LI KʼUSITIK TSJAKʼ KEREM TSEBETIKE
¿Mi ta melel tsots skʼoplal ti lekuk ojtikinbilutik li ta redes sosialese?
Jun tseb ti Elaine sbie xi laj yale: «Kʼalal laj kil ti ojtikinbilik tajek ta Internet junantik jchiʼiltak ta chanvune, xi la jnope: ‹Ooo, ojtikinbilik tajek›. Ti melel xkaltike, ta jkʼan xa ti jechukun eke».
¿Mi oy jech avaʼioj aba? Mi jeche, li mantal liʼe tskoltaot sventa mu xlik ayanuk ta avoʼonton ti chakʼan lek ojtikinbilot li ta redes sosialese.
¿Kʼu yuʼun xibal sba?
Xi chal Vivlia ta Proverbios 22:1: «Jaʼ mas lek mi lek jkʼoplaltike, jaʼ mu sta li epal kʼulejale». Jaʼ yuʼun, lek onoʼox ti chakʼan lekuk akʼoplale xchiʼuk ti chakʼan ti lekuk xilot li yantike.
Pe bakʼintike, jaʼ xa chbat ta koʼontontik ti lekuk ojtikinbilutike¿Mi xibal van sba taje? Onya ti 16 sjabilale chal ti xibal sbae:
«Junantike mu xichʼ smelolik li kʼusi tspasike, jech kʼuchaʼal ti chpʼitik ta xchibal piso ta eskuela ti jaʼ noʼox sventa xichʼik lek ojtikinele».
Sventa xichʼik ojtikinele, junantike oy kʼusitik xibal sba tspasik, vaʼun tsmuyesik ta Internet. Jech kʼuchaʼal liʼe, junantik chex kerem tsebetike la smuyesik jun video ti bu chakʼik ta ilel ti yakal tslajesik xavon sventa xchukʼobil kʼuʼile. ¡Muʼyuk xa noʼox buchʼu jech tspas taje!
Xi chal li Vivliae: «Mu me tsotsuk akʼoplal xavaʼi aba atukik» (Filipenses 2:3).
Nopo ta sventa liʼe:
¿Mi tsots skʼoplal chavil ti lekuk ojtikinbilot li ta redes sosialese?
¿Mi chavakʼ van ta vokol akuxlejal ta skoj ti chakʼan lek ojtikinbilot xchiʼuk ti lek xayiloxuk li yantike?
«Chakʼik achʼun ti lek ojtikinbilike»
Melel onoʼox ti mu skotoluk oy kʼusitik xibal sba tspasik sventa xakʼ sbaik ta ojtikinele. Li Erica ti 22 sjabilale chal kʼusi tspas yantik:
«Junantike tsmuyesbeik slokʼol skotol li kʼusitik tspasike, jaʼ jech chakʼik ta ilel ti ep tajek yamigotakike xchiʼuk ti jmoj kʼusitik tspas xchiʼukike. Chakʼik achʼun ti lek ojtikinbilike».
Cara ti 15 sjabilale, chal ti junantike tsmeltsan slokʼolik sventa xloʼlavanike:
«Junantike tsmeltsan slokʼolik ti teyik xa yilel ta jun kʼine, pe ti te noʼox ta sna la slokʼta sbaike».
Matthew ti 22 sjabilale, chal ti jechtik la spas eke:
«La jmuyes jlokʼol ti te xa oyun yilel ta vits Everest akʼo me muʼyuk ayemun-o ta Asia».
Xi chal li Vivliae: «Oy ta koʼontonkutik ti sakuk jtalelalkutik ta skotole» (Ebreos 13:18).
Nopo ta sventa liʼe:
Kʼalal chatunes redes sosialese, ¿mi oy amuyesoj junuk alokʼol ti mu meleluk bu alokʼtaoj aba ta skoj noʼox ti chakʼan ojtikinele?
Li kʼusitik chamuyes ta alokʼol xchiʼuk li kʼusitik chatsʼibae, ¿mi chakʼ ta ilel kʼu avelan ta melel xchiʼuk ti kʼusi achʼunoje?
¿Mi tsots tajek skʼoplal ti lek ojtikinbilote xchiʼuk ti lek chilik li kʼusitik chapase?
Ep buchʼutik tsnopik ti jaʼ to la lek ojtikinbilik ta Internet mi ep buchʼutik chkʼelbat li kʼusitik tsmuyese xchiʼuk ti lek ch-ilbate. Li Matthew ti laj xa kalbetik skʼoplale jech toʼox tsnop ek:
«Xi toʼox ta jakʼbe li yantike: ‹¿mi ep buchʼutik tskʼelik li kʼusitik chamuyes ta Internete? O ¿mi ep buchʼutik lek chil li kʼusitik chamuyese?›. Sventa x-epaj li buchʼutik tskʼelik li kʼusitik ta jmuyese, chlik xa jkʼel li kʼusitik tsmuyes yantik akʼo me mu xkojtikin, yuʼun ta jnop ti jaʼ jech chlik skʼelik li kʼusitik ta jpuk eke. Mas to lik jkʼan tajek ti xkichʼ ojtikinele, mas to lik ayanuk ta koʼonton ta skoj li redes sosialese».
Ti ta jkʼantik ojtikinel ta redes sosialese xkoʼolaj me kʼuchaʼal ta jlajestik epal dulse, xuʼ van ta jkʼupintik ta slikebale, pe ta tsʼakale xuʼ me xij-ipaj yuʼun. Lek chkaʼitik jlikel, pe mu junuk-o koʼontontik yuʼun
Li Maria ti 25 sjabilale chal ti oy junantik chkʼot ta nopel yuʼunik ti kʼu yelanik ta melel kʼalal ep buchʼutik chkʼelbatik o lek ch-ilbatik li kʼusitik tsmuyesike:
«Mi oy junuk tseb tsmuyes junuk slokʼol, pe mi mu masuk albat ti lek li kʼusi la smuyese, xuʼ me snop ti muʼyuk kʼupil sbae. Taje muʼyuk smelol ti jech tsnopike. Pe ep buchʼutik jech tspasik. Jecheʼ noʼox me chilbajin sba stukik li ta redes sosialese».
Xi chal li Vivliae: «Mu me xbat ta koʼontontik ti chkalbe jba jkʼoplal jtuktike, mu me jlikesbetik skʼoplal tsalbail xchiʼuk mu me jpichʼ oʼontabetik kʼusitik oy yuʼun yantik» (Galatas 5:26).
Nopo ta sventa liʼe:
Kʼalal chatunes li redes sosialese, ¿mi chavakʼ venta ti chakoʼoltas aba xchiʼuk li yantike?
¿Mi jaʼ mas chavakʼ ta avoʼonton ti epuk buchʼutik tskʼel li kʼusitik chamuyese ti jaʼ xa muʼyuk ta avoʼonton saʼel avamigotak ti oyot ta yoʼonton ta melele?