼo me jun noʼox cʼacʼal te chinaqui ta xchʼulna li Diose, jaʼ toj echʼem yutsil; acʼo me jmil cʼacʼal chinaqui ta buyuc noʼox, mu sta jech yutsil» (Sl 84:10). ¿Mi oy to van bu xuʼ mas lek xkaʼi jbatik? Jaʼ la spasutik li Jeovae, jaʼ yuʼun snaʼoj ti kʼusi chtun kuʼuntik sventa xijmuyubaj ta melele xchiʼuk ta sjunul yoʼonton chakʼbutik. Skotol li kʼusi tskʼanbutik akʼo jpastike ta jtabetik sbalil xchiʼuk chijmuyubaj ta melel mi la jchʼunbetik smantale, manchuk mi oy bu vokol chkaʼitik bakʼintik (kʼelo Isaias 48:17).
Tsotsuk lek xchʼunel avoʼonton ta sventa li Ajvalilal yuʼun Diose
14 Taje jaʼ skʼoplal li trato xchiʼuk Davide (kʼelo 2 Samuel 7:12, 16). Li ta trato taje, li Jeovae laj yalbe ta melel li vaʼ ajvalil ta voʼneal Israel ti te chlokʼ talel ta snitilulal li Mesiase (Lu 1:30-33). Jaʼ jech laj yal ta melel ti bu chlik talel li nitilulal taje. Li Jeovae laj yal ti snitilulal David taje jaʼ chkʼot ti «bochʼo tucʼ chchapanvan» li ta Ajvalilal yuʼun Mesiase (Ese 21:25-27). Ta sventa li Jesuse, li ajvalilal tspas Davide «jʼechʼel te chcomic o». Ta melel, «ti cʼu to sjalil te oy li cʼacʼale, jʼechʼel jaʼ ch-ochilanic o ta ajvalilal li smomnichʼnabtaque» (Sl 89:34-37). Li Ajvalilal yuʼun Mesiase muʼyuk bu tsok, xchiʼuk li kʼusitik chkʼotanuk ta pasel yuʼune jech-o sbatel osil.
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
Li Jeovae la spas jun trato xchiʼuk li Davide
Li Jeovae laj yal ta jamal ti tsvaʼanbe ta ajvalil yutsʼ yalal li Davide (2Sa 7:11, 12; w10 1/4 paj. 20 par. 3; kʼelo li lokʼol ta pajina 1).
Li trato la spas Jeova xchiʼuk Davide ep kʼusitik kʼot ta pasel ta stojolal li Mesiase (2Sa 7:13, 14; Ebr 1:5; w10 1/4 paj. 20 par. 4).
Li kʼusitik tspas Mesias kʼalal jaʼo ch-ajvalilaje te oy-o ta sbatel osil (2Sa 7:15, 16; Ebr 1:8; w14 15/10 paj. 10 par. 14).
Li kʼakʼal xchiʼuk li lunae tsvules ta joltik ti ch-ajvalilaj ta sbatel osil li Mesiase (Sl 89:35-37). Kʼalal ta jkʼeltik muyele, jnopbetik skʼoplal li bendisionetik chakʼbutik Jeova koliyal li Ajvalilal yuʼune.
30 YUʼUN SEPTIEMBRE–6 YUʼUN OKTUVRE
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | SALMOS 90, 91
Pato avoʼonton ta stojolal Jeova mi chakʼan jal chakuxie
Chichʼ saʼel kʼuxi xuʼ jal xijkuxi
Mu skotoluk sientifikoetik xchʼunojik ti xuʼ mas jal xijkuxi yuʼun li poxiletik sventa mu xijmalube. Leʼ xa tal ta siglo 19, mas onoʼox van jal chijkuxi, pe taje jaʼ ta skoj ti mas ta jkʼel jbatik sventa sakuk li jbekʼtaltike, ti ta jkʼel jbatik li ta chameletik ta skoj infeksione, ti chichʼ tunesel poxiletik ti tsmilbe xchanul li chameletike xchiʼuk li vakunaetike. Junantik li buchʼutik chchanbeik skʼoplal li gen chalik ti jaʼ xa noʼox jech sjalil chijkuxi kʼuchaʼal stalel onoʼoxe.
Oy xa van ta 3,500 jabil ti xi la stsʼiba li Moisese: «Lajuneb xchanvinic (70) jabil ti xuʼ chicuxicutique; li bochʼo toj lec tsotsique xuʼ chcʼotic cʼalal ta chanvinic (80) jabil, pero toj vocol chcaʼicutic, yuʼun jaʼ noʼox puru vocol, puru abtel. Li jabilalcutique ta anil noʼox chjelov, jech echʼel libatcutic o» (Sl 90:10). Akʼo mi ep kʼusi yakʼojik persa spasel li krixchanoetik sventa xnatub li jkuxlejaltike, jnaʼojtik ti jech onoʼox sjalil chijkuxi jech kʼuchaʼal laj yal li Moisese.
Pe jaʼuk li jlom chonbolometike xuʼ xkuxiik mas van ta 200 jabil, jech kʼuchaʼal li erizo rojo de mar o kʼuchaʼal li tortuga ti xuʼ xkuxi mas ta 150 jabile. Oy teʼetik xtok ti xuʼ xkuxi mas ta chaʼmil jabile, jech kʼuchaʼal li sabino teʼe. Kʼalal ta jkoʼoltastik ti kʼu sjalil chijkuxi kʼuchaʼal li chonbolometik o li teʼetike, xuʼ van xi ta jakʼbe jbatike: «¿Mi jaʼ xa noʼox jech sjalil chijkuxi ti 70 o 80 jabile?».
wp19.1 paj. 5, rekuadro
¿Kʼusi sbi li Diose?
¿Buchʼu pasat yuʼun li Diose?
Ep buchʼutik jech tsjakʼbe sbaik, yikʼaluk van jech chajakʼbe aba ek. Mi oy buchʼu la spas li vinajelbalumil xchiʼuk li kʼusitik oye, ¿kʼuxi vul ta lokʼel li Diose?
Epal sientifikoetik chalik ti oy slikeb li vinajelbalumile. Taje jaʼ onoʼox jech chal ek li Vivlia ta baʼyel versikuloe, yuʼun xi chale: «Ta sliqueb cʼalal lic ayinuc scotole, Dios la spas li vinajel xchiʼuc banamile» (Je 1:1).
Mu stukuk la spas sba li vinajelbalumile, mu ta jecheʼuk noʼox lik tal, yuʼun li kʼusi muʼyuke mu stakʼ kʼusi spas yuʼun. Mi muʼyuk toʼox kʼusi oy kʼalal muʼyuk toʼox li vinajelbalumile, muʼyuk vinajelbalumil ti jechuke. Akʼo mi vokol chkaʼibetik smelolal, skʼan onoʼox oyuk kʼusi ti mu xlaj skʼoplale xchiʼuk ti mu xvinaj ta kʼelele. Li Jeovae jaʼ li Buchʼu Te onoʼox Oy ti jaʼ jun kuxlejal ti mu xvinaj ta kʼelel ti toj echʼ xa noʼox pʼije xchiʼuk ti toj ep sjuʼele (Jn 4:24).
Xi chal Vivlia ta stojolal li Diose: «Ta voʼone cʼalal muʼyuc toʼox ch-ayin li vitsetique, cʼalal muʼyuc toʼox ch-ayin li banamil xchiʼuc li cʼusitic oye, voʼot onoʼox Diosot o; sbatel osil te oyot o» (Sl 90:2). Jaʼ yuʼun chaʼa, li Diose te onoʼox oy. Jaʼ li buchʼu «ta sliqueb» la spas li vinajelbalumile (Ap 4:11).
Muʼyuk chijxiʼ mi jchʼunojtik ti skʼanojutik li Jeovae
16 Li Satanase snaʼoj lek ti mu jkʼan xijchame, jaʼ yuʼun chal ti ep kʼusitik xuʼ jpastik o ti xuʼ xkiktatik-o Jeova sventa mu xijchame (Job 2:4, 5). ¡Pe mu jechuk maʼ taje! Ta skoj ti «xuʼ yuʼun chmilvane», tsibtasutik sventa xkiktatik-o komel li Jeovae (Ebr 2:14, 15). Junantik velta li Satanase tstunes junantik krixchanoetik sventa sibtasutik xchiʼuk ti xalbutik ti tsmilutik mi muʼyuk laj kikta jbatik ta mantale. O kʼalal oy kʼusi xibal sba ta jnuptantik ta anile, xuʼ van jaʼo xakʼutik ta preva sventa mu jchʼunbetik smantal li Jeovae. Yikʼaluk van xuʼ sujutik li doktoretik o li kutsʼ kalaltik ti muʼyuk chaʼiik mantal sventa jchʼamtik chʼichʼe o xuʼ van oy buchʼu tsujutik sventa jchʼamtik jtosuk poxil ti skontrainoj li kʼusi chal Vivliae.
17 Mu onoʼox jkʼan xijcham, pe jnaʼojtik ti jech-o tskʼanutik Jeova mi lijchame (kʼelo Romanos 8:37-39). Kʼalal chcham junuk yamigo li Jeovae, te oy-o ta sjol, xkoʼolaj ti kuxul to chile (Lu 20:37, 38). Oy ta yoʼonton chchaʼkuxesan (Job 14:15). Laj yakʼ chamuk Xnichʼon sventa xuʼuk xijkuxi sbatel osil (Jn 3:16). Jnaʼojtik ti skʼanojutik tajek li Jeova xchiʼuk ti chchabiutike. Jaʼ yuʼun, chijtun-o batel ta stojolal akʼo mi xij-ipajutik o mi xkichʼtik albel ti chkichʼtik milele. Li kʼusi ta jpastike jaʼ ti ta jkʼanbetik ti akʼo xakʼ spatobil koʼontontik, jpʼijiltik xchiʼuk kipaltik sventa xkuch kuʼuntik. Jaʼ jech la spasik li Valeria xchiʼuk li smalale (Sl 41:3).
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
¿Mi oy van kaj-anjeltik ta jujuntal ti chchabiutike?
Li Vivliae muʼyuk bu chal mi oy kaj-anjeltik ta jujuntal ti chchabiutike. Melel onoʼox ti xi laj yal Jesuse: «Mu me xapʼajik junuk li buchʼutik liʼ oy ti bikʼit chakʼ sbaike [li yajchankʼoptak Kristoe]; yuʼun chkalboxuk avaʼiik ti yaj-anjelik te ta vinajele te skʼelojbeik-o sat li Jtot ta vinajele» (Mt 18:10). Pe taje maʼuk skʼan xal ti oy junuk kaj-anjeltik ti chchabiutik ta jujuntale. Vaʼun chaʼa, ¿kʼusi smelolal li kʼusi laj yal Jesuse? Jaʼ ti oy tajek ta yoʼontonik yajtsʼaklomtak Kristo li anjeletike. Jaʼ yuʼun li yajtsʼaklomtak Kristo ta melele muʼyuk bu chakʼ ta vokol xkuxlejalik ti spatoj xa yoʼonton chchabiatik yuʼun li anjeletike.
¿Pe mi jaʼ van skʼan xal ti muʼyuk chchabiutik li anjeletike? Moʼoj, mu jechuk (Sl 91:11). Jlom krixchanoetike yiloj ta xkuxlejalik ti chabibilik yuʼun li anjeletike xchiʼuk ti chbeiltasatike, jech kʼuchaʼal li Kenneth ti laj kalbetik skʼoplal ta baʼyel mantale. Mu stakʼ jpʼel xa xkaltik ti mu jechuk li kʼusi kʼot ta stojolalike, pe yikʼaluk van melel. Jlom stestigotak Jeovae yiloj ti beiltasbilik yuʼun anjeletik li ta cholmantale. Pe ta skoj ti mu xkiltik li anjeletike, mu stakʼ xkaltik ti kʼu to yepal chtunesatik yuʼun Dios sventa tskolta li krixchanoetike. Jech noxtok, muʼyuk me chopol mi ta jtojbetik ta vokol Dios kʼalal ta jnoptik ti jaʼ la skoltautike (Kol 3:15; Snt 1:17, 18).
7-13 YUʼUN OKTUVRE
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | SALMOS 92-95
¡Stuk xa noʼox jech ti chijtun ta stojolal Jeovae!
Kerem tseb, ¿mi avakʼoj ta avoʼonton stael li kʼusitik ta mantale?
5 ¿Kʼu yuʼun skʼan oyuk ta avoʼonton stael li kʼusitik ta mantale? Li baʼyel srasonale jaʼ sventa xavakʼbe yil Jeova ti chatojbe ta vokol ti skʼanojote xchiʼuk ti chatojbe ta vokol skotol li kʼusitik spasoj tal ta atojolale. Xi la stsʼiba li jun yajtunel Diose: «Mucʼul Dios, [...] toj lec ti chavichʼ albel alequilale». Xi to laj yale: «Mucʼul Dios, toj xcuxet noʼox coʼnton ta sventa li avabtele; chiyacʼbun lec xcuxetel coʼnton li cʼusitic laj apase» (Sl 92:1, 4). Kerem tseb, nopbo skʼoplal skotol li kʼusitik yakʼojbot li Jeovae, jech kʼuchaʼal li akuxlejale, ti xuʼ xavojtikinbe li stalelaltake, li Vivliae, li kʼusi melele, ti liʼ oyot ta tsobobbaile xchiʼuk ti oy spatobil avoʼontone. Mi baʼyel chavakʼ ta akuxlejal li kʼusitik sventa mantale, maʼuk noʼox chavakʼ ta ilel ti chatojbe ta vokol li Jeovae, yuʼun chkʼot ta alekil amigo xtok.
¿Buchʼu sventainoj li jnopbentike?
8 Li Jeovae jaʼ jun lekil totil ek ti oy ta yoʼonton ti lekuk xbat xkuxlejal li xnichʼnabtake (Is 48:17, 18). Jech oxal, chakʼbutik lekil beiltaseletik sventa jnaʼtik kʼu yelan skʼan jpas jtalelaltik xchiʼuk ti kʼu yelan skʼan xkiltik li jchiʼiltaktike. Li Jeovae oy ta yoʼonton ti koʼoluk jnopbentike xchiʼuk ti tsotsuk skʼoplal xkiltik eke. ¿Mi mu xa kʼusi stakʼ jnoptik kʼalal jech chalbutike? Moʼoj, yuʼun mas chijpʼijub xchiʼuk tskoltautik yoʼ lekuk kʼusi xkʼot ta nopel kuʼuntik (Sl 92:5; Pr 2:1-5; Is 55:9). Jech xtok, xijmuyubaj noʼox yuʼun li kʼusi chkʼot ta nopel kuʼuntike xchiʼuk oy noʼox yorail kuʼuntik ta spasel li kʼusi oy ta koʼonton jtuktike (Sl 1:2, 3). Jamal xvinaj ti ep sbalil ta jtabetik mi jaʼ jech jnopbentik kʼuchaʼal li Jeovae.
¡Skʼanojutik tajek li Jtotik Jeovae!
18 Teuk ta joltik ti oy to kʼusi xuʼ jpastik ta stojolal Jeova akʼo mi ep xa jabilaltike (Sl 92:12-15). Li Jesuse laj yakʼ ta chanel ti ep tajek sbalil chil Jeova li kʼusi ta jpastik ta stojolale akʼo mi jutuk noʼox yileluk o mi mu kʼusi xijtojob spasel chkaʼitik (Lu 21:2-4). Jaʼ yuʼun, jaʼuk xkakʼ ta koʼontontik li kʼusi xuʼ to kuʼuntik spasele. Jech kʼuchaʼal liʼe: xuʼ jcholtik mantal, xuʼ jkʼopontik Jeova sventa skolta li kermanotaktike xchiʼuk xuʼ jpatbetik yoʼonton yantik sventa tukʼ xtunik ta stojolale. Li Jeovae chal ti xchiʼilutik ta abtele, ¿kʼu yuʼun ti jech chal ta jtojolaltike? Jaʼ ta skoj ti oy ta koʼontontik xchʼunbel smantale, maʼuk ti ep xa kʼusi spas kuʼuntik chile (1Ko 3:5-9).
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
cl-S paj. 176 par. 18
¡Batsʼi muʼyuk spajeb li spʼijil Diose!
18 Li Pabloe laj yakʼ ta aʼiel ti k’u yelan chaʼi sba ta sventa li spʼijilal Jeova k’alal xi laj yale: «¡Batsʼi muʼyuk spajeb li skʼulejal Diose, li spʼijile xchiʼuk li yojtikinobil yuʼune! ¡Mu tabaj li chapanel yuʼune xchiʼuk mu xlaj ta aʼibel smelolal li sbee!» (Ro 11:33). K’alal «batsʼi» xi laj yale, laj yakʼ ta aʼiel ti toj echʼ xa no’ox labal sba laj yile. K’alal «muʼyuk spajeb» xi ta griegoe, jaʼtik jech chichʼ jelubtasel ek li jpʼel kʼop «xab». Oy kʼusi chakʼ kiltik li kʼusi laj yale: kʼalal ta jnopbetik skʼoplal li spʼijilal Diose, xkoʼolaj ti ta jkʼeltik ochel junuk xab ti mu xkilbetik spajebe. Jaʼ jech li voʼotik eke, akʼo mi xkakʼtik tajek persa muʼyuk onoʼox chkaʼibetik smelolal ti kʼu to yelan spʼijil li Jeovae xchiʼuk mu onoʼox xlaj kojtikintik-o li kʼusitik snaʼoje (Sl 92:5). Ta melel, mi jsetʼuk onoʼox xijkoʼolaj kʼuchaʼal li stuke.
14-20 YUʼUN OKTUVRE
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | SALMOS 96-99
Alik batel li lekil aʼyejetike
w11-S 1/3 paj. 6 par. 1, 2
¿Kʼusi jaʼ li lekil aʼyejetike?
LI YAJTSʼAKLOMTAK Kristoe skʼan xalbeik echʼel skʼoplal «li lekil aʼyejetik ta sventa li Ajvalilale», jaʼ xkaltik, skʼan xalbeik krixchanoetik ti poʼot xa sventain tal balumil xchiʼuk ti spas kʼusitik tukʼ li Ajvalilal yuʼun Diose. Li Vivliae chalbe skʼoplal xtok «li lekil aʼyejetik sventa [kolebale]», «li lekil aʼyejetik yuʼun Diose» xchiʼuk «li lekil aʼyejetik ta sventa [Jesukristoe]» (Sl 96:2; Ro 15:16; Mr 1:1). Vaʼun chaʼa, ¿kʼusi jaʼ li lekil aʼyejetike?
Ta jpʼelchaʼpʼel noʼoxe jaʼ skʼoplal li kʼusitik laj yakʼ ta chanel Jesuse xchiʼuk li kʼusitik la stsʼibaik li yajchankʼoptake. Kʼalal muʼyuk toʼox chbat ta vinajele, li Jesuse xi laj yalbe mantal li yajchankʼoptake: «Batanik, bat pasik ta jchankʼop li krixchanoetik ta skotol jteklumetike, akʼbeik yichʼ voʼ ta sbi Totil, Nichʼonil xchiʼuk chʼul espiritu, chanubtasik ta xchʼunel skotol li kʼusitik laj kalboxuke» (Mt 28:19, 20). Li jun melel yajtsʼaklom Kristoe maʼuk noʼox chalbe skʼoplal li Ajvalilal yuʼun Diose, yuʼun skʼan xakʼ persa sventa skolta li krixchanoetik yoʼ xkʼotik ta yajtsʼaklomtak Kristo eke.
brwp120901 par. 1
¿Kʼusitik chkʼot ta pasel li ta Skʼakʼalil Chapanele?
Ep krixchanoetike tsnopik ti Skʼakʼalil Chapanel chalbe skʼoplal ta Vivliae jaʼ jech kʼuchaʼal xvinaj li ta lokʼol ta batsʼikʼobe. Tsnopik ti ta smiyonal xa noʼox chʼulelal tstsob sbaik ta yeloval xchotleb li Diose sventa xichʼik chapanel ta skoj li kʼusitik la spasike: junantike ch-akʼbatik kuxlejal ta vinajel, yantike chtakatik batel ta kʼatinbak o ta infierno. Pe li Vivliae mu jechuk chal, yuʼun chal ti jaʼo chichʼ chʼaybel skʼoplal choplejal li ta Skʼakʼalil Chapanele (Sl 96:13). Li Jesuse jaʼ vaʼanbil ta Jchapanvanej yuʼun Dios sventa xchapan li krixchanoetike xchiʼuk ti xichʼ tal lekilale (kʼelo Isaias 11:1-5 xchiʼuk Echos 17:31).
Jmil jabil oy lekilal... ¡xchiʼuk ta sbatel osil!
18 Kʼalal laj yakʼ sbaik ta loʼlael yuʼun Satanás xchiʼuk ti kʼalal la xchibal kʼoptaik li mukʼul pasmantal yuʼun Jeovae, muʼyuk xa lek laj yil sbaik xchiʼuk li Diose. Pe li Ajvalilal yuʼun Mesiase yakal xa onoʼox ch-abtej talel leʼ xa ta sjabilal 1914 sventa lekuk tsobolutik xchiʼuk junuk koʼontontik yan velta (Ef 1:9, 10). Kʼalal yakal xaʼox ch-ajvalilaj Jmil Jabil li Cristoe, ta me xakʼ kʼotuk ta pasel kʼusitik labalik sba ti «mu xquilti[k]» avie. Vaʼun ta xtal «li slajebale», jaʼ xkaltik, mi laj xaʼox li Ajvalilal ta Jmil Jabil yuʼun Cristoe. ¿Kʼusi chkʼot ta pasel ta tsʼakal un? Akʼo mi akʼbat ta skʼob «scotol [svuʼel] ta sventainel li vinajel xchiʼuc banamile» muʼyuk oy ta yoʼonton tspojbe yabtel li Jeovae. Moʼoj, yuʼun li stuke «chacʼbe ta scʼob Dios Totil scotol li yabtele», li stuke la stunes svuʼel xchiʼuk yip sventa «jech ichʼbil ta mucʼ chcʼot li Dios Totile» (Mt 28:18; Flp 2:9-11).
19 Mi sta xaʼox yorail taje, li buchʼutik chventainatik yuʼun li Ajvalilal yuʼun Diose laj xaʼox me staik li tukʼilale. Li krixchanoetik taje jaʼ ta xchanbeik stalelal li Jesuse xchiʼuk chakʼ sbaik ta ventainel xchiʼuk bikʼit chakʼ sbaik ta stojolal li mukʼul pasmantal yuʼun Jeovae. Mi tskʼanik ti jaʼ spasatik ta mantal yuʼun li Jeovae, skʼan me tukʼ xakʼ sbaik li ta slajebal prevae (Ap 20:7-10). Mi laje, skotol li jtoyba krixchanoetik o li anjeletike, ta me xichʼik-o lajesel ta sbatel osil. ¡Jaʼ jun muyubajel mi jech kʼot ta pasel taje! Li yutsʼ yalal Jeova ta sjunul vinajelbalumile ta muyubajel chichʼik ta mukʼ, yuʼun «jaʼ cajal oy ta scotol li lumetique» (kʼelo Salmo 99:1-3).
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
Li Jeovae tskʼatajes ta paraiso li balumile
9 Jaʼ xa kalbetik skʼoplal li kʼusi chal ta versikulo 5 ta kapitulo 21: «Ta jpas ta achʼ skotol li kʼusitike». Li ta kapitulo liʼe, chakʼ jnoptik ti oy chaʼtos kʼusi tspas li Jeovae: chkʼexta xchiʼuk chachʼubtas. Baʼyel kalbetik skʼoplal li kʼusi chichʼ kʼextaele, xi chal Apokalipsis 21:1: «Yuʼun echʼ xa li mol vinajel xchiʼuk li mol balumile». Li mol vinajele jaʼ skʼoplal li ajvaliletik ti jaʼ pasbilik ta mantal yuʼun li Satanas xchiʼuk li spukujtake (Mt 4:8, 9; 1Jn 5:19). Kʼalal chal balumil ta Vivliae, bakʼintike jaʼ chalbe skʼoplal li jnaklejetike (Je 11:1; Sl 96:1). Jaʼ yuʼun, li «mol balumile» jaʼ skʼan xal li chopol krixchanoetik avi kʼakʼale. Taje jaʼ skʼan xal ti Jeovae maʼuk noʼox tskʼan tslekubtas jutuk li «vinajel» xchiʼuk li «balumile», yuʼun chakʼbe slajeb ta j-echʼel xchiʼuk chkʼexta ta «jun achʼ vinajel xchiʼuk jun achʼ balumil», jaʼ xkaltik, jun achʼ ajvalil xchiʼuk achʼ jnaklejetik.
21-27 YUʼUN OKTUVRE
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | SALMOS 100-102
Akʼo ta ilel ti chatoj ta vokol li tukʼil kʼanelal yuʼun Jeovae
¿Kʼusitik skʼan xapas sventa xavichʼ voʼ?
18 Kʼupil sba ti akʼanoj li Jeovae (kʼelo Proverbios 3:3-6). Mi akʼanoj ta sjunul avoʼonton li Jeovae, jaʼ tskoltaot sventa jechuk-o xatun ta stojolal akʼo mi oy kʼusitik chanuptan. Li Vivliae ep ta velta chakʼ ta ilel ti skʼanojan yajtuneltak li Jeovae, taje jaʼ skʼan xal ti muʼyuk chiktaane xchiʼuk ti jech-o skʼanojane (Sl 100:5). Jech xtok, jaʼ jech la spasot kʼuchaʼal slokʼol (Je 1:26). Jaʼ yuʼun, ¿kʼuxi xuʼ xavakʼ ta ilel li talelal taje?
19 Baʼyele, jaʼ ti xanaʼuk xatoj ta vokole (1Te 5:18). Xiuk xanopbe skʼoplal jujun kʼakʼale: «Li avie, ¿kʼu yelan laj yakʼbun ta ilel Jeova ti skʼanojune?». Kʼalal mi la apas orasione, oyuk kʼusi xatojbe ta vokol li Diose jech kʼuchaʼal li kʼusitik lekik chakʼbote. Yuʼun jaʼ te chavakʼ venta ti skʼanojot tajeke, jech kʼuchaʼal laj yakʼ venta li jtakbol Pabloe (kʼelo Galatas 2:20). Xiuk xanopbe skʼoplal xtoke: «¿Mi oy ta koʼonton chkakʼbe ta ilel Jeova ti jkʼanoje?». Mi akʼanoj li Diose tskoltaot sventa stsal avuʼun li prevaetike, li vokoliletike xchiʼuk jech-o chapas batel li kʼusitik ta mantale. Vaʼun, jaʼ me jech chavakʼ ta ilel jujun kʼakʼal ti akʼanoj li Jeovae.
«¡Oyuk-o me lek achʼulelik, vikʼiluk me lek asatik!»
10 Skʼan ti mu buchʼu jloʼlabetik sjole, ti mu xbatuk ta mas li yuchʼel pox o veʼele, ti mu xkaltik li kʼusi kʼuxik ta aʼiele, ti mu jchʼay-o koʼontontik li kʼusitik chalbe skʼoplal majbail, pornografia ti te skʼoplal videoetik, lokʼoletik, musikaetik xchiʼuk kʼusitik tsʼibabil ti tstij oʼontonal sventa mulivajele (Sl 101:3). Li Diabloe jech-o tskʼel ti kʼu yelan xuʼ snamajesutik ta stojolal li Jeovae (1Pe 5:8). Mi muʼyuk la jkʼel jbatike, xuʼ stikʼ ta koʼontontik li itʼixale, li jut kʼope, li pichʼ oʼontone, li pʼajbaile, li toybaile xchiʼuk ti jnakʼ skʼakʼal koʼontontike (Gal 5:19-21). Ta slikebale, xuʼ van ta jnoptik ti muʼyuk chopole. Pe mi muʼyuk la jlokʼes ta koʼontontik ta anile, xuʼ me sokesutik xchiʼuk xakʼ jvokoltik (Snt 1:14, 15).
¿Mi ta jchʼuntik van li pʼijubtasel chakʼ Jeovae?
7 ¿Kʼuxi ta jvokʼ jbatik ta stojolal li jloʼlavanejetike? Jaʼo kʼalal muʼyuk ta jkʼopontik xchiʼuk mu xkakʼtik ochuk ta jnatike. Muʼyuk ta jkʼeltik li vunetik tspasike, mi jaʼuk li kʼusitik tslokʼesik ta television o ta Internete. Jech xtok muʼyuk ta jtikʼ jloʼiltik li ta kʼusitik tsjakʼik o chalik ta Internete. ¿Kʼu yuʼun ti jpʼel koʼontontik ta sventa taje? Baʼyel, jaʼ ta skoj ti jkʼanojtik li Jeovae, ti jaʼ jun Dios ti «melel [xkʼopoje]». Jech oxal mu jventatik li kʼusitik chopol chlik slokʼesik ti jaʼ noʼox tskontrain li Skʼop Dios ti jaʼ melel kʼusi chale (Sl 31:5, Ch; Jn 17:17). Xchibal, yuʼun jkʼanojtik li s-organisasione. Yuʼun jaʼ noʼox te ep kʼusitik jchanojtik, jech kʼuchaʼal li sbi Diose xchiʼuk ti kʼusi skʼan xale, ti kʼu yuʼun la spas li Balumile, kʼu yelan oyik li buchʼutik chamemike xchiʼuk ti oy chaʼkuxesele. ¿Mi xvul ta joltik kʼu yelan laj kaʼi jbatik kʼalal laj kichʼtik chanubtasel ta sventa taje? ¿Mi sta-o van ti jtsʼet chikintatik li jvalopatinej mantaletike, ti jaʼ noʼox chchopolkʼoptaik li organisasion ti ep xchanubtasojutike? Jaʼ noʼox xuʼ xchibajes koʼontontik (Jn 6:66-69).
8 Kʼusuk noʼox xalik li jloʼlavanejetike. Muʼyuk ta jtsaktik ta venta. ¿Kʼu van yuʼun ta jtsaktik ta venta ti jaʼik kʼuchaʼal taki posoetik ti jaʼ noʼox chloʼlavanik xchiʼuk ti mu junuk koʼontontik chijkom yuʼunike? Skʼan oyuk ta koʼontontik tukʼ chkakʼ jbatik ta stojolal Jeova xchiʼuk ta stojolal s-organisasion ti ep xchanubtasojutik ta Skʼop Diose, ti jaʼ xkoʼolaj kʼuchaʼal voʼ ta mantale (Is 55:1-3; Mt 24:45-47).
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
¿Kʼuxi xuʼ xijmuyubaj kʼalal chijtun ta stojolal li Jeovae?
20 Li jtsʼibajom yuʼun salmoe xuʼ ox stunes xkuxlejal sventa xtun ta stojolal Jeova (kʼelo Salmo 102:19-21). Jech kʼuchaʼal chakʼ ta ilel li ta Salmo 102, xuʼ van yakal chil svokol xchiʼuk tsvul yoʼonton akʼo mi jun yoʼonton ta sventa li kʼusi xchʼunoj li jun yajtunel Jeovae. Li jtsʼibajom yuʼun salmoe «jech chac cʼu chaʼal jcot mut ti stuc luchul ta ba na[...]» laj yaʼi sbae ti jaʼ xa noʼox te xchiʼuk li svokoltake (Sl 102:7). Mi oy jech la avaʼi aba junuk veltae, albo Jeova li kʼusi oy ta avoʼontone, jech kʼuchaʼal la spas li jtsʼibajom yuʼun salmoe. Li «scʼopanel Dios sventa bochʼo oy svocol» chal ta Salmoe jaʼ xuʼ skoltaot sventa xamuyubaj noʼox ti chatun ta stojolal li Jeovae. Li stuke chal ta jamal ti chaʼibe «scʼop li bochʼotic abul sbaique» xchiʼuk tstukʼulanbe skʼopik kʼalal ta skʼanbeik vokole (Sl 102:17). Pato avoʼonton ta sventa li kʼusi laj yale.
28 YUʼUN OKTUVRE–3 YUʼUN NOVIEMBRE
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | SALMOS 103, 104
«Te ta sjol ti lumutik noʼoxe»
Lekuk jnaʼ xijrasonaj kʼuchaʼal li Jeovae
5 Li Jeovae snaʼ xrasonaj, yuʼun bikʼit yakʼoj sba xchiʼuk oy xkʼuxul yoʼonton. Li Jeovae laj yakʼ ta ilel ti bikʼit yakʼoj sba kʼalal jutuk xa ox skʼan xakʼbe slajeb chopol krixchanoetik ta Sodomae. La stunes anjeletik sventa xalbe Lot ti akʼo xjatav batel ta vitstikaltike. Pe li Lote mu skʼan te xbat, yuʼun ta xiʼ. Jaʼ yuʼun, la skʼanbe Jeova ti akʼo xtakat batel xchiʼuk yutsʼ yalal ta Soare, jun bikʼit jteklum ti ta xakʼbe ox slajeb eke. Li Jeovae xuʼ ox van laj yalbe Lot ti persa skʼan xchʼun li kʼusi laj yale, pe mu jechuk la spas. Jaʼ yuʼun, la spas li kʼusi laj yal Lote. Taje jaʼ skʼan xal ti muʼyuk xa tslajes li Soare (Je 19:18-22). Te van jayibuk jabil ta tsʼakale, li Jeovae laj yakʼbe ta ilel xkʼuxul yoʼonton li jnaklejetik ta Ninivee. La stak batel j-alkʼop Jonas sventa xalbe jteklum ti ta xichʼik lajesel ta skoj li kʼusitik chopol tspasike. Pe kʼalal la sutes yoʼontonik li jniniveetike, li Jeovae kʼuxubaj ta yoʼonton xchiʼuk laj yakʼanan ta perton (Jon 3:1, 10; 4:10, 11).
Pato avoʼonton ta stojolal Jeova jech kʼuchaʼal la spas Sansone
16 Li Sansone laj yil-o svokol li kʼusi chopol bat ta pasel yuʼune, pe jech-o tun ta stojolal Jeova. Mi oy kʼusi muʼyuk lek bat ta pasel kuʼuntik eke, mu me xijlubtsaj akʼo mi xkichʼtik akʼbel mantal o mi mu xa stakʼ jpastik li kʼusi jbainojtik toʼox ta steklumal Jeovae. Teuk me ta joltik ti muʼyuk tsnop Jeova ti mu xa xijtukʼibe (Sl 103:8-10). Akʼo mi ep kʼusitik muʼyuk lek chbat ta pasel kuʼuntik, teuk me ta joltik ti xuʼ to stunesutik jech kʼuchaʼal la spas ta stojolal li Sansone.
17 Jkʼeltik kʼusi kʼot ta stojolal jun kerem ti Michael sbie. Jaʼ toʼox siervo ministerial, prekursor regular xchiʼuk jaʼ batem ta yoʼonton spasel li kʼusitik sventa mantale. Pe oy kʼusi muʼyuk lek bat ta pasel yuʼun. Jaʼ yuʼun, mu xa stakʼ spas li kʼusitik sbainoj ta tsobobbaile. Xi chal kaʼitike: «Jun toʼox koʼonton chitun ta stojolal Jeova, pe ta anil noʼox mu xa stakʼ jpas li yabtel Jeovae. Jnaʼoj ti muʼyuk chiktaune, pe la jnopilan mi xuʼ to van xkamigoin yan velta li Jeovae o mi xuʼ to van oy kʼusi xakʼbeikun jbain li ta tsobobbaile».
18 Li Michaele muʼyuk xlubtsaj, xi chale: «Jaʼ mas laj kakʼ ta koʼonton ti xinopaj ta stojolal Jeovae. Li kʼusi la skoltaune jaʼ ti la jambe koʼonton li Jeovae, la jchan Jvivlia xchiʼuk la jnopbe skʼoplal li kʼusi la jchane». Ta tsʼakale, li Michaele la sta yan velta li kʼusi sbainoj ta tsobobbaile. Li avie jaʼ xa mol ta tsobobbail xchiʼuk chtun ta prekursor regular. Xi to chal kaʼitike: «Koliyal ti la skoltaikun xchiʼuk la spatbeikun koʼonton li ermanoetike, mas to li moletik ta tsobobbaile, la skoltaun sventa xkakʼ venta ti jech-o skʼanojun li Jeovae. Jech oxal, xuʼ jun koʼonton xitun ta stojolal. Li kʼusi kʼot ta jtojolale chakʼbun kil ti ch-akʼvan ta perton Jeova mi ta melel ta jsutes koʼontontike». Jech kʼuchaʼal kʼot ta stojolal li Michaele xuʼ me stunesutik-o Jeova akʼo mi oy kʼusi muʼyuk lek chbat ta pasel kuʼuntik. Vaʼun, chakʼbutik bendision mi muʼyuk xa la jpastik li kʼusi chopole xchiʼuk mi jech-o la jpat koʼontontik ta stojolale (Sl 86:5; Pr 28:13).
Xuʼ xata li kʼusitik chakʼan chata ta mantale
2 Mi oy kʼusi chakʼan chata ta mantal ti vokol chavaʼie, mu me xachibaj. Skʼan oyuk smalael avuʼun xchiʼuk xavakʼ avipal sventa jaʼuk xapas li kʼusi spas noʼox avuʼune. Ti jech-o muʼyuk chalubtsaje, yakal chavakʼ ta ilel ti ep sbalil chavil ti lekuk xavil aba xchiʼuk li Jeovae xchiʼuk ti xapas li kʼusi lek chile. Stsakoj me ta venta Jeova taje xchiʼuk muʼyuk tskʼanbot li kʼusi mu spas avuʼune (Sl 103:14; Mik 6:8). Jaʼ yuʼun, skʼan xavakʼ ta avoʼonton ti jaʼuk xapas li kʼusi spas noʼox avuʼune. ¿Kʼusi xuʼ xapas sventa xata li kʼusi oy ta avoʼontone? Kalbetik skʼoplal kʼusitik xuʼ skoltaot.
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
cl-S paj. 55 par. 18
Li sjuʼele: li Jeovae la spas li vinajel xchiʼuk balumile
18 ¿Kʼusi chakʼ jchantik ta stojolal Jeova ti oy sjuʼel sventa spas kʼusitike? Toj echʼ noʼox labal sba chkiltik ti yalel toyol stsʼunbal li kʼusitik spasoj Jeovae. Xi laj yal jun jtsʼibajom yuʼun salmoe: «Kajval Jeova, ¡toj echʼ xa noʼox ep li kʼusitik apasoje! [...] Noj yuʼun balumil li kʼusitik apasoje» (Sl 104:24). ¡Ep tajek li kʼusitik spasoje! Li sientifikoetike staojik ta ilel ti oy mas ta jun miyon stsʼunbal li kʼusitik oye, pe tsnopik ti xuʼ van oy jayibuk miyon mas ti muʼyuk staojik ta ilele. Bakʼintik li krixchanoetike mu xa van snaʼ kʼusi tspasik o kʼusi xuʼ smeltsanik. Pe jaʼuk li Jeovae xtal noʼox ta sjol li kʼusi tspase xchiʼuk xuʼ jelajtik kʼusitik smeltsan, yuʼun muʼyuk spajeb li sjuʼele.