Xiqimita
Qeeraa, Xiqimita 1
Xoossaa maxaafai “Godaa wozanaa eriyai oonee? A zoranau danddayiyai oonee?” yaagees. SHin nuussi Kiristtoosa wozanai de7ees.—1 Qor. 2:16.
Nuuni Yesuusa loytti eriyo wode aagaadan qoppoosinne oottoos. Qassi nuuni A qofaa loytti eriyo wodenne aagaadan qoppiyo wode, awu mata lagge gidoos. Nuuni Yesuusa waani milatana danddayiyoo? Ane issi leemisuwaa qoppite. Yesuusi bana ufayssiyaabaa qoppiyoogaappe aaruwan harata maaddiyoogaa qoppiis. (Maa. 20:28; Roo. 15:1-3) I hegaadan qoppido gishshawu, ba goꞌꞌaa aggi bayiisinne haratuyyo atto giis. I asay abaa haasayidoban eesuwaara yiillotibeenna. (Yoh. 1:46, 47) Qassi issi uri daro wodeppe kase mooridobaa gishshawu, I abaa iitaban qoppenna. (1 Xim. 1:12-14) Yesuusi hagaadan giis: “Intte issoi issuwaara siiqettikko, ta erissiyo ashkkarata gidiyoogaa asai ubbai erana.” (Yoh. 13:35) Nena hagaadan oychchiyoogee loꞌꞌo: “Taani ta ishanttuuranne michchonttuura sarotettan deꞌanawu danddayettida ubbabaa oottiyoogan Yesuusa leemisuwaa kaalliyaanaa?” w20.04 24 ¶11
Woggaa, Xiqimita 2
Eti . . . ta sunttaa geeshshatettan naagana.—Isi. 29:23.
Ha alamee Yihoowa sunttaa mooriyaanne cayiya asan kumikkonne, neeni Yihoowa sunttawu exatananne I geeshsha, xillo, loꞌꞌonne siiqo Xoossa gidiyoogaa asawu yootana danddayaasa. Neeni A haaruwawu exatana danddayaasa. Yihoowa haaro xallay polo xillotettaa haaro gidiyoogaanne mereta ubbawu sarotettaanne ufayssaa ehaanay he haaro xalla gidiyoogaa asay akeekanaadan maaddana danddayaasa. (Maz. 37:9, 37; 146:5, 6, 10) Geeshsha Maxaafaa tumaa nuuni harata tamaarissiyo wode, ubbabaa haarana bessiyay Xoossaa gidiyoogaanne hagee tuma gidiyoogaa darotoo mintti yootoos. SHin, Xoossaa higgiyaa harata tamaarissiyoogee keehi koshshiyaaba gidikkonne, nuuni halchchiyo waannabay eti nu Aawaa Yihoowa siiqanaadaaninne awu ammanettanaadan maaddiyoogaa. Hegaa gishshawu, Yihoowa giyo sunttan xeesettiyaagee ay mala Xoossakko yootiyoogan, nuuni ufayssiya A eeshshata qonccissana koshshees. (Isi. 63:7) Nuuni hegaadan tamaarissiyo wode, harati Yihoowa siiqanaadaaninne eti ayyo ammanettanawu koyiyoogaappe denddidaagan awu azazettanaadan maaddana. w20.06 6 ¶16; 7 ¶19
Saynno, Xiqimita 3
Asaassi doonaa medhdhidaagee oonee? . . . Tana GODAA gidikkinaayye?—Kes. 4:11.
Asaa guuggee maalaaliya ogiyan merettiis. Neeni ne aayee uluwan deꞌiyo wode, ne guuggee Xoossay wottido maaran dicciis, qassi daqiiqan daqiiqan shaꞌan qoodettiya ooratta seeleti merettidosona! Gastta asaa guuggiyan 100 biiloone gidiya niwurone geetettiya seeleti deꞌiyoogaa xannaꞌiyaageeti yootoosona. He seeleti issippe 1.5 kilo giraame gidiyaagaa deexxiya nu guuggiyaa medhdhoosona. Guuggee oottiyo maalaalissiyaabatuppe issoy haasayanaadan oottiyoogaa. Neeni issi qaalaa haasayiyo wode, ne guuggee ne inxxarssaa, qooriyaa, menttershshaa, goggocuwaanne tiraa dibbatuppe 100 gidiyaageeti issippe qaaxxanaadan oottees. Neeni qaalata geeshshada xeeganaadan, he dibbati maara qaaxxana koshshees. Qassi 2019n kiyida issi xinaatee biron yelettiya naati ubba qaalata akeekana danddayiyoogaa qonccissiis. He xinaatee nuuni yelettiyo wodekka doonata akeekananne tamaarana danddayiyoogaa daro eranchchati yootiyo qofaa minttees. Nu haasayiyo imotaa Xoossay immidoogee qoncce. w20.05 22-23 ¶8-9
Masqqaynno, Xiqimita 4
Abrahaami Xoossai lo77o baasuwan hayyottidi keexxido katamaa naagees.—Ibr. 11:10.
Abrahaami Uura kataman deꞌiyo injje deꞌuwaa ba dosan aggiis. Aybissi? ‘Loꞌꞌo baasuwan keexxido katamaa’ I naagiyo gishshataassa. (Ibr. 11:8-10, 16) Abrahaami naagido katamay Xoossaa Kawotettaa. He Kawotettan haariyaageeti Yesuus Kiristtoosanne 144,000u tiyettida Kiristtaaneta. He Kawotettay “de7o Xoossai de7iyo katamaa, . . . saluwaa Yerusalaame” gidiyoogaa PHawuloosi yootiis. (Ibr. 12:22; Ajj. 5:8-10; 14:1) Yesuusi bana kaalliyaageeti Xoossaa shenee saluwan haniyoogaadan saꞌankka hananaadaaninne he Kawotettay yaanaadan woossana mala tamaarissiis. (Maa. 6:10) Xoossaa Kawotettay waani darajjayettanaakko Abrahaami ubbabaa erii? CHii. Daro xeetu layttawu, hegee ‘geeshsha xuura’ gididi takkiis. (Efi. 1:8-10; Qol. 1:26, 27) SHin Abrahaami ba zariyaappe amaridaageeti kawo gidanaagaa erees. Yihooway ayyo qaalaa gelido gishshawu eti kawotana.—Doo. 17:1, 2, 6. w20.08 2-3 ¶2-4
Oruwaa, Xiqimita 5
[Godan] de7ite. Aani xaphuwaa yeddidi diccite; . . . ammanuwan minnite.—Qol. 2:6, 7.
Nuuni kaddidaageetu qofaa ixxana bessees. Dabloosi Kiristtaanetu ammanuwaa shugissanawu ubbatoo baaxetiiddi deꞌiis. Yaatiyo gishshawu, nuuni tumaanne wordduwaa waati shaakkanaakko erana koshshees. Yihoowaara dabbotido nu dabbotaanne nu ishantta siiqiyo siiquwaa shugissanawu, nuna ixxiyaageeti Intterneetiyan woy soshal miidiyan worddobaa yootana danddayoosona. He worddota ammanoppite, eti Seexaanaappe yoosona! (1 Yoh. 4:1, 6; Ajj. 12:9) Seexaanay nu ammanuwaa shugissanawu oottiyoobaa eqettanawu nuuni Yesuusa mintti ammanananne Yihooway ba sheniyaa polanawu A waati goꞌettiyaakko mintti ammanana koshshees. Yihooway ha wodiyan ba dirijjitiyaa kaalettanawu goꞌettiyoogeetunkka nuuni ammanettana koshshees. (Maa. 24:45-47) Xoossaa Qaalaa ubbatoo xannaꞌiyoogee nu ammanuwaa minttees. Yaatiyo wode nu ammanoy xaggaa gakkanawu xaphuwaa yeddida mittaa mala gidana. Kiitettida PHawuloosi ha gallassaa xiqisiyaa xaafido wode hegaara issi malabaa yootiis. w20.07 23-24 ¶11-12
Hamuusa, Xiqimita 6
Asi som77uwaa xeellees; shin GODAI wozanaa xeellees.—1 Sam. 16:7.
Nuuni nagaranchcha gidiyo gishshawu, haratu meraa xeellidi etabaa darotoo sohuwaara kuuyoos. (Yoh. 7:24) Gidoppe attin, nuuni ayfiyan beꞌiyooba xallan issi uraabaa eriyoobay guutta. Leemisuwawu, meezee deꞌiyo issi gooba dottoreekka issi hargganchchaa xeelliyoogaa xallan erana danddayiyoobay keehi guutta. I hargganchchaa payyatettaara gayttida kasebaa, awu haꞌꞌi siyettiyaabaa, woy issi issi malaatata eranawu hargganchchay yootiyoobaa loytti ezggana bessees. He dottoree hargganchchaa bolla gidduwaa beꞌanawu erajiyaa denddanaadan azazana danddayees. Yaatana xayikko, dottoree hargganchchawu hanenna xaliyaa immana danddayees. Hegaadankka, nuuni nu ishanttunne michchonttu meraa xeellidi eta loytti erana danddayokko. Nuuni eti ay mala asakko akeekanawu malana bessees. Nuuni asa wozanaa xeellana danddayennaagee qoncce. Gidikkonne, Yihoowa milatanawu danddayettida ubbabaa oottana danddayoos. I bawu goynniyaageeti yootiyoobaa siyees. I eti diccido ogiyaanne eta hanotaa akeekees. Qassi I etawu qarettees. w20.04 14-15 ¶1-3
Arbba, Xiqimita 7
Wozannaama asadan qoppite.—Roo. 12:3.
Otorettiyaageeti “wozannaama asadan” qoppenna gishshawu, nuuni nu huuphiyaa ziqqi oottana koshshees. Otorettiyaageeti haratuura maayettokkona, qassi bantta xallaa siiqoosona. Darotoo eti qoppiyoobaynne oottiyoobay etakka haratakka qohees. Eti naagettana xayikko, otoruwan qoppanaadan oottiyoogan Seexaanay eta qofay jallanaadaaninne moorettanaadan oottana danddayees. (2 Qor. 4:4; 11:3) Ba huuphiyaa ziqqi oottiya uri wozannaama asadan qoppees. I harati daro ogiyan baappe aadhdhiyoogaa akeekiyo gishshawu, bessiyaagaappe aattidi bana xeellenna. (Pili. 2:3) Qassi, “Xoossai otorettiyaageeta ixxees; shin banttana kaushshiyaageetuyyo aaro kehatettaa immees” giya qofaa I erees. (1 PHe. 5:5) Wozannaama asati Yihooway banttana ixxanaadan koyokkona. Nuuni nu huuphiyaa ziqqi oottidi deꞌanawu, “ceega meretaa a oosuwaara [nuuppe] xaissirggidi . . . ooratta meretaa [maayite]” giya Geeshsha Maxaafaa zoriyaa oosuwan peeshshana koshshees. Nuuni Yesuusa leemisuwaa xannaꞌanawunne danddayettida keenan A kottiyaa kaallanawu baaxetana bessees.—Qol. 3:9, 10; 1 PHe. 2:21. w20.07 7 ¶16-17
Qeeraa, Xiqimita 8
Bollai daro qommotuppe merettidabaa gidikkokka, issi bolla.—1 Qor. 12:12.
Yihoowa gubaaꞌiyaa shaaho gidiyoogee nuussi gita maata! Gubaaꞌiyan nu ishanttuuranne michchonttuura Yihoowawu goynniyo wode keehi ufayttidi saruwan deꞌoos. Gubaaꞌiyan neessi deꞌiya oosoy aybee? Kiitettida PHawuloosi gubaaꞌiyaa asaa bollaara geeddarssiis. Qassi gubaaꞌiyan deꞌiya asaa ubbaa huuphiyan huuphiyan bolla qommotun geeddarssiis. (Roo. 12:4-8; 1 Qor. 12:12-27; Efi. 4:16) PHawuloosa leemisuwaappe nuuni tamaarana danddayiyo issibay, nuuni ubbay Yihoowa keettan keehi alꞌꞌo gidiyoogaa. PHawuloosi ba leemisuwaa hagaadan giidi doommiis: “Nu issi bollaa giddon, daro bollaa qommoti de7oosona; he qommotu ubbaukka dumma dumma oosoi de7ees. Hegaadan, nuuni daro asa gidikkokka, Kiristtoosa baggaara issi asa; qassi nuuni issi asatettaa qommotudan, issoi issuwaara oiqetti uttida.” (Roo. 12:4, 5) PHawuloosi woyganawu koyidee? Nuussi ubbawu gubaaꞌiyaa giddon dumma dumma aawatettay deꞌikkokka, nuuni ubbay keehi alꞌꞌo. w20.08 20 ¶1-2; 21 ¶4
Woggaa, Xiqimita 9
GODAI ayyaanaa, ‘Waata balettuutee?’ [giidi oychchiis].—1 Kaw. 22:21.
Yelidaageetoo, ashkke gidiyoogan Yihoowa leemisuwaa waati kaallana danddayeetii? Koshshiyo wodiyan, issi oosuwaa waati oottana bessiyaakko intte naati bantta qofaa yootanaadan oychchite. Qassi eti yootidobay haniyaagaa gidikko, eti giidoogaadan oottite. Yihooway danddayanchcha gidiyoogankka loꞌꞌo leemiso; I bawu haggaaziyaageeti I kuuyidobaa xeelliyaagan oychchido wodekka danddayiis. Yihooway Sadoomanne Gamoora giyo katamata xayssanawu kuuyidobaa xeelliyaagan Abrahaami bana qofissidabaa yootiyo wode A qofaa siyiis. (Doo. 18:22-33) Qassi Yihooway Abrahaama machchee Saariira gayttidaagan oottidobaa hassaya. Saara cima gidikkonne naꞌa yelanaagaa Yihooway yootin A miiccido wode, I hanqqettibeenna woy yiillotibeenna. (Doo. 18:10-14) SHin, I Saaro bonchchuwan haasayissiis. Yelidaageetoonne cimatoo, Yihoowa leemisuwaappe ay tamaarana danddayeetii? Intte naati woy gubaaꞌiyan deꞌiya amaridaageeti intte kuuyidobaa maayettennan ixxikko waateetii? Eti odiyoobay bala gidiyoogaa sohuwaara yooteetii? Woy eta qofaa akeekanawu maleetii? Aawatettay deꞌiyoogeeti Yihoowa leemisuwaa kaalliyo wode so asaynne gubaaꞌee goꞌettiyoogee qoncce. w20.08 10 ¶7-9
Saynno, Xiqimita 10
Ta wolqqai daafuran polettees.—2 Qor. 12:9.
Nuuni PHawuloosappe ay tamaarana danddayiyoo? Nuuni tumaa koyro tamaariyo wode, tamaarana darobay deꞌiyoogaa akeekido gishshawu, haratu maaduwaa ufayttidi ekkennan aggokko. (1 Qor. 3:1, 2) Haꞌꞌi shin? Nuuni Yihoowawu daro layttaa haggaazidaageetanne daro meezee deꞌiyoogeeta gidikko, harati ubba qassi nuugaadan tuman daro layttaa takkibeennaageeti immiyo maaduwaa ekkanawu koyennan aggana danddayoos. Gidikkokka, darotoo Yihooway nuna minttanawu nu ishanttanne michchontta goꞌettees. (Roo. 1:11, 12) Hegaa gishshawu, Yihooway nuna minttanaadan koyikko, nu ishanttuppenne michchonttuppe maaduwaa ekkana koshshees. Gitabay oosettana danddayiyoy nu minotettan, timirttiyan, duretettan woy diccido wogan gidennan, nu huuphiyaa ziqqi oottiyoogaananne Yihoowan ammanettiyoogaana. Nuuni ubbay, (1) Yihoowan ammanettiyoogaa, (2) Geeshsha Maxaafan etabay odettido asatuppe tamaariyoogaa, qassi (3) nu ishanttuppenne michchonttuppe maaduwaa ekkiyoogaa aggennan sinttawu sugiyaageeta gidoos. Yaatikko, nuuni nuna daafuranchchadan qoppikkokka, Yihooway nuna minttana! w20.07 14 ¶2; 19 ¶18-19
Masqqaynno, Xiqimita 11
Kaseegaadan [minnite]. Xoossai immana giidoogaa ammanuwaaninne genccan laattiyaageetu mala [giditeppe attin, azalla gidoppite].—Ibr. 6:11, 12.
Nuuni ammanenna nu so asawu sabbakiyo wode, danddayanchcha gidiyoogee metiyaaba gidana danddayees. Eranchchaa 3:1, 7n deꞌiya maaray nuna maaddees. Xiqisee, “Co77u gaanau wodee de7ees; qassi haasayanaukka wodee de7ees” yaagees. Nu loꞌꞌo eeshshay nu dabboti nuuni yootiyoobaa siyanawu koyanaadan maaddana danddayees. Eti koyiyo wode, Yihoowabaa yootanawu nuuni ubbatoo giigi uttana bessees. (1 PHe. 3:1, 2) Nuuni minnidi sabbakananne tamaarissana koshshees; shin nu so asaa gujjin, ubbatoo asa ubbaa danddayiyaageeta gidana koshshees. Geeshsha Maxaafan etabay odettidoogeetuppenne ha wodiyan deꞌiya ammanettida asatuppe danddayanchcha gidiyoogaa nuuni tamaarana danddayoos. Imbbaaqoomi iitatettay xayanaadan koyiis; shin I, “Wochchiyo adussa gimbbiyaa bolli kiya eqqada taani naagana” giido wode danddayaa bessiis. (Imb. 2:1) Kiitettida PHawuloosi ba haggaazuwaa “polanau” koyiyoogaa yootiis. Gidoppe attin, I aggennan danddayidi ‘wonggeliyaa mishiraachchuwaa loyttidi markkattiis.’—Oos. 20:24. w20.09 11-12 ¶12-14
Oruwaa, Xiqimita 12
[Yesuusi] maataa bonqqanawu, hegeekka, Xoossaara issi lagge gidanawu qoppibeenna.—Pili. 2:6, NW.
Yihoowa xallay baappe aadhdhiyaaba gidikkonne, Yesuusi bessiyaagaappe aattidi babaa qoppibeenna. Yesuusa leemisuwaa kaallidi bantta huuphiyaa ziqqi oottidi Yihoowawu haggaaziyaageeti Xoossaa dirijjitiyaa shaakkidi erissiya siiquwawu maaddiyaabaa oottoosona. (Luq. 9:48; Yoh. 13:35) Gubaaꞌiyan issi metoy merettidabadan, qassi he metuwaa gubaaꞌe cimati maara oyqqibeennabadan siyettiyo wode neeni ay oottana bessii? Zuuzummiyoogaappe, aawatettay deꞌiyoogeetuura hashetiyoogan ne huuphiyaa ziqqi oottiyoogaa bessana danddayaasa. (Ibr. 13:17) Yaatanawu nena hagaadan oychcha: ‘Taani akeekido he metoy giigana koshshiya keehi qofissiyaabee? Hagee he metuwaa giigissana bessiyo wodee? Hegaa giigissiyoogee ta aawatettee? Taani gubaaꞌiyaa issippetettawu maaddiyaabaa oottaydda deꞌiyaanaayye woy harati tana xoqqu oottidi xeellanaadan baaxetiyaanaa?’ Yihooway issi urawu deꞌiya eraappe ba huuphiyaa ziqqi oottiyoogaa, qassi oosuwan muruta gidiyoogaappe issippetettaa xoqqu ootti xeellees. Hegaa gishshawu, ne huuphiyaa ziqqi oottada Yihoowawu haggaazanawu neeyyo danddayettida ubbabaa ootta. Yaatiyoogan, gubaaꞌiyaa issippetettay minnanaadan neeni oottana.—Efi. 4:2, 3. w20.07 4-5 ¶9-11
Hamuusa, Xiqimita 13
Yesuusi he wode eta, “Yayyoppite; . . . biidi [ta ishanttussi] yootite” . . . yaagiis.—Maa. 28:10.
Ammanettida maccaasati “banttassi de7iyaagaappe” Yesuusa maaddido gishshawu, I eta galatiis. (Luq. 8:1-3) I keehi koshshiya Xoossaa sheniyaabaakka eta tamaarissiis. Leemisuwawu, I hayqqanaagaanne denddanaagaa etawu yootiis. (Luq. 24:5-8) Kiitettidaageetuugaadan, he maccaasatikka eta gakkana metuwawu giigettanaadan I maaddiis. (Mar. 9:30-32; 10:32-34) Yesuusi oyqettido wode kiitettidaageeti baqatikkokka, I mittan kaqettidi hayqqiyo wode issi issi maccaasati A miyiyaappe shaahettibookkona. (Maa. 26:56; Mar. 15:40, 41) Xoossawu ammanettida maccaasati I denddidoogaa koyro markkattanaadan oottiis. I hayquwaappe denddidoogaa he maccaasati kiitettidaageetussi yootanaadan Yesuusi kiittiis. (Maa. 28:5, 9, 10) Qassi PHenxxaqosxxe 33 M.Ln., kiitettidaageeti geeshsha ayyaanan tiyettido wode macca asati deꞌennan waayi aggana; qassi eti ubbay eti ooratta qaalaa haasayiyoonne “Xoossai oottido gita oosuwaa” haratuyyo yootiyo eraa demmennan waayi aggana.—Oos. 1:14; 2:2-4, 11. w20.09 23 ¶11-12
Arbba, Xiqimita 14
Ne huuphiyaanne ne timirttiyaa naaga.—1 Xim. 4:16.
Erissiyo ashkkara oottiyo oosoy shemppo ashshiya ooso! Nuuni hegaa waati eriyoo? Maatiyoosa 28:19, 20n deꞌiya azazuwaa Yesuusi yootido wode: “Biