Kuxetuk noʼox avoʼonton akʼo mi oy xa ajabilal

1, 2. ¿Kʼu yelan ch-ilatik yuʼun Jeova li buchʼutik oy xa sjabilalike? (Salmo 92:​12-14; kʼelo xtok li lokʼol).

TA JUNANTIK lumetike stuk xa noʼox jech chilik kʼalal oy buchʼu chmalub batele. Pe ta yantik lum xtoke, li krixchanoetike skotol xa noʼox kʼusi tspasik sventa mu xvinaj ti chyijubik xa batele. Kalbetik junuk skʼelobil: kʼalal chilik ti oy xa jpʼej chapʼej sak sjolike, naka sbulel yuʼunik. Akʼo mi jech tspasik, maʼuk ti jaʼ xa chkerem tsebajik-oe. Taje chakʼ kiltik ti muʼyuk onoʼox buchʼu tskʼan ti xmalube.

² Pe ¿kʼu yelan ch-ilatik yuʼun Jtotik Jeova li buchʼutik oy xa sjabilalike? (Prov. 16:31). Xkoʼolaj chil ta teʼetik ti jech-o tsatinike (kʼelo Salmo 92:​12-14). Sta-o lek ti jaʼ jech chichʼik koʼoltasele. Li teʼetik ti jal xa tajek chʼiemik tale lek pim yanal xchiʼuk lek xmuet li xniche. Oy jpets teʼ ti kʼupil sba tajeke jaʼ li cerezo de flor ti chchʼi ta Japone, ti xuʼ xchʼi jmil jabile. Li yajtsʼaklomtak Kristo ti oy xa sjabilalike kʼupil sba xvinajik kʼuchaʼal li teʼetik ti jal xa chʼiemik tale. Pe mas to kʼupil sba ch-ilatik yuʼun li Diose, yuʼun maʼuk noʼox tskʼelbe li sakil sjolike, jaʼ tskʼelbe li skʼupil talelalike. Jal xa tukʼ tunemik tal ta stojolal Jeova akʼo mi ep kʼusitik snuptanojik talel.

3. ¿Kʼuxi la stunes Jeova junantik yajtuneltak ti oy xa sjabilalike?

³ Li Jeovae maʼuk ti chʼabal xa jbaliltik chilutik kʼalal chijmalube.a Yuʼun ep ta velta tstunes yajtuneltak ti oy xa sjabilalik sventa spas li kʼusi oy ta yoʼontone. Jech kʼuchaʼal liʼe, li Sarae oy xa ox sjabilal kʼalal albat ti chil jun yuni kerem ti chkʼot ta jun tsatsal lum xchiʼuk ti chkʼot ta snitilulal Mesiase (Jen. 17:​15-19). Li Moises eke oy xa ox sjabilal kʼalal albat yuʼun Jeova ti akʼo slokʼes tal ta Ejipto li j-israeletike (Eks. 7:​6, 7). Li jtakbol Juan eke ta smolibel xa ox kʼalal la stsʼiba li voʼob livroetik ti jaʼ akʼbat snaʼ yuʼun Diose.

4. Jech kʼuchaʼal chal Proverbios 15:​15, ¿kʼusi talelal chkoltaatik-o li ermanoetik ti oy xa sjabilalike? (Kʼelo xtok li lokʼole).

⁴ Kʼalal yantik xa chijmalube, mas xa ep kʼusitik ta jnuptantik. Xi laj yal jun ermanae: «Maʼuk tajimol xal kʼalal chijmalube, yuʼun abol xa jba chkaʼitik». Pe oy jtos talelal ti xuʼ xkoltaatik li buchʼutik oy xa sjabilalike: jaʼ li kuxetel oʼontonaleb (kʼelo Proverbios 15:15). Li ta xchanobil liʼe, ta jkʼeltik batel kʼusi xuʼ spasik sventa jechuk-o xkuxet yoʼontonike. Jech xtok, ta jkʼeltik kʼuxi xuʼ xkoltavan li ermanoetik ta tsobobbaile. Pe baʼyel ta jkʼeltik kʼu yuʼun vokol chaʼiik ti jechuk-o xkuxet yoʼontonike.

