Ибраһим пәйғәмбәр дегән ким?

Дуниявий динларға чоңқур тәсир қилған адәмләр көп әмәс. Уларниң бири — Ибраһимa пәйғәмбәр. У йәһудий, ислам вә христиан дин тәрәпдарлириниң чоңқур һөрмитигә сазавәр болған. Бир китапта Ибраһим пәйғәмбәрни «етиқатниң алий үлгиси» дәп атиған. Муқәддәс китапта болса у тоғрилиқ: «Иман билән яшиған барлиқ кишиләрниң атиси»,— дейилгән (Римлиқларға 4:11, ЙД).

Ибраһим пәйғәмбәр немә үчүн көпчиликниң иззәт-һөрмитигә муйәссәр болған? Буниң бир сәвәви — Ибраһим Худаниң дости дәп аталған вә Муқәддәс китапта шу тоғрисида үч қетим йезилған (Тарихнамә 2-язма 20:7; Йәшая 41:8; Яқуп 2:23).

Шундақ болсиму, Ибраһим бизгә охшаш аддий бир адәм болған. Уму көплигән қийинчилиқларға дуч келип, уларни бәрдашлиқ билән йәңгән. Ибраһим пәйғәмбәр қийинчилиқларни қандақ йәңгәнлигини билишни халамсиз? Бу мәшһур инсан тоғрилиқ Муқәддәс китапта немә йезилғанлиғини көрүп бақайли.

Униң дунияға келиши вә һаяти

Ибраһим м.и. 2018-жили Ур шәһиридә дунияға кәлгән (Яритилиш 11:27—31). Ур чоң вә гүлләнгән шәһәр болуп, у йәрдә бутпәрәслик кәң тарқалған еди. Ибраһимниң атиси Тәраһму һәрхил бутларға сәҗдә қилған болуши мүмкин (Йәшуа 24:2). Лекин Ибраһим җансиз илаһларға сәҗдә қилмай, пәқәт һәқиқий Худа — Йәһвағаb ибадәт қилишни қарар қилған.

Ибраһим немә үчүн шундақ қарар қилған? У туғулғанда Нуһниң оғли Сам техи һаят болуп, у йәнә 150 жил яшиған еди. Әгәр Ибраһим шу вақиттин пайдилинип, яшанған бовиси билән қоюқ арилашса, бу униңға яхши тәсир қилған болуши керәк. Бәлким, Сам Ибраһимға топан сүйидин қандақ аман қалғанлиғи тоғрилиқ ейтип бәргәнду. Шундақла Сам Ибраһимға өзини вә аилисини сақлап қалған Йәһва Худаға ибадәт қилишниң муһимлиғини чүшәндүргән болуши мүмкин.

Ибраһим һәқиқий Худани башқа йоллар билән билгән болуши мүмкин. Қандақ болушидин қәтъийнәзәр, у үгәнгәнлирини чин жүригидин қобул қилған. Адәмләрниң қәлбини синайдиған Худа Ибраһимға нәзәр салғанда, униң яхши бир хислитини байқиған вә униңға техиму яхши адәм болушқа ярдәм бәргән еди (Пәнд-нәсиһәтләр 17:3; Тарихнамә 2-язма 16:9).

Униң һаят йоли

Ибраһимниң һаят йоли оңай болмисиму, у қизиқарлиқ вә мәналиқ һаят кәчүргән. У бешидин өткүзгән бирнәччә вақиәләрни көрүп бақайли.

▪ Йәһва Худа Ибраһимға киндик қени төкүлгән Ур шәһирини ташлап, жирақ бир зәминға йол тутушқа көрсәтмә бәргән. Ибраһим билән Сарә нәгә вә немә үчүн кетиватқанлиғини чүшәнмисиму, Худаға бойсунған. Улар Қанан зәминидә чедир тикип, һаятиниң ахирғичә чәт әллик болуп яшиған (Әлчиләр 7:2, 3; Ибранийларға 11:8, 9, 13).

▪ Ибраһим билән Сарә техи пәрзәнт сөймисиму, Йәһва Худа униңдин улуқ бир хәлиқ чиқидиғанлиғини вәдә қилған. Йәнә Йәһва у арқилиқ йәр йүзидики барлиқ аилиләргә бәрикәт беридиғанлиғини ейтқан (Яритилиш 11:30; 12:1—3). Вақит өтүп, Йәһва бу вәдисини йәнә қайтилиди. У Ибраһимға униң әвлатлири асмандики юлтузлардәк көп болидиғанлиғини ейтқан (Яритилиш 15:5, 6).

▪ Ибраһим 99 яшқа, Сарә тәхминән 90 яшқа киргәндә, Йәһва уларниң пәрзәнт сөйидиғанлиғини вәдә қилған. Инсанниң көзқариши билән қариғанда бу мүмкин әмәс еди. Амма «Йәһва үчүн мүмкин болмайдиған нәрсә» йоқ екәнлигигә улар көз йәткүзди (Яритилиш 18:14). Бир жилдин кейин Ибраһим 100 яшқа кирип пәрзәнт көрди вә оғлини Исһақ дәп атиди (Яритилиш 17:21; 21:1—5). Кейин Худа Ибраһимға Исһақ арқилиқ пүткүл инсанийәткә чоң бәрикәтләр беридиғанлиғини вәдә қилди.

▪ Нурғун жиллардин кейин Йәһва Ибраһимға қийин бир буйруқ бәргән. У Ибраһимға ялғуз оғли Исһақни қурбанлиққа әкелишини ейтти. Шу вақитта Исһақ техи өйләнмигән вә балилириму болмиған еди. Ибраһим ялғуз балисидин айрилидиғанлиғи тоғрилиқ ойниң өзи уни азапқа салған еди. Шундақ болсиму, у Худаға бойсунуп, Исһақни қурбан қилишқа тәйяр болған. Ибраһим пәйғәмбәр Худа Өзиниң вәдисини әмәлгә ашуруш үчүн Исһақни тирилдүрәләйдиғанлиғиға қилчиму гуман қилмиған (Ибранийларға 11:19). Ибраһим оғлини боғузлимақчи болғанда, Худа уни тохтитип, Исһақниң өлүшигә йол қоймиди. Йәһва уни итаәтчанлиғи үчүн махтап, бурун бәргән вәдисини қайтилиди (Яритилиш 22:1—18).

▪ Ибраһим пәйғәмбәр 175 йешида аләмдин өтти. Муқәддәс китапта йезилғандәк, у «яхши қерилиқта яшинип һәм һаятқа қанаәтлинип вапат болди» (Яритилиш 25:7, 8). Шундақ қилип, Йәһваниң Ибраһимға: «Өз әҗдадиңға течлиқта қошулисән, сени яхши қерилиқта узитип қойиду»,— дәп ейтқан йәнә бир вәдиси әмәлгә ашти (Яритилиш 15:15).

Ибраһимниң мираси

Ибраһим пәйғәмбәр пәқәт өтмүштә яшиған бир адәм болупла қалмиған. Бүгүнки таңда униң һекайиси һәммә адәмләргә яхши үлгә болуп қалмақта (Ибранийларға 11:8—10, 17—19). Ибраһимниң төрт хислитини қараштурайли. Биринчидин, униң әң есил пәзилити — етиқат тоғрилиқ сөзлишәйли.

[Изаһәтләр]