Ерәм беғи — Инсанийәтниң тарихи ерәм беғида башланғанму?
Тәсәввур қилип беқиң: сиз гөзәл бир бағчини сәйлә қилип жүриватисиз. У йәрдә сизни ғәм-тәшвишкә салидиған һеч ким вә һеч нәрсә йоқ. Шәһәрдики кишиләрниң вараң-чуруң авазлири аңланмайду. Бу кәң-таша бағчида тинч-хатирҗәмлик һөкүм сүрүватиду. Әң муһими, сизни тәшвишләндүридиған кесәлликләр, аллергия вә ағриқ йоқ. Қоршап турған тәбиәтниң гөзәллигидин һузур елишиңизға һеч ким тосалғулуқ қилмайду.
Алди билән сизниң көзүңизгә гүлләрниң очуқ бояқлири чүшиду. Андин қуяшниң нурлири, ериқта еқиватқан сүп-сүзүк суниң имир-чимирлири, қоюқ дәрәқләрниң йопурмақлири, айиғиңизниң астидики гиләм кәби селинған яп-йешил чөптин һузурлиниватисиз. Иллиқ шамал тениңизни әркилитип, гүлләнгән бағчиниң хуш пурақлирини елип келиду. Йопурмақларниң шилдирлиши, ташларға урулуп еқиватқан суларниң авази, қушларниң хуш сайрашлири вә һашарәтләрниң ғуңулдашлири аңлинип туриду. Сиз шундақ җайда яшашни халамсиз?
Пүтүн дунияниң җай-җайлиридики кишиләр Ерәм беғини тунҗа инсанларниң макани болған дәп қарайду. Әсирләр бойи йәһудий, христиан вә ислам динлириға етиқат қилидиған кишиләр Яратқучи Худа тунҗа әр-аял Адәм ата билән Һава анини яритип, уларға Ерәм беғини өй-макан сүпитидә бәргән дәп тәлим берип келиватиду. Муқәддәс китап улар шу йәрдә яшап, шат-хорам һаят кәчүргән дәйду. Тунҗа әр-аял өз ара һәм һайванатлар биләнму иҗил-инақ яшиған. Уларниң Худа билән болған мунасивити яхши еди. Худа меһир-шәпқитидин инсанларға бу әҗайип бағда мәңгү яшаш пурситини бәргән (Яритилиш 2:15—24).
Индус диниға тәвә болғучиларниңму қедимий җәннәтниң мәвҗут болғанлиғи һәққидики мәлум бир чүшәнчилири бар. Буддистлар болса, дуния җәннәткә айлинип, «алтун дәвир» дәп аталған мәзгилдә уларниң улуқ устазлири яки Будда қайтип келидиғанлиғиға ишиниду. Африкидики нурғунлиған динлардиму Адәм ата вә Һава ана тоғрисидики һекайигә охшаш әпсанә-ривайәтләр бар.
Шәк-шүбһисизки, қедимқи җәннәт тоғрисидики һекайә һәр түрлүк хәлиқләрниң әпсанә-ривайәтлири вә урп-адәтлиридә кәң тарқалған. Бир тарихшунас мундақ дәйду: «Нурғунлиған мәдәнийәтләрдә қедимда яритилған җәннәттә мукәммәллик, әркинлик, тинч-хатирҗәмлик, бәхит-саадәтлик вә паравәнлик һөкүм сүргән һәм бу җай яманлиқ, талаш-тартиш вә җедәл-маҗирилардин хали болған дегән көзқарашлар бар. Бундақ көзқарашлар инсанларниң йоқалған, лекин һәргиз унтулмиған җәннәткә қайтидин еришиш тәшналиғини ашкарә қилиду».
Җәннәт тоғрисидики барчә һекайә вә әпсанә-ривайәтләр бир мәнбәдин келип чиққанлиғини көрсәтмәмду? Инсанларниң ядида сақлинип қалған бу һекайиләр һәқиқий йүз бәргән вақиәни әкс әттүрмәмду? Һәқиқәтән Ерәм беғи вә Адәм ата билән Һава ана қедимий заманларда мәвҗут болғанму?
Бәзи алимлар қедимда җәннәт мәвҗут болған дегән ой-пикирни рәт қилиду. Илим-пән тәрәққий әткән заманда нурғунлири мошуниңға охшаш һекайини әпсанә яки чөчәк дәп қарайду. Һәйран қаларлиқ йери, Ерәм беғиниң мәвҗут болғанлиғиға пәқәт алимларла әмәс, бәлки нурғунлиған дин рәһбәрлири гуманлиниду. Улар мошундақ җай һечқачан болмиған дәйду. Улар җәннәт тоғрисидики һекайә сөз-чөчәк, әпсанә-ривайәт яки тәмсил дәп үгитиду.
Әлвәттә, Муқәддәс китапта нурғунлиған тәмсилләр йезилған. Әйса Мәсиһ һәммисигә мәлум болған тәмсилләрни ишләткән. Амма Муқәддәс китапта Ерәм беғи һәққидики һекайә һәқиқий йүз бәргән вақиә баян қилинған. Әгәр бу вақиә йүз бәрмигән болса, Муқәддәс китапниң башқа үзүндилиригә ишинишкә боларму? Келиң, шуни көрүп бақайли: Немә үчүн бәзилири Ерәм беғиниң мәвҗутлиғиға гуманлиниду? Шундақ ой-пикирлири немиләргә асаслиниду? Ерәм беғи тоғрисидики һекайиниң биз үчүн қандақ әһмийити бар?