¿KʼU YUʼUN VOKOL CHKAʼITIK TI XKUXETUK-O KOʼONTONTIKE?

5. ¿Kʼusitik van xuʼ xijchibaj-o yuʼun kʼalal oy xa jabilaltike?

⁵ ¿Kʼusitik van xuʼ xijchibaj-o yuʼun kʼalal oy xa jabilaltike? Xuʼ van chopol chkaʼitik ti mu xa spas kuʼuntik li kʼusitik nopemutik toʼox spasele. Yikʼaluk van chvul ta joltik kʼalal kerem tsebutik toʼoxe xchiʼuk kʼalal muʼyuk toʼox mas chij-ipaje (Ekl. 7:10). Xi chal jun ermana ti Ruby sbie: «Vokol tajek chkaʼi slapel li jkʼuʼe, yuʼun vokol xa tajek chijoypʼij xchiʼuk kʼux tajek chkaʼi sjunul li jbekʼtale. Akʼo mi jaʼ noʼox ta jlap li jkalsetine, vokol xa tajek chkaʼi. Ta skoj li artrosis chamele, xmuchʼanoj xa sba li jkʼobtake xchiʼuk mi jaʼuk xa kʼusi spas kuʼun lek». Xi chal Harold ti tun ta Betele: «Mu toʼox jechukun li ta jkeremale, chkap-o tajek jol ti mu xa kʼusi spas kuʼune. Lek toʼox xkaʼi spasel ejersisio xchiʼuk ta jkʼupin tajek li tajimole. Kʼalal chitajin toʼoxe, xi chalik li jchiʼiltake: ‹Jaʼ jipbeik batel pelota li Harolde, yuʼun jaʼ lek stiro›. Pe avie, mi jaʼuk xa xten kuʼun jnaʼ li pelotae».

6. 1) ¿Kʼusitik yan ti xuʼ xijchibaj-o yuʼune? 2) ¿Kʼusi skʼan stsakik ta venta li buchʼutik oy xa sjabilalik sventa snaʼik mi ta to stsʼot li skarroike? (Li ta revista liʼe, kʼelo li mantal ti xi sbie: «¿Mi skʼan van xkikta stsʼotel jkarro?»).

⁶ Yan ti kʼusi xuʼ xijchibaj-oe jaʼ ti mu xa kʼusi spas kuʼun ta jtuktike. Mas to kʼalal oy xa buchʼu chchabiutike o ti persa xa skʼan xbat jchiʼintik ta naklej junuk kalab jnichʼnabtike. Yikʼaluk van iputik xa noʼox o chmak xa jsatik, vaʼun ti mu xa stakʼ jtsʼot jkarrotik o ti xijxanav jtuktike. ¡Taje chkat-o tajek koʼontontik! Akʼo mi mu xa spas kuʼuntik skotol taje, ¿kʼusi van xuʼ skoltautik? Jaʼ mi te ta joltik ti ep jbalil chilutik li Jeovae xchiʼuk li kermanotaktike. Jech xtok, jnaʼojtik ti xaʼibe smelolal Jeova ti kʼu yelan chkaʼi jbatike. Jaʼ tskʼel li kʼusi oy ta yut koʼontontike: ti jkʼanojtik tajek li Jeovae xchiʼuk ti jkʼanojtik li kermanotaktike (1 Sam. 16:7).

7. ¿Kʼusi van tskoltautik mi ta jnoptik ti muʼyuk xa chkilbetik slajeb li chopol balumile?

⁷ ¿Kʼusi yan ti xuʼ xijchibaj-o yuʼune? Jaʼ mi ta jnoptik ti muʼyuk xa chkilbetik slajeb li chopol balumil liʼe. Mi jech chkaʼi jbatike, jaʼ me tskoltautik mi la jnopbetik skʼoplal ti oy tajek smalael yuʼun li Jeovae xchiʼuk ti jaʼ ta skoj ti muʼyuk to slajesoj li chopol balumile (Is. 30:18). ¿Kʼu yuʼun ti yakʼoj to ta ilel smalael yuʼun li Jeovae? Yuʼun ta smiyonal noʼox krixchanoetik xuʼ to xojtikinik Dios xchiʼuk ti xtunik ta stojolale (2 Ped. 3:9). Jaʼ yuʼun, mi chijchibaj chkaʼitike, jnopbetik skʼoplal kʼuxi tstabeik sbalil skotol krixchanoetik o kutsʼ kalaltik ti oy smalael yuʼun li Jeovae: xuʼ kuxul xkomik kʼalal mi tal li slajebe.

8. ¿Kʼu van yelan chakʼ ta ilel stalelalik li buchʼutik oy xa sjabilalik ta skoj ti ch-ipajike?

⁸ Akʼo mi kerem tsebutik to o mi oy xa jabilaltik, bateltike oy onoʼox muʼyuk lek chkaʼi jbatik, vaʼun oy kʼusi ta jpastik o chlokʼ ta alel kuʼuntik ti xlaj to jnaʼtik ta tsʼakale (Ekl. 7:7; Sant. 3:2). Taje jaʼ jech kʼot ta stojolal li Jobe. Ta skoj ti chil tajek svokole, «muʼyuk smelolal» li kʼusitik laj yale (Job 6:​1-3, tsʼib ta yok vun). Jech xtok, kʼalal iputike, xuʼ van oy kʼusi ta jpastik o xlokʼ ta alel kuʼuntik ti mu jnaʼ jech xkaltik o jpastike. Akʼo mi iputik o mi oy xa jabilaltik, maʼuk me srasonal ti xtiʼet xa noʼox joltike, ti tsotsik xa kʼusi chkalbetik li yantike o ti jaʼ xa jech tajek ta jkʼantik pasbel kʼuchaʼal chkaltike. Mi laj kakʼtik venta ti oy kʼusi mu toj lekuk bat ta alel kuʼuntike, jkʼantik me perton (Mat. 5:​23, 24).

¿KʼUSI XUʼ JPASTIK SVENTA XKUXETUK-O KOʼONTONTIKE?

9. ¿Kʼu yuʼun lek ti xkakʼ jbatik ta koltaele? (Kʼelo xtok li lokʼoletike).

⁹ Kakʼ jbatik ta koltael (Gal. 6:2). Li ta slikebale, xuʼ van vokol chkaʼitik. Xi chal jun ermana ti Gretl sbie: «Bateltike, vokol chkaʼi ti xkakʼ jba ta koltaele, yuʼun mu jkʼan xkakʼbe mas yabtel li yantike. Kakʼoj talel persa ti bikʼituk xkakʼ jbae xchiʼuk ti xkakʼ venta ti ta onoʼox jkʼan koltaele». Kʼalal chkakʼtik ti akʼo skoltautik li yantike, jaʼ jech tspasik preva ti kʼu yelan xmuyubajik li buchʼutik chkoltavanike (Ech. 20:35). Li voʼotik eke xijmuyubajutik tajek kʼalal chkiltik ti kʼu to yelan skʼanojutik li yantike xchiʼuk ti oyutik ta yoʼontonike.

10. ¿Kʼu yuʼun skʼan mu xchʼay xkaʼitik ti jtojtik ta vokole? (Kʼelo xtok li lokʼoletike).

¹⁰ Kakʼtik ta ilel ti ta jtojtik ta vokole (Kol. 3:15; 1 Tes. 5:18). Ep tajek sbalil chkiltik kʼalal tskoltautik li yantike, akʼo mi jech, xuʼ van xchʼay ta joltik ti jtojtik ta vokole. Pe mi xijtseʼet noʼox xchiʼuk mi «kolaval tajek» xijchie, jaʼ jech chkakʼtik ta ilel ti ta jtojtik ta vokol li kʼusi tspasik ta jtojolaltike. Xi chal Leah ti te ch-abtej ta Betel xchiʼuk ti jaʼ chchabi li buchʼutik oy xa sjabilalike: «Oy jun ermanae nopem xaʼi chiktabun komel kʼox tarjeta ti bu chal ti tstoj tajek ta vokol ti ta jkoltae. Akʼo mi jpʼel chaʼpʼel noʼox li kʼusi te chale, pe xvinaj ti ta sjunul yoʼonton la stsʼibae. ¡Tspat tajek koʼonton! Ximuyubaj tajek ti ep sbalil chil ti ta jkoltae».

11. ¿Kʼuxi xuʼ jkoltatik li yantike? (Kʼelo xtok li lokʼoletike).

¹¹ Jkoltatik li yantike. Kʼalal ta jchʼakbetik yorail xchiʼuk chkakʼ kipaltik ta skoltael li yantike, maʼuk xa mas chbat ta koʼontontik li jvokol jtuktike. Jun pʼijil loʼil ta Africae chal ti xkoʼolaj ta epal livroetik li buchʼutik oy xa sjabilalike, yuʼun ep xa kʼusitik xchanojik xchiʼuk oy lek spʼijilik. Pe mi te noʼox kajajtik li livroetike, chʼabal kʼusi chakʼ ta chanel. Jaʼ yuʼun, jaʼutikuk me kʼuchaʼal li livroetik ti oy kʼusitik chakʼ ta chanele xchiʼuk kalbetik li buchʼutik mas to kerem tsebik li kʼusitik jnaʼojtike xchiʼuk li kʼusi kiloj tal ta jkuxlejaltike. Oyuk kʼusi jakʼbetik xchiʼuk jtsʼet chikintabetik lek kʼalal chloʼilajike. Kalbetik ti jaʼ mas lek ti jchʼunbetik smantal li Jeovae xchiʼuk ti jaʼ ch-akʼbat-o smuyubajelike. Vaʼun, xijmuyubaj noʼox me kʼalal jech ta jpatbetik yoʼontonike xchiʼuk ti ta jtsatsubtastik ta mantale (Sal. 71:18).

12. Jech kʼuchaʼal chal Isaias 46:​4, ¿kʼusi jamal yaloj tspas Jeova ta stojolal li yajtuneltak ti oy xa sjabilalike? (Kʼelo xtok li lokʼoletike).

¹² Jkʼanbe kipaltik li Jeovae. Bateltike, xuʼ van chijkʼunib xa chkaʼitik o muʼyuk xa jun koʼontontik, pe jaʼuk li Jeovae «mu snaʼ xlub xchiʼuk mi jaʼuk chkʼunib» (Is. 40:28). Li stuke muʼyuk spajeb li yipe, jtos ti bu tstunese jaʼ kʼalal tstsatsubtas li yajtuneltak ti oy xa sjabilalike (Is. 40:​29-31). Jamal yaloj ti muʼyuk onoʼox bu chiktaane (kʼelo Isaias 46:4). Persa onoʼox chkʼot ta pasel li kʼusi chal Jeovae (Jos. 23:14; Is. 55:​10, 11). Kʼalal chkiltik ti skʼanojutik xchiʼuk ti tskoltautik li Jeovae, xkuxet noʼox koʼontontik.

13. Jech kʼuchaʼal chal 2 Korintios 4:16 kʼalal ta 18, ¿kʼusi skʼan teuk joltik? (Kʼelo xtok li lokʼoletike).

¹³ Teuk ta joltik ti j-echʼelbe noʼox li malubele. Kʼalal te ta joltik ti j-echʼelbe noʼox li jvokoltike, jaʼ tskoltautik sventa xkuch kuʼuntik. Li Vivliae jamal chal ti chlaj skʼoplal li malubele xchiʼuk li chameletike (Job 33:25; Is. 33:24). Jaʼ yuʼun, xkuxet noʼox koʼontontik li avie, yuʼun jnaʼojtik ti ta jelavele muʼyuk xa chijmalub, oy xa lek kipaltik, kʼupil jbatik xijvinaj xchiʼuk stuk xa noʼox jech ti kʼu yelan ta jkʼupin li jkuxlejaltike (kʼelo 2 Korintios 4:​16-18). Pe ¿kʼuxi xuʼ xkoltavanik li yantike?

¿KʼUXI XUʼ JKOLTATIK LI BUCHʼUTIK OY XA SJABILALIKE?

14. ¿Kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti jkʼopontik xchiʼuk ti xbat jvulaʼantik li buchʼutik oy xa sjabilalike?

¹⁴ Bat jvulaʼantik xchiʼuk nopajtik noʼox jkʼopontik batel (Ebr. 13:16). Li buchʼutik oy xa sjabilalike yuni tuk chaʼi sbaik. Xi chal jun ermano ti Camille sbie: «Ta skoj ti te noʼox bajalun ta jnae, solel chichʼajub tajek. Bateltike, xikoʼolaj chkaʼi ta jkot leon ti mol xae xchiʼuk ti bajal ta jaulae: jecheʼ noʼox te xijoyet xchiʼuk xtiʼet noʼox jol». Kʼalal chbat jvulaʼantik li buchʼutik oy xa sjabilalike, jaʼ jech chkakʼbetik yilik ti oy ta koʼontontike xchiʼuk ti jkʼanojtike. Yikʼaluk van oy ta koʼontontik ti xbat jvulaʼantik o ti jkʼopontik batel junuk ermano ta jtsobobbailtike, pe ta skoj ti mu noʼox xkaʼitik x-echʼ kʼakʼale, chchʼay ta joltik. Ta skoj ti ep kʼusitik ta jpastike, ¿kʼusi van tskoltautik sventa jaʼuk xkakʼ ta koʼontontik «li kʼusitik mas tsots skʼoplale», jech kʼuchaʼal ti xbat jvulaʼantik li buchʼutik oy xa sjabilalike? (Filip. 1:10). Xuʼ van skoltautik mi ta jtikʼ o ta jtsʼiba ta jkalendariotik sventa xvul ta joltik ti ta jtakbetik batel mensaje o ti ta jkʼopontike. Mi oy ta koʼontontik chbat jvulaʼantike, jtʼujbetik lek skʼakʼalil, maʼuk ti te noʼox xij-al-une.

15. ¿Kʼusi xuʼ jmoj spasik li kerem tsebetik xchiʼuk li buchʼutik oy xa sjabilalike?

¹⁵ ¿Mi kerem tsebot to? Mi jeche, yikʼaluk van chanop kʼusitik xuʼ xaloʼiltaik o kʼusitik xuʼ jmoj xapasik xchiʼuk li buchʼutik oy xa sjabilalike. Pe mu jaʼuk xavul-o avoʼonton taje, ti kʼusi noʼox skʼan xapase jaʼ ti xavamigoin leke (Prov. 17:17). Chiʼino ta loʼil kʼalal skʼan to xlik tsobajele o kʼalal laj xa oxe. Xuʼ xajakʼbe kʼusi skʼupil teksto o xuʼ xajakʼbe kʼusi la spas kʼalal kʼox toʼox ti chakʼ tseʼeje. Yan xtoke, xuʼ xavalbe ti jmoj xakʼelik li JW Broadcasting^®. Jech xtok, xuʼ xakolta ta spasel li kʼusitik mu xtojob spasele. Jech kʼuchaʼal ti xavachʼubtasbe li kʼusitik ta selular o ta stavletae o ti xayalesbe li vunetik sventa tsobajele. Xi chal jun ermana ti Carol sbie: «Xuʼ koʼol xapasik li kʼusi mas chakʼupin spasele. Akʼo mi oy xa kun jabilal ek, ep to kʼusitik ta jkʼupin spasel. Lek xkaʼi xibat ta manolajel, xibat ta veʼel xchiʼuk ti xilokʼ ta paxyal sventa jkʼelbe li spasbentak Jeovae». Xi chal yan ermana ti Maira sbie: «Oy jun kamiga ti 57 jabil xkil jbakutike, yuʼun 90 xa sjabilal li stuke. Pe maʼuk ta jnopbe skʼoplal taje, yuʼun kʼalal jmoj oyunkutike, chitseʼinkutik noʼox xchiʼuk jmoj ta jkʼelkutik pelikula. Kʼalal oy kʼusi vokol chkaʼikutike, ta jkolta jbakutik ta jujuntal».

16. ¿Kʼu yuʼun lek ti xbat jchiʼintik ta doktor li buchʼutik oy xa sjabilalike?

¹⁶ Bat jchiʼintik ta doktor. Maʼuk noʼox skʼan xkikʼtik batel li ta sitaike, yuʼun xuʼ xkalbetik ti xuʼ jchiʼintik ochel ta doktor sventa lekuk xichʼik kʼelel xchiʼuk ti x-akʼbat lek xpoxilike (Is. 1:17). Jech xtok, xuʼ jtsʼibatik ta vun li kʼusi chal doktore. Xi chal jun ermana ti Ruth sbie: «Kʼalal jtuk chibat ta doktore, mu stsakikun lek ta venta. Kiloj ti xi chalik bakʼintike: ‹Muʼyuk ipot, ta anopben xa noʼox maʼ taje›. Pe kʼalal oy buchʼu chbat xchiʼinune, mas tstsakikun ta venta. Jaʼ yuʼun, ta jtojbeik tajek ta vokol li ermanoetik xchiʼuk ermanaetik ti chchʼak skʼakʼalik sventa xbat xchiʼinikune».

17. ¿Kʼuxi xuʼ jmoj jcholtik mantal xchiʼuk li buchʼutik oy xa sjabilalike?

¹⁷ Jchiʼintik ta cholmantal. Bateltike, li ermanoetik ti oy xa sjabilalike mu xa xuʼ yuʼunik ti xbatik ta cholmantal ta naetike. ¿Mi xuʼ van xkalbetik ti jmoj jcholtik mantal ta karritoe? Xuʼ van xkichʼbetik batel jkotuk siya sventa xchotie. O ¿mi xuʼ van xkalbetik ti xchiʼinutik ta yakʼel estudio o ti xkikʼtik batel kaj-estudiotik ta snae? Li moletike xuʼ xchapanik ti teuk xlokʼ cholmantal ta sna li buchʼu oy xa sjabilal sventa mu toj vokoluk xkʼot li ta cholmantale. Li Jeovae xmuyubaj kuʼuntik ti chkakʼtik ta ilel ti jkʼanojtik xchiʼuk ti chkichʼtik ta mukʼ li buchʼutik oy xa sjabilalike (Prov. 3:27; Rom. 12:10).

18. ¿Kʼusi ta jchantik li ta yan xchanobile?

¹⁸ Li xchanobil liʼe la svules ta joltik ti kʼanbilik tajek yuʼun Jeova li buchʼutik oy xa sjabilalike xchiʼuk ep sbalil ch-ilatik. Jaʼ jech chakʼik ta ilel ek li ermanoetik ta tsobobbaile. Melel onoʼox ti ep kʼusitik ta jnuptantik kʼalal chijyijube, pe jaʼ tskoltautik Jeova sventa jechuk-o xkuxet koʼontontik (Sal. 37:25). Xijmuyubaj noʼox li avie, yuʼun jnaʼojtik ti ta jelavele muʼyuk xa chijmalub, oy xa lek kipaltik, kʼupil jbatik xijvinaj xchiʼuk stuk xa noʼox jech ti kʼu yelan ta jkʼupin li jkuxlejaltike. Pe mi voʼotik yakal ta jchabi junuk kutsʼ kalaltik ti oy xa sjabilale, junuk jkerem jtsebtik o junuk kamigotik ti ipe, ¿kʼusi van tskoltautik sventa jechuk-o xijmuyubaje? Jaʼ ta jkʼeltik li ta yan xchanobile.