XCHANOBIL 19
Li kʼusi chal Apokalipsis ti skʼan xapase
«Xmuyubaj noʼox li buchʼu tsots chapta [...] li albil kʼop liʼe» (APOK. 1:3).
KʼEJOJ 15 Kichʼtik ta mukʼ sba Xnichʼon Jeova
LI KʼUSI TA JCHANTIKEa
1, 2. ¿Kʼu yuʼun skʼan jkʼelbetik skʼoplal li kʼusi chal ta Apokalipsise?
¿MI OY junuk velta oy buchʼu lik akʼelbe sfototak? Ep van buchʼutik mu xavojtikinan, pe oy jun foto ti lek laj avile. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun te lokʼemot li ta fotoe. Jaʼ yuʼun, chakʼel lek, chavules ta ajol kʼusi ora lalokʼta abaik, bu lalokʼik xchiʼuk buchʼutik ti te oye. Li foto taje tsots skʼoplal chavil.
2 Li slivroal Apokalipsise xkoʼolaj kʼuchaʼal li foto taje. ¿Kʼu yuʼun? Kalbetik chib srasonal. Baʼyel, yuʼun laj yichʼ tsʼibael sventa voʼotik. Xi chal li ta slikebale: «Jaʼ li kʼusi laj yakʼ ta naʼel Jesukristo ti akʼbat snaʼ yuʼun Dios sventa chakʼbe ta ilel smosotak li kʼusitik poʼot xa xkʼot ta pasele» (Apok. 1:1). Li livro liʼe maʼuk sventa skotol krixchanoetik, yuʼun jaʼ noʼox sventa li buchʼutik chijtun ta stojolal Diose. Jaʼ yuʼun, muʼyuk labal sba chkaʼitik ti yakal jkolta jbatik sventa xkʼot ta pasel li albil kʼopetik te chale. Xkoʼolaj ti te oyutik li ta foto taje.
3, 4. Jech kʼuchaʼal chal ta Apokalipsise, ¿bakʼin chlik kʼotuk ta pasel li albil kʼopetik chale, xchiʼuk kʼusi skʼan stij koʼontontik spasel taje?
3 Li xchibal srasonale jaʼ ti yakal xa chkʼot ta pasel li albil kʼopetik chal ta Apokalipsise. Xi onoʼox laj yalbe skʼoplal li jtakbol Juane: «Ta chʼul espiritu te likʼot ta skʼakʼalil Kajvaltik» (Apok. 1:10). Li Juane jaʼo jech laj yal tetik van ta sjabilal 96 kʼalal talem xa ox Jesuse. Jal toʼox tajek skʼan li «skʼakʼalil Kajvaltik» li vaʼ orae (Mat. 25:14, 19; Luk. 19:12). Pe li albil kʼopetike chakʼ kiltik ti jaʼo lik ta 1914 kʼalal lik spas mantal ta vinajel li Jesuse. Li albil kʼopetik chal ta Apokalipsis ta sventa li steklumal Diose jaʼo lik kʼotuk ta pasel li vaʼ jabile. Jaʼ yuʼun, jaʼ xa «skʼakʼalil Kajvaltik» li avie.
4 Ta skoj ti yakal xa chkʼot ta pasel taje, skʼan jtsʼetanbetik lek xchikinal li tojobtasel chal ta Apokalipsis 1:3: «Xmuyubaj noʼox li buchʼu tsots chapta xchiʼuk li buchʼutik chaʼiik li albil kʼop liʼe xchiʼuk ti chchʼunik li kʼusitik te tsʼibabile, yuʼun nopol xa li yorail albile». Jaʼ yuʼun, skʼan jchikintatik «li albil kʼop liʼe» xchiʼuk ti jchʼuntike. ¿Kʼusitik ti skʼan jchʼuntike?
