April

Nọ oma wẹn: ‘Ẹro vọ yen me vwo nẹ ọghwọku? Me fobọ rhọnvwe oruchọ mẹ gbanẹ me davwẹngba mi vwo guomariase? Ihwo efa yen mi guẹnyẹ? Wo vwo se kpahen eya vẹ eshare re fuevun vwẹ Baibol na, roro kpahen oborẹ ayen ruru vwo nene ẹdia tiọyena muabọ. Vwẹ ẹdia ọvuọvo, gba nọ oma wẹn: ‘Mavọ yen me sa vwọ vwẹrokere idibo ri Jihova nana re fuevun na?’ Avwanre je sa mrẹ erere siẹrẹ e de yono mie iniọvo avwanre efa, te imitete te ekpako. Kerẹ udje, wọ sa vwẹ ẹwẹn roro oniọvo ọvo vwẹ ukoko wẹn rọ fuevun chirakon rẹ ọdavwini, ọ sa dia ọnyẹ rẹ edjedje, omukpahen rẹ orua yẹrẹ jẹ oma kpokpọ evwo? Wọ mrẹ omamọ rẹ uruemu ọvo rẹ oniọvo nana djephia rẹ wọ sa vwẹrokere? Wo de roro kpahen omamọ rẹ udje rẹ oniọvo na, wo se yono idjerhe sansan re sa chọn wẹn uko vwo chirakon rẹ ebẹnbẹn. Ọ vwerhen oma mamọ re vwo phi idje rẹ iniọvo rẹ eshare vẹ eya nana phiyotọ vwọ kẹ avwanre ra sa vwẹrokere!​—Hib 13:7. w22.04 13 ¶13-14

Siẹrẹ avwanre de hirharoku ebẹnbẹn vwẹ akpeyeren, oma vwerhen avwanre siẹrẹ ọkpako ro vwo ọdavwẹ da nabọ kerhọ ji bru avwanre uche. Oma vwerhen avwanre siẹrẹ ọkobaro rọ tẹn ona de nene avwanre re yono ohwo rẹ avwanre vwẹ Baibol yono je nabọ toroba uyono na. Oma cha vwerhen iniọvo nana ayen vwọ chọn avwanre uko. Avwanre ji se vwo omavwerhovwẹn yena siẹrẹ avwanre da je chọn iniọvo avwanre uko. Wọ da guọnọ ru bunphiyọ vwẹ ẹga ri Jihova vwẹ idjerhe nana yẹrẹ efa, die yen sa chọn wẹn uko? Kẹnoma kẹ wọ vwọ reyọ vwọ tua obo wọ cha sa yanmu-u. Kerẹ udje, wo se roro, ‘Me guọnọ ru bunphiyọ vwẹ ukoko na.’ Ẹkẹvuọvo ọ sa bẹn wọ vwọ yanmu obo wọ vwọ tua ọtiọyena, jẹ ọ je cha bẹn wọ vwọ riẹn ọ da tobọ dianẹ wo sa yanmuo. Ọtiọyena, gba sane oboravwọtua ru wọ sa yanmu. Wọ sa tobọ si obo wọ vwọ tua na phiyotọ je jiroro rẹ obo wo ru yanmuo. w22.04 25 ¶12-13

Asaọkiephana, Jihova si “urogho rẹ ihwo buebu” koko, o ji yono ayen rere ayen sa vwọ dia otọ rẹ Uvie na. (Ẹvw 7:​9, 10) Dede nẹ ofovwin vẹ utuoma hẹriẹ ihwo buebun vwẹ akpọ na, jẹ “urogho rẹ ihwo buebu” na wian gangan ayen vwo si koka koka rẹ utuoma nẹ ohri rayen. Ka sa ta nẹ ayen duvwun elọkọ rayen phiyọ ighwro. (Mai 4:3) Ukperẹ ayen vwo vwobọ vwẹ ifovwin re ghwa ughwu cha, kẹ ayen yono ihwo kpahen Ọghẹnẹ rẹ uyota na vẹ ọhọre rọyen rere ayen se vwo vwo uvi rẹ arhọ. (1Ti 6:19) Kidie nẹ ayen biẹcha Uvie rẹ Ọghẹnẹ, ihwo rẹ orua sa vwọso ayen, ayen ji se hirharoku ebẹnbẹn rẹ igho ẹkẹvuọvo Jihova kẹ ayen erọnvwọn eje rẹ ayen ghene guọnọ. (Mt 6:​25, 30-33; Lu 18:​29, 30) Uyota yena kẹ avwanre imuẹro nẹ Uvie rẹ Ọghẹnẹ herọ nẹ o ji che rhe ruẹ ọhọre rẹ Jihova gba. w22.12 5 ¶13

Vwẹ oba rẹ ẹgbukpe 1,000 na, jẹ e ruẹ ihwo eje re dia otọrakpọ na phiyọ ihwo re gbare re. Umwemwu ra riuku rọyen mie Adam jovwo gbi che rhe ohwo vuọvo oma-a. (Ro 5:12) Kọyen ekan rẹ umwemwu Adam ghwa rhe eje nuro re. Vwẹ idjerhe ọtiọyena, ka sa tanẹ ihwo rehẹ otọrakpọ na cha ‘va rhe’ kerẹ ihwo re gbare vwẹ oba rẹ ẹgbukpe 1,000 na. (Ẹvw 20:5) Ọke rẹ Idẹbono vwọ davwen Jesu ni, o dje ọyọnregan phia. Ọ fuevun ọke ra vwọ davwọn ni. Ẹkẹvuọvo, ihworakpọ re gbare je cha fuevun kẹ Jihova siẹrẹ Idẹbono da davwen ayen ni? Ohwo ọvuọvo yen cha kpahenphiyọ onọ yena sẹ ọ cha fuevun ọke re de siobọnu Idẹbono nẹ ukpotọ ro vwẹ oba-a vwẹ oba rẹ ẹgbukpe 1,000 na. (Ẹvw 20:7) Ihwo re fuevun vwẹ ọdavwini rọ koba na che vwo uvi ugbomọphẹ ji vwo arhọ ri bẹdẹ. (Ro 8:21) Ka cha ghwọrọ ihwo ri gbevwọsuọ Jihova no bẹdẹ.​—Ẹvw 20:​8-10 w22.05 19 ¶18-19

