Watchtower EBIBLIOTEKA ONLAINE
Watchtower
EBIBLIOTEKA ONLAINE
Emakhuwa
  • BIIBILIYA
  • ILIIVURU
  • MITHUKUMANO
  • w13 15/2 ipaax. 3-7
  • Ela Yoohiyeriwa Ahu ya Omunepani

Mpantta ola khekhanle eviidiyu.

Muniswaamihe, khivaniweryaneya orumiha eviidiyu ela.

  • Ela Yoohiyeriwa Ahu ya Omunepani
  • Owehaweha Elaleyaka Omwene wa Yehova—2013
  • Miru Saamukhaani
  • Mwaha Onlikana Nuula
  • NOOKHALANA YOOHIYERIWA ENIREERELA OVAHA EFAITA
  • YEHOVA OOKHAPELELA NUULUMO NAWE
  • MOOTA YEHOVA OSUNKE AWE NSINA NAWE
  • YEHOVA ONNIKHAPELELA EKEEKHAI YOMUNEPANI
  • YEHOVA OHAAVIRIKANYA ALE YAAHONONA EKEEKHAI
  • Yehova Onnivuwiha Nsina Nawe
    Omwene wa Muluku Onnilamulela!
  • Muttittimihe Nsina Nuulupale na Yehova
    Owehaweha Elaleyaka Omwene wa Yehova—2013
  • A4 Nsina na Muluku Soolempwa sa Eheeperi
    Biibiliya a Elapo Esya a Soolempwa Soowaarya
Owehaweha Elaleyaka Omwene wa Yehova—2013
w13 15/2 ipaax. 3-7

Ela Yoohiyeriwa Ahu ya Omunepani

‘Ela ti [yohiyeriwa] ya arumeyi a Yahvéh’.​—YES. 54:17, Biblya Exirima.

MWAAROWA WAAKHULA SAI?

Exeeni Muluku opanke awe wira aakiherye Nuulumo nawe, Biibiliya?

Nsina na Yehova nikhapeleliwe sai wira atthu awe erumeeleke?

Mutthokiherye moota Muluku osunke awe ikeekhai nnaamwi saahononiwa.

1. Exeeni Yehova okhapelenle awe moophenta mmureerelo wa apinaatamu?

YEHOVA, ‘Muluku mukumi’, ohaakiherya ihapari sawe sinaavaha okumi apinaatamu. Ekeekhai wira ‘masu a Muluku ankhala mahiku otheene’. (1 Ped. 1:23-25; Bibliya Solempwa Sowarya) Tthiri ninnimuxukhuru Yehova okhapelela moophenta itthu silempwale mBiibiliyani!

2. Muluku aasunke exeeni mBiibiliyani wira atthu awe erumeeleke?

2 MBiibiliyani, Muluku ookhapelela nsina nawe nenlo oniphavela awe wira apinaatamu eromoleke. Biibiliya, wanipacerya onnimuromola Yehova ‘Muluku’ okathi onipacerya awe ohimya ‘maphattuwelo èrimu n’ilapo ya vathí’. (Maph. 2:4) Nsina na Muluku nahilempwa mwa mutikiniho vamapaweni a maluku yaarina Malamulo Muloko. Nlamulo noopacerya naahimya so: ‘Yomi ka Yahvéh [Yehova] Muluku’ anyu. (Okhm. 20:1-17; Biblya Exirima) Nsina na Muluku nookhala, okhala wira Mukhulupale Pwiya Yehova oosuka mBiibiliyani nsina nawe nnaamwi naaphavela omalamalihiwa.​—Esal. 73:28.

3. Exeeni Muluku osunke awe nnaamwi wootha wa itiini otempe?

3 Mbiibiliyani, Muluku aahisuka-tho masu awe ekeekhai. Hiyo ninnimuxukhuru Muluku mwaha wa onimwaleelaka ni ekeekhai wira nihiwokiwe ni itiini sowootha! (Musome Esalimo 43:3, 4.) Vaavo anamunceene aneetta aya mweepiphini, nto hiyo mootteeliwa murima nneettela muthuko womunepani onivahiwa ahu ni Muluku.​—1 Yoh. 1:6, 7.

NOOKHALANA YOOHIYERIWA ENIREERELA OVAHA EFAITA

4, 5. Eparakha xeeni yuulupale nivahiwe ahu okhuma 1931?

4 Hiyo maKristau, nookhalana yoohiyeriwa ya efaita. Collins Cobuild English Dictionary onihimya so: “Yoohiyeriwa ya atthu a khula elapo, ti mikhalelo saya sotheene, soolema, wala mweettelo wookumi wa atthu, onivikaniha okhala iyaakha sinceene, ohiyeriwaka osuulu onittharelana”. Yoohiyeriwa ahu yomunepani, enihela muhina mareeliho arina ahu osuwela ekeekhai wa Nuulumo na Muluku ni omusuwela Muluku saana ni soolakela sawe. Nave-tho eyo enihela muhina etthu ekina ya efaita yuulupale.

5 Eparakha eyo eri etthu yomunepani yaattittimiheriwe okongresuni oColumbus Ohio E.U.A., mwaakha wa 1931. Vaprogramani, yaahikhala epaphelo yaalempwe ileetera iya: “JW”. Murokora mmosa aahilavula wira: “Atthu yaanihimya itthu sinceene wa yootaphulela ya ileetera iya soopacerya JW, khiyahimya wira sintaphulela: (Just Wait, Just Watch), eyo piiyo, Nwehereryeke, Nwehaweheke”. Khalai niihaniwa Alipa-Oomusoma Biibiliya; masi naahikuxa nsina noowi Anamoona a Yehova (Englexi: Jehovah’s Witnesses) orweela mwa moolumo oolaphela yaasommwe eDumingo 26 a Julyo 1931. Vaahinihakalaliha waakhela nsina nle niri mBiibiliyani. (Mmusome Yesaya 43:12.) Munna mmosa onnuupuwela ariki: “Nkinliyala woopiwa makuphi wuulupale ni ohakalala wiiranen’ye nipuro nle na muthukumano”. Khuuvo mutthu a mulaponi aaphavela nsina nle, masi Muluku oonireeliha wira nirumeeleke nsina nla mwa iyaakha sinivikana 80. Tthiri eparakha yuulupale okhala Namoona a Yehova!

6. Eparakha ya omunepani enihela muhina ihapari xeeni sekeekhai?

6 Yoohiyeriwa ahu ya efaita enihela muhina ihapari sekeekhai sa okathi ovinre. Mwa ntakiheryo, mmuupuwele Abrahamu, Isakhi, ni Yakobe. Arumeyi ale a khalai ni imusi saya, waaniheryasa yaanivaanela mmoota woomuhakalaliha Yehova. Tivonto vahintikhina ahu ele yamwiirinhe Yosefe okhootta oraruwa nto khiyahimya wira ‘etthu yotepa otakhala’ ni ‘onveha Muluku’. (Maph. 39:7-9) Nave soolema sa eKristau saanilavuliwa vayanoni wira atthu yiixutteke. Myaha iyo sikina saahela muhina enamuna ya Wuupuwelela Okhwa wa Pwiya ntoko Paulo aatthokiherya awe miloko sa eKristau. (1 aKor. 11:2, 23) Olelo-va, malakiheryo a moota woomukokhorela Muluku ‘nettihiwaka ni [munepa] ni ekekhai’, aniphwanyaneya mBiibiliyani. (Mmusome Yohani 4:23, 24.) Biibiliya tori muthuko wa apinaatamu othene; masi hiyo arumeyi a Yehova, ninnitepa onvaha efaita.

7. Yoohiyeriwa ahu yuulupale enihela muhina natiri xeeni a Yehova?

7 Nave Eparakha eyo yomunepani enihela muhina iliivuru isya sinilavula myaha sa Yehova mmureerelo ahu. (Esal. 118:7) Eyo enninlipiha, hata okathi onilupatthiwa ahu. Yoohiyeriwa ahu yomunepani yeeyo enivikaniha wunnuwa elaiheriwe ahu tiila: Iyuma soothene sipakeliwe woolupatthani khasinvara-tho muteko; nlumi notheene ninrowa owootheryani nnimooneliwa wootha. Ela yoohiyeriwa ya arumeyi a Yehova, ti siiso sinrowa aka owaakiha atthu aka. Onihimya ti Yehova, khonootha. (Yes. 54:17) Khiivo ekapwitthi ya Satana enrowa onimalamaliha.

8. Ninrowa wiixutta exeeni mwaha ola ni mwaha onittharelana?

8 Satana oheererya ohonona mBiibiliyani nsina na Muluku, Yehova ni waakanyerya ekeekhai. Masi Yehova onnikwanyula miraakho sa Satana. Yoosoma ela ni enittharelana, ninrowa othokorerya myaha iya: (1) moota Muluku okhapelenle awe Nuulumo nawe; (2) moota Yehova okhapelenle awe nsina nawe; ni (3) moota Tiithi ahu a wiirimu ori awe Mwaneene ni Namasuka ekeekhai eniixutta ahu.

YEHOVA OOKHAPELELA NUULUMO NAWE

9-11. Ntakiheryo xeeni nnooniherya wira Biibiliya ohoopowa mmaxakha manceene?

9 Yehova oosuka nuulumo nawe wira ehikhale etthu enrowa oturuka masu awe. Enciclopedia Cattolica (Catholic Encyclopedia), enihimya so: “Eyaakha ya 1229 muthukumano wa ahooleli a itiini wiiriwe oToulouse, wahaakhoottiherya atthu pure omusomaka Biibiliya a nttaava naya, okhala wira eKerexa Katoolika yanaalupattha atthareli yiihaniwa Albigenses ni Valdenses . . . Muthukumano waapakiwe oTarragona wEspanha, mwaakha wa 1234, ohooleliwaka ni mwene Jaime I, waahikhoottihiwa-tho omusoma Biibiliya . . . Nto Akhulupale a oRoma, yahiikeliha muhina mmwaha ola ekwaha yoopacerya eyaakha ya 1559 vaavo Paulo IV aakhoottinhe awe wimpirimiriwa ni okhalana Biibiliya ootaphuleliwa aheemereriwe ni Makhulupale a Ekerexa”.

10 Nnaamwi myaha sinceene mBiibiliyani saahononiwe, owo ookhapelela. Eyaakha ya 1382 Jonh Wycliffe ni apatthani awe yaahimutaphulela Biibiliya oopacerya a nttaava na Englexi. Biibiliya mukina aataphuleliwe ni William Tyndale yoowo aiviwe 1536. Okathi aakhwa awe vamwirini, aahikhuwela ariki: “Pwiya, muhule maitho a mwene a wInglaterra”. Nuumala ohimya eyo aahihomphwa ni opahiwa.

11 Biibiliya oowerya woopowa mmaxakha manceene. Mwa ntakiheryo, 1535, mulipa oomutaphulela Biibiliya a Englexi, Miles Coverdale, aahipacerya ovaanyiha eKerexa. Coverdale, aarumenle edisau ya Tyndale ya “Wataana wa Naanano” ni “Wataana wa Khalai”, okhuma Maphattuwelo mpakha Wahala a Mamwene. Owo ahitaphulela ipantta sikina sa Soolempwa sa ntaava na Latin orweela mwa Biibiliya a Martinho Lutero a nttaava na Alemão. Olelo-va, Biibiliya Tradução do Novo Mundo das Escrituras Sagradas onnaasivela atthu anceene mwaha wa wiiweya, ni otthara wawe saana itexto soopacerya sa Biibiliya ni ovareleya wawe saana muteko woolaleerya. Ninnihakalala osuwela wira khiivo ikuru sa Satana wala apinaatamu sinrowa ohonona okhapeleliwa Nuulumo na Yehova.

MOOTA YEHOVA OSUNKE AWE NSINA NAWE

12. Biibiliya Tradução do Novo Mundo okhalihenrye sai ottikiheriwa wa nsina na Muluku?

12 Yehova Muluku ohiiriha wira nsina nawe nikhapeleliwe mBiibiliyani. Nto Biibiliya Tradução do Novo Mundo onnikhaliherya saana mwaha ola. Masu oopaceriha a ekomisau emutaphulenle Biibiliya, anihimya so: “Etthu yootepexa otthuneya yiiranen’ye mwa otaphuleliwa Biibiliya ola ori ottikiheriwa nsina na Muluku mmapuro aya oophwanelela mBiibiliyani a nttaava na Englexi. Eyo yooweryaneya orweela mwa orumeela nuulumo noosuwelaxiwa na Englexi noowi Yehova (Jehovah) etthu yowiiraka 6.973 mwa Soolempwa sa eHeeberi; nto 237 Soolempwa sa eGriki”. Vano, Tradução do Novo Mundo onniphwanyaneya otheene wala epantta emosa mattaava anivikana 116, ni ikoopiya sinivikana 178.545.862.

13. Xeeni vanihimmwa aya wira nsina na Muluku naanisuweliwa woopaceryani wa apinaatamu?

13 Apinaatamu aasuwela nsina na Muluku okhuma vaavale apattuxiwe aya. Adamu ni Eva yaanisuwela nsina nlo, ni moota wooromola. Okathi Khami ahoonihenrye awe nttittimiho ohoolo wa apapawe nuuvira Mutaaseke, Nowe aalavunle wira: Attottopeliwe ‘Yavéh, Muluku a Semi, ni Kanani akhale kaporo awe’. (Maph. 4:1; 9:26, B E) Muluku aahilavula wira: ‘Miyo kà Yahvéh, nla ti nsina naka, nkinrowa owìnnyerya akina ovuwa waka’. Nave, aahihimya-tho wira: ‘Miyo kà Yahvéh ni khavo mukina’. (Yes. 42:8; 45:5, B E) Yehova onniweha nsina nawe nikhapeleleyaka ni waasuweliha atthu otheene valaponi. Tthiri eri eparakha yuulupale orumeela nsina nawe ni okhala Anamoona awe. Nto ninnilavula moowiituperya wira: ‘Nitthapele nsina na Muluku ahu’ moohakalala.​—Esal. 20:5.

14. Ohiya mBiibiliyani, opuro xeeni mukina oniphwanyaneya aya nsina na Muluku?

14 Nsina na Muluku khahiyo paahi nri mBiibiliyani. Nkuupuwelani Nluku na oMowabe niphwanyiwe oDhiban (Dibon), etthu yowiiraka ikiloomo 21 epantta enikela epheyo ya Ephareya Yookhwa. Nluku nle naanimuromola Mwene a wIsarayeli Omir nave naanilavula sa Mwene oMoabi Mesha yoowo aawana ni aIsarayeli. (1 Mam. 16:28; 2 Mam. 1:1; 3:4, 5) Masi Nluku na oMoabi ti nootepexa otthuneya mwaha woowi nsina na Muluku noolempwa ni Tetragrama, eyo piiyo, Ileetera xexe. Nave-tho ileetera iye xexe sinniphwanyaneya mmavalini oolempwa ni Lachish, yaaphwanyiwe wIsarayeli.

15. Exeeni ekhanle Septuaginta, nto ekhumelenle sai?

15 Anamataphulela oopacerya a Biibiliya, yaanikhapelela nsina na Muluku. Nuuvira okathi aYuda yaaryaaya ananvariwa oBabilonia, 607 A.E.C. mpakha 537 A.E.C, aYuda anceene khiyaatthikenle oYudeya wala wIsarayeli. Eseekulu ya neeraru  A.E.C., yaahisareya-wo aYuda wAlexandria, wEgitu yaawo yaatthuneya otaphuleliwa Soolempwa sa eGriki; muhoolo mwaya khukhala nttaava na olumwenku wotheene. Eversau eyo eniihaniwa Septuaginta yaahimalihiwa olempwa eseekulu 2 A.E.C. Ikoopiya sikina sookhalana nsina noowi Yehova mwa elavulelo ya eHeeberi.

16. Muhimye ntakiheryo nimosa nnooniherya wira nahiromoliwa nsina na Muluku eliivuru yoopacerya okumiheriwa mwakha wa 1640.

16 Nsina na Muluku ninniphwanyaneya muLiivuruni ya Masalmo, epantta yoopacerya ya eliivuru ya atthu a wInglaterra yaari wAmerica. Wimpirimiriwa woopacerya wa eliivuru eyo wiiren’ye eyaakha (1640) ekumihiwaka mwa nttaava na eHeeberi orowa mwa nttaava na Englexi ya khalai. Ikoopiya iye sinnirumeela nsina na Muluku muSalimo 1:1, 2, onilavula awe wira: ‘Òreriwa’, mulopwana oheettenle miruku sa atakhali, masi onisiveliwa ‘ni ikano sa Yahvéh’. Wira mphwanye soohimmwa sikina sa nsina na Muluku, nwehe ebroxura O Nome Divino Que Durará Para Sempre.

YEHOVA ONNIKHAPELELA EKEEKHAI YOMUNEPANI

17, 18. (a) Mwaarowa otthokiherya sai nuulumo noowi ‘ekekhai’? (b) Exeeni enihela muhina, ‘ekekhai ya ihapari sorera’?

17 Ninnihakalala omurumeela Muluku ‘òroromeleya’ ni ekeekhai. (Esal. 31:6) Disionaario oniihaniwa Collins Cobuilda English Dictionary onihimya wira “Etthu eniiriwa ela ekeekhai, siri itthu sotheene sinooniherya etthu eyo, ohiya woothereriwa wala opakeleliwa”. Nttaava na eHeeberi nilempwale awe Biibiliya, nuulumo noowi “ekeekhai” nintaphulela etthu ehoothiwe, yoororomeleya, wala yekeekhai. Nttaava na eGriki, nuulumo noowi “ekeekhai”, nintaphulela etthu yeele enisuwanyeiha etthu eri yooloka ni yoohivaanyiheya.

18 Yehova ookhapelela ikeekhai somunepani sinniiriha ophwanya osuwela wekeekhai. (2 Yoh. 1, 2) Osuwela wahu onnivikaniha wunnuwa, wira neetteleke ‘mukhalelo w’atthu òloka onlikana ni warya wa nsuwa: onkhumelela oxaka, khunnuwa mpakha othana eriyari’! (Mir. 4:18) Tthiri ninnikupali masu a Yesu aalavunle awe munivekeloni wira: ‘ekekhai eyo ti nulumo nanyu’. (Yoh. 17:17) Biibiliya, onnihimya ‘ekekhai ya ihapari sorera’ sinilavula sowiixuttiha sotheene sa eKristau. (aGal. 2:14) Ikeekhai iyo sinihela muhina myaha sotheene siniirela mpantta nsina na Yehova, okhulupale awe, mukuttho onoopola wa Yesu, ohihimuwa, ni Omwene. Nrowe nithokorerye moota Muluku aakihenrye awe ekeekhai wira Satana ahihonone.

YEHOVA OHAAVIRIKANYA ALE YAAHONONA EKEEKHAI

19, 20. Nemurodi aari aani, nto palano awe aawunvye sai?

19 Nuuvira Mutaaseke, vaanilavuliwa wira: ‘Mutthu ola, ti muxayi mulupale vamaithoni v’Apwiya, onlikana ni Nemurodi’. (Maph. 10:9) Ntoko nwanani a Yehova Nemurodi aamukokhorela Satana, nto aalikana ni ale yaahimmwale ni Yesu: ‘Nyuwo, tithi inyu ti Satana: nyuwo munnitthuna wira sintthuna awe tithi inyu uwo’. . .’Owo khanakhale nikekhai, okhala wira mwa yowo khivo ekekhai’.​—Yoh. 8:44.

20 Olamulelo wa Nemurodi, waahela muhina esidade ya oBabeli ni sikina eriyari ya miro Tigre ni Eufrate. (Maph. 10:10) Owehasa wene owo taarumme otekiwa esidade ya Babeli ni empa yoorakama yapaceriwe eyaakha ya 2269 A.E.C. Avirikanyaka yoophavela ya Yehova wira atthu esareye mulaponi, anamateka ale yaalavunle wira: ‘Nrowé niteke muttetthe ni empa yorakamexa: ethoka aya ephiyé wirimu. Ninrowa okhala nloko nowerya ni novuwa: nihimwarelé mulaponi mothene’. Yolakela ele khiyaarowa okhumela saana maana Muluku ‘ahivirikanyiha elavuleleo ya atthu othene, khwamwaraxela atthu mulaponi mothene’. (Maph. 11:1-4, 8, 9) Nto Satana aaphavela okumiherya etiini awe wira atthu otheene emukokhoreleke owo, masi palano awe aahiwuvya. Okhuma khalai, okokhorela wa Yehova onnikhapeleliwa ni onnikhumela saana wa khula enamuna ni khula mahiku.

21, 22. (a) Nthowa xeeni etiini yoowootha ehiniwerya aya ohonona okokhorela wekeekhai? (b) Yoosoma enirwa ninrowa wiixutta exeeni?

21 Itiini sowootha khasitonko owerya ohonona okokhorela wekeekhai. Mwaha wa xeeni? Mwaha woowi Mwiixuttihi ahu Muulupalexa, onnikhapelela Nuulumo nawe noolempwa, osuka saana nsina nawe ohoolo wa atthu, nave owo Mwaneene ikeekhai somunepani. (Yes. 30:20, 21) Omukokhorela Muluku mwekeekhai, onnitteeliha murima, nave opaka eyo enivekela ovikaniha okhala oowehaweha omunepani wahu, omuroromela Yehova, ni otthara malakiheryo a munepa awe.

22 Yoosoma enittharelana, ninrowa oweha moota sikhumelenle aya sowiixuttiha sikina sowoothiwa. Ninrowa oweha wira sowoothiwa iyo sinniphweeya okathi sinitokosiwa aya ni Biibiliya. Masi-tho, ninrowa oweha moota Mulipa ookhapelela ekeekhai, Yehova, onnireeliha awe ni sowiixuttiha sekeekhai seiyo ninvaha ahu efaita ntoko yoohiyeriwa ahu yomunepani.

[Elatarato epaaxina 3]

[Elatarato epaaxina 4]

Naahihakalala okuxa nsina noowi, Anamoona a Yehova okongresuni a 1931

[Elatarato epaaxina 5]

Atthu ntoko Tyndale yaahileva ikumi saya mwaha wa Nuulumo na Muluku, Biibiliya

[Masu a elatarato]

From Foxe’s Book of Martyrs

    Watchtower EBIBILIOTEKA ONLAINE (1982-2025)
    Okhuma
    Okela
    • Emakhuwa
    • Ovaha
    • Siniphavela Anyu
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malamulo Oorumeela
    • Mwaha Woosuka Isiiri
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Okela
    Ovaha