Nyuwo “Munrowa Okhala Anamon’aka”
“Yesus ahakhula wira ‘. . . Nyuwo munrowa okhala anamon’aka . . . mpakha omalenle elapo.’”—MIT. 1:7, 8.
MUNNIWERYA WAAKHULA?
Moota xeeni Yesu aakhala awe moovarihana ni nsina nawe?
Xeeni Yesu aahimmye awe wira “Munrowa okhala anamon’aka”?
Xeeni vaniroromela ahu wira muteko wolaleerya onookhumela saana?
1, 2. (a) Ti pani ori namoona muulupalexa a Yehova? (b) Nintaphulela exeeni nsina noowi Yesu, ni moota xeeni Mwaana a Muluku aakhala awe moovarihana ni nsina nlo?
‘MIYO koyariwa, kirwa mulaponi, wira kikhale namona a èkekhai’. (Mmusome Yoh. 18:33-37.) Yesu aalavunle masu ala okathi aaphukeliwa awe oYudeya, ni guvernatoro ooRoma. Yesu iira omanleene ohimya wira aari mwene. Nuuvira iyaakha sinceene, murummwa Paulo aahiromola ntakiheryo na olipa murima wa Yesu oriki: ‘Yesu Kristu, yowo okhanle namona [aahilaleya voreera vanlakani vene] oholo wa Ponsio Pilato’. (1 Tim. 6:13) Aayo, okathi mukina vanitthuneya olipa murima vaalupale wira nikhale “namona òroromeleya ni èkekhai” olumwenku ola wootakhala wa Satana!—Wis. 3:14.
2 Okhala wira Yesu aari mutthu a nloko na aYuda, owo aayariwe oryeene namoona a Yehova. (Yes. 43:10) Tthiri Yesu aari namoona muulupalexa yoowo Muluku aatonko awe okhalana wira olaleye nsina nawe valaponi. Yesu aanilipiherya okhala moovarihana ni nsina naavahiwe awe ni Muluku. Vaavo nlaikha naalavunle aya ni Yosefe, mulopwana yoowo aathenle amamawe Yesu, wira Maria aarupanle okhaliheriwaka ni munepa wootteela, nlaikha nlo naahimyale-tho so: ‘Maria onomuyara mwana, yowo munrowanyu onvaha nsina na Yesu, tthiri owo onowòpola atthu awe sottheka saya’. (Math. 1:20, 21) Asomi anceene anitokosa myaha soolempwa annikupali wira nsina noowi Yesu nikumihiwe va nuulumo na eHeeberi noowi, Yexuwa, ni ola mwiitthaneliwo wookhuveya wa nsina na Muluku nenlo nintaphulela wira “Yehova Moopoli”. Moovarihana ni yootaphulela ya nsina nawe, Yesu ahaakhaliherya “atthu a Isarayeli, ari ntoko ipwittipwitthi sirimenle” wira attharuwe itampi saya ni atthikele wataana ni Yehova. (Math. 10:6; 15:24; Luka 19:10) Tthiri, Yesu aahilaleya Omwene wa Muluku ni nthiti. Mulipa oolepa evangeelyo Marko, aahimyale wira: ‘Yesu ahirowa oGalileya, analaleya Ehapari yorera ya Muluku, ìraka: ‘Okathi wophiya, omwene wa Muluku ori vakhiviru. Murukunuxe mirima sanyu, mwamini ehapari yorera’’. (Mar. 1:14, 15) Ooniheryaka olipa murima Yesu aahihimya-tho wootha wa ahooleli a etiini ya aYuda, etthu yeeyo muhoolo yancererye omunyokha waya mpakha omukhomela vamwirini.—Mar. 11:17, 18; 15:1-15.
“MITEKO SULUPALE SA MULUKU”
3. Exeeni yaakhumelenle nihiku na neeraru nuumala okhwa Yesu?
3 Masi aahikhumelela mutikiniho muulupalexa! Nuuvira mahiku mararu Yesu akhwiiyeene, Yehova aahimuhihimuxa, ohiya ntoko pinaatamu, masi ntoko yoopattuxiwa ya omunepani ehinikhwa. (1 Ped. 3:18) Nto wira ooniherye ohihimuxiwa wawe, Yesu aahiwara erutthu ya omutthu khukupaliwa ni atthu wira ootthikela okhala mukumi. Nihiku noopacerya nuumala ohihimuwa, Yesu aahikhumelela wa awiixutti imaara thanu mapuro oovirikana.—Math. 28:8-10; Luka 24:13-16, 30-36; Yoh. 20:11-18.