KʼELO TI LEKUK XIL JEOVA TI KʼU YELAN CHAVICHʼ TA MUKʼE
5. ¿Kʼuxi chakʼ kiltik Apokalipsis ti skʼan jkʼeltik mi lek chil Jeova ti kʼu yelan chkichʼtik ta mukʼe?
5 Li ta baʼyel kapitulo ta Apokalipsise, chakʼ xa onoʼox kiltik ti skʼeloj talel Jesus li kʼusi chkʼot ta pasel ta tsobobbailetike (Apok. 1:12-16, 20; 2:1). Li kʼusi laj yalbe li vukub tsobobbail ta Asia Menore chakʼ kiltik ti skʼeloj li tsobobbailetike. Oy kʼusitik laj yalbe li yajtsʼaklomtak ta baʼyel siglo ti jaʼ koltaatik sventa lek xil Jeova ti kʼu yelan chichʼik ta mukʼe xchiʼuk tskoltautik li avi eke. ¿Kʼusi chakʼ jchantik taje? Jaʼ ti yiloj lek kʼu yelan oyutik ta mantal li Jesuse. Tsbeiltasutik, chchabiutik, yiloj skotol li kʼusi chkʼot ta pasele xchiʼuk snaʼoj li kʼusi skʼan jpastik sventa lekuk xilutik˗o li Jeovae. Jkʼeltik batel li kʼusitik laj yalbe li tsobobbailetik taje ti skʼan jchʼuntik˗o li avi eke.
6. 1) Jech kʼuchaʼal chal Apokalipsis 2:3 xchiʼuk 4, ¿kʼusi la snuptanik li ermanoetik ta Efesoe? 2) ¿Kʼusi chakʼ jchantik?
6 (Kʼelo Apokalipsis 2:3, 4). Jechuk˗o jkʼantik Jeova kʼuchaʼal ta slikebale. Li kʼusi albatik yuʼun Jesus li ermanoetik ta Efesoe chakʼ kiltik ti kuchem talel yuʼun svokolik xchiʼuk ti jech˗o chtunik ta stojolal Jeovae. Akʼo mi jech, muʼyuk xa ox jech skʼanojik Jeova kʼuchaʼal ta slikebale. Mi tskʼanik ti lekuk xil Jeova ti kʼu yelan chichʼik ta mukʼe, skʼan ti masuk skʼanik yan veltae. Li avi eke, mu baluk noʼox ti xkuch kuʼuntik li jvokoltike, yuʼun skʼan ti lekuk kʼusi stij koʼontontik kʼalal chijtun ta stojolal Jeovae. Maʼuk noʼox tskʼel kʼusi ta jpastik li Jeovae, yuʼun tskʼel xtok ti kʼu yuʼun ta jpastike. Li kʼusi mas tsots skʼoplal chaʼie jaʼ ti xijtun ta stojolal ta skoj ti jkʼanojtik xchiʼuk ti ta jtojbetik ta vokol li kʼusi spasoje (Prov. 16:2; Mar. 12:29, 30).
7. a) Jech kʼuchaʼal chal Apokalipsis 3:1 kʼalal ta 3, ¿kʼusi muʼyuk lek laj yil Jesus ta stojolal li ermanoetik ta Sardise? 2) ¿Kʼusi skʼan jpastik?
7 (Kʼelo Apokalipsis 3:1-3). Vikʼiluk˗o me jsatik xchiʼuk teuk noʼox jsatik. Li ermanoetik ta Sardise albatik yuʼun Jesus ti skʼan xjulavik ta mantale. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun muʼyuk xa ox mas chakʼik persa spasbel yabtel Jeova akʼo mi lek toʼox tunemik tal. Taje oy kʼusi chakʼ jchantik. Jnaʼojtik ti muʼyuk onoʼox chchʼay ta sjol Jeova li kʼusi ta jpastik ta stojolale (Ebr. 6:10). Pe skʼan mu jnoptik ti mu xa persauk xkakʼbetik yipal mantal xchiʼuk ti te xa noʼox jmeyoj jkʼobtik xijkome. Oy xa van kʼusitik mu spas kuʼuntik kʼuchaʼal toʼoxe, pe skʼan ti oyuk˗o me ep kʼusi jpastik ta sventa «li yabtel Kajvaltike», ti vikʼiluk˗o jsatik xchiʼuk ti teuk noʼox jsatik jaʼ to mi laj yichʼ lajesel li kʼusitik oye (1 Kor. 15:58; Mat. 24:13; Mar. 13:33).
8. ¿Kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi albatik yuʼun Jesus li ermanoetik ta Laodiseae? (Apokalipsis 3:15-17).
8 (Kʼelo Apokalipsis 3:15-17). Ta sjunuluk koʼontontik xkichʼtik ta mukʼ Jeova. Li Jesuse laj yalbe li ermanoetik ta Laodisea ti maʼuk ta sjunul yoʼontonik yakal chichʼik ta mukʼ li Jeovae, ti xkoʼolaj ti kʼunyamanik ta mantale. Li Jesuse laj yal xtok ti toj abol sbaike xchiʼuk ti staik˗o okʼitaele. Jaʼ yuʼun, skʼan ti oyuk kʼusi spasik sventa ta sjunuluk yoʼontonik xtunik ta stojolal Jeova yan velta (Apok. 3:19). ¿Kʼusi chakʼ jchantik? Mi maʼuk xa ta sjunul koʼontontik chijtun ta stojolal Jeovae, skʼan ti masuk to ep sbalil xkiltik li kʼusitik chakʼbutik Jeova xchiʼuk li s˗organisasione (Apok. 3:18). Li kʼusi ta jkʼantike jaʼ ti baʼyeluk xkakʼ ta jkuxlejaltik li kʼusitik sventa mantale, maʼuk ti ta jkʼantik ti lekuk noʼox kuxulutike.
9. ¿Kʼusi skʼan jpʼajtik jech kʼuchaʼal albatik yuʼun Jesus li ermanoetik ta Pergamo xchiʼuk Tiatirae?
9 Jpʼajtik li kʼusi chakʼik ta chanel li jvalopatinej mantaletike. Li Jesuse tsots laj yakʼanbe mantal junantik ermanoetik ta Pergamo ta skoj ti yakal chchʼakvanik li ta tsobobbaile (Apok. 2:14-16). Pe jaʼ la skʼupil kʼopta li ermanoetik ta Tiatira ta skoj ti la spʼajik «li jecheʼ chanubtasel yuʼun Satanase» xchiʼuk la stijbe yoʼontonik sventa mu xiktaik li kʼusi melele (Apok. 2:24-26). Skʼan sutes yoʼontonik li ermanoetik ti kʼunibemik ta mantal xchiʼuk ti jaʼ xa ox yakal chchʼunik li jecheʼ chanubtaseletik taje. Li voʼotik eke skʼan jpʼajtik li chanubtaseletik ti muʼyuk lek chil Jeovae. Li jvalopatinej mantaletike xuʼ van «yichʼojik ta mukʼ Dios yilel, pe muʼyuk jech yakal tspasik» (2 Tim. 3:5). Mi lek jnaʼ jchantik li Vivliae, ta anil noʼox chkakʼtik venta li jecheʼ chanubtaseletike xchiʼuk muʼyuk vokol chkaʼitik spʼajel (2 Tim. 3:14-17; Jud. 3, 4).
10. ¿Kʼusi yan chakʼ jchantik li kʼusi albatik yuʼun Jesus li ermanoetik ta Pergamo xchiʼuk Tiatirae?
10 Jpʼajtik li mulivajele. Junantik ermanoetik ta Pergamo xchiʼuk ta Tiatirae muʼyuk chopol chilik li mulivajele. Jaʼ yuʼun, tsots albatik mantal yuʼun li Jesuse (Apok. 2:14, 20). ¿Kʼusi chakʼ jchantik taje? Jaʼ ti muʼyuk lek chil Jeova mi lijmulivaj akʼo mi jal xa kocheltik ta mantal xchiʼuk akʼo mi ep kʼusi jbainojtik (1 Sam. 15:22; 1 Ped. 2:16). Akʼo mi muʼyuk xa smelolal xkuxlejalik li krixchanoetike, li Jeovae tskʼan ti sakuk˗o jtalelaltik jech kʼuchaʼal chal smantale (Efes. 6:11-13).
11. ¿Kʼusitik xa la jchanbetik skʼoplal? (Kʼelo xtok li rekuadro «Li kʼusitik skʼan jpastike»).
11 Jech kʼuchaʼal laj xa jchantik tale, skʼan jkʼeltik ti lekuk xil Jeova ti kʼu yelan chkichʼtik ta mukʼe. Mi oy kʼusi chopol yakal jpastike, kiktatik spasel (Apok. 2:5, 16; 3:3, 16). Pe oy to kʼusi yan laj yalbe batel ermanoetik li Jesuse. ¿Kʼusi jaʼ?
CHAPALUKOT YOʼ XKUCH AVUʼUN KONTRAINEL
Li Satanase, ¿kʼuxi yakʼojbe tal svokol steklumal Dios kʼalal lokʼesat ta vinajele? (Kʼelo parafo 12-16).
12. ¿Kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi laj yichʼik albel li ermanoetik ta Esmirna xchiʼuk Filadelfiae? (Apokalipsis 2:10).
12 Li Jesuse laj yalbe li ermanoetik ta Esmirna xchiʼuk Filadelfia ti skʼan mu xiʼik mi laj yichʼik kontrainele, yuʼun oy kʼusitik lek ch˗akʼbatik yuʼun Jeova mi tukʼ laj yakʼ sbaike (kʼelo Apokalipsis 2:10; 3:10). ¿Kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi albatike? Jaʼ ti ta onoʼox xkichʼtik kontrainele xchiʼuk ti skʼan jchapan jbatik sventa xkuch kuʼuntike (Mat. 24:9, 13; 2 Kor. 12:10). ¿Kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti teuk ta joltik taje?
13, 14. ¿Kʼusi snuptanojik li yajtuneltak Dios ta skoj li kʼusi kʼot ta pasel chal ta Apokalipsis 12?
13 Li ta slivroal Apokalipsise, chal ti chichʼik kontrainel li yajtuneltak Dios li «ta skʼakʼalil Kajvaltik», jaʼ xkaltik, li ta jkʼakʼaliltike. Li ta kapitulo 12, chal ti «lik paskʼop ta vinajel» kʼalal lik spas mantal li Ajvalilal yuʼun Diose. Li Miguel ti jaʼ skʼoplal Jesukristo xchiʼuk li yaj˗anjeltake la stsakik ta kʼop li Satanas xchiʼuk spukujtake (Apok. 12:7, 8). Laj yichʼik tsalel li yajkontratak Diose, vaʼun laj yichʼik jipel tal ta balumil. Ta skoj taje, yakal chakʼbeik svokol li krixchanoetike (Apok. 12:9, 12). Pe ¿kʼusi kʼotem ta stojolal yajtuneltak Dios ta skoj taje?
14 Li Apokalipsise chal to batel kʼusi la spas li Satanase. Ta skoj ti mu xa xuʼ xbat ta vinajele, tslokʼes skʼakʼal yoʼonton ta stojolal li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajel ti liʼ to oyik ta balumile. Taje jaʼik li yajkʼopojeltak Ajvalilal yuʼun Diose xchiʼuk «yichʼoj yabtelik ta xcholbel skʼoplal li Jesuse» (Apok. 12:17; 2 Kor. 5:20; Efes. 6:19, 20). ¿Kʼuxi kʼotem ta pasel li albil kʼop taje?
15. ¿Buchʼutik jaʼ li chaʼvoʼ testigo ti chal ta Apokalipsis kapitulo 11, xchiʼuk kʼusi kʼot ta stojolalik?
15 Li Satanase la stijbe yoʼonton li yajkontratak Dios sventa skontrainik li ermanoetik ti tʼujbil chbatik ta vinajel ti jaʼ tsbeiltasik li cholmantale. Junantik li ermanoetik ti laj yichʼik kontrainele ep kʼusitik sbainojik spasel. Taje jaʼ skʼoplalik li chaʼvoʼ testigob ti chal ta Apokalipsis ti chichʼik milele (Apok. 11:3, 7-11). Li ta 1918, vaxakvoʼ li ermanoetik ti jaʼ toʼox tsbeiltasik cholmantale laj yichʼik sabel smulik xchiʼuk laj yichʼ alel ti jal ta xichʼik tikʼel ta chukele. Yileluke, te laj˗o skʼoplal li cholmantale.
16. ¿Kʼusi labal sba kʼot ta pasel ta 1919, pe kʼusi spasoj˗o talel li Satanase?
16 Li albil kʼop ta Apokalipsis kapitulo 11 chal xtok ti chchaʼkuxiik li chaʼvoʼ testigo mi echʼ xa ox kʼuuk sjalile. Toj labal sba ti kʼu yelan kʼot ta pasel li albil kʼop taje. Yuʼun li ta marso ta 1919 kʼalal mu toʼox sta jun jabil tikʼilik ta chukel li buchʼutik chbatik ta vinajele, laj yichʼik lokʼesel xchiʼuk ta mas tsʼakale laj yichʼ alel ti muʼyuk xa smulike. Li ermanoetik taje ta anil noʼox lik xchapanik yan velta li cholmantale. Pe li Satanase muʼyuk yiktaoj sba ta yakʼbel svokol li yajtuneltak Diose (Apok. 12:15). Jaʼ yuʼun, jkotoltik skʼan xkuch kuʼuntik xchiʼuk skʼan oyuk xchʼunel koʼontontik (Apok. 13:10).
AKʼO PERSA SPASEL LI KʼUSI YAKʼOJ JBAINTIK JEOVAE
17. ¿Buchʼutik koltaatemik li yajtuneltak Dios akʼo mi jaʼ lek kʼelbilik yuʼun li Satanase?
17 Li ta kapitulo 12 ta Apokalipsise, chal xtok ti chichʼik koltael li yajtuneltak Diose, yuʼun chal ti balumile laj yuchʼ li ukʼume, jaʼ xkaltik, li kontrainele (Apok. 12:16). Taje jaʼ jech kʼotem ta pasel. Bakʼintike, oy junantik j˗abteletik ti lek snaʼ xrasonajike skoltaojik li steklumal Diose. Li yajtuneltak Jeovae ep ta velta kuchem yuʼunik kʼalal tspak skʼoplalik li ta snail chapanobbail sventa xuʼuk xichʼik ta mukʼ Diose. Kʼalal jech kʼotem ta pasele, yakʼojik persa ti bu kʼalal xuʼ yuʼunik sventa spasik li kʼusi akʼbil sbainik yuʼun Jeovae (1 Kor. 16:9). ¿Kʼusi akʼbil sbainik?
¿Kʼusi chaʼtos aʼyej chkaltik batel? (Kʼelo parafo 18, 19).
18. ¿Kʼusi kakʼoj ta koʼontontik spasel avi ti kuxulutik xa ta slajebal kʼakʼale?
18 Li Jesuse yaloj xa onoʼox ti kʼalal skʼan to xichʼ lajesel li kʼusitik chopole, li yajchankʼoptake ta xalik batel ta spʼejel balumil «li lekil aʼyejetik ta sventa li [Ajvalilal]» yuʼun Diose (Mat. 24:14). Sventa spas yuʼunik li abtelal taje, chkoltaatik yuʼun jun anjel o jtsop anjeletik ti «chchol lekil aʼyejetik sventa sbatel osile, jaʼ chcholbe li buchʼutik te nakalik ta sba balumile, ta skotol lumetik, nitilulaletik, jeltos kʼopetik xchiʼuk ta skotol jteklumetik» (Apok. 14:6).
19. ¿Kʼusi to yan aʼyej chalik batel li buchʼutik skʼanojik Jeovae?
19 Li yajtuneltak Diose maʼuk noʼox chalik batel li lekil aʼyejetik ta sventa li Ajvalilale, yuʼun skʼan skoltaik xtok li anjeletik ti chalbe skʼoplal ta kapitulo 8 kʼalal ta 10 ta Apokalipsise. Li anjeletik taje chalik kʼusitik vokolil tsnuptanik li buchʼutik tspʼajik li Ajvalilal yuʼun Diose. Jaʼ yuʼun, li stestigoutik Jeovae kalojtik talel ti chichʼik lajesel li krixchanoetike, ti xkoʼolaj kʼuchaʼal «bot xchiʼuk kʼokʼ» chaʼiike. Li aʼyej taje chakʼ kiltik li kʼusi chpasbatik yuʼun Dios li sbalumil Satanase (Apok. 8:7, 13). Jaʼ yuʼun, li krixchanoetike skʼan xaʼiik ti poʼot xa xichʼ lajesel li choplejal sventa sjel stalelalike xchiʼuk sventa kuxul xkomik mi tal li skʼakʼal yoʼonton Jeovae (Sof. 2:2, 3). Ta skoj ti muʼyuk lek chaʼiik li krixchanoetike, skʼan me tsotsuk koʼontontik. Li ta yorail mukʼta tsatsal vokolile, mas to me tsotsik li aʼyej chkaltike (Apok. 16:21).
CHʼUNO LI KʼUSI CHAL «LI ALBIL KʼOP LIʼE»
20. ¿Kʼusi chkalbetik skʼoplal li ta yan xchanobiltake?
20 Toj tsots skʼoplal ti jchʼuntik li kʼusi chal «li albil kʼop liʼe», yuʼun ta jkolta jbatik sventa xkʼot ta pasel li kʼusi chal Apokalipsise (Apok. 1:3). Pe ¿kʼuxi xuʼ xkuch kuʼuntik li kontrainele xchiʼuk ti jechuk˗o tsots koʼontontik xkaltik batel li aʼyejetik taje? Oy chaʼtos kʼusi chakʼ kipaltik. Baʼyel, jaʼ li kʼusi chkʼot ta stojolal li yajkontratak Dios chal ta Apokalipsise. Xchibal, jaʼ li bendisionetik ta jtatik mi jech˗o tukʼ chkakʼ jbatike. Taje jaʼ chkalbetik skʼoplal li ta yan xchanobiltake.
KʼEJOJ 32 Tukʼ˗o kakʼ jbatik ta stojol Jeova
a ¡Stuk noʼox jech ti yakal chkiltik kʼu yelan chkʼot ta pasel li albil kʼopetik chal ta Apokalipsise! ¿Kʼusi chakʼ jchantik li albil kʼopetik taje? Li ta xchanobil liʼe xchiʼuk li ta chib xchanobil chtale, ta jkʼelbetik jutuk skʼoplal li kʼusi chal ta Apokalipsise. Ta jchantik ti skʼan jchʼuntik li kʼusi chal ta Apokalipsis mi ta jkʼantik ti lekuk˗o xil Jeova ti kʼu yelan chkichʼtik ta mukʼe.
b Kʼelo li jvokʼ mantal ti xi sbie: «Li kʼusitik tsjakʼ jkʼelvunetike» ti lokʼ li ta revista Li Jkʼel osil ta toyol ta 15 yuʼun noviembre ta 2014, pajina 30.