«Һаятимиз вә хизмитимиз. Иш дәптири» үчүн мәлумат мәнбәлири
3—9 август
ХУДА СӨЗИДИКИ ҒӘЗНӘ | ЧИҚИШ 13, 14
«Туруп, Йәһваниң силәрни бүгүн қутқузушиға қараңлар»
w13 1/2 4-б.
Муса — күчлүк етиқат көрсәткән пәйғәмбәр
Муса пәйғәмбәр Худаниң Исраил хәлқини қутқузуш үчүн Қизил деңизни иккигә бөлүп, йол ачидиғанлиғини билмигән болуши мүмкин. Бирақ у Худаниң қандақту бир усулда Өз хәлқини қоғдайдиғанлиғиға ишәнгән. Муса исраилларниңму шундақ ой-пикирдә болушини халиған. Муқәддәс китапта йезилғандәк, Муса хәлиққә мундақ дегән: «Қорқмаңлар. Туруп, Йәһваниң силәрни бүгүн қутқузушиға қараңлар! Чүнки бүгүн көрүватқан мисирлиқларни башқа һечқачан көрмәйсиләр» (Чиқиш 14:13). Муса исраилларниң етиқадини мустәһкәмләлигәнму? Һә, Муқәддәс китапта пәқәт Муса тоғрилиқ әмәс, пүткүл Исраил хәлқи тоғрилиқ мундақ ейтилған: «Етиқади арқилиқ улар Қизил деңиздин қурғақлиқтәк өтүп кәтти» (Ибранийларға 11:29). Мусаниң етиқади пәқәт униңғила әмәс, башқиларғиму пайда елип кәлгән.
Һәммигә Қадир вә Ғәмхорчан Худа
13 Чиқиш 14:19—22ни оқуң. Өзүңизниң Исраил хәлқи билән болғанлиғиңизни тәсәввур қилип көрүң. Кәйниңиздә пирәвнниң қошунлири, алдиңизда болса Қизил деңиз. Сиз худди тузаққа чүшкәндәк. Лекин шу чағда Худа һәрикәт қилишқа башлайду: хәлиқниң алдида турған булут түвриги кәйнигә йөткилиду. Әнди булут түвриги силәрниң вә мисирлиқларниң арисида туриду. Мисирлиқлар турған тәрәп қараңғулуқта, силәр тәрәп йоруқлуқта. Кейин сиз Мусаниң қолини деңиз тәрәпкә узатқанлиғини көрисиз. Шу чағда шәриқтин қаттиқ боран чиқип, деңизниң башқа тәрипигә кәң йол ачиду. Шуңа сиз, аилиңиз, маллириңиз пүтүн хәлиқ билән биллә тәртип бойичә деңизниң түви билән маңисиз. Сиз деңиз түвиниң патқақ вә тейилғақ әмәс, әксичә қуруқ вә қаттиқ екәнлигини көрүп, һаң-таң болисиз. Нәтиҗидә һәтта әң аста маңғанлар деңизниң башқа тәрипигә аман-есән өтиду.
w09 15/3 7-б., 2, 3-абз.
Йәһва Худани унтумаң
Мисирлиқлар сунған һәрбий һарвулири билән қийниливатқанда, һәммә исраиллар деңизниң шәрқий қирғиғиға йетип беришкә үлгәргән. Кейин Муса қолини Қизил деңиз тәрәпкә узатқанда, Йәһва Худа икки тәрәпкә тамдәк көтирилгән деңиз сүйини өз орниға қайтурған. Миллионлиған тонна су әслигә қайтип, пирәвн вә униң пүткүл қошунини ғәриқ қиливәтти. Дүшмәнләрниң һечбири аман қалмиди вә Исраил хәлқи азатлиққа чиқти! (Чиқ. 14:26—28; Зәб. 136:13—15).
Бу хәвәр әтрәптики хәлиқләргә тарқилип, улар көп жиллар давамида қорқунучтин титрәп яшиған (Чиқ. 15:14—16). Һәтта 40 жил өтсиму, Ериха шәһиридә яшиған Раһаб икки исраил пайлақчиға мундақ дегән: «Силәр бизни интайин қорқунучта қалдурдиңлар.... Йәһва силәр Мисирдин чиққанда алдиңларда Кизил деңизниң сулирини қурутувәтти» (Йәшуа 2:9, 10). Йәһва Худа Өз хәлқини қандақ қутқузғанлиғи тоғрилиқ һәтта башқа хәлиқләрму унтумиған, исраиллар болса, техиму Йәһва Худаниң ишлирини унтумаслиғи керәк еди.
