Axitokweene MaKristau ‘Annivara Muteko ni Hiyo Wira Nihakalaleke’
‘Nimphavela ovara muteko vamosá ni nyuwo wira mutteliweke murima’.—2 AKOR. 1:24.
MWAAVYE WAAKHULIWA WA MAKOHO ALA:
Paulo oonihenrye sai wira owo khahiyo aari ‘mwanene a wamini’ wa axinna awe, masi wira ‘àvara muteko nawo wira etteliweke murima’?
Inamuna xeeni axitokweene maKristau anincererya aya otteeliwa murima wa axinna aya?
Moota xeeni otheene ahu ninrowa ahu wuncererya ohakalala mmulokoni?
1. Exeeni yaamwiirinhe Paulo otteeliwa murima ni maKristau oKorinto?
YAARI eyaakha ya 55 E.C. Paulo aari waattamela esidade ya oTrowade, masi owo khaaliyala wuupuwela oKorinto. Wanipacerya wa eyaakha ele, Paulo aahileeliwa wira oKorinto anna yaaninyakulihana vanceene. Vano, sintoko tiithi oophenta, arumeelaka epaphelo aahaapwapwela aphavelaka waahiiha mweettelo aya. (1 aKor. 1:11; 4:15) Aahimuruma mpatthani awe a muteko Tito orowa osuwela ihaali sa oKorinto ni orwa omuleela Paulo oTrowade. Oryeene oTrowade Paulo onnilipelela orwa wa Tito wira omuleele ihaali sa maKrisatau ale. Masi, etthu yootepa omuriipiha murima Paulo, mwaha woowi Tito khaaphin’ye. Exeeni Paulo aarowa awe opaka? Owo aahiwela ekalawa yaarowa oMasedoonia, nto khukumana weiwo. Tito aahimuleela wira axinna a oKorinto, yaahiphavela wiiwelela miruku sa epaphelo ya Paulo, vano awo yaahinkheliwa ni Paulo. Okathi Paulo aiwale awe ihapari iyo, owo ‘ahitepa otteliwa murima’.—2 aKor. 2:12, 13; 7:5-9.
2. (a) Exeeni Paulo alempe awe voohimya sa ohakalala ni waamini wa anna a oKorinto? (b) Makoho xeeni ankela ahu othokorerya?
2 Nuuvira okathi moohipisa Paulo aahaalepela anna a okorinto epaphelo awe ya nenli. Owo aalenle so: ‘Khahiyó wira kimphavela okhala mwanene wamini wanyu, mana nyuwo molipiherya wamini. Emphavelaka t’ila: ovara muteko vamosá ni nyuwo wira mutteeliweke murima’. (2 aKor. 1:24) Paulo aaphavela ohimya exeeni ni masu ala? Nto yooneleke sai masu ala axitokweene ari maKristau olelo-va?
WAAMINI WAHU NI OTTEELIWA WAHU MURIMA
3. (a) Paulo aaphavela ohimya exeeni ni masu oowi ‘molipiherya wamini’? (b) Olelo-va axitokweene anrowa omutakiha sai Paulo?
3 Paulo aahilavula iponto piili sirina efaita mokokhorelani mwahu: Nroromelo ni otteeliwa murima. Alavulaka sa waamini alempe so: ‘Khahiyó wira kimphavela okhala mwanene wamini wanyu, mana nyuwo molipiherya wamini’. Paulo aahilavula masu ala mwaha woosuwela wira anna a oKorinto yaahilipa ohiya mwaha wa Paulo wala atthu akina masi mwaha wa omwaamini waya Muluku. Paulo aahiweha wira khaatthuneya weettelela waamini wa axinnawe nnakhala khaaphavela opaka eyo. Owo anaakupali wira yaari makristau oororomeleya yaaphavela opaka itthu sooloka. (2 aKor. 2:3) Olelo-va, axitokweene anoomutakiha Paulo akhala wira anoowoniherya axinnaya wira annikupali waamini waya ni waatumererya omurumeela Muluku. (2 aTes. 3:4) Ohiya opakaka malamulo ooxankiha mmulokoni axitokweene anroromela malakiheryo a mBiibiliyani ni a mulokiheryo wa Yehova. Nto, axitokweene olelo-va khahiyo aniweherya nroromelo na axinnaya.—1 Ped. 5:2, 3.
4. (a) Antaphulelani masu a Paulo ani: ‘nimphavela ovaraka muteko ni nyuwo wira mutteliweke murima’? (b) Axitokweene a vano animutakiha sai Paulo?
4 Nave Paulo aahilavula wira: ‘Emphavelaka t’ila: ovara muteko vamosá ni nyuwo wira mutteeliweke murima’. Ni masu ala, owo aahimya wataana orina awe ni axinnawe. Xeeni ninlavula ahu siiso? Mwaha woowi epaphelo emosaru yeeyo, paulo aahiwuupuxerya annawe anli oKorinto ariki: ‘Yesu Kristu, yowo òlalenryahuni miyo ni Silvano ni Timótheyo’. (2 aKor. 1:19) Khula okathi Paulo onirumeela awe mpapheloni masu oowi: ‘anivarana ahu muteko’, owo onaahimya apatthani awe, ntoko Apolo, Akila, Priska, Timotheyo, Tito, ni akinaku. (aRom. 16:3, 21; 1 aKor. 3:6-9; 2 aKor. 8:23) Nave mwaha woolavula wira ‘nimphavela ovaraka muteko ni nyuwo wira mutteliweke murima’, Paulo aalipiherya anna oKorinto ni akhwaawe wira epakeke eniwerya aya enikumiherya otteeliwa murima mmulokoni. Axitokweene maKristau olelo-va, ahaana yoophavela emosaru. Anniilipiha opaka sotheene yaakhaliheryaka axinna aya wira ‘yarumeleke Apwiya [Yehova] n’utteliwa murima’.—Esal. 100:2; aFil. 1:25.
5. Nimphavela othokorerya waakhuliwa wa nikoho xeeni, nto etthu xeeni enitthuneya ahu wuupuwela?
5 Mahiku ala, anna ni arokora ooluttuweliwa, anikhala ilapo soovirikana, yaahivekeliwa wira yaakhule nikoho nla: “Masu xeeni ni miteko xeeni sa axitokweene, sisarihenle ohakalala wanyu?” Vaavo ninthokorerya ahu waakhula wa ekrupu ele, noone akhala wira waakhula waya onilikana ni moonelo anyu. Vanceenexa, noone moota xeeni khula mmosa a hiyo aarowa awe wuncererya ohakalala mmulokoni.a
MMUKHOMASE PÉRSIDE ONIMPHENTA AHU
6, 7. (a) Moota xeeni axitokweene anrowa aya omutakiha Yesu, Paulo, ni arumeyi akina a Muluku? (b) Xeeni wuupuwelela masina a axinnihu onaatteeliha aya murima?
6 Axinnahu anceene anihimya wira awo annihakalala akhala wira annithokoreriwa ni axitokweene. Ntakiheryo na opaka eyo, ti na Davidi, Elihu, ni Yesu. (Mmusome 2 Samuweli 9:6; Yobi 33:1; Luka 19:5.) Khuta mmosa mwa arumeyi ala a Yehova yaaniwoonela efaita akina nto khiyarumeela masina a khuta mutthu. Paulo vaanimusivela-tho ohiliyala masina aaxinna awe oowaamini. Owo aahimaliherya epaphelo awe ni waakhomasa anna ni arokora 25 aromolaka masina aya, ohela muhina Pérside murokora yoowo Paulo aahimye awe wira: ‘Mmukhomase Pérside onimphentaka’.—aRom. 16:3-15.
7 Axitokweene anceene onnivira okathi exankiheyaka ni osuwela masina. Masi, vaavo aniilipiha aya opaka eyo, entaphulela wira anaaleela axinna anaaphenta aya wira: ‘Nyuwo mutthu orina efaita wa miyo’. (Okh. 33:17) Axitokweene annaatteeliha murima-tho anna, vaavo anuupuwela aya masina aya okathi onaavaha aya eparakha ya waakhula makoho a Yoosoma ya Owehaweha omuthukumanoni.—Mulikanyihe ni Yohani 10:3.
‘KHARERE WAVARELA MUTEKO APWIYA’
8. Ntakiheryo xeeni Paulo otthanre awe na Yehova ni Yesu?
8 Paulo nave aanaattottopela saana anna mmiteko saya, nto eyo yanaatteeliha murima maKristau akhwaawe aaphenta awe. Nto, mpapheloni mme, aalavunle awe ophavela ovara naawo, wira etteeliwe murima, Paulo aahilepa-tho so: ‘Kinnìttottopa vanjene mwaha wa nyuwo’. (2 aKor. 7:4) Masu ala oottottopela, yaahilipiha saana mirima sa anna oKorinto. Paulo aahooniherya mukhalelo mmosaru miloko sikina. (aRom. 1:8; aFil. 1:3-5; 1 aTes. 1:8) Nto nuumala omuromola Péside mpapheloni aalepenle awe oRoma, Paulo aahilavula-tho wira ‘owo kharere wavarela muteko Apwiya’. (aRom. 16:12) Tthiri masu ala yaahimutteeliha murima murokora ole oororomeleya! Yaamwiiriha Paulo waattottopela akina, waari ophavela omutakiha Yehova ni Yesu.—Mmusome Marko 1:9-11; Yohani 1:47; Wis. 2:2, 13, 19.
9. Xeeni ottottopela wala ottottopeliwa onincererya aya ohakalala mmulokoni?
9 Axitokweene olelo-va, anniweha efaita aya waaxukhurela ni waattottopela anna aya erumeelaka masu anikhuma vamurimani. (Mir. 3:27; 15:23) Okathi mutokweene onipaka awe eyo, owo onnaaleela axinnawe wira: ‘koohakalala ni etthu ela epanke anyu’. ‘Miyo kinnoovahani efaita’. Tthiri, anna anniphavela wiiwa masu a axitokweene anilipiha. Murokora orina iyaakha 50 ootoko waaleela atthu anceene wira “omutekoni waka, miyo nkinaattela ottottopeliwa. Opuro ole khonithokoreryaniwa, atthu ale anipaka itthu aphavelaka wira yooniweke saana awo paahi. Nto okathi mmulokoni mutokweene onikittottopela awe mwaha wa etthu emosa, kinnihakalala ni okhala oolipa! Eyo ennikiiriha oweha wira Tiithi aka a wiirimu onnikiphenta”. Munna mmosa oohithela yoowo onaahuwa anamwane anli ekhawe, orina moonelo mmosaru owo. Niinanoxa, mutokweene mmosa aahimuttottopela. Nto munna ole oonenle sai? Owo oni: “Masu a mutokweene ole yaahikiiriha wiivahaka efaita ni okilipiha!” Nto, vaavo axitokwene anaattottopela aya anna ala oophentiwa, awo annilipiha omunepani waya ni otteeliwa waya murima. Opaka eyo, enimwaalipihaka wira evikaniheke weettela ephiro ya okumi ‘ehòjeyaka’.—Yes. 40:31.
‘NTOKO MAKAMPUSI MWETTIHEKE MULOKO WA MULUKU’
10, 11. (a) Axitokweene anrowa otthara sai ntakiheryo nivahiwe ni Nehemiya? (b) Exeeni enrowa omukhaliherya mutokweene okumiherya yoovaha ya munepa okathi onixukurya awe?
10 Enamuna xeeni yuulupale axitokweene anooniherya aya waacalela axinna ni okumiherya otteeliwa murima mmulokoni? Akhalaka tanipacerya waalavuliha ni waalipiha ale anitthuneya olipihiwa. (Mmusome Miteko 20:28.) Axitokweene anipaka eyo, anaatakiha amakampusi a khalai. Mwa ntakiheryo moone ele mutokweene Nehemiya aapanke awe nuumala oweha wira axinnawe akina aYuda yahitteettheya momunepani. Vannihimmwa wira mowaakuveya aahirowa waalipiha axinnawe. (Neh. 4:14) Olelo-va axitokweene aniphavela opaka etthu emosaru eyo. Nto awo ‘annirowa’, ekhayaru khiyapacerya waalipiha axinnaya munroromeloni. Wira yaalipihe anna awo, nto annaaxekurya anna ni arokora mmawannyeya moovarihana ni mikhalelo saya. Okathi owo anaaxukurya aya, awo aniphavela ‘wakawela yovaha ya’ munepa. (aRom. 1:11) Exeeni enkela waakhaliherya axitokweene opaka eyo?