Aroẹmrẹ yena rugba ọke rẹ Eshu vwọ reyọ ihwo ri Ju vẹ ihwo ri Rom vwọ teyen Ọmọ rẹ Ọghẹnẹ hwe. (Lu 23:​13, 20-24) Kirobo rẹ ohwo da woma vwẹ uchukowọ kọ bẹn rọ vwọ yan ye, ọtiọyen ọ je hepha nẹ Jesu se ru emu vuọvo vwẹ ọsoso ẹdẹ erha rọ vwọ hẹ evunrẹ ushi na-a. (Mt 16:21) Rere aroẹmrẹ rọhẹ Jẹnẹsis 3:15 se vwo rugba, Jesu je cha daji evunrẹ ushi-i. Diesorọ a vwọ ta ọtiọyen? Kidie kirobo rẹ aroẹmrẹ na tare, ọmọ rẹ aye na cha ghwiẹ ọrọdekọ na vwẹ uyovwin. Ọnana mudiaphiyọ nẹ Jesu che vrẹnushi. Ọtiọyen ọ ghene phia! Ẹdẹ erha vwọ wan ro vwo ghwu nu, a da kpare Jesu vrẹnushi kerẹ ohwo rẹ ẹwẹn ro jeghwo vwo kpo odjuvwu. Ọke rẹ Ọghẹnẹ bruru de te, Jesu kọ cha ghwọrọ Eshu no kakare. (Hib 2:14) Jesu kugbe ihwo ri che nene sun cha ghwọrọ ivwighrẹn rẹ Ọghẹnẹ eje re dia emọ rẹ ọrọdekọ na no kakare.​—Ẹvw 17:14; 20:​4, 10. w22.07 16 ¶11-12

Emiọvwọn che emọ wẹn uko vwo mu omamọ igbeyen. Baibol na djere phephẹn nẹ igbeyan rẹ avwanre sa nẹrhẹ e vwo omamọ rẹ uruemu yẹrẹ orharhe rẹ uruemu. Wo vughe igbeyan rẹ emọ wẹn? Die wo se ru vwọ chọn emọ wẹn uko vwo mu igbeyan rẹ ihwo ri vwo ẹguọnọ ri Jihova? (1Kọ 15:33) Wọ sa chọn emọ wẹn uko vwọ jẹ ojẹ rẹ aghwanre womarẹ wo vwo durhie iniọvo re vẹ Jihova gbe vwo uvi rẹ oyerinkugbe nẹ e vwomaba wẹ vẹ emọ wẹn vwo ru erọnvwọn kugbe. (Un 119:63) Ọsẹ ọvo re se Tony tare nẹ: “Vwẹ ikpe buebun, ọyen me vẹ aye mẹ vwo durhie iniọvo eya vẹ eshare sansan, te imitete te ekpako vwọ cha uwevwin avwanre. Ayen nene avwanre re emu kuẹgbe je vwomaba ẹga rẹ orua rẹ avwanre. Ọnana idjerhe ọvo kiriguo re vwo vughe ihwo ri vwo ẹguọnọ ri Jihova re je ga vẹ aghọghọ . . . Emọ rẹ avwanre yono erọnvwọn buebun vwo nẹ oborẹ ayen rhiẹromrẹ, oruru, kugbe omaevwoze rayen rhe, ọnana da vwẹ ukẹcha kẹ ayen vwo sikẹre Jihova.” w22.05 29-30 ¶14-15

Ọke rẹ ekpako na vẹ orumwemwu da vwoma, oborẹ ayen tẹnrovi yen ayen vwo brorhiẹn ro shephiyọ ọhọre rẹ Ọghẹnẹ. Idjerhe vọ yen ọrhuẹrẹphiyotọ nana vwo fierere vwọ kẹ ukoko na? E de si orumwemwu tiọyena vwo nẹ ukoko na, o sẹro rọyen vwọ vrabọ rẹ imuoshọ rọ rha so vwọ kẹ ihwo rehẹ ukoko na, ọ me je nẹrhẹ ukoko na dia fuanfon. (1Kọ 5:​6, 7, 11-13; Tai 3:​10, 11) O je sa chọn orumwemwu na uko vwo kurhẹriẹ je mrẹ erere vwo nẹ evwoghovwo ri Jihova rhe. (Lu 5:32) Ekpako na nene orumwemwu tiọyen ro kurhẹriẹ na nẹrhovwo rhe Jihova nẹ ọ chọn uko vwọ rhuẹrẹ oyerinkugbe rọyen vẹ ọ ri Jihova phiyọ. (Jem 5:15) Ọ da rha dianẹ ohwo na rhọnvwe dje uruemu rẹ okurhẹrie phia-a ọke rẹ ekpako na vẹ ọyen vwọ vwoma vwo? Vwẹ ẹdia tiọyena, ka djẹ ohwo na nẹ ukoko. Ẹkẹvuọvo, ọ da dianẹ ohwo na brevun kpo iroro, je viẹ idiekpọvwẹ, o de kurhẹriẹ vwo nẹ otọ rẹ ubuidu rhe ji gbobọnyẹ obo ro ruru na, Jihova muegbe rọ vwọ reyọ vwo ghovwo. (Lu 15:​17-24) Ọyena ghini uyota ọ da tobọ dianẹ umwemwu rẹ ohwo na ruru na brare mamọ.​—2Ik 33:​9, 12, 13; 1Ti 1:15. w22.06 9 ¶5-6

Womarẹ ukẹcha ri Jihova, Inenikristi rehẹ akpọ na eje rhi phi ẹdia rẹ imuoshọ sansan kparobọ, je reyọ vwọso Idẹbono re. (1Pi 5:9) Wo ji se ru ọtiọyen. O rhe che kri-i, Jihova cha reyọ Jesu vẹ ihwo re vẹ ọyen gbe suẹn vwọ “guọghọ iruo rẹ Idẹbono.” (1Jọ 3:8) Ọyena da wan nu, ihwo re ga Ọghẹnẹ vwẹ otọrakpọ na ke cha vrẹ “abọ rẹ uguegue,” ayen “gbe djẹ oshọ-ọ.” (Aiz 54:14; Mai 4:4) Tavwen ọke yena ki te, e gbe jẹ a davwẹngba vwo phi oshọ ro muẹ avwanre kparobọ. Ofori e vwo vwo imuẹro kokoroko nẹ Jihova vwo ẹguọnọ rẹ avwanre, nẹ ọ je sẹro rẹ idibo rọyen. E se phi oshọ kparobọ siẹrẹ de roro je ta ota kpahen oborẹ Jihova chochọn rẹ idibo rọyen wan vwẹ obuko re. A je sa karophiyọ oborẹ Jihova chọn avwanre uko komobo ọke re vwo hirharoku ẹdia sansan re nẹrhẹ ofu dje avwanre. Jihova sa chọn avwanre uko vwo phi oshọ kparobọ!​—Un 34:4. w22.06 19 ¶19-20

Ẹgba usuon re vwo dje “awọ rẹ oma na ra vwẹ utehru vẹ ọphiẹn ma na” suẹn re. Ọ ton usuon phiyọ vwẹ Ofovwin rẹ Akpọeje I, ọke rẹ Britain vẹ United States vwọ wiankuẹgbe kpẹkpẹkpẹ, ri kuomagbe dia usuon rẹ Anglo-America. Oma rẹ Nẹbukadreza mrẹre vwẹ evwerhẹn rọyen na ji djunute erọnvwọn ivẹ ri shekpahen ẹgba usuon nana re cha nẹrhẹ ọ fẹnẹ ivie ri chekọ. Vwọ fẹnẹ ẹgba usuon sansan re ke djunute vwẹ emramrẹ na, ọ dia oro yẹrẹ idọnọ ọfuanfon yen a reyọ ẹgba usuon rẹ Anglo-America vwo dje-e, ẹkẹvuọvo, a reyerọ vwo dje utehru ra vwọ gua ophiẹn. Ophiẹn na mudiaphiyọ ihworakpọ ghevweghe. (Da 2:43) Kirobo ra ghwa mrẹ nonẹna, ihwo nana vwo ẹgba rẹ ayen vwọ reyọ kohwo kohwo ro je ayen vwo mu ẹdia rẹ usuon, ayen vwo uturhi rẹ ayen vwọ djegbada ji nudje siẹrẹ ihwo ri suẹn rhe ru oborẹ ayen guọnọre-e, ayen ji vwo ikoko re vwẹrote ihwo re wian owian, enana ke nẹrhẹ ọ bẹn vwọ kẹ ihwo ri suẹn rẹ ayen vwo ru obo rẹ ayen guọnọ ru. w22.07 4-5 ¶9-10

Wo siomauko wo vwo bromaphiyame? O yovwin siẹrẹ wọ da nọ oma wẹ oboresorọ wọ vwọ hẹrhẹ. (Iru 8:36) Noso nẹ Jesu reyọ eruo rẹ ọhọre rẹ Ọsẹ rọyen vwo dje emu. Diesorọ? Emu yovwin kẹ ugboma rẹ avwanre. Jesu riẹnre nẹ kemu kemu rẹ Jihova vuẹ avwanre nẹ e ru cha ghwa erhuvwu rhe avwanre. Jihova guọnọre nẹ e ru orọnvwọn vuọvo rọ cha so okpetu kẹ avwanre-e. Ọyen ọhọre ri Jihova nẹ wo bromaphiyame? E. (Iru 2:38) Ọtiọyena jẹ o muwẹro nẹ wo de nene urhi rọ tare nẹ e bromaphiyame na, o che fi erere kẹ wẹ. Ọ da dianẹ wọ ghwọrọ ọke wọ ke re emu rọ vwerhen owẹ-ẹ, kẹ diesorọ wo vwo siomauko wo vwo bromaphiyame? Diesorọ ihwo evo vwo gbeghẹrẹ ayen vwo bromaphiyame? Ihwo evo sa tanẹ, “Mi ji muegbe-e.” Orhiẹn ru wọ vwọ vwomakpahotọ ji bromaphiyame ọyen orhiẹn rọ ma ghanre ru wo che bru vwẹ akpeyeren. Ọtiọyena ọ cha reyọ ọke vẹ ẹgbaẹdavwọn wọ vwọ frẹkotọ roro kpahen orhiẹn na. w23.03 7 ¶18-20

Ghwe vwo nẹ ọke ra vwọ jẹreyọ, Jesu da rhe dia ẹbẹre rẹsosuọ rẹ ọmọ rẹ aye na. Jesu vwo ghwu, a je vwọ rhọnvwọ nẹ ushi nu, Ọghẹnẹ da “vwẹ urinrin vẹ ọghọ vwo tughẹ,” je kẹ “ogangan ejobi re hẹ odjuvwu vẹ akpọ,” kugbe ogangan rọ vwọ “guọghọ iruo rẹ Idẹbono.” (Hib 2:7; Mt 28:18; 1Jọ 3:8) Ẹkẹvuọvo, vwọ vrẹ Jesu, ọmọ na ji vwo ẹbẹre ọfa. Ọyinkọn Pọl djunute ẹbẹre nana ọke rọ vwọ ta ota vwọ kẹ ihwo ri Ju kugbe Igiye re rhe dia Inenikristi ra jẹreyọ: “Ọ da dianẹ ovwan ọ ri Kristi, yẹ ovwan kẹ uvwiẹ rẹ Ebraham ọriuku kirobo rẹ ive epha.” (Ga 3:​28, 29) Ọke rẹ Jihova da reyọ ẹwẹn ọfuanfon rọyen vwọ jẹ Onenikristi reyọ, ohwo yena kọ dia usun rẹ ẹbẹre rivẹ rẹ ọmọ rẹ aye na. Ọtiọyena, ọmọ rẹ aye na yen Jesu Kristi kugbe ihwo 144,000 ri che nene sun na. (Ẹvw 14:1) Ayen eje yen dje uruemu ri Jihova Ọghẹnẹ rọ dia Ọsẹ rayen na phia. w22.07 16 ¶8-9

Avwanre rhẹro rẹ edavwini vwẹ oba rẹ ẹdẹ nana. (2Ti 3:1) Ọke yena, e se muomaphiyọ ofu mi ji dje avwanre, ma rho ọ da dianẹ ebẹnbẹn na phia kpahen ohwohwo yẹrẹ e da vwomaphia ẹsiẹvo. Ẹkẹvuọvo karophiyọ nẹ Jihova mrẹ avwanre, womarẹ ukẹcha rọyen ke se fiudugberi chirakon rẹ kọdavwini kọdavwini. Roro kpahen oborẹ Jihova vwọ vwẹ ukẹcha vwọ kẹ Job rọ dia ohwo rọ fuevun. Vwẹ uvwre rẹ ọke ọvo, o de rhiẹromrẹ edavwini sansan re pha gangan. Job nyo iyẹnrẹn sansan ri muekpahen vwẹ ẹdẹ ọvuọvo, a vuẹrẹ nẹ e cho eranvwe rọyen ji hwe evo, e ji hwe idibo rọyen, ma bra kparobọ emọ rọyen eje ji ghwu. (Job 1:​13-19) Ọmọke vwọ wan rẹ Job ji vwo vwere uvweri rẹ obo re phia kẹ na, o de rhi shephiyọ okpọga ọvo rọ guọghọ oma rọyen totọ. (Job 2:7) Jihova mrẹ obo re phia vwọ kẹ Job. Kidie nẹ Jihova vwo ẹguọnọ ri Job, Ọ da vwẹ ukẹcha kẹ vwo chirakon rẹ edavwini ri tere oma na. w22.08 11 ¶8-10

Ọghwọku da ohwo mamọ. E se no nẹ e shenyẹ avwanre yẹrẹ ọghwọku na fo kẹ avwanre-e. Ukuotọ rọyen, ọnana me rhe nẹrhẹ emuọvo rọ pha ghanghanre va avwanre abọ, rọ dia e vwo nẹ ọghwọku na kerẹ odjephia rẹ ẹguọnọ rẹ Jihova vwo kẹ avwanre. (Hib 12:​5, 11) Rhiabọreyọ ọghwọku wo ji ru ewene ri fori. Jesu ghwọku Pita vwẹ irharo rẹ iyinkọn ichekọ na abọ buebun. (Mk 8:33; Lu 22:​31-34) Ọ sa dianẹ ọnana nẹrhẹ oma vua Pita. Dedena, Pita fuevun kẹ Jesu ọkieje. O rhiabọreyọ ọghwọku na ji yono nẹ echobọ rọyen rhe. Ukuotọ rọyen, Jihova de bruphiyọ kẹ Pita fikirẹ evun-ẹfuọn rọyen na je vwẹ ewian eghanghanre kẹ vwẹ ukoko na. (Jọ 21:​15-17; Iru 10:​24-33; 1Pi 1:1) A rha tẹnrovi ophọphọvwe ro nẹ ọghwọku cha-a, avwanre vẹ ihwo efa cha mrẹ erere no rhe siẹrẹ e de rhiabọreyọ ọkpọvi na ji ru ewene ri fori. E de ru ọtiọyen, Jihova kọ sa reyọ avwanre vwo ruiruo vọnvọn, avwanre ke je sa dia uvi rẹ ukẹcha vwọ kẹ iniọvo na. w22.11 21-22 ¶6-7

Ebraham riẹnre nẹ Jihova che se ru obo re brare kakaka-a. Kirobo rẹ ọyinkọn Pọl tare, Ebraham riẹnre nẹ Jihova vwo ẹgba rọ vwọ rhọvwọn ọmọ ọghanghanre rọyen Aizik vwo nẹ ushi. (Hib 11:​17-19) Vwọ vrẹ ọyena, Jihova veri nẹ Aizik cha dia ọsẹ rẹ ẹgborho, jẹ ọke yena dede Aizik ji rhi vwiẹ ọmọ-ọ. Ebraham vwo ẹguọnọ ri Jihova rọ dia Ọsẹ rọyen na, ọtiọyena ọ da vwẹrosuọ nẹ o che ru obo ri yovwinrin ọkieje. Esegbuyota de muo vwo nyupho ri Jihova dede nẹ ọ lọhọ vwọ kẹ-ẹ. (Jẹ 22:​1-12) Mavọ yen a sa vwọ vwẹrokere Ebraham? Kirobo rẹ Ebraham ruru, ofori nẹ e yono kpahen Jihova ọkieje. E de ru ọtiọyen, kẹ avwanre che sikẹrẹ ji vwo ẹguọnọ rọyen kodophiyọ. (Un 73:28) Ọnana cha nẹrhẹ e yono ẹwẹn obrorhiẹn rẹ avwanre rere a sa vwọ vwẹ ẹro rẹ Ọghẹnẹ vwo nẹ emu ji vwo no. (Hib 5:14) Ukuotọ rọyen, ọnana me cha avwanre uko vwọ sen edavwini re vwo ru obo re chọre. Ọ je cha chọn avwanre uko vwo vwo utuoma rẹ orọnvwọn korọnvwọn re sa so ọmiaovwẹ kẹ Ọsẹ rẹ avwanre je guọghọ oyerinkugbe rẹ avwanre vẹ ọyen vwori. w22.08 28-29 ¶11-12

Ayen vwọ rhoma rhivwin kpo Listra, Aikoniọm kugbe Antiọk, ọyinkọn Pọl vẹ Banabas da vwẹ “ekpako vwo mu kẹ ayen vwẹ ukoko ọvuọvo.” (Iru 14:​21-23) Aphro herọ-ọ, eshare nana re vwo mu na ghene rhe dia esiri rẹ ọbọngan vwọ kẹ ukoko na kirobo rẹ ekpako hepha nonẹna. Ekpako, we gbẹrophiyotọ rere ovwan sa vwọ vwẹ ukẹcha kẹ ihwo re guọnọ “ota esiri” rọ sa bọn ayen gan. Pọl karophiyọ Inenikristi re vẹ ọyen gba ga nẹ “iseri buebu” chirakon rẹ ebẹnbẹn re womarẹ ẹgba ri Jihova. (Hib 12:1) Pọl riẹn oborẹ ikuegbe rẹ ihwo rẹ ọke rẹ awanre ri chirakon rẹ ebẹnbẹn sansan sa vwọ nẹrhẹ iniọvo rọyen fiudugberi, je cha ayen uko vwọ tẹnrovi “orere rẹ Ọghẹnẹ ri bẹdẹ na.” (Hib 12:22) Ọtiọyen ọ je hepha nonẹna. Ikuegbe rẹ oborẹ Jihova vwẹ ukẹcha vwọ kẹ Gidiọn, Berak, Devid, Samuẹl, kugbe ihwo efa wan ghene bọn avwanre gan ọke re de se ayen.​—Hib 11:​32-35. w22.08 21-22 ¶5-6

Die yen ihwo ra rhọvwọn nushi na “ruru” re che ni vwo gun ayen ẹdjọ? Ọ cha dia oborẹ ayen ruru tavwen rẹ ayen ki ghwu? Ẹjo! Karophiyọ nẹ ughwu rayen phoro imwemwu rẹ ayen ruru vwẹ obuko jovwo. Ọtiọyena oborẹ “ayen ruru” na cha sa dia oborẹ ayen yeren akpọ wan vwẹ obuko jovwo-o. Ukperẹ ọtiọyen, o mudiaphiyọ uruemu rẹ ayen djephia kpahen uyono re yono ayen vwẹ akpọ kpokpọ na. Ihwo re fuevun kerẹ Noa, Samuẹl, Devid, vẹ Daniẹl dede ji che yono kpahen Jesu Kristi ji dje esegbuyota phia kpahen izobo rẹ ọtanhirhe rọyen na. Ọ da dianẹ eshare nana re fuevun na ji vwo oborẹ ayen che yono kpahen Jesu, kọyen ihwo ri jẹ evwata ẹdia na vwo erọnvwọn buebun rẹ ayen che yono! Die yen cha phia kẹ ihwo re sen uphẹn ọghanghanre nana? Ẹvwọphia 20:15 vuẹ avwanre nẹ, “a rha mrẹ odẹ rẹ ohwo re siri phihọ ọbe rẹ arhọ na-a, ka kparẹ phihọ ẹtẹrhe rẹ erhanre na.” E, kọyen a cha ghwọrọ ayen bẹdẹ. Mavọ yen ọ ghanre te, ra vwọ davwẹngba rere e se vwo si edẹ rẹ avwanre phiyọ ọbe rẹ arhọ na, e me je dajo! w22.09 19 ¶17-19

Ẹwẹn rẹ obrorhiẹn avwanre ra vwẹ Baibol yono ọyen avwanre muẹ korhiẹn korhiẹn ro shekpahen omakpokpọ vẹ oka rẹ omaesivwo rẹ avwanre guọnọre kpahan. (1Ti 3:9) Siẹrẹ e de brorhiẹn ji nene ihwo efa ta ota kpahen ayen, e ja reyọ odjekẹ rọhẹ Filipae 4:5 vwo ruiruo, “E jẹn ihwo riẹn akoechiro rẹ ovwan.” Siẹrẹ a da dia ihwo re nuẹ, a rha cha ro ẹnwan kpahen ọdavwẹ rẹ omakpokpọ rẹ avwanre-e. Avwanre vwo ẹguọnọ ji muọghọ kẹ iniọvo rẹ avwanre, ọ da tobọ dianẹ orhiẹn rẹ ayen bruru fẹnẹ ọ rẹ avwanre. (Ro 14:​10-12) E djephia nẹ e vwo ọdavwaro kpahen arhọ ri Jihova vwọ kẹ avwanre na womarẹ a vwọ vwẹrote je davwẹngba rẹ avwanre eje vwọ vwẹ ẹga kẹ. (Ẹvw 4:11) Enẹna, avwanre nene koka koka rẹ ega vẹ ebẹnbẹn muabọ. Jẹ, ọ dia ọnana yen oka rẹ akpọ rẹ ọmemama na guọnọ kẹ avwanre-e. O rhe che kri-i, ko che si emiavwe vẹ ughwu no, avwanre ki che vwo arhọ ri bẹdẹ. (Ẹvw 21:4) E ji vwo yerẹn na, mavọ yen o yovwin te ra vwọ ga Jihova ọsẹ avwanre ro vwo ẹguọnọ na! w23.02 25 ¶17-18

Jihova djerephia phenphẹn nẹ ọyen me vwo ẹgba ro kpenu kparobọ vwẹ enu rẹ “otu ra vwẹ ogangan rẹ isuesun kẹ.” (Ro 13:1) Roro kpahen idje erha nana. Fero rẹ ovie ri Ijipt reyọ ihwo ri Jihova vwo ru eviẹn, ọ je sen abọ buebun nẹ ọyen che siobọ nẹ ayen kpo-o. Ẹkẹvuọvo, Ọghẹnẹ de ruo rere ihwo rọyen se vwo kpo je nẹrhẹ Fero ghwu phiyọ Abadi Ọvwavware na. (Ey 14:​26-28; Un 136:15) Bẹlshaza rẹ Ovie ri Babilọn da re orẹ, o “de mu oma kpenu Ọrovwohwo ro vwo odjuvwu” o “de ji jiri eghẹnẹ rẹ idọnọ efuanfon vẹ oro” ukperẹ Jihova. (Da 5:​22, 23) Ẹkẹvuọvo, Ọghẹnẹ da vwẹ ọshare yena rọ kparoma kpenu na vwo kpotọ. Vwẹ “ason yena ọvuọvo na,” a da teyen Bẹlshaza hwe je reyọ uvie rọyen vwọ kẹ ihwo ri Mid vi Pẹsha. (Da 5:​30, 31) Ovie Herọd Agripa I ri Palestine de hwe ọyinkọn Jems ji mu ọyinkọn Pita phiyọ uwodi vẹ ẹwẹn rọ je vwọ teyọn hwe. Ẹkẹvuọvo, Jihova da dobọ ri Hẹrọd ji rere iroro rọyen na vwo shefia. “Amakashe rẹ Ọrovwohwo da ghwiẹ,” o de ghwu.​—Iru 12:​1-5, 21-23. w22.10 15 ¶12

E de se kpahen oborẹ Jihova vwẹrote ihwo re fuevun kẹ vwẹ ọke awanre, iphiẹrophiyọ rẹ avwanre kọ cha ganphiyọ. Kemu kemu re si phiyọ Baibol na, “e si ayen phihọ otọ kẹ eyono rẹ avwanre, rere vwẹ erhiori kugbe uchebro ro nẹ ẹbe ọfuanfon na rhe avwanre se vwo iphiẹrohọ.” (Ro 15:4) Roro kokodo kpahen oborẹ Jihova ru ive rọyen gba vwẹ ọke re wanre. Ji roro kpahen oborẹ Ọghẹnẹ ru kẹ Ebraham vẹ Sera. Ayen ghwanre tẹdia rẹ ayen rhe che se vwiẹ-ẹ. Dedena, Ọghẹnẹ de ve kẹ ayen nẹ ayen che vwiẹ ọmọ. (Jẹ 18:10) Ẹwẹn vọ yen Ebraham vwo kpahen ive na? Baibol na da ta: “O de segbuyota jo rhẹro, rere ọ rhe vwọ dia ọsẹ rẹ ẹgborho buebu.” (Ro 4:18) Dede nẹ ọnana oborẹ ihworakpọ niri nẹ ọ cha sa phia-a, jẹ Ebraham vwẹroso Jihova nẹ o che ru uve Rọyen gba. Ofu dje ọshare yena rọ fuevun na-a. (Ro 4:​19-21) Ikuegbe tiọyena yono avwanre nẹ a sa vwẹroso Jihova ọkieje nẹ o che ru ive rọyen eje gba. w22.10 27 ¶13-14

Eta yena rugba ọke re vwo siobọ nẹ ihwo ri Ju vwo nẹ ighuvwu rhe. Jihova djerephia nẹ ọyen Oyono rayen, womarẹ odjekẹ rọyen, ihwo rọyen da rhoma vwẹ ẹga ọfuanfon vwo mu. Oma vwerhen avwanre dẹn rẹ Jihova vwọ dia Oyono Rode rẹ avwanre nonẹna. Aizaya djisẹ avwanre kerẹ emọ rẹ isikuru rẹ Jihova yono rọ vwọ tane: “Ẹro wẹn cha mrẹ Oyono wẹn.” Vwẹ udje nana, Aizaya tanẹ Oyono na mudia obaro rẹ emọ ri klasi na. Ọyen okpuphẹn avwanre vwọ mrẹ erere nẹ ọnana cha nonẹna. Mavọ yen Jihova yono avwanre wan? Womarẹ ukoko rọyen. A kpẹvwẹ Jihova mamọ vwọ kẹ odjekẹ rọ womarẹ ukoko rọyen kẹ avwanre nonẹna! Uyono nana re yono avwanre siẹrẹ e de kpo uyono, vwẹ ẹbe ra vwọphia kugbe efa buebun tiọyena, chọn avwanre uko vwo chirakon rẹ ebẹnbẹn re hirharokuẹ vẹ aghọghọ. w22.11 10 ¶8-9

Kpahen oba rẹ eyeren rẹ ihwo ri Ju vẹ “oba rẹ akpọ na” rẹ avwanre de yerẹn na. Jesu da ta: “Vwọ kpahen ẹdẹ yena yẹrẹ unọke na, ohwo vuọvo riẹnrẹ-ẹ, emekashe rehẹ odjuvwu na riẹnrẹ-ẹ, Ọmọ na je riẹ-ẹn, jokparẹ Ọsẹ na.” Ọtiọyena, o de si idibo rọyen eje orhọ nẹ “ovwan rha rhẹrẹ.” (Mk 13:​32-37) Inenikristi ri Ju rẹ ẹgbukpe ujorin rẹsosuọ cha ra rhẹrẹ; siẹrẹ ayen da guọnọ sivwin arhọ rayen. Jesu vuẹ idibo rọyen nẹ: “Ọke wọ da mrẹ Jerusalẹm rẹ otuofovwi gba riariẹ phihọ, etiyin gba ghwa riẹn nẹ ọke rẹ ẹkua fiotọ rọye si kẹre re.” Ichichiyin yena, o fori nẹ ayen “djẹ kpo obo igbenu” na vwo nene orhọesio rẹ Jesu vwọ kẹ ayen na. (Lu 21:​20, 21) Ihwo ri nene orhọesio yena sivwin rhọ ọke rẹ isodje ri Rom vwọ ghwọrọ Jerusalẹm. Nonẹna, avwanre ji yerẹn vwẹ oba rẹ eyeren ọbrabra. Ọtiọyena ko ji fo a vwọ sẹro iroro avwanre je rhẹrẹ ọkieje. w23.02 14 ¶1-2; 16 ¶3

Jihova yono idibo rọyen rere ayen vwọ dia ihwo re ta uyota kugbe ihwo re fuevun. Ọnana nẹrhẹ ayen vwo ọghọ kugbe omafuvwe. (Isẹ 13:​5, 6) O ji ru ọtiọyen kẹ wẹ re wo vwo yono Baibol na? Wo yonori nẹ idjerhe ri Jihova yen me yovwin kẹ ihworakpọ ejobi ọtiọyen ji te we. (Un 77:13) Ọtiọyena wọ guọnọ ru oborẹ Ọghẹnẹ guọnọre. (Mt 6:33) Wọ je guọnọ chochọ rẹ uyota na ji djephia nẹ oborẹ Eshu ta kpahen Jihova na dia uyota-a. Mavọ yen wo se vwo ru ọtiọyen? Oka rẹ akpọ ru wo yerẹn se djephia nẹ, ‘Wọ sen Eshu ji rhiabọreyọ uyota na. Wọ guọnọ nẹ Jihova dia Osun wẹn, Wọ je guọnọ ru obo rọ rhọvwenphiyọ.’ Mavọ yen wo se vwo ru ọtiọyen? Vwomakpahotọ kẹ Jihova vwẹ ẹrhovwo ji djephia vwẹ azagba womarẹ omaebrophiyame. Ẹguọnọ rẹ uyota vẹ obo ri yovwirin yen mu ohwo vwọ jẹ ojẹ ro vwo bromaphiyame. w23.03 3 ¶4-5

Oka rẹ ufuoma ọvo herọ rẹ akpọ nana riẹn emu vuọvo kpahe-en. Ọnana yen “ufuoma rẹ Ọghẹnẹ” rọ nẹrhẹ e vwo ẹwẹn re dọe kidie a vẹ Ọsẹ avwanre rọhẹ Odjuvwu vwo oyerinkugbe ọghanghanre. E de vwo ufuoma rẹ Ọghẹnẹ na, ẹwẹn rẹ avwanre ko se te otọ. (Fil 4:​6, 7) Avwanre ke riavwerhen rẹ oyerinkugbe rọ kpẹkpẹre vẹ ihwo ri vwo ẹguọnọ rọyen. Avwanre vẹ “Ọghẹnẹ rẹ ufuoma” na ki ji vwo oyerinkugbe rọ kpẹkpẹre komobọ. (1Tẹ 5:23) A da riẹn, vwẹroso, ji nyupho rẹ Ọsẹ rẹ avwanre, ufuoma rẹ Ọghẹnẹ kọ sa nẹrhẹ ẹwẹn rẹ avwanre dia dọe ọke re de hirharokuẹ ebẹnbẹn egangan. E ghini se vwo ufuoma ro nẹ obọ rẹ Ọghẹnẹ cha ọke e de hirharoku ebẹnbẹn kerẹ ọga rọ hra nene asan eje, oghwọrọ ri kpregede, ozighi rọ sa vwomaphia yẹrẹ omukpahen? Ọvo usun rẹ ebẹnbẹn nana dede sa nẹrhẹ oshọ mu ohwo. Ọ vwerhoma nẹ iniọvo na ruẹ nene uchebro ri Jesu rọhẹ isese ri nonẹna. Womarẹ ukẹcha ri Jihova, kẹ ayen se rhi vwo ufuoma ọke rẹ ayen vwo yerin ghene ebẹnbẹn egangan. w22.12 16 ¶1-2

Avwanre che se sun emu eje re phia vwẹ akpeyeren avwanre-e. Ọtiọyena, o rhe fo nẹ a vwẹ oborẹ avwanre ghanre te vwọ vwanvwe uphẹn rẹ ẹga rẹ avwanre riavwerhen rọye-en yẹrẹ vwẹ uphẹn rẹ ẹga rẹ avwanre vwọ vwanvwe ọ rẹ ihwo efa-a. (Ga 6:4) Ọyen obo re ghanre ra vwọ guọnọ idjerhe vwọ chọn ihwo efa uko je ga Jihova. Ọ cha lọhọ wo vwo ru bunphiyọ vwẹ ẹga ri Jihova siẹrẹ wo de yeren akpọ ri kekpe je kẹnoma kẹ esa rẹ ọkamuka. Vwo omobo wọ vwọ tua rọ sa chọn wẹ uko vwọ yanmu obo wọ vwọ tua dẹn. Kerẹ udje, ọ da dianẹ obo wọ vwọ tua ọyen wọ vwọ dia ọkobaro ọkieje, wọ sa ra reyọ ọkobaro ubrọke ọke sansan? Obo wọ vwọ tua da dia oborẹ wọ vwọ dia odibo rowian, wọ je sa rhuẹrẹ ọke phiyotọ vwo kpo aghwoghwo? Obo ru wo yono enẹna sa nẹrhẹ wo rhi vwo uphẹn rẹ ẹga efa vwẹ ọke rọ cha vwẹ obaro na. Vwo owenvwe ru wo vwo ru oborẹ ẹgba wẹn muru eje vwẹ kowian kowian ra vwọ kẹ wẹ. w22.04 26 ¶16-17

Jihova sa chọn avwanre uko vwo yerin ghene ebenben re hiraroku vwẹ akpeyeren je mrẹ aghọghọ vwẹ ega rẹ avwanre. A da vuẹ Ọghẹnẹ ebẹnbẹn rẹ avwanre, Jihova sa kẹ avwanre ẹgba re vwo chirakon rẹ ebẹnbẹn na ugege yena. Ebẹnbẹn na rhe vwo oba kirobo rẹ avwanre rhẹro rọye-en, a sa vuẹ Jihova abọ buebun nẹ ọ kẹ avwanre ẹgba e se vwo chiron. Ọ vuẹ avwanre nẹ e ru ọtiọyen. O ghwe shephiyọ vẹ eta rẹ Aizaya nana: “Wa je vwẹ urovwoma” kẹ Jihova-a. (Aiz 62:7) Die yen ọyena mudiaphiyọ? Ofori nẹ avwanre djẹ ẹrhovwo ẹnẹnẹ, tẹdia rọ da họhọ nẹ a rha vwẹ uphẹn kẹ Jihova nẹ o rovwonma-a. Eta rẹ Aizaya karophiyọ avwanre idje rẹ Jesu vwo ruiruo kpahen ẹrhovwo rehẹ Luk 11:​8-10, 13. Vwẹ ẹkpo yena, Jesu jiro kẹ avwanre nẹ a “nọ” vwọ kẹ ẹwẹn ọfuanfon. A je sa rẹ Jihova nẹ Ọ kẹ avwanre odjekẹ re se vwo brorhiẹn ro shephiyọ. w22.11 8 ¶1; 9 ¶6-7

Wọ vẹ orua wẹn se muegbe hẹrhẹ omukpahen enẹna. Wo ghwe mu ẹwẹn kpahen erọnvwọn ebrabra re sa phia-a. Ukpẹrẹ ọtiọyen, ru oyerinkugbe wẹn vẹ ọ ri Jihova gan, wọ je chọn emọ wẹn uko vwo ru ọtiọyen. Ọ da dianẹ ẹnwan mu we rọ ọkiọvo, ta ọdavwẹ wẹn kẹ Ọghẹnẹ. (Un 62:​7, 8) Kerẹ orua, ovwan ta ota kpahen oboresorọ ovwan sa vwọ vwẹrosuọ. Ọ da dianẹ oghwọrọ ri kpregede vwomaphia, egbemuo wẹn komobọ vẹ ẹroẹvwọsuọ wo vwo kpahen Jihova cha nẹrhẹ emọ wẹn fiudugberi ji vwo ẹwẹn re dọe. Ufuoma rẹ Ọghẹnẹ nẹrhẹ ẹwẹn avwanre totọ. (Fil 4:​6, 7) Womarẹ ufuoma rọyen na, Jihova nẹrhẹ ubiudu avwanre dia dọe dede nẹ ega, oghwọrọ ri kpregede, vẹ omukpahen te avwanre oma. Ọ reyọ ekpako re dia egbowian vwọ vwẹrote avwanre. Ọ kẹ avwanre eje uphẹn ra vwọ chọn ohwohwo uko. Ufuoma ra riavwerhen rọyen enẹna, sa chọn avwanre uko vwo muegbe hẹrhẹ edavwini ride re cha vwẹ obaro ji te “ukpokpogho” rode na.​—Mt 24:21. w22.12 27 ¶17-18

O fori nẹ a davwẹngba vwọ kpairoro vrẹn ẹwẹn rẹ abe ro se rhe avwanre fikirẹ imwemwu egangan re ru wanre. Ẹkẹvuọvo, e che se nẹ izobo rẹ ọtanhirhe na kerẹ uphẹn ra vwọ vwẹ “ẹro koko ru umwemwu” e mi guomariase-e. (Hib 10:​26-31) Jẹ, e de se kurhẹriẹ nẹ umwemwu ọgangan re ruru, guọnọ ukẹcha rẹ ekpako na ji wene uruemu rẹ avwanre, ke se vwo imuẹro nẹ Jihova vwo ghovwo avwanre riẹriẹriẹ re. (Aiz 55:7; Iru 3:19) Izobo rẹ ọtanhirhe na vwo ẹgba ro se vwo phoro imwemwu rẹ avwanre eje no je nẹrhẹ yerẹn uvi akpeyeren vwẹ Iparadaisi na. Ofu rẹ akpọ che dje ohwo-o. Kẹdẹ kẹdẹ yen avwanre vẹ omamọ rẹ ihwo che vwo yerinkugbe je wian owian re kẹ ohwo omavwerhovwẹn. Ọ rọ ma vwerhoma, kẹdẹ kẹdẹ yen e che vwo vughe Ọsẹ avwanre rọhẹ odjuvwu phiyọ je riavwerhen rẹ erọnvwọn eje rọ vwọ kẹ avwanre. E che yono erọnvwọn kpokpọ kpahọn ọkieje ji yono emu buebun kpahen emama rọyen. w22.12 13 ¶17, 19

“Aye na” cha sa dia Ivi-i. Aroẹmrẹ na tare nẹ ọmọ rẹ aye na cha “ghwiẹ” uyovwin rẹ ọrọdekọ na. Ọrọdekọ na yen Eshu rọ dia amakashe umwemwu na, o vwo ọvuọvo vwẹ usun rẹ emọ rẹ Ivi rọ gbare yẹrẹ ro vwo ẹgba rọ sa vwọ ghwiẹ Eshu uyovwi-in. Kẹ, mavọ yen a sa vwọ ghwọrọ Eshu? A nabọ dje aye na rọhẹ Jẹnẹsis 3:15 na fiotọ vwẹ ọbe rọ koba vwẹ Baibol na. (Ẹvw 12:​1, 2, 5, 10) Ọnana dia aye ghevweghe-e! Aye na mu awọ kpahen emeranvwe, ọ da rha vwẹ erhu vẹ isio 12 vwo tughẹ. Aye na vwiẹ ọmọ ra je mrẹ ọkpọ rọyen dẹvo-o, rọ dia Uvie rẹ Ọghẹnẹ. Odjuvwu yen Uvie na hepha, kọyen odjuvwu yen aye na je hepha. A vwẹ aye nana vwo dje emekashe re fuevun re dia ẹbẹre ọvo rẹ ukoko rẹ Ọghẹnẹ rọhẹ odjuvwu. (Ga 4:26) Baibol na je chọn avwanre uko vwo vughe ẹbẹre rẹsosuọ rẹ ọmọ rẹ aye na. Uvwiẹ rẹ Ebraham yen o che nurhe.​—Jẹ 22:​15-18 w22.07 15-16 ¶6-8

Okẹ ri Jihova rọ dia Baibol na vọnre vẹ aghwanre rọyen. Uchebro ri Baibol na vwẹ ukẹcha kẹ ihwo vwo yeren omamọ rẹ akpọ. Baibol na wene ohwo. Mosis vwo si ẹbe rẹsosuọ ri Baibol na nu, ọ da vuẹ ihwo rẹ Ọghẹnẹ re dia ihwo rẹ Izrẹl nẹ: Ọnana “dia emu ọphapharhe kẹ ovwa-an, ẹkẹvuọvo ọye arhọ rẹ ovwan.” (Urh 32:47) Ihwo ri ru nene uchebro ri Baibol na se yeren uvi rẹ akpọ je mrẹ omavwerhovwẹn vwẹ akpeyeren. (Un 1:​2, 3) Dede nẹ, e si Baibol na krire, jẹ o ji vwẹ ẹgba ro se vwo wene akpeyeren rẹ ihwo. Ichebro rẹ aghwanre rehẹ Baibol na herọ bẹdẹ; ọkieje yen o vwo fierere vwọ kẹ ihwo re herọ nonẹna. E de se ọbe ọfuanfon na ji roro kokodo kpahen obo re seri, ọ ro vwo ọbe na cha vwẹ ẹwẹn ọfuanfon rọyen chọn avwanre uko vwọ mrẹ idjerhe sansan ra sa vwọ reyọ uchebro rọhẹ evun rọyen vwo ruiruo vwẹ akpeyeren. (Un 119:27; Mal 3:16; Hib 4:12) Ọtiọyen ọ ghene hepha nẹ, Ohwo ro vwo Baibol na rọ je herọ na vwo owenvwe rọ vwọ chọn wẹ uko. E jẹ ọnana muẹ avwanre vwo se Baibol na ọkieje! w23.02 3 ¶5-6

Ẹvwọphia uyovwin 13 da vuẹ avwanre nẹ uyovwin ighwrẹn nana, ra riẹn phiyọ ẹgba usuon rẹ Anglo-America na, ji ruẹ kerẹ eranvwe ro “vwo ighoro ivẹ kerẹ omogodẹ kọ ta ota kerẹ okpodje.” Eranvwe nana “ru eka ride, ọ tobọ se erhanre nẹ odjuvwu rhe akpọ na vwẹ irharo rẹ ihwo ejobi.” (Ẹvw 13:​11-15) Ẹvwọphia uyovwin 16 vẹ 19 dje eranvwe nana phiyọ ‘ọmraro rẹ efian.’ (Ẹvw 16:13; 19:20) Daniẹl je ta ota rọ họhọ tiọyen nẹ, ẹgba usuon rẹ Anglo-America kọ “cha guọghọ ẹguọghọ ro muoshọ.” (Da 8:​19, 23, 24) Ọnana ghwa obo re phiare vwẹ Ofovwin rẹ Akpọeje II. Ibọmbu ivẹ ra reyọ vwo phi oba phiyọ ofovwin re phiri vwẹ asan re se Pacific, egbaerianriẹn ri British vẹ e rẹ America yen ru ayen. Fikirẹ ibọmbu nana ayen ruru na, ẹgba usuon rẹ Anglo-America de “se erhanre nẹ odjuvwu” rhe. w22.05 10 ¶9