Роһий гөһәрләрни издәйли
it «Йол», 2-абз.
Йол
Қедимий замандин тартип, йоллар, шу җүмлидин бирнәччә муһим сода-сетиқ йоллири, Палестинадики шәһәрләр билән падишалиқларни өз ара бирләштүргән (Сн 20:17—19; 21:21, 22; 22:5, 21—23; Йшу 2:22; Һк 21:19; С1я 6:9, 12; 13:17, 18). Бу йол Мисирдин Газа вә Ашкелон дегән филистийәлик шәһәрләргә апарған вә кейин шимал-шәриқтә җайлашқан Мегиддо тәрәпкә бурулған мәркизий йол еди. Андин бу йол авал Җәлилийә деңизиниң шималий тәрәпидә җайлашқан Хазор шәһиригә вә кейин Дәмәшққә апарған. Бу Филистийә зимини арқилиқ Мисирдин Вәдә қилинған зиминға апиридиған әң қисқа йол болған. Амма Йәһва Худа исраилларға меһир-муһәббәт көрситип, уларни башқа йол билән йетәклиди. Сәвәви филистийәликләр уларға һуҗум қилиши мүмкин еди вә бу исраилларни қорқунучқа салған болатти (Чқ 13:17).
it «Чиқиш»/«Қизил деңизниң қайси йери икки тәрәпкә бөлүнүп кәткән?», 1, 2-абз.
Чиқиш
Қизил деңизниң қайси йери икки тәрәпкә бөлүнүп кәткән?
Қизиқарлиқ йери шуки, исраиллар йолда меңип, чөлниң четидики Етам йеридә тохтиған чағда, Худа Муса арқилиқ уларға қайтип, «Пигахиротниң алдида, деңизниң йенида» орунлишишни буйриған. Исраилларниң шундақ һәрикәтлири пирәвнни «улар бу йәрдә адишип қалди» дәп ойлишиға сәвәп болған (Чқ 13:20; 14:1—3). Бәзи алимларниң ейтишичә, улар Эль-Һәҗ дегән йол билән маңған вә «қайтиш» дегән ибраний пеил қизғин иш-һәрикәтни көрситип, пәқәт «бурулуп кетишни» әмәс, бәлки узақ йол меңишни билдүриду. Шу алимларниң пикричә, исраиллар Суэц қолтуғиниң шималий тәрипигә йәткәндә, кәйнигә бурулуп, мәзкүр қолтуқниң ғәрбий тәрипидә җайлашқан Джебель-Атаки теғиниң шәрқий тәрипигә маңған. Ахирида интайин көп сандики Исраил хәлқи алдида деңиз болғанлиқтин, дүшмәнләр уларға шималий тәрәптин һуҗум қилса, һеч йәргә қачалмайдиған бир йәрдә тохтап, тузақта болғандәк көрүнгән.
Йәһудий һекайиләр (1-әсир) вақиәниң дәл шундақ болғанлиғини растлайду. Әң муһими, көплигән абройлуқ алимлар бу пикир билән келишмисиму, вақиәләрниң шундақ болғанлиғи Муқәддәс китапқа уйғун (Чқ 14:9—16). Демәк, деңизниң иккигә бөлүнүши Суэц қолтуғиниң (яки Қизил деңизниң ғәрбий қолтуғи) шималий тәрипидин жирақта болуши керәк еди. Чүнки деңизниң иккигә бөлүнүши йеқин йәрдә йүз бәргән болса, пирәвнниң әскәрлири деңизниң бу қолтуғидин айлинип өтүп, башқа қирғақтин һуҗум қилалатти (Чқ 14:22, 23).
10—16 август
ХУДА СӨЗИДИКИ ҒӘЗНӘ | ЧИҚИШ 15, 16
«Йәһвани нахшида мәдһийиләң»
w95 15/10 11-б., 11-абз.
Немә үчүн бүгүнки күндә Йәһвадин қорқуш керәк?
11 Йәһва Худа Мисир әскәрлирини һалак қилғанда, Униңға ибадәт қилғанларниң көз алдида улуқланған вә Йәһваниң исми пүткүл йәр йүзигә мәлум болған (Йәшуа 2:9, 10; 4:23, 24). Йәһваниң исми Мисирдики күчсиз вә өзигә ибадәт қилғучиларни қутқузалмиған сахта илаһлардин үстүн болған. Мисирлиқлар өз илаһлири вә әскәрлиригә үмүт бағлиған, бирақ улар үмүтсизликкә дуч болған (Зәбур 146:3). Шуңа һәқ Худа ғәлибә қазанғандин кейин, исраиллар Йәһва Худаға нахша ейтип, Уни мәдһийиләшни халиғанлиғи һәйран қалдурмайду.
w95 15/10 11, 12-б., 15, 16-абз.
Немә үчүн бүгүнки күндә Йәһвадин қорқуш керәк?
15 Әгәр биз Мусаниң йенида хатирҗәм турған болсақ, бизму мундақ нахша ейтаттуқ: «Аһ Йәһва, илаһларниң арисида Саңа охшаш ким бар? Ким Сениңдәк муқәддәсликтә улуқтур? Сән, мөҗүзиләрниң Яратқучиси» (Чиқиш 15:11). Шундақ һис-туйғулардики сөзләр әсирләр давамида тәкрарлинип кәлмәктә. Муқәддәс китапниң әң ахирқи китавида Йоһан бир топ садиқ майланған хизмәтчиләрни тәсвирләп, мундақ язған: «Улар... Мусаниң нахшисини вә Қозиниң нахшисини орунлавататти: “Һәммигә Қадир Йәһва Худа, бүйүк вә мөҗүзиликтур Сениң ишлириң. Мәңгүлүкниң Падишаси, Сениң йоллириң һәққаний вә тоғридур. Йәһва, ким Сениңдин қорқмайду һәм Сениң исмиңни мәдһийилимәйду? Чүнки Сән ялғуз вапалиқсән!”» (Вәһий 15:2—4).
16 Бүгүнки күндиму, пәқәт Худа яратқан мәвҗудатларнила әмәс, Униң қанунлирини қәдирләйдиған хизмәтчиләр бар. Улар барлиқ милләтләрдин болуп, роһий җәһәттин азатлиққа чиққан. Чүнки улар Йәһваниң қанунлирини етирап қилип, уларға мас һаят кәчүриду. Һәр жили миңлиған адәмләр мошу рәзил дуниядин чиқип, Йәһваниң таза вә адаләтлик тәшкилатиға қошулмақта. Пат арида Худаниң сахта дин вә мошу дунияға чиқарған һөкүми әмәлгә ашқандин кейин, улар һәққаний йеңи дунияда мәңгү яшалайду.
it «Музыка»/«Қедимий замандики нахшиларниң алаһидиликлири», 5-абз.
Музыка
Исраиллар адәттә икки хорға бөлүнүп нахша ейтатти, йәни бу топ нахшичилар қурларни новәт билән ейтқан яки бир киши вә бир хор нахшичилар нахшини новәт билән орунлатти. Бәлким шу сәвәптин, Муқәддәс китапта «Мәрийәм әр кишиләргә җававән» нахша ейтқанлиғи йезилған (Чқ 15:21; С1я 18:6, 7). Нахшини шундақ орунлашниң усули бар екәнлиги Зәбур китавиниң бәзибир баплиридин, мәсилән 136-бабидин көрүшкә болиду. Нәһәмияниң вақтида Йерусалимниң сепиллири Худаға беғишлинидиған мәрасимда икки хор нахшини шундақ орунлиған охшайду (Нәһ 12:31, 38, 40—42).
it «Аял пәйғәмбәр», 2-абз.