11 Mutokweene ahinatthi orowa oxukurya, ohaana oviriha okathi amuupuwelelaka ole onrowa awe omuxekurya. Ohaana otokosa itthu iya: Mixankiho xeeni munna wala murokora owo orina awe? Myaha xeeni sinrowa omulipiha munna wala murokora owo? Yoolepa xeeni wala yowiiraneya ya mBiibiliyani enrowa omureerela munna wala murokora ole? Wuupuwelela myaha iya sinoomukhaliherya mutokweene ovaanela saana, ohiya olavula paahi. Okathi mutokweene onimuxukurya awe munna wala murokora, ohaana onwiriyanaka saana aalavulaka. (Yak. 1:19) Murokora mmosa ohimale so: “Etthu yoolipiha saana okathi mutokweene oniwiriyana awe ni murima wotheene”.—Luka 8:18.
12. Mmulokoni tani anitthuneya olipihiwa, nto nthowa xeeni?
12 Tani onrowa ottottela mureerelo mikhwaha sa oxekurya sa axitokweene? Paulo ahaatumererya maKristau axitokweene akhwaawe wira ‘makhapeleleke aKristu othene’. Axinna otheene a mmulokoni anitthuneya olipihiwa, ohela muhina anamalaleerya, mapioneero, yaawo aniviriha iyaakha sinceene evaraka muteko woolaleerya. Xeeni anitthuneya aya oxekuriwa ni axitokweene? Mwaha woowi ikwaha sikina, sookhala sookhanyererya soohiloka sa olumwenku ola wootakhala. Mwa ntakiheryo, hata arumeyi oolipa a Muluku ikwaha sikina annitthuneya olipihiwa ni akhwaaya, wira nilikanyiherye niwehe okumi wa Mwene Davidi.
‘ABIXAYI . . . AHIRWA OMUKHALIHERYA’
13. (a) Mukhalelo xeeni wa Davidi Yixibi-benobi aaphavela awe ottottela mureerelo? (b) Aawenrye sai Abixayi omwaakiha Davidi?
13 Nuuvira okathi vakhaani mmiravo Davidi ovahiwe ene omwene, owo aahirowa owana ni Goliyathi a Harafa nloko na atthu oorittivala ni wuukumala. Moolipa murima Davidi aahimwiiva Goliyathi. (1 Sam. 17:4, 48-51; 1 Wah. 20:5, 8) Nuuvira iyaakha, yaahikhumelela-tho ekhotto ni aFilisti, Davidi aahirowa-tho owana ni nakhotto muulupale ootupa. Nsina nawe iiriwa Yixibi-benobi, aari-tho a nloko na Harafa. (2 Sam. 21:16) Ekwaha ela Davidi aahanle vakhaani wiiviwa. Mwaha wa xeeni? Khahiyo wira Davidi ahaalipinhe murima, masi mwaha woowi ikuru sawe saahimala. Yoolepa enihimya wira Davidi ‘mwene, ahikhulumuwa’. Vaavo Yixibi-benobi aasuwenle awe wira Davidi aahikhulumuwa mwerutthuni mwawe, owo aanuupuwela ‘wira arowa omwiva Davidi’. Nto ahinatthi wira anvonye nivaka Davidi, ‘Abixayi, mwana a Serwiya, ahimwakiha [Davidi] ahimutuphela nFilisti ule, khumwiva’. (2 Sam. 21:15-17) Tthiri nno waari okophola wala woopowa woovila! Tthiri Davidi aahimuxukhurela Abixayi mwaha wa omukhapelelaka, ni waakuva orwa omwaakiha okathi wa maxakha mookumini mwawe! Yowiiraneya ele enniixuttihani?
14. (a) Hiyo ninwerya sai oxintta mixankiho sinlikana ni Goliyathi? (b) Axitokweene anrowa waakhaliherya sai axinna otthikela otteeliwa waya murima? Nvahe ntakiheryo.
14 Olumwenku wotheene, atthu a Yehova annivara muteko aya nnaamwi Satana akumiheryaka mixankiho sinceene. Akina a hiyo sahaaphwanya mixankiho suulupale, masi mwaha wa omuroromela Yehova, ninniwerya omuxintta ‘Goliyathi’ owo a vano, eyo piiyo, mixankiho. Masi ikwaha sikina sookhanyererya sa olumwenku ola sinniniiriha okhulumuwa, ni oxanka. Okathi owo onikhulumuwa ahu, ti vowoopiha ni vookhweya ‘oxinttiwa’ ni sookhanyererya seiyo hiyo naarowa ahu owerya oxintta. Okathi owo, nikhaliheryo na axitokweene pooti onilipiha wira ntthikele ohakalala ni olipa wahu, ntoko siiranen’ye aya ni akina. Murokora orina iyaakha 60 ori pioneero, oni: “Okathi ovinre ottuli, nkoona saana, muteko ola koona okixankiha. Mutokweene mmosa aahikoona wira kaahitteettheya nto arwa okixukurya. Naahivaanela myaha sa mBiibiliyani saakilipinhe saana. Kaahipacerya weettela miruku iye nto kittottela mureerelo”. Owo onnittittimiherya ariki: “Tthiri mutokweene ole aahikiphenta mwaha wa okiweha kitteettheyaka ni khukikhaliherya!” Nto, ti vootteeliha murima osuwela wira nookhalana axitokweene anniweha moophenta anlikana ni Abixayi a khalai ari oolikana ene ovaha ‘nikhaliheryo’.
MUSUWELE OPHENTA ORINA AKA NI NYUWO
15, 16. (a) Exeeni yaamwiiriha Paulo ophentiwaka ni axinnawe? (b) Exeeni enniiriha waaphenta axitokweene ahu annikhaliherya mmulokoni?
15 Okhala makampusi ori muteko woovila. Ikwaha sikina, axitokweene anniviriha ohiyu munceene evekelelaka ipwittipwitthi sa Muluku, wala yaakhaliheryaka axinnaya. (2 aKor. 11:27, 28) Nnaamwi vari siiso, awo annivara miteko saya saana ni moohakalala ntoko Paulo. Owo aahaalepela anna a oKorinto wira ‘Miyo mmansaka ni murim’aka wothene kinrwa wovahani sothene sirinaka, hatá kinimwileva vomalela wira koreriheni’. (2 aKor. 12:15) Mwaha wa waaphenta axinnawe, Paulo aanimaliha okathi muncene aalipihaka yaawo. (Mmusome 2 aKorinto 2:4; aFil. 2:17; 1 aTes. 2:8) Moohaaniherya, anna-tho yaanimphenta Paulo!—Mit. 20:31-38.
16 Hiyo-tho, ntoko arumeyi a Muluku, ninnaaphenta-tho axitokweene ahu maKristau oophenta, ninnaaxukhurela, ni ninnimuxukhurela Yehova yoowo onnivaha yaawo. Awo annisarihela otteeliwa wahu murima vaavo annithokorerya aya khula mmosa. Ninnihakalala vaavo awo annixekurya aya. Nto, ninnixukhurela vaavo anikhala aya oolikana wira enlipiheke ni onikhaliherya okathi wa sookhanyererya sa olumwenku. Tthiri maKristau axitokweene awo, ‘aniphavela wira evareke muteko ni hiyo wira nitteliweke murima’.
[Enoota]
a Anna ni arokora awo, yaahikohiwa-tho so: “Mukhalelo xeeni onooniheriwa ni mutokweene nyuwo onitepa anyu ovaha efaita?” Anamunceene yaakhunle so: “Okhala mutthu oopatthaneya”. Nto mukhalelo owo ninrowa othokorerya mmwaha mukina onirwa.
[Elatarato epaaxina 27]
[Elatarato epaaxina 30]
Wiitthokiha vahinatthi, onnimukhaliherya mutokweene opaka maxekuryo wa anna wira akumiherye ‘yovaha ya munepa’