MWAHA ONTHOKORORIWA 24
ETXIPO 98 Biibiliya ti Masu a Muluku
Itthu ninxutteraahu ni masu oomalihera a Yakobe— Eparte 1
“Muthukumaneke wera koleleni seiyo sini sokhumeleleni mahiku anrwa.” — EPH. 49:1.
ELE NINKELA AHU OXUTTERA
Ninrowa woona itthu ninxutteraahu ni masu oomalihera a Yakobe yaawo aamulenlaawe Rubeni, Simeyoni, Levi ni Yuda.
1-2. Etthu heeni Yakobe aapankaawe ahalaka vakhaani okhwa, ni mwaha wa heeni? (Nwehe-tho efootu ya .)
YAKOBE akhumakaru oKana arowaka wExitu vamoha ni emusi awe, aaviriha iyaakha 17 avirelelaka okhala oororomeleya wa Yehova. (Eph. 47:28) Mpuwa mwa etempu eyo, owo annahakalala vantxipale mwaha wookhala vamoha ni mwanawe Yosefe ni mwaha woothukumana veeli ni emusi awe. Mene vano Yakobe aahoonelela weera aahanle vakhaani okhwa. Nto owo aawopa emusi awe weera apakihe muthukumano wootthuneya. — Eph. 49:28.
2 Mwa etempu ele, yaari yookhovelela ya ahooleli a emusi waathukumanya amusi aya weera yaaleele masu oomalihera ehaakunveene okhwa. (Yes. 38:1) Ohiya eyo paahi, mpuwa mwa muthukumano owo, muhooleli owo annatthuneya omuthanla mutthu yoowo aarowa omuranttela akhwa vale.
Yakobe ahalaka vakhaani okhwa, onnapaka eprofesiya woohima sa anamwane awe 12 (Nwehe eparagrafu 1-2)
3. Moovarihana ni Ephattuwelo 49:1, 2, mwaha wa heeni masu a Yakobe yaaraaya ootthuneya?
3 Musome Ephattuwelo 49:1, 2. Menento muthukumano Yakobe aapakinhaawe khawaalikanne ni ole waakhovelelinwe. Yakobe aari profeta. Mpuwa mwa muthukumano owo, Yehova aamuleela weera uulume itthu sootthuneya seiyo saarowa okhumelela muhoolo ni osuulu awe. Mwa yeeyo, masu a Yakobe ikwaha ikina enniitthaniwa eprofesia Yakobe aapankaawe ahalaka vakhaani okhwa.
4. Yakobe aaprofetisanri woohima sa eheeni, ni masu awe ennixuttiha eheeni? (Nwehe-tho ekwaadru “Emusi ya Yakobe.”)
4 Mwa yoosoma ene yeela, nnoorowa othokorora etthu Yakobe aalenlaawe anamwane awe 4: Rubeni, Simeyoni, Levi, ni Yuda. Mwa yoosoma enttharelana, nnoorowa othokorora masu makina aalenlaawe anamwane awe akina 8. Ntoko ninrowaahu woona, Yakobe ohiya paahi uulumme woohima sa anamwane awe, mene-tho woohima sa osuulu awe yoowo waarowa okhala muloko wa aIsraeli. Vaavo ninrowaahu othokorora veeli yooweereya ya muloko ola, nnoorowa wiiwexexa moota masu a profeta Yakobe ekwanenlaaya. Ni naasomaka masu awe, ninnaxuttera itthu sootthuneya sinrowa onikhavihera omusuwela Tiithi ahu a wiirimu Yehova.
RUBENI
5. Etthu heeni Rubeni aawehereraawe waakhela wa atiithi awe?
5 Yakobe aapatxenre omuleela mwanaawe Rubeni, eeraka: “Weyo wà mwan’aka [oopatxera].” (Eph. 49:3) Ntoko mwaana oopatxera, Rubeni moohihovela annaweherera waakhela yoohiyeriwa wa atiithi awe. Owo-tho annaweherera okhala muhooleli vaavo atiithi awe yaarowaaya okhwa, ni muhoolo mwaya waahiyera eparakha eyo ya yoohiyeriwa osuulu awe waarowa okhumelela muhoolo.
6. Mwaha wa heeni Rubeni ahaakhenlaawe yoohiyeriwa ya opatxera oyariwa? (Ephattuwelo 49:3, 4)
6 Menento Rubeni aayeleela eparakha yookhala mwaana oopatxera oyariwa. (1 Sow. 5:1) Mwaha wa heeni? Iyaakha sa muttuli owo aamukoniha Bila mwaara a Yakobe. Bila aari namuteko a Rakeli mwaara oosiveleya a Yakobe yoowo aakhwiiye. (Eph. 35:19, 22) Rubeni aari mwaana a Lia mwaara mukina a Yakobe. Pooti weeraka Rubeni aamukoniha Bila mwaha wooweera aatthuna weera Yakobe aasivelekexa ameyawe Rubeni omuhiya Bila. Naari pooti weeraka owo aamukoniha Bila mwaha wooweera khaawenre wiikosoopa ni yootthuna awe ya okonihana. Nihipwatthaka etthu yaamweerinhe, etthu aapankaawe yaamunanara Yehova ni atiithi awe. — Musome Ephattuwelo 49:3, 4.
7. Etthu heeni yeereñye ni Rubeni ni emusi awe? (Nwehe-tho ekwaadru “Eprofesiya Yakobe aapankaawe ahalaka vakhaani okhwa.”)
7 Yakobe aamuleela-tho Rubeni weera: “Weyo khokhala mulupale.” Masu ala yaakwanela. Mwaha wooweera khiyaavo yoolepa enoonihera weera osuulu wa Rubeni waakhala mwene, namakeya, naari profeta. Nnaamweera vareene hiiho, Yakobe khaamunyanyanle mwanawe, ni osuulu wa Rubeni waakhala nloko na wIsraeli. (Yeh. 12:6) Rubeni aahoonihera mikhalelo sooreera wa nyaha ikina, ni khiyaavo yoolepa enoonihera weera aapaka-tho okonihana woohireerela. — Eph. 37:20-22; 42:37.
8. Itthu heeni ninxutteraahu ni ele yeereñye ni Rubeni?
8 Etthu heeni ninxutteraahu? Nintthuneya wiilipiheraka okhala oowiihiiha weera nihipake okonihana woohireerela. Wakhala weera yoottheka ennaneerera nintthuneya weemela ni wuupuwela moota soopaka sahu saarowaaya omunyoonyiha Yehova, amusi ahu, naari atthu akina. Nave-tho nintthuneya wuupuwelela weera “yeyo mutthu onàlaiye, yeyo tho onahala ohepha.” (Agal. 6:7) Mene-tho, etthu yeereñye ni Rubeni ennanuupuxera moota Yehova oraawe oomoriwa ikharari. Ekhaikhai weera Yehova khanrowa weeriha weera nihikumaneno maxupo mwaha wa soottheka sahu, menento wakhala weera nnoottharuwa ni wiilipihera opaka etthu yooreera, owo onoorowa onlevelela ni onreeliha.
SIMEYONI NI LEVI
9. Mwaha wa heeni masu Yakobe aamuulumenlaawe Simeyoni ni Levi enooniheraaya weera Yakobe khaasivelinwe ni etthu yaapankaaya? (Ephattuwelo 49:5-7)
9 Musome Ephattuwelo 49:5-7. Avinyaka Yakobe aahuuluma ni Simeyoni ni Levi, owo aavarihela masu yaawo yoonihera weera khaasivelinwe ni etthu yaapankaaya. Iyaakha sa muttuli, mwaana a Yakobe, iitthaniwa Dina, aakonihiwa mookhanyereriwa ni mukanani mmoha iitthaniwa Sikemi. Anamwane ootheene a Yakobe yaanyoonyiheya ni etthu ele. Ni ninnawera woona etthu yaaweerinhe onyoonyiwa. Mene Simeyoni ni Levi khayiikosompe ni onyoonyiwa waya. Awo yanwoka Sikemi ni alopwana awe eweerelaka weera yampaka nivarihano na murettele naawo, wakhala weera awo yaamwiineliwa. Alopwana ale yaahaakhulela. Mene vaavo yoonaaya ovoreya mwaha woowiineliwa, Simeyoni ni Levi “yàkuxa mutthu ti mutthu ekatana awe ni, erwaka mmuttettheni mmwe wari ni murettele, yàmwìva mulopwana ori othene.” — Eph. 34:25-29.
10. Moota heeni masu Yakobe aamuulumenlaawe Simeyoni ni Levi ekwanenlaaya? (Nwehe-tho ekwaadru “Eprofesiya Yakobe aapankaawe ahalaka vakhaani okhwa.”)
10 Yakobe aatikiniheya vantxipale ni mukhalelo woowuuma murima wa anamwane awe eeli. Owo aaprofetisari weera Simeyoni ni Levi yaamurowa omwara-mwareya wIsraeli wootheene. Eprofesiya ela ekwanenle mpuwa mwa iyaakha soopwahaka 200 vaavo nloko na aIsraeli naavolonwaaya elapo yoolaiheriwa. Nloko na Simeyoni naahaakhela ntoko yoohiyeriwa iparte ikhaanini soohikhaliwa sa elapo ele mpuwa mwa muttetthe wa nloko na Yuda. (Yeh. 19:1) Ni Levi aahaakhela isidade 48 saamwara-mwareñye wIsraeli wootheene. — Yeh. 21:41.
11. Itthu heeni sooreera maloko a Simeyoni ni Levi yaapankaaya?
11 Osuulu wa Simeyoni ni Levi khiwaapanke soottheka imoharu sa asitiithi aya. Nloko na Levi naahoonihera weera veekhaikhai naari noororomeleya wa okokhorela weekhaikhai. Vaavo aIsraeli antxipale yiivoleihenraaya ni okokhorela elataratho ya emompe, Alevi yaari eparte ya Mose ni yaamukhavihera owiiva ootheene ale yaakokhorenle elataratho ya emompe. (Ott. 32:26-29) Opwaha mwa yeeyo, Yehova aahaathanla atthu a nloko na Levi weera ekhaleno eparakha yoothanleya ovara ntoko anamakeya. (Ott. 40:12-15; Nam. 3:11, 12) Nankha atthu a nloko na Simeyoni? Atthu a nloko nna yaapaka itthu moovarihana ni yootthuna ya Yehova ni yaawana vamoha ni atthu a nloko na Yuda weera ekuxe elapo yoolaiheriwa. — Aph. 1:3, 17.
12. Itthu heeni ninxutteraahu ni Simeyoni ni Levi?
12 Etthu heeni ninxutteraahu? Hiyo nintthuneya wiikosoopaka ni onyoonyiwa wahu. Wakhala weera mutthu ohoopakelani etthu yoonanara naari ompakela etthu yoonanara mmusi anyu, khaiyene ti woonanara onyoonyiheya. (Nsal. 4:5 [4:4, Tradução do Novo Mundo]) Mene nintthuneya wuupuwelaka weera Yehova khonaakhulela vaavo nnuulumaahu naari nimpakaahu itthu nihooleliwaka ni onyoonyiwa. (Yak. 1:20) Wakhala weera noopakeliwa etthu yoohixariya mmulokoni naari vaate va muloko, hiyo nintthuneya otthara miruku sa mBiblyani, napaka eyo nnoorowa osepa maxupo enkhumelela mwaha wa onyoonyiwa. (Arom. 12:17, 19; 1 Ped. 3:9) Opwaha mwa yeeyo, nnaamweera asitiithi anyu epakaka itthu sihimmusivela Yehova, muupuweleke weera nyuwo khamunkhanyereriwa otthara ntakihero naya. Muhuupuweleke weera nyuwo khamunvareleya muteko ni weera Yehova khonrowa wooreelihani. Moohihovela, Yehova onoorowa oreeliha wiilipihera wanyu wootheene weera nvirelele orowa ohoolo ni opaka etthu yooreera.
YUDA
13. Mwaha wa heeni Yuda aaxupeñyaawe vaavo yaaphiñyaaya ekwaha awe yoowiiwa masu a Yakobe?
13 Vano, yaaphiya emaara ya Yuda. Iiwakaru itthu atiithi awe yaawuulumenlaaya asinnawe oowunnuwela, pooti weeraka Yuda aaxupeya mwaha wooweera owo-tho aapaka soottheka itokweene. Onooneya weera owo aakhavihera wiiyiwa wa itthu sa atthu ooSikemi. (Eph. 34:27) Vamoha ni asinnawe, Yuda aamutumiha Yosefe ntoko kaporo ni aahaawoka atiithi awe woohima sa etthu eyo. (Eph. 37:31-33) Muhoolo mwaya, owo aahaakoniha apwiyamwaana awe yeeriwa Tamari, uupuwelaka weera yaari namararuwa. — Eph. 38:15-18.
14. Itthu heeni sooreera Yuda aapankaawe? (Ephattuwelo 49:8, 9)
14 Nnaamweera seereñye itthu sootheene iya, Yehova aamuupuxera Yakobe omuttottopela Yuda ni omulaihera weera amphwanya mareeliho vamoha ni emusi awe. (Musome Ephattuwelo 49:8, 9.) Yuda aahoonihera weera annapwattha vantxipale miyuupuwelo sa atiithi awe oowuuluvala, owo-tho ammorela ikharari munnawe mwaamukhaani, Benjamim ni aaheerera omukhavihera. — Eph. 44:18, 30-34.
15. Mwa mikhalelo heeni nloko na Yuda naareelihinwaaya?
15 Yakobe aahima weera Yuda aamurowa olamulela variyari va asinnawe. Ekhaikhai weera eprofesiya ela yooviriha iyaakha 200 weera epatxere okwanela, mene nloko na Yuda naareelihiwa. Vaavo aIsraeli yaakhumaaya wExitu ni yaaviraaya weeheweheweni erowaka elapo yoolaiheriwa, nloko na Yuda naarowa ohoolo wa nloko na aIsraeli. (Nam. 10:14) Sivinreene iyaakha vakhaani, Yehova aathanla nloko na Yuda weera nikhale nloko noopatxera owana ni akanani, weera nikuxe elapo yoolaiheriwa. (Aph. 1:1, 2) Ni Davidi mmoha a osuulu wa Yuda taari mwene oopatxera a mamwene oovirikana a nloko nno. Mene okwanela wa eprofesiya ela khomalenle vaavo.
16. Moota heeni eprofesiya eri va Ephattuwelo 49:10 ekwanenlaaya? (Nwehe-tho ekwaadru “Eprofesiya Yakobe aapankaawe ahalaka vakhaani okhwa.”)
16 Yakobe aahima weera mutthu mmoha a osuulu wa Yuda, aamurowa okhala namalamulela aatthu ootheene wa mahiku ootheene. (Musome Ephattuwelo 49:10 ni enoota.) Namalamulela owo Yakobe aamwiitthannaawe Silo, ti Yesu Kristu. Nlaika nimoha naahuuluma woohima sa Yesu neeraka: “Yehova Muluku ononvaha ehitxe ya Davidi, atiithi awe.” (Luka 1:32, 33) Ni Yesu-tho onniitthaniwa okhala “Kharamu a nihimo na Yuda.” — Apok. 5:5.
17. Moota heeni ninrowaahu otakiha moota Yehova onwoonelaawe atthu akina?
17 Etthu heeni ninxutteraahu? Yuda aapaka soottheka itokweene. Mene Yehova aamulaihera omureeliha. Neereke asinnawe Yuda yanniikoha etthu Yehova onnaawe yooreera wa Yuda? Khaninsuwela. Etthu ninsuwelaahu ti yooweera, Yehova aaweha mikhalelo sooreera sa Yuda ni mwaha wa yeeyo aamureeliha. Moota heeni ninrowaahu omutakiha Yehova? Pooti weeraka munna mmoha ohaakhela eparakha yoothanleya nto pooti weeraka hiyo ninwehexexa soottheka sawe. Mene etthu yooreera opaka, ori wuupuwela weera Yehova onnoona ni onnavaha mwiitti mikhalelo sooreera sa munna owo. Yehova onweha mikhalelo sahu sooreera. Nintthuna wiilipihera opaka etthu emoharu.
18. Mwaha wa heeni nintthuneyaahu okhala oopixa murima?
18 Etthu ekina ninxutteraahu ni ele yeereñye ni Yuda ti otthuneya waya okhala oopixa murima. Ikwaha sootheene Yehova onnakwanihera soolaihera sawe. Menento, khaiyene ikwaha sootheene ompaka eyo emaara ni moota hiyo naawehereraahu. Ahooleli a nloko noopatxera a nloko na aIsraeli khaiyene yaari a nloko na Yuda, mene asitokwene a nloko nno yaari oororomeleya ni yaahaakhavihera ale Yehova aathanlaawe weera ehooleleke muloko awe, ntoko Mose yoowo aari mulevi, Yehoxua yoowo aari a nloko na Efrayimi, ni mwene Sauli yoowo aari a nloko na Benjamim. Olelo-tho hiyo onnatthuneya omukhavihera mutthu ori poothe Yehova ommuthanlaawe weera anihooleleke. — Aheb. 6:12.
19. Eprofesiya Yakobe aapankaawe ahalaka vakhaani okhwa ennixuttiha eheeni woohima sa Yehova?
19 Etthu heeni ninxutteraahu ni masu oomalihera a Yakobe aaleelaawe anamwane awe oowunnuwela? Onooneya weera “Muluku khanòna sawasawa mutthu onònaiye.” (1 Sam. 16:7) Yehova toopixa murima vantxipale ni oolevelela. Ekhaikhai weera Yehova khonsiveliwa ni yoottheka, mene-tho owo khonweherera weera ale enanvarela ekhale oomalela. Mpaka owo pooti waareeliha atthu yaale muttuli yaapanke soottheka itokweene mene vano ettharunwe ni murima aya wootheene ni empaka itthu sooreera. Wa yoosoma enttharelana, nnoorowa woona etthu Yakobe aalenlaawe anamwane awe akina 8.
ETXIPO 124 Niroromeleyeke Okathi Wotheene