«Һаятимиз вә хизмитимиз. Иш дәптири» үчүн мәлумат мәнбәлири
5—11 октябрь
ХУДА СӨЗИДИКИ ҒӘЗНӘ | ЧИҚИШ 31, 32
«Бутпәрәсликтин қечиңлар»
w09 15/5 11-б., 11-абз.
Пишип-йетилишкә интиләйли, Йәһваниң күни йеқинлашти
11 Муқәддәс китаптин биливалған нәрсиләрни әмәлийәттә ишлитиш, болупму қийин вәзийәтләрдә асан болмаслиғи мүмкин. Мәсилән, Йәһва Худа Исраил хәлқини Мисир қуллуғидин азат қилғандин көп өтмәй, улар «Муса билән урушуп», қайта-қайта «Йәһвани синиған». Немә үчүн? Суниң йетишмәслиги сәвәвидин (Чиқ. 17:1—4). Исраиллар Худа билән келишим түзүп «Йәһваниң ейтқанлириниң барлиғини орунлаймиз» дәп вәдә қилғандин кейин икки ай өтмәйла, улар бутпәрәсликкә бағлиқ Худаниң қанунини бузған (Чиқ. 24:3, 12—18; 32:1, 2, 7—9). Улар немә үчүн шундақ қилған? Бәлким, Муса пәйғәмбәр Худадин қанунларни елиш үчүн Хореб теғида хелә вақит болғанлиқтин, улар қорқушқа башлиғанду? Яки болмиса, Исраил хәлқи амаликләр уларға қайтидин һуҗум қилип, Мусаниң көтирилгән қолисиз улар мәғлуп болиду дәп қорққан болуши мүмкин (Чиқ. 17:8—16). Бәлким, шундақ болғанду. Мәйли қандақ болмисун, исраиллар «бойсунушни халимай, уни рәт қилған» (Әлч. 7:39—41). Әлчи Паул етиқатдашларни Исраил хәлқи Вәдә қилинған зиминға киргән чағда көрсәткән итаәтсизлик үлгисигә әгәшмәслик үчүн қолдин кәлгининиң һәммисини қилишқа үндигән (Ибр. 4:3, 11).
w12 15/10 25-б., 12-абз.
Худаға итаәт қилип, Униң вәдилири әмәлгә ашқанлиғини көрүң
12 Йәһва Худа Қанун келишимидики вәдиләрни бирдин әмәлгә ашурушқа башлиған. У Муқәддәс чедирни ясашқа вә роһанийларниң хизмитини уюштурушқа буйруқ бәргән. Буниң арқилиқ намукәммәл инсанлар Униңға йеқинлишиш пурситигә егә болалиған. Исраиллар болса, өзиниң Худаға болған беғишлиниши тоғрилиқ дәрру унтуп, Исраилниң муқәддәс Худаси Йәһваниң жүригини хапа қилған (Зәб. 78:41). Мәсилән, Худа Синай теғида Муса пәйғәмбәргә Өз әмирлирини бәргәндә, исраиллар сәвир-тақәтсизлик көрситип, Худаға болған ишәнчини йоқатқан вә Муса уларни ташлап кәткән дәп ойлиған еди. Шу сәвәптин, улар өзлири үчүн алтун мозайни ясап: «Исраил, сени Мисир жутидин чиқарған Худа мана»,— дейишкән (Чиқ. 32:1, 4). Кейин улар «Йәһваға беғишланған мәйрәм» өткүзүп, өзлири ясиған бутқа сәҗдә қилған. Буни көргәндә, Йәһва Худа Мусаға: «Мән уларға буйруған йолдин қанчилик чапсан улар чәтнәп кәтти!»— дәп ейтқан (Чиқ. 32:5, 6, 8). Әпсуски, шу вақиттин башлап, Исраил хәлқи қайта-қайта Худаға бәргән вәдилирини бузған еди (Сан. 30:2).
«Ким Йәһваниң тәрипидә?»
14 Исраиллиқлар бутларға сәҗдә қилишниң натоғра екәнлигини билгән (Чиқиш 20:3—5). Амма улар тезла алтун мозайға сәҗдә қилип кәткән! Улар Йәһваниң қанунлириға бойсунмиғандиму, өзлирини Йәһва тәрәптә туруватимиз дәп алдиған. Һарун мозайға сәҗдә қилишни Йәһваға беғишланған мәйрәм дәп атиған. Шу чағда Йәһва немә иш қилған? У Мусаға хәлиқ «жиркиничлик иш қилди» вә «уларға буйриған йолдин қанчилик чапсан улар чәтнәп кәткән» дегән. Йәһва шунчилик қаттиқ ғәзәпләнгәнки, һәтта У пүткүл хәлиқни йоқ қилишни ойлиған (Чиқиш 32:5—10).
Роһий гөһәрләрни издәйли
Ишләшниң вә дәм елишниң вақит-саати бар
4 Йәһва Худа билән Әйса Мәсиһниң көп әҗир-меһнәт қилиши дәм елишниң һаҗити йоқ дегәнни билдүрәмду? Әлвәттә, яқ. Йәһва Худа һечқачан һеримайду, шуңа У дәм елишқа муһтаҗ әмәс. Бирақ Муқәддәс китапта Йәһва асман билән йәрни яратқандин кейин «ишини тохтитип, дәм елишқа башлиди» дәп йезилған (Чиқ. 31:17). Бу дегинимиз, Йәһва яритишни тохтитип, яратқанлиридин һузурланған. Гәрчә Әйса йәрдә яшиғанда көп әмгәк қилсиму, у дәм елиш вә достлири билән һәмдәстихан болуш үчүн вақит чиқарған (Мәт. 14:13; Луқа 7:34).
w88 1/2 21-б.
Оқурмәнләрниң соаллири
Кишиниң исми «һаятлиқ дәптиригә» йезилған болсиму, бу униң мәңгү яшайдиғанлиғиға капаләт бәрмәйду. Чүнки Худаниң бирәр адәмни әсләшкә лайиқ дәп һесаплиши униң пешәнисигә йезилмиған вә кейин шу адәм налайиқ болуп қелиши мүмкин. Муса пәйғәмбәр Йәһва Худаға Исраил хәлқи тоғрилиқ мундақ дегән: «Уларниң гунайини әпу қилаламсән? Болмиса, өтүнүмән, мениму Сән язған китавиңдин өчүрүвәткин». Худа униңға җававән: «Мән Өз китавимдин Маңа қарши гуна қилғанни өчүрүмән»,— дегән (Чиқиш 32:32, 33). Һә, Худа бирсини Өз һаятлиқ китавиға язған болсиму, кейин шу адәм Худаға итаәтсизлик қилиши яки ишәнчини йоқитиши мүмкин. Шундақ қилған болса, Худа шу кишиниң исмини «һаятлиқ китавидин» өчүрәтти (Вәһий 3:5).
12—18 октябрь
ХУДА СӨЗИДИКИ ҒӘЗНӘ | ЧИҚИШ 33, 34
«Йәһваниң әҗайип есил пәзиләтлири»
it «Исим»/«Худаниң исмини билиш немини билдүриду?», 1-абз.
Исим
Мәвҗудатлар Худаниң бар екәнлигини испатлисиму, лекин улар Худаниң исмини ашкарә қилмайду (Зб 19:1; Рм 1:20). Худани һәқиқәтән билиш үчүн пәқәт Униң исминила билиш йетәрлик әмәс (Т2я 6:33). Худани билиш үчүн биз Униң қандақ Шәхс екәнлигини вә Униң Сөзи Муқәддәс китапта йезилған нийити, иш-һәрикәтлири вә хисләтлирини яхши билишимиз керәк (П1я 8:41—43; 9:3, 7; Нәһ 9:10ни селиштуруң). Буни биз Муса пәйғәмбәрниң мисалидин көрәләймиз. Йәһва униңға: «Мән сени исмиң билән тонуймән»,— дәп ейтқан. Демәк, уларниң арисида бәк йеқин мунасивәт болған (Чқ 33:12). Муса пәйғәмбәр Йәһва Худаниң шан-шәривини көрүш имтиязиға еришип, Йәһваниң Өз исмини җакалиғанлиғини аңлиған (Чқ 34:5). Йәһва Худа Өз исмини тәкрарлапла қоймай, Өзиниң хисләтлири вә иш-һәрикәтлири тоғрилиқ мундақ дегән: «Йәһва, Йәһва — рәһимлик һәм һиммәтлик Худа, ғәзәплинишкә алдиримайдиған һәм сөйгү-меһрибанлиққа вә һәқиқәткә толған, сөйгү-меһрибанлиғини миңларға сақлайдиған, қанунсизлиқни, қилмишни вә гунани кәчүридиған, лекин һәргиз җазадин қутулдурмайдиған. Атиларниң гунайи үчүн У балилири билән нәврилирини үчинчи һәм төртинчи әвлатқичә җазалайду» (Чқ 34:6, 7). Буниңдин башқа, Муса ейтқан нахшида мундақ сөзләр бар: «Йәһваниң исмини җакалаймән». Бу сөзләрдин Йәһва Худаниң Исраил хәлқигә қандақ муамилә қилғанлиғи көрүниду (Қ.ш 32:3—44).
w09 1/5 18-б., 3—5 абз.
Йәһва Өзи һәққидә немини ашкарә қилған?
Әң бешида Йәһва Худа Өзиниң «рәһимлик һәм һиммәтлик Худа» екәнлигини ейтқан (6-айәт). Бир тәтқиқатчиниң ейтишичә, «рәһимлик» дәп тәрҗимә қилинған ибраний сөз «атиниң балилириға көрситидиған чоңқур меһир-шәпқәтни» билдүриду. «Һиммәтлик» дәп тәрҗимә қилинған сөз «бирнемигә муһтаҗ болған кишигә чин жүрәктин берилгән ярдәмни» билдүридиған пеил билән зич бағлиқ. Демәк, Йәһва Худа бизниң Өз хизмәтчилиригә көйүмчан атидәк ғәмхорлуқ қилидиғанлиғини билишимизни халайду. Йәһва Өз хизмәтчилирини бәк яхши көриду вә уларниң еһтияҗлири һәққидә ғәм қилиду (Зәбур 103:8, 13).
Кейин Йәһва Өзиниң «ғәзәплинишкә алдиримайдиған» екәнлигиниму ейтқан (6-айәт). У йәрдики хизмәтчилиригә аччиқлинишқа алдиримайду. Әксинчә, У уларға сәвир-тақәт көрситип, камчилиқлириға бәк диққәт қилмай, уларниң өзгиришигә вақит бериду (Петрусниң 2-хети 3:9).
Андин Худа сөзини давамлаштуруп, Өзиниң «сөйгү-меһрибанлиққа вә һәқиқәткә толғанлиғини» ейтқан (6-айәт). Худаниң сөйгү-меһрибанлиғи яки меһир-шәпқити — Уни Өз хәлқи билән үзүлмәйдиған риштә билән бағлайдиған қиммәтбаһа хисләт (Қанун шәрһи 7:9). Буниңдин башқа, Йәһва Худа — һәқиқәтниң мәнбәси. Уни алдаш мүмкин әмәс вә У Өзи һечкимни алдимайду. У һәқиқәтниң Худаси болғачқа, биз Униңға пүтүнләй ишинәләймиз. Униң һәммә вәдилири кәлгүсидә әмәлгә ашидиғанлиғиға ишәнчимиз камил (Зәбур 31:5).
w09 1/5 18-б., 6-абз.
Йәһва Өзи һәққидә немини ашкарә қилған?
Кейин Йәһва Өзи һәққидә йәнә бир муһим һәқиқәтни ейтип бәргән: У «қилмишни вә гунани кәчүрүдиған» Худа (7-айәт). У товва қилған гунакарларни кәчүрүшкә тәйяр (Зәбур 86:5). Лекин Йәһва Худа һечқачан гунаға көз жуммайду вә «һәргиз җазадин қутулдурмайду» (7-айәт). Муқәддәс вә адил Худа әтәй гуна қилған адәмни һечқачан җазасиз қалдурмайду. Әтиму-кәчму, шу адәм гунасиниң аччиқ ақиветини көриду.
Роһий гөһәрләрни издәйли
w04 15/3 27-б., 5-абз.
Чиқиш китавидики пайдилиқ ой-пикирләр
33:11, 20: Йәһва Худа Муса билән қайси мәнада үзму үз сөзләшкән? Бу сөз-ибарә яхши мунасивәттә болған икки тәрәпниң сөзлишишини билдүриду. Муса пәйғәмбәр Худаниң вәкили билән сөзләшкән вә униң арқилиқ Йәһваниң еғизчә берилгән көрсәтмилирини алған. Лекин Муса Йәһвани көрмигән, чүнки «һечбир адәм [Уни] көрүп, тирик қалмайду». Әмәлийәттә, Йәһва Худа Муса билән удул сөзләшмигән. Галатилиқларға 3:19да йезилғандәк, қанун Муса пәйғәмбәргә «пәриштиләр арқилиқ васитичиниң қоли билән тапшурулған».
w98 1/9 20-б., 5-абз.
Муһим нәрсиләр һаятиңизда биринчи орунда болсун!
Йәһваға хизмәт қилған исраиллар вә ят хәлиқтин чиққан кишиләрниң һәммисидин жилиға үч қетим Йәһваниң алдиға келиш тәләп қилинған. Нурғун аилә башчилири бу өз аяллири билән балилириға қанчилик көп пайда әкелидиғанлиғини чүшинип, уларниму өзлири билән биллә алған. Лекин улар өйидә болмиғанда, өйлири билән етизлирини дүшмәнләрдин ким қоғдатти? Йәһва Худа мундақ вәдә бәргән: «Йәһваниң йүзини көрүшкә жилиға үч қетим барғиниңда, һечким йериңға көз қирини салмайду» (Чиқиш 34:24). Әгәр исраиллиқ үчүн әң муһими роһий ишлар болса, у өз мал-мүлкидин айрилматти. Буниңға ишиниш үчүн униңға күчлүк етиқат керәк болған. Йәһва Худа Өз сөзидә турғанму? Әлвәттә!
19—25 октябрь
ХУДА СӨЗИДИКИ ҒӘЗНӘ | ЧИҚИШ 35, 36
«Биз Йәһваниң ишини атқурушқа тәйяр»
w14 15/12 4-б., 4-абз.
Йәһва Униңға хизмәт қилишқа тәйяр болғанларни мол бәрикәтләйду
Йәһва Худаниң жүригини мал-мүлүк яки соғилар әмәс, бәлки пак ибадәтни қоллимақчи болғанларниң тәйярлиқ роһи хошал қилған. Улар чин жүрәктин өз вақти вә күчини қурбан қилишқа тәйяр болған. Муқәддәс китапта: «Жүриги үндигән барлиқ дана аяллар өшкә жуңини егиришти»,— дәп ейтилған. Буниңдин башқа, Йәһва Худа Весилиилға «даналиқ, чүшәнчә, билимләр һәм һәрқандақ ишта маһирлиқ болуши үчүн» муқәддәс роһини бәргән. Худа Весилиил билән Аголиавқа өзлиригә тапшурулған барлиқ ишларни атқуруш үчүн керәклик болған маһирлиқни бәргән (Чиқ. 35:25, 26, 30—35).
w11 15/12 19-б., 6-абз.
Муқәддәс роһ йетәклигән Худаниң қедимки садиқ хизмәтчилири
6 Муса пәйғәмбәрниң замандиши Весилиилниң мисалидин муқәддәс роһ адәмгә қандақ тәсир қилалайдиғанлиғи тоғрилиқ көп нәрсә биләләймиз (Чиқиш 35:30—35ни оқуң). Весилиил Муқәддәс чедирдики һәммә буюмларни ясашқа җавапкар болған. Бу наһайити қийин ишни қилиштин авал униң шундақ қәбилийити болғанму? Бәлким, болғанду. Бирақ униң әң ахирқи қилған иши Мисирда хиш қуюш болған болуши еһтимал (Чиқ. 1:13, 14). Весилиил бу мурәккәп ишни қандақ орунлиған? «Униңда даналиқ, чүшәнчә, билимләр һәм һәрқандақ ишта маһирлиқ болуши үчүн, Худа уни Өз роһи билән толтурди». Тәбиий қәбилийәтлири муқәддәс роһниң тәсири арқилиқ күчәйгән. Аголиав тоғрилиқму шундақ ейтишқа болиду. Весилиил билән Аголиав өз ишида маһир устилардин болған. Чүнки улар бу ишни атқурупла қоймай, башқиларниму шуниңға үгәткән. Худа уларға башқиларни үгитиш қабилийитини бәргән.
w11 15/12 19-б., 7-абз.
Муқәддәс роһ йетәклигән Худаниң қедимки садиқ хизмәтчилири
7 Весилиил билән Аголиавни муқәддәс роһ йетәклигәнлигиниң йәнә бир испати — улар ясиған буюмлар узақ вақит давамида ишлитилгәнлиги. Бу буюмлар тәхминән 500 жилдин кейинму ишлитилгән (Тар. 2-яз. 1:2—6). Бүгүнки күндә адәмләр бир нәрсини ишләп чиқарғанда, шу буюмларда өз исимини қалдурушқа тиришиду. Бирақ Весилиил билән Аголиав ундақ қилмиған. Улар һәммә шан-шәрәпни Йәһва Худаға кәлтүргән (Чиқ. 36:1, 2).
Роһий гөһәрләрни издәйли
w05 15/5 23-б., 14-абз.
Йәһва Худаниң йоллирини тонуп-билиң
14 Роһий нәрсиләрни биринчи орунға қоюң. Исраиллар диққитини роһий нәрсиләрдин турмушниң ғәм-әндишилири бурушиға йол бәрмәслиги керәк еди. Улар пәқәт күндилик турмушниң ишлири билән бәнт болмаслиғи керәк еди. Йәһва Худа исраилларға һәр һәптә муқәддәс дәп бәлгүләнгән бир күнни Униңға ибадәт қилиш үчүн аҗритишни буйриған (Чиқиш 35:1—3; Санлар 15:32—36). Шундақла улар һәр жили муқәддәс жиғилишлар үчүнму вақит чиқириши керәк еди (Ләвийләр 23:4—44). Шундақ қилип, улар Йәһваниң қудрәтлик ишлири тоғрисида мулаһизә қилиш, Униң йоллирини әсләш вә Униң һәммә яхшилиқлири үчүн миннәтдарлиқ билдүрәлигән. Улар Йәһваға беғишланғанлиғини көрситип, Худадин техиму көп әйминиләтти, Униңға болған меһир-муһәббитини ашуралатти вә Униң қанунлири бойичә яшалатти (Қанун шәрһи 10:12, 13). Бу принциплар бүгүнки күндиму Йәһваниң хизмәтчилиригә көп пайда елип келиду (Ибранийларға 10:24, 25).
w00 1/11 29-б., 2-абз.
Мәртлик көп хошаллиққа ериштүриду
Шу чағда исраиллар қандақ һис-туйғуда болғанлиғини тәсәввур қилип көрүң. Исраилларниң бирнәччә әвлади қуллуқниң азавини чәккән. Һазир болса, вәзийити өзгирип, улар азатлиққа чиққан вә маддий тәрәптин гүлләп-яшниған. Исраил хәлқи мал-мүлкиниң бир қисмидин айрилишқа келишәмду? Бәлким, улар шу байлиққа тәр төкүп ериштуқ вә униңға һоқуқимиз бар дәп ойлиған. Бирақ исраилларни Йәһва Худаға ибадәт қилиш үчүн ианә қилишқа дәвәт қилғанда, улар ойланмастин хошаллиқ билән ианә бәргән. Хәлиқ маддий нәрсиләргә Йәһваниң ярдими билән еришкәнлигини унтумиған. Шу сәвәптин, исраиллар күмүч, алтун вә мал-җаниварлирини мәртлик билән бәргән. Уларни шундақ қилишқа «қәлби үндигән» вә улар «халисанә ианә әкәлгән». Исраилларни муқәддәс роһ дәвәт қилған. Бу һәқиқәтән Йәһваға чин жүрәктин берилгән ианә болған (Чиқиш 25:1—9; 35:4—9, 20—29; 36:3—7).
26-октябрь—1-ноябрь
ХУДА СӨЗИДИКИ ҒӘЗНӘ | ЧИҚИШ 37, 38
«Муқәддәс чедирдики қурбангаһлар вә уларниң пак ибадәттики роли»
it «Қурбангаһ»/«Хушпурақ исриқ көйдүридиған қурбангаһ»
Қурбангаһ
Хушпурақ исриқ көйдүридиған қурбангаһ. «Алтун қурбангаһ» [Чқ 39:38] дәпму аталған хушпурақ исриқ көйдүридиған қурбангаһ акация яғичидин ясалған еди. Униң қапқиси вә ян тәрәплири алтун билән қапланған еди. Қурбангаһниң үстүнки тәрипи алтун билән нәқишләнгән еди. Қурбангаһниң төрт бүҗгиги болған. Униң узунлуғи 44,5 см, кәңлиги 44,5 см болған. Униң егизлиги 89 см болуп, төрт булуңидин мүңгүзләр чиқип туратти. Пәвәзниң астида қурбангаһниң икки тәрипидә уни йөткәш үчүн хадиларни киргүзүдиған икки алтун һалқа яки чәмбәр болған еди. Бу икки хада яки чәңзә акация яғичидин ясилип, алтун билән қапланған еди (Чқ 30:1—5; 37:25—28). Әтигәндә вә кәчтә күнигә икки қетим бу қурбангаһта хушпурақ исриқ көйдүрүлгән (Чқ 30:7—9, 34—38). Хушпурақлиқ исриқни көйдүридиған қурбангаһ тоғрилиқ йезилғанда, һәр вақит чоғдан тилға елиниду. Бәлким, шу чоғдан қурбангаһта исриқни көйдүргәндә ишлитилгән (Лв 16:12, 13; Иб 9:4; Вһ 8:5; Т2я 26:16, 19ни селиштуруң). Хушпурақ исриқ көйдүридиған қурбангаһ келишим сандуғиниң алдида туратти. Чүнки у Әң муқәддәс җайни бөлүп туридиған пәрдиниң алдида җайлашқан еди (Чқ 30:1, 6; 40:5, 26, 27).
it «Хушпурақлиқ исриқ», 2-абз.
Чөл-баявандики Муқәддәс чедирда муқәддәс исриқ Исраил хәлқи ианә қилған қиммәтбаһа нәрсиләрдин ясалған еди (Чқ 25:1, 2, 6; 35:4, 5, 8, 27—29). Бу хушпурақ исриқ асасий төрт қисмидин тәркип тапқан. Йәһва Мусаға мундақ дегән: «Булардин исриқни тәйярлиғин, йәни тузланған, таза, муқәддәс хушпурақлиқ арилашмини. Бу майлар тәйярлиғучиниң иши. Униң бир қисмини ушшақ угитип, Мән саңа намайән болидиған жиғин чедиридики Шаһадәтнаминиң алдиға қойғин. У силәр үчүн улуқ муқәддәслик болуши лазим». Исриқниң муқәддәслигини вә алаһидилигини тәстиқләш үчүн Йәһва Худа мундақ дегән: «Кимду-ким пуриғи билән бәһрилиниш үчүн, униңға охшаш исриқни ясиса, у киши өз хәлқидин йоқитилиду» (Чқ 30:34—38; 37:29).
it «Қурбангаһ»/«Муқәддәс чедирниң қурбангаһи», 1-абз.
Қурбангаһ
Муқәддәс чедирниң қурбангаһи. Муқәддәс чедир селиниватқан чағда Йәһва Худа икки қурбангаһ қандақ ясилиши керәклигини ейтқан. Бу қурбангаһ мис қурбангаһи дәпму аталған (Чқ 39:39). У акация яғичидин ясалған вә униң түвиму, қапқисиму болмиған. Қурбангаһ төрт булуңлуқ болуп, узунлиғи 2,2 метр, кәңлиги 2,2 метр болған. Униң егизлиги болса 1,3 метр болуп, униң төрт булуңида мөңгүзләр чиқип туратти. Қурбангаһ һәммә тәрәптин мис билән қапланған еди. Қурбангаһниң пәвәзи астида мис тор болған. Қурбангаһниң төрт булуңида мистин ясалған төрт һалқа болған. Бәлким, қурбангаһни көтириш үчүн дәл мошу һалқиларға акация яғичидин ясалған мис билән қапланған хадилар киргүзүлгән. Қурбангаһниң икки тәрипидә төшүк кесилип, уларға тәкши тор қистурулған вә торниң икки тәрипидә һалқилар болған. Буниңға бағлиқ алимларниң пикри һәр түрлүк. Бәзи тәтқиқатчиларниң пикричә, хадилар киргүзилидиған һалқилар қурбангаһниң сиртидиму вә ичидиму болған. Шундақла мистин от үчүн қачилар, арилар, күлданлар вә лахшигирләр ясалған еди (Чқ 27:1—8; 38:1—7, 30; Сн 4:14).
Роһий гөһәрләрни издәйли
it «Акация», 3-абз.
Акация
Акацияниң кәң йейилған шахлири узун тикәнлик болиду. Бу дәрәқниң шахлири адәттә йенидики дәрәқниң шахлири билән чирмишип, чатқаллиқ һасил болиду. Шуңа Муқәддәс китапта акация дегән сөзни ишләткәндә, ибранийчә «шиттим» дегән бу сөз дайим көплүк түрдә ишлитилиду. Акацияниң егизлиги 6—8 метрғичә йетиду. Амма униң ташқи көрүнүши чатқаллиққа охшайду. Бу дәрәқниң йопурмақлири юмшақ вә пәйлик. Йеқимлиқ хушпурақ вә сериқ чечәкләр билән пүркәлгән болуп, мевилири болса почаққа охшаш болиду. Жирик қара ковзуғи һашарәтләр зиян кәлтүрәлмәйдиған қаттиқ яғачни қаплайду. Бу дәрәқниң шундақ алаһидиликлири болғанлиқтин вә чөлдә өскәнликтин Муқәддәс чедир вә униң җабдуқлирини ясаш үчүн әң яхши материал болған. Акация дәриғидин келишим сандуғи (Чқ 25:10; 37:1), тәғдим нанлар туридиған үстәл (Чқ 25:23; 37:10), қурбангаһлар (Чқ 27:1; 37:25; 38:1), уларни тошуйдиған хадилар (Чқ 25:13, 28; 27:6; 30:5; 37:4, 15, 28; 38:6), пәрдә үчүн түврүкләр (Чқ 26:32, 37; 36:36), рамилар вә (Чқ 26:15; 36:20) чәңзиләр ясалған еди (Чқ 26:26; 36:31).
w15 1/4 15-б., 4-абз.
Сиз биләмсиз?
Қедимий замандики әйнәкләр бүгүнки күндики әйнәкләргә охшимиған. Адәттә уларни пақирайдиған металлардин ясиған. Адәттә әйнәкләрни ясашта мис, күмүч, алтун, вә күмүч арилаш алтун ишлитилгән. Муқәддәс китапта әйнәк исраилларниң ибадәт қилиш мәркизи болған Муқәддәс чедирни қуруш тоғрилиқ йезилғанда, биринчи қетим тилға елинған. Исраиллиқ аял кишиләр муқәддәс мис дас вә униң астиға қойғучниң ясилиниши үчүн әйнәкләрни ианә қилған (Чиқиш 38:8). Еһтимал, буниң үчүн уларни авал еритиш керәк болған еди.