Аял пәйғәмбәр
Муқәддәс китапта тилға елинған аялларниң арисида биринчи пәйғәмбәр аял Мәрийәм болған. Бәлким, Худа униң арқилиқ яки у ейтқан нахшилар арқилиқ қандақту бир хәвәрни йәткүзгән (Чқ 15:20, 21). Муқәддәс китапта йезилғандәк, Мәрийәм билән Һарун Мусаға мундақ дегән: «Пәрвәрдигар пәқәт Муса биләнла сөзлишип, биз билән сөзләшмәптиму?» (Сн 12:2) Мика пәйғәмбәр ейтқандәк, Йәһва Худа Өзи исраилларни Мисирдин азат қилғанда, Муса, Һарун вә Мәрийәмни әвәткән (Мик 6:4). Мәрийәм Худадин кәлгән хәвәрни йәткүзүш шан-шәрипигә егә болсиму, Мусаниң дәриҗиси униңкидин жуқури болған. Мәрийәм һоқуқидин пайдилинип, чәктин чиққанда, Худа уни җазалиған (Сн 12:1—15).
Роһий гөһәрләрни издәйли
w11 1/9 14-б.
Сиз биләмсиз?
Немә үчүн Худа исраилларни чөл-баяванда озуқландуруш үчүн бөдүниләрни әвәткән болуши мүмкин?
Исраиллар Мисирдин чиққандин кейин, Худа уларға икки қетим бөдүниләрни әвәтип, гөш билән тойдурған (Чиқиш 16:13; Санлар 11:31).
Бөдүнә — кичик қушларниң бир түри. Униң узунлиғи — 18 сантиметр, салмиғи — тәхминән 100 грамм. Бу қушлар ғәрбий Азия вә Европида, қиш мәзгилидә болса, Шималий Африка билән Арабиядә маканлишиду. Бу қушлар башқа йәргә көчкәндә, Оттура деңизниң шәрқий қирғиғидин вә Синай йерим арилидин учуп өтиду.
Бир луғәттә йезилғандәк, бөдүниләр «чапсан учиду вә шамалниң йөнилишини пайдилиниду. Бирақ шамалниң йөнилиши өзгәрсә яки қушлар көп вақит бойи учуп һерип қалса, уларниң һәммиси йәргә ғулап, чөчүп кәткәндәк ятиду» (The New Westminster Dictionary of the Bible). Йолни давамлаштуруш үчүн қушлар бир-икки күн дәм еливелиши керәк. Шу чағда уларға һуҗум қилип тутувелиш бәк асан. 20-әсирниң бешида Мисирдин тәхминән 3 миллион бөдүнә башқа дөләтләргә әвитилгән.
Бөдүниләрниң Исраил қараргаһи алдида ғулап чүшкән вақиәниң һәр иккилиси баһар мәзгилидә болған. Адәттә баһар мәзгилидә бу қушлар Синай йерим арилидин учуп өтәтти. Бирақ шу вақитта Йәһва Худа шамал әвәтип, уларни Исраил қараргаһи алдиға әкәлгән (Санлар 11:31).
w06 15/1 31-б.
Оқурмәнләрниң соаллири
Исраиллар Мисирдин чиққандин кейин көп өтмәй, йегән тамақлириға қанаәт қилмай, наразилиқ билдүргән. Шу сәвәптин, Йәһва Худа уларға манна беришкә башлиған (Чиқиш 12:17, 18; 16:1—5). Муқәддәс китапта йезилғандәк, Муса Һарунға: «“Қачини елип, униңға толтуруп манна салғиң вә униң әвлаттин әвлатқичә сақлиниши үчүн, уни Йәһваниң алдиға қойғин”,—деди. Һарун уни Йәһва Мусаға сақла дегәндәк, Шаһадәтнаминиң алдиға қоюп қойди» (Чиқиш 16:33, 34). Һарун Йәһва ейтқандәк маннини комзәккә бирдин салсиму, шу чағда келишим сандуғи техи ясалмиған вә униңға таш тахтилар селинмиған еди.
17—23 август
ХУДА СӨЗИДИКИ ҒӘЗНӘ | ЧИҚИШ 17, 18
«Кәмтәр әр кишиләр башқиларни үгитип, вәзипилири билән бөлүшиду»
w13 1/2 6-б.
Муса — меһир-муһәббәтниң үлгиси
Муса исраиллиқларни яхши көргән. Исраиллиқлар Мусани Йәһва Худаниң Өз хәлқигә рәһбәрлик қилиши үчүн тәйинлигәнлигини билгән. Шуңа хәлиқ өз қийинчилиқлирини һәл қилиш үчүн Мусаниң йениға баратти. Муқәддәс китапта мундақ дәп йезилған: «Кишиләр Муса алдида әтидин кәч киргичә туратти» (Чиқиш 18:13—16). Тәсәввур қилип көрүңа, хәлиқниң қийинчилиқлири вә шикайәтлирини саатлап тиңшаш оңай болмиған. Бирақ Муса хәлиққә ярдәм беришкә тәйяр болған, чүнки уларни яхши көргән.
w03 1/11 6-б., 1-абз.
Ишәнчлик болуш бәхиткә ериштүриду
Муһим вәзипиләрни елиштин бурун бу әр кишиләр Худаға яқидиған хисләтләрни көрсәткән. Улар Худадин қорқуп, Униңға лайиқ шан-шәрәп көрсәткән вә Уни хапа қилишни халимиған. Шу әр кишиләр Худаниң өлчәмлиригә мас һаят кәчүрүш үчүн бар күчини чиқириватқанлиғи һәммигә мәлум еди. Адаләтсизликни өч көргәнлиги уларниң әхлақий өлчәмлирини чиң тутқанлиғиниң испати болған. Шу сәвәптин улар өзлириниң, уруқ-туққанлириниң вә достлириниң пайдисини көзләп, берилгән һоқуқтин натоғра пайдиланмайду дәп ишинишкә болатти.
w02 15/5 25-б., 5-абз.
Нуқсансизлиқ кишини тоғра йолға башлайду
Муса пәйғәмбәр кичик пейил вә кәмтәр болған. У исраилларниң қийинчилиқлирини һәл қилишқа ярдәм берип, һерип қалғанда, униң қейинатиси Йетро яхши бир мәслиһәт бәрди. У Мусаға вәзиписиниң йеримини қәбилийәтлик кишиләргә тапшурушини ейтқан. Муса намукәммәл екәнлигини етирап қилип, Йетрониң мәслиһитигә қулақ селип, дана һәрикәт қилған (Чиқиш 18:17—26; Санлар 12:3). Кичик пейил адәмгә өзиниң вәзипилирини башқилар билән бөлүшүш қийин әмәс. У һоқуқини йоқитип қоюштин қорқмайду (Санлар 11:16, 17, 26—29). Әксинчә, кәмтәр адәм башқиларға роһий җәһәттин өсүшкә ярдәм бериду (Тимотийға 1-хәт 4:15). Бизму шундақ қилишимиз керәк әмәсму?
Роһий гөһәрләрни издәйли
w16.09 6-б., 14-абз.
«Қоллириң бошишип кәтмисун»
14 Уруш җәриянида Һарун билән Хур Мусаниң қоллирини тутуп турған. Бизму башқиларға яр-йөләк болуп, ярдәм беришкә күч чиқаралаймиз. Бизниң ярдимимизгә ким муһтаҗ болуши мүмкин? Мәсилән, яшанған вә саламәтлиги начар, аилиси тәрипидин қаршилиқларға дуч кәлгән, өзлирини ялғуз һис қиливатқан яки йеқин кишидин айрилған қериндашлар. Шундақла, бесимға дуч келиватқан яшларни илһамландурсақ болиду, чүнки уларни пат-пат «утуққа йетиш» үчүн алий билим елишқа, бай болушқа яки мәнсәпкә интилишкә дәвәт қилиду (Сал. 1-х. 3:1—3; 5:11, 14). Қериндашларға Ибадәт өйидә, вәз хизмитидә, телефон арқилиқ сөзләшкәндә яки башқа вәзийәтләрдә сәмимий қизиқишни көрситишниң мүмкинчилигини издәң.
it «Худа тәрипидин роһландурулған китаплар»/«Ибраний Язмилар», 2-абз.
«Худа тәрипидин роһландурулған китаплар»
Муса пәйғәмбәр язған язмиларниң Худа тәрипидин роһландурулғанлиғи вә униңда пак ибадәт үчүн Худадин кәлгән көрсәтмилири бар екәнлигигә һеч гуман йоқ. Муса Исраил хәлқиниң йолбашчиси болушни өзи қарар қилмиған. Дәсләптә у бу тапшуруқни орунлашни рәт қилған (Чқ 3:10, 11; 4:10—14). Мусани Йәһваниң Өзи таллиған вә униңға мөҗүзә қилишқа күч-қудрәт бәргән. Һәтта Мисирдики сеһирлик билән шуғуллинидиған каһинларға бу мөҗүзиләр Худадин екәнлигини етирап қилишқа тоғра кәлгән (Чқ 4:1—9; 8:16—19). Демәк, Муса өз ихтияри билән натиқ вә язғучи болмиған. У Худаға қулақ селип, муқәддәс роһниң йетәкчилигигә бойсунған. Муқәддәс роһ болса, уни сөзләшкә дәвәт қилип, кейин ейтқан сөзлирини йезишқа қозғиған. Шундақ қилип униң язған язмилири Муқәддәс китапниң бир бөлиги болған (Чқ 17:14).
24—30 август
ХУДА СӨЗИДИКИ ҒӘЗНӘ | ЧИҚИШ 19, 20
«Он әмир-пәрманниң сиз үчүн қандақ пайдиси бар?»
w89 15/11 6-б, 1-абз.
Он әмир-пәрманниң мәнаси
Дәсләпки төрт әмир-пәрман Йәһва Худаниң алдида атқуридиған вәзипилиримизгә мунасивәтлик. Биринчиси: Йәһва Худа мутләқ вапалиқни тәләп қилиду (Мәтта 4:10). Иккинчиси: Худаға ибадәт қилғанда бутларни қоллинишқа болмайду (Йоһанниң 1-хети 5:21). Үчинчиси: Биз Худаниң исмини һәрдайим һөрмәт билән ишлитишимиз керәк, Униң исмини лайиқсиз түрдә ишләтмәслигимиз лазим (Йоһан 17:26; Римлиқларға 10:13). Төртинчиси: Бизниң һаятимизда роһий ишлар биринчи орунда болуши керәк. Бу бизгә күндилик ишларни қоюп, «Дәм елиш күни» арам елип, бар диққитимизни роһий ишларға ағдурушқа пурсәт бериду (Ибранийларға 4:9, 10).
w89 15/11 6-б., 2, 3-абз.
Он әмир-пәрманниң мәнаси
Бәшинчиси: Балилар ата-анилириға бойсунса, аилә инақ болиду вә Йәһва Худаниң көп бәрикәтлиригә еришиду. «Бу вәдә билән берилгән биринчи әмир» әҗайип үмүт бериду. Бу пәқәт «саңа яхши болуши» үчүнла әмәс, шундақла «йәрдә узақ өмүр сүрүшиң» үчүнму муһим (Әфәсликләргә 6:1—3). Биз мошу рәзил дунияниң «ахирқи күнлиридә» яшаватимиз вә Худаға итаәтчан болған яшлар һечқачан өлмәй, мәңгү яшаш үмитигә егә (Тимотийға 2-хәт 3:1; Йоһан 11:26).
Адәмләргә болған меһир-муһәббәт бизни рәзил ишларни қилиштин сақлайду. Мәсилән, қатиллиқтин (алтинчиси), нека вапасизлиғидин (йәттинчиси), оғрилиқтин (сәккизинчиси) вә ялған гувалиқ бериштин (тоққузинчиси) (Йоһанниң 1-хети 3:10—12; Ибранийларға 13:4; Әфәсликләргә 4:28; Мәтта 5:37; Пәнд-нәсиһәтләр 6:16—19). Бизниң нийәтлиримиз һәққидә немә ейтишқа болиду? Онинчи әмир ачкөзлүкни мәнъий қилған. Йәһваниң бу тәливи нийәтлиримизниң таза болушниң муһимлиғини есимизгә салиду (Пәнд-нәсиһәтләр 21:2).
Роһий гөһәрләрни издәйли
it «Роһаний»/«Мәсиһий роһанийлиқ», 1, 2-абз.
Роһаний
Мәсиһий роһанийлиқ. Исраил хәлқи Йәһва Худа билән түзүлгән келишимни орунлиған болса, «роһанийлар падишалиғи вә муқәддәс хәлиқ» болатти (Чқ 19:6). Шундақ болсиму, Һарунниң роһанийлиғи вақитлиқ болған вә улуқ роһанийлиқниң көләңгиси болған (Иб 8:4, 5). Һарунниң роһанийлиғи Қанун келишими өз күчидин айрилип, йеңи келишим түзүлгичә моҗут болуши керәк еди (Иб 7:11—14; 8:6, 7, 13). Дәсләптә вәдә қилинған Худа Падишалиғида роһаний болуп хизмәт қилиш имканийити пәқәт Исраил хәлқидә болған. Кейин ят хәлиқләрдин чиққан адәмләрму шундақ шан-шәрәпкә еришти (Әлч 10:34, 35; 15:14; Рм 10:21).
Йәһудийларниң көпинчиси Әйса Мәсиһни қобул қилмиған. Шуңа һәқиқий роһанийлар Падишалиғини вә муқәддәс хәлиқни тәшкил қилиш үчүн Исраил хәлқидин адәмләрниң керәклик сани жиғилмиди (Рм 11:7, 20). Йәһва Худа садақәтмәнлигини сақлимиған Исраил хәлқи тоғрилиқ Ошия пәйғәмбәр арқилиқ алдин-ала мундақ дәп ейтқан: «Сәнму билимни чәткә қаққан екәнсән, Мәнму сени чәткә қақимәнки, сән Маңа йәнә һеч каһин болмайсән. Худайиңниң қанун-көрсәтмисини унтуғанлиғиң түпәйлидин, Мәнму сениң балилириңни унтуймән» (Һш 4:6). Әйсаму йәһудий диний рәһбәрлиригә мундақ дегән: «Шуңлашқа силәргә ейтимәнки, Худа Падишалиғи силәрдин тартивелинип, униң мевилирини әкелидиған хәлиққә берилиду» (Мт 21:43). Шундақ болсиму, Әйса йәрдә болған чағда Һарунниң роһанийлиғини етирап қилған. Мәсилән, махав кесилигә гириптар болған адәмләрни сақайтқандин кейин, уларға роһанийға көрүнүп, Мусаниң қануниға мас һәдийәни апиришни буйруған (Мт 8:4; Мк 1:44; Лқ 17:14).
w04 15/3 27-б. 1-абз.
Чиқиш китавидики пайдилиқ ой-пикирләр
20:5: Йәһва Худаниң «атиларниң гунайи үчүн» оғуллирини җазалаймән дегән сөзлири немини билдүриду? Адәм чоң болғансири иш-һәрикәтлири вә нийәтлири үчүн өзи җавап бериду. Бирақ Исраил хәлқи бутпәрәсликкә петип кәткәндә, буниң ақивети келәрки бирнәччә әвлатқиму тәсир қилған. Хәлиқниң диний җинайәтлири түпәйлидин, һәтта садиқ исраилларғиму, әйипсиз болуп қелиш қийин болған.
31-август—6-сентябрь
ХУДА СӨЗИДИКИ ҒӘЗНӘ | ЧИҚИШ 21, 22
«Йәһваниң һаятқа болған нуқтәий нәзәрини әкс әттүрүң»
it «Уруп-соқуш», 2-абз.
Уруп-соқуш
Әгәр қул итаәтсиз яки исиянчи болса, қул егисиниң уни таяқ билән уруш һоқуқи болған. Бирақ уруп-соққанда қул өлүп қалса, қул егиси җазалиниши керәк еди. Амма қул уруп-соқулғандин кейин бир яки икки күн яшиса, бу қулниң егиси уни әтәй өлтүрмигәнлигини испатлатти. Қул өз егисиниң «пули» болуп һесапланғанлиқтин, егисиниң уни җазалаш һоқуқи болған. Әлвәттә, һечким өзигә мәнсүп болған мал-мүлкидин, шу җүмлидин қулидин айрилишни халиматти, чүнки бу униңға маддий тәрәптин зиян кәлтүрәтти. Шундақла әгәр қул бир күн яки униңдин көпирәк вақиттин кейин өлүп кәтсә, өлүминиң сәвәви ениқ әмәс еди. Шуңа қул уруштин кейин йәнә бир-икки күн яшиған болса, униң егиси җазаға һөкүм қилинматти (Чқ 21:20, 21).
Өмүрни Худа қәдирлигәндәк қәдирләмсиз?
16 Худаниң нәзәридә һәтта туғулмиған балиниң һаятиму қәдирликтур. Әгәр қедимий Исраилда кимду-бирси һамилдар аялға зиян йәткүзүп, нәтиҗидә йә аял, йә униң балиси өлүп кәтсә, Худа әйиплик адәмни қатил дәп һесаплатти вә у «җан орниға җан бериши» керәк еди (Чиқиш 21:22, 23ни оқуң). Һәр жили сан-санақсиз бегуна балиларниң қәстән қилинған бала чүшүрүшләрниң ақиветидә өлүватқанлиғини көргәндә, Йәһваниң немә һис қилидиғанлиғини тәсәввур қилип көрүң. Бу балиларниң көпинчиси артуқчә тәшвиштин хали болуш вә әхлақсиз һаят кәчүрүш истигиниң қурбини болуп кәткән.
w10 15/4 29-б., 4-абз.
Тәврат қанунидики бехәтәрликкә мунасивәтлик тәләпләр
Тәврат қануни бойичә, өй җаниварлири бирсигә зиян кәлтүргәнлиги үчүнму җаза болған. Әгәр бир буқа бирсини үсүп өлтүрсә, буқа йәнә башқа адәмләргә зиян кәлтүрмәслиги үчүн егиси уни чалма-кесәк қилиши керәк еди. Бу буқиниң гөшини йейишкә яки сетишқа болматти, шуңа униң егиси маддий тәрәптин зиян тартатти. Амма егиси бирсини өлтүрүвәткән буқиға қаримиса немә болған? Шу буқа кейинирәк йәнә бир кишини өлтүрүп қойған болса, буқиниму, униң егисиму өлүм җазасиға кесилиши керәк еди. Бу қанун өй җаниварлириға бепәрва қариғанларға агаһландуруш болған (Чиқ. 21:28, 29).
Роһий гөһәрләрни издәйли
w10 15/1 4-б., 4, 5-абз.
Өзүмни Йәһваға беғишлишим керәкму?
4 Һаятни Йәһва Худаға беғишлаш — бәк муһим қарар. Бу қуруқла мәҗбурийәт әмәс. Өзүмизни Худаға беғишлашниң қандақ пайдиси бар? Буни чүшиниш үчүн адәмләрниң мунасивитидә мәҗбурийәтниң қандақ пайда елип келидиғанлиғини көрүп чиқайли. Мәсилән, достлуқни сақлаш үчүн, биз қандақту бир вәзипини орунлашқа тәйяр болушимиз керәк. Биз достумизға ғәмхорлуқ қилишимиз лазим. Муқәддәс китапта тилға елинған достлуқниң әң яхши үлгиси — Давут билән Йонатанниң достлуғи. Улар һәтта бир-бири билән достлишиш келишимини түзгән (Самуилниң 1-язмиси 17:57; 18:1, 3ни оқуң). Гәрчә шундақ достлуқ пат-пат учрашмисиму, достлар бир-бириниң алдида җавапкарлиқни һис қилса, уларниң достлуғи гүлләп-яшнайду (Пәнд н. 17:17; 18:24).
5 Тәврат қанунида өз үстигә җавапкарлиқ елиш пайда әкелидиған башқиму мунасивәт тәсвирләнгән. Әгәр қул ғоҗайиниға мәнсуп болуп, һимайә астида болушни халиса, ғоҗайини билән бузушқа болмайдиған келишим түзәтти. Тәврат қанунида мундақ дәп йезилған: «Лекин әгәр қул өзи: “Мән егәмни, аялим билән пәрзәнтлиримни яхши көримән вә азатлиққа чиққим кәлмәйду” десә, у чағда егиси уни һәқиқий Худаниң алдиға елип берип, ишик яки ян яғичиниң йенида турғузуп, қулиғини бегиз билән тәшсун. Шундақ қилип, у егисиниң пүткүл һаят қули болуп қалиду» (Чиқ. 21:5, 6).
it «Мүңгүз»/«Қурбангаһниң мүңгүзи», 4-абз.
Мүңгүз
Чиқиш 21:14тики сөзләр һәтта роһаний әтәй қатиллиқ қилса, у җазаға тартилиши керәклигини яки киши өлтүргән адәм қурбангаһниң мүңгүзини тутувалсиму, адаләтлик җазадин қутулалмайдиғанлиғини билдүргән (П1я 2:28—34ни селиштуруң).