4. Nihiku xeeni na ohihimuxiwa wawe Yesu aahoolenle awe muthukumano, nave muteko xeeni aarumme awe awiixutti awe?
4 Okhumelela wawe wa neethanu, Yesu aaphavela wixooniherya wa arummwa awe ni atthu akina yaathukumanne. Okathi owo ohinliyaleya, Yesu aahipaka etthu ekhanle ahu oolikanyiha ni wiiriha yoosoma ya Nuulumo na Muluku. “Owo ahitthukula osuwela waya wira yiwexexe Solempwa”. Aayo, awosa yahiiwexexa wira okhwa wawe mmatatani mwa anyokhani a Muluku, vamosa ni mutikiniho wa ohihimuxiwa wawe waahihimmwa vahinatthi ni Solempwa. Wanikisa wa muthukumano ole, Yesu ahooniherya saana muteko atthareli awe yaatthuneya aya ovaraka. Owo aahimyale wira mwa nsina nawe atthu a maloko othene, opacerya oYerusalemu, yamulaleeriwa orukunuxa murima wira aleveleliwe itampi. Owo aahihimya-tho oriki: “Nyuwo mw’ànamona a itthu seiyo”.—Luka 24:44-48.
5, 6. (a) Xeeni Yesu aalavunle awe wira: “Munrowa okhala anamon’aka”? (b) Enamuna xeeni esya ya yoolakela ya Yehova, yaarowa olaleiwaka ni arummwa a Yesu?
5 Okathi Yesu akhumelenle awe mukwaha wookiserya nuuvira mahiku 40, awiixutti awe nlelo yaanuupuwela yootaphulela ya masu awe oowi: “Munrowa okhala anamon’aka oYerusalemu ni oYudeya wothene ni oSamariya, mpakha omalenle elapo”. (Mit 1:8) Nto xeeni Yesu ohimyaka wira: “Munrowa okhala anamon’aka”, ohiya a Yehova? Woonasa wene Yesu aahimya sa muhoolo, okhala wira ale yaalavulana awe yaari aIsarayeli ni yaari anamoona a Yehova okathi ole.
6 Vano arummwa a Yesu yahaana olaleya enamuna esya ya yoolakela ya Yehova; eyo yaarowa okhala yuulupalexa, ovikana olaleya otaphuliwa wa aIsarayeli weepotthani wEjiitu, ni muhoolo mwaya oBabilonia. Okhwa ni ohihimuwa wa Yesu waahikumiherya otaphuliwa weepotthani, niire so, weepotthani wa etampi ni okhwa. Va Pentekoositi a 33 EC, awiixutti a Yesu yaale yiira yoottihiwe ene ninaano, yaahipacerya waalalerya atthu akina “miteko sulupale sa Muluku”, nto atthu anceene yaiwale yaheemya. Nto okilaathale ene moono woolopwana wa Atithi awe wiirimu, Yesu oopacerya woona wira ikonto sinceene sa atthu annittharuwa itampi saya ni annimuroromela owo ni Yehova okhala enamuna emosa ya woopoliwa.—Mit. 2:5, 11, 37-41.
YOWOOPOLA WA “ATTHU OTHENE”
7. Sooniherya exeeni itthu saakhumelenle nihiku na Pentekoositi mwaakha wa 33 EC?
7 Sowiiraneya sa nihiku na Pentekoositi a 33 EC, sahooniherya wira Yehova aheemya mukuttho wa erutthu yoohittheka ya Yesu ntoko murette wala yooliverya ya etampi. (aHéb. 9:11, 12, 24) Ntoko Yesu mwaneene saahimmye awe, tthiri owo “kharwenle orumeliwa, orwenlé warumela atthu n’uleva ekumi awe, wira awopole atthu othene”. (Math. 20:28) “Atthu othene” anihimmwa-va, yaarowa ottottela mureerelo yowoopola ya Yesu khahiyo aYuda yaatharunwe itampi saya paahi. Maana Yehova onitthuna wira “atthu othene yòpowe” maana yowoopola yoottipiha “yottheka y’elapo”!—1 Tim. 2:4-6; Yoh. 1:29.
8. Arumeyi a Yesu yaalalenye mpakha vai, ni yaawenrye sai?
8 Niireke awiixutti ale oopacerya a Yesu yaari oolipa murima wira avikanihe olaleya voohimya sa Yesu? Aayo, awo yaahiwerya ovara muteko owo, masi khiyaavarale ni ikuru saya. Munepa wootteela wa Yehova wahaavaha ikuru wira avikanihe olaleerya. (Musome Miteko 5:30-32.) Nuuvira iyaakha 27 okhuma Pentekoositi a 33 EC, vaaniweryaneya ohimmwa wira ‘molumo a ekekhai, eyo p’iyo, ehapari yorera’ yaahilaleeriwa aYuda ni Amalapo ni wa “khula mutthu vathí-va”.—aKol. 1:5, 23.
9. Ntoko saahimmwale aya vahinatthi, exeeni yaakhumelenle muloko woopacerya wa eKristau?
9 Vooriipiha murima, muloko woopacerya wa eKristau vakhani-vakhani waahipacerya opahuliwa. (Mit. 20:29, 30; 2 Ped. 2:2, 3; Yuda. 3, 4) Ntoko Yesu aahimmye awe, anammwareya awo yaakumiheriwe ni “nwanani” Satana; nave yaarowa wuulaana ni waakanyerya eKristau ya ekeekhai mpakha “nihiku n’omala” makhalelo a itthu. (Math. 13:37-43) Nto Yehova aarowa onvaha Yesu eMwene yoolamula olumwenku wa apinaatamu. Eyo yeeraneyale mweeri wa Outubro 1914; khukhala wanipacerya wa “okathi wokiserya” wa olumwenku wa Satana.—2 Tim. 3:1.
10. (a) Mwaakha xeeni maKristau oowoottihiwa a vano yaahimmye aya okhala wa vameekhaaya? (b) Exeeni yaakhumelenle mweeri wa Outubro 1914, ni exeeni yaapacenrye wooneya saana?
10 Alipa oowoottihiwa a mahiku ala yaahihimya ohinatthi ophiya mweeri wa Outubro wira mwaakha wa 1914 waari mwaakha wa vameekha aya. Yaahisuwela eyo mwaha wa eprofesia ya Daniel voohimya sa mwiri muulupale waikitthiwe ni waarowa ophuwela nuuvira ‘isumana thanu napili’. (Dan. 4:16) Mwa eprofesia awe ya muhoolo voohimya sa okhala-vo wohooneya wa Yesu, ni ‘omala’ wa makhalelo a itthu; aahihimya sa okathi owo, okhala ‘omalela wa okathi w’amalapo’. Okhuma mwaakha ole ohinliyaleya wa 1914, ‘ethonyeryo’ ya okhala-vo wa Kristu ntoko Mwene musya a valaponi, ennooneya saana wa atthu otheene. (Math. 24:3, 7, 14; Luka 21:24) Nto okhuma vaavale “miteko sulupale sa Muluku” sinihela muhina othanliwa wa Yesu okhala Mwene a apinaatamu otheene.
11, 12. (a) Nuumala ekhotto 1919, etthu xeeni yaapacenrye awe opaka Mwene musya? (b) Etthu xeeni yaapacenrye wiiraneya okhuma eyaakha ya 1935 orowa ohoolo? (Nwehe elatarato yoopacerya.)
11 Ntoko Mwene musya valaponi, Yesu moohipisa aahipacerya waataphula arumeyi awe weepotthani ‘oBabilonia Muulupale’. (Wis. 18:2, 4) Nuumala ekhotto 1919, waahikhumelela okathi wa olaleeriwa ehapari olumwenku wotheene voohimya sa marehereryo a Muluku wira owoopole apinaatamu ni okhaliha Omwene. MaKristau ale oowoottihiwa, yaahittottela mureerelo okathi owo wira alaleerye; nto eyo yaahiiriha okhumelela ikonto sinceene sa alipa oowoottihiwa anirowa olamulelaka ni Kristu.
12 Okhuma iyaakha sa 1935 orowa ohoolo, vanooneya saana wira Kristu aahipacerya othukumanya “ipwittipwitthi sikina”, saarowa wiirela mpantta wa “muttitthi mulupale”. Ahooleliwaka ni maKristau oowoottihiwa, muttitthi owo muulupale onnitakiha olipa murima wa Yesu, nto khiyaalaleerya atthu otheene wira woopoliwa waya onikhuma wa Muluku ni wa Yesu. Mwaha woovikaniha ovara muteko woolaleerya, ni waamini mukuttho wa Kristu, muttitthi owo onrowa woopoliwa okathi wa “maxakha malupale”, yaawo anirowa omala-maliha olumwenku wa Satana.—Yoh. 10:16; Wis. 7:9, 10, 14.
MUHAANA OLIPA MURIMA WIRA MULALEYE IHAPARI SOOREERA
13. Anamoona a Yehova alakenle opaka exeeni, nto exeeni enniroromeliha wira nnoowerya?
13 Hiyo nihaana ovikaniha ovaha efaita eparakha ahu ya okhala Anamoona a “miteko sulupale sa Muluku”, seiye Yehova opanke awe ni silaihenrye awe muhoolo. Ekeekhai wira muteko owo woolaleerya khahiyo wookhweya okathi wotheene. Anna anceene anilaleerya mittetthe seiye atthu anceene ahintthuna aya wiiwa, aninyoholiwa aya ni olupatthiwa. Hiyo pooti otakiha ele yaapanke murummwa Paulo ni apatthani awe. Paulo aahimmye so: ‘Muluku ahilipiha murim’aka, wira kolalèryeni ehapari awe yorera, nnamwi kavanyiwa vanjene’. (1 aTes. 2:2) Nto nihikhala-khale nihiyaka muteko owo. Hiyo nihaana olakela ovara muteko ahu mpakha olumwenku wa Satana opwetexiwa khukhala milepe. (Yes. 6:11) Hiyo khannirowa opaka eyo ni ikuru sahu paahi, masi nitthareke ntakiheryo na maKristau oopacerya; nto ninvekeleke Yehova munepa awe wootteela wira onivahe “owerya nno wulupalexa”.—Mmusome 2 aKorinto 4:1, 7; Luka 11:13.
14, 15. (a) Yooneliwa sai maKristau eseekulu yoopacerya EC, nave murummwa Paulo aahimyale exeeni sa awosa? (b) Nooneleke sai onyoholiwa wahu mwaha wookhala Anamoona a Yehova?
14 Olelo-va, atthu anceenexa anniihimya okhala maKristau, masi “miteko saya sothene ti s’omukhotta Muluku, tthiri, awo t’òphweliha ni t’òhileleya, khanwerya wira etthu yorera nnákhala emosá”. (Tito 1:16) Tthiri ti voolipiha osuwela wira eseekulu yoopacerya, maKristau ekeekhai yaaninyokhiwa ni atthu anceene, niire so, anamunceene a mahiku ale. Tivonto murummwa Paulo aalempe awe so: ‘Mwaruwaniwa mwaha w’okhala aKristu, moreriwa, okhala wira . . . munepa wa Muluku, onikhala mwa nyuwo’.—1 Ped. 4:14.
15 Niireke masu awo oowuupuxeriwa ni Muluku annivareleya muteko wa Anamoona a Yehova olelo-va? Aayo, okhala wira hiyo ninlaleya Omwene wa Yesu. Mwekeekhai onyokhiwa mwaha wookuxa nsina na Muluku, onoolikana ni ‘oruwaniwa mwaha w’okhala aKristu’, yoowo aahimeeryale awanani awe wira: “Miyo kirwiye vorummwa n’Atithi, vano nyuwo khamunikakhela”. (Yoh. 5:43) Tivonto okathi munrowa anyu onyoholiwaka mulaleeryaka, nvikaniheke okhala oolipa murima. Onyoholiwa iwo onooniherya wira nyuwo munnimuhakalaliha Muluku ni wira munepa awe ori “mwa nyuwo”.
16, 17. (a) Etthu exeeni eniiraneya wa arumeyi a Yehova ipantte sinceene sa valaponi? (b) Tiivi ekhanle yoolakela anyu?
16 Okathi omosaru oninyoholiwa anyu musuweleke wira ipantte sinceene sa olumwenku, annincerereya atthu anceene animurumeela Muluku. Hata mittetthe seiye sihireere olaleeriwa, nlelo anniphwanyaneya atthu aniphavela oniiwa, yaawo akhanle ahu owalaleerya ihapari sinoopola ekumi. Tivonto nihaana okhalela nthiti otthikela waaxukurya atthu anooniherya ophavela ekeekhai, ni owiiriha soosoma sa Biibiliya; naakhaliheryaka wira arowe vahoolo mpakha obatiziwa. Woonasa wene, moonelo anyu onilikana ni wa Sarie a wAfrika do Sul, yoowo onilaleerya mwa iyaakha 60. Owo onihimya so: “Miyo kinnixukhurela vanceene, okhala wira mwaha wa yowoopola ya Yesu, kinniwerya okhalana wataana wuulupale ni Yehova, yoowo ori Namalamulela Muulupale a olumwenku, nto vannikisivela waaleela atthu akina nsina nawe nowaarya”. Owo ni aiyawe, Martinus, ahaakhaliherya atthu anceene waahela muhina anaaya araru okhala arumeyi a Yehova. Sarie onihimya-tho so: “Khuuvo muteko mukina onikumiherya ohakalala wuulupale ovikana ola; nave orweela wa munepa awe wotteela, Yehova onninivaha ikuru wira nivare muteko onoopola ikumi”.
17 Hata hiyo niryeene maKristau oobatiziwa, wala niri ale nlelo aniphavela obatiziwa, nihaana mathowa maalupale anniiriha oxukhurela eparakha ya wiirela mpantta muloko wa olumwenku wotheene wa Anamoona a Yehova. Ti maana aya vanitthuneya ahu ovikaniha olaleerya, okathi omosaru niimananihaka wiivalaanya ni olumwenku ola woohiloka wa Satana. Wira siiso, onooniiriha onvuwiha Tiithi ahu a wiirimu, yoowo onnivaha eparakha ya okuxa nsina nawe noowaarya.