¿Mi anaʼoj xa?

¿Kʼusitik yan poxal oy toʼox li ta skʼakʼalil Vivliae, ti maʼuk noʼox li vinoe?

▪ Li jpʼel kʼop «yaʼlel tsʼusub» xchiʼuk «pox» xie oy jech chichʼ tailanel ta Vivlia (Deuteronomio 14:26; Lucas 1:15). Kʼalal chal pox xie, maʼuk skʼoplal li lakanbil poxe yuʼun ta mas tsʼakal to lik yichʼ pasel li vaʼ yelan taje. Li ta skʼakʼalil Vivliae li poxetike ta spasik ta sat teʼetik, jech kʼuchaʼal tsʼusub, datil, igo, mansana xchiʼuk granada, o bateltike ta pom.

Li jpʼel kʼop ta hebreo ti «pox» xi chichʼ jelubtasele, xuʼ jaʼ skʼoplal xtok li servesae. Li jpʼel kʼop taje snitoj sba xchiʼuk jpʼel acadio kʼop ti jaʼ jech sbi yuʼunik li servesa pasbil ta sevada te ta Mesopotamia lume. Manchuk mi muʼyuk tsots yip li uchʼbolal taje, mi ep bate xuʼ chyakub yuʼun li krixchanoe (Proverbios 20:1). Jech tstunesik ta yantik lum xtok. Li ta Babiloniae, akʼo mi jkʼulejetik o mi abol sbaik chuchʼik onoʼox li servesa eke; li jfilistaetike jech koʼoltik kʼusi chuchʼik ek. Li ta voʼne smukinal krixchanoetik ta Egiptoe tabil kʼusitik patbil ta achʼel ti bu lokʼtabil sfavrikailtak servesae xchiʼuk ti bu bonbilik jpasservesaetike. Li ta Palestinae staojik ta jokʼel uni alakʼik sba jarra sventa yuchʼobil servesa, ti oy xchajobil sventa mu sbikʼbeik batel spat li sevadae.

Li ta skʼakʼalil jtakbol Pabloe, ¿kʼu yuʼun oy yorailtak ti muʼyuk chanavik ta varkoe?

▪ Kʼalal jaʼo te tikʼil bal ta varko li Pablo xchiʼuk xchiʼiltake, ti jaʼo te xbatik ta smaleb kʼakʼal ta sbelel tiʼnab Asia Menore, jalijik ta be ta skoj ti la snupik tsatsal chaukil voʼe. Li Pabloe laj yalbe xchiʼiltak ti mi mu xpajike xuʼ ep kʼusi ta xchʼay yuʼunik, xuʼ ep kʼusi ta sok yuʼunik xchiʼuk xuʼ ta xchamik. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun li Vivliae chal ti xanbal ta varkoe toj xibal xaʼox, yuʼun «iʼechʼ xa yorail ictaej ixim yuʼun li israeletique» (Hechos 27:4-10).

Li iktaej ixim taje chichʼ pasel ta slajebtik bal septiembre o ta slikebaltik oktuvre. Pe ¿kʼu yuʼun toj xibal sba li xanbal ta varko mi echʼ xaʼox li uetik taje? Li jtij varko jromaetike snaʼojik lek ti jaʼ mas lek xanbal ta varko li ta 27 yuʼun mayo kʼalal ta 14 yuʼun septiembree. Pe li vaʼ kʼakʼal taje kʼalal to ta 11 yuʼun noviembree toj vokoltik xa. Pe li ta 11 yuʼun noviembre kʼalal to ta 10 yuʼun marsoe muʼyuk xa buchʼu mas xanav li ta varkoe. Jun srasonal taje jaʼ ti mu xa stakʼ naʼel lek kʼuyelan ch-echʼ li kʼakʼale, jech kʼuchaʼal la snup li Pabloe (Hechos 27:13-44). Li buchʼutik chanavik ta varko li vaʼ uetik taje ta snupik ta be tsatsal chaukil voʼetik xchiʼuk yan vokoliletik. Li Kʼakʼal xchiʼuk kʼanaletike ta xmak ta tok, jaʼ yuʼun mu xa xilik bu jotukal chbatik, jech xtok ta skoj li voʼ xchiʼuk li lumal toke mu xilik mi oy kʼusi tsnupik ta be ti bu xvinaje.

[Lokʼol ta pajina 27]

YAVILTAK SERVESA PASBIL TA TEʼ TI JECH TOʼOX TSTUNESIK TA EGIPTOE

Erich Lessing/Art Resource, NY

VARKO SVENTA IKATSIL YUʼUN JROMAETIK (100-200 ta jkʼakʼaliltik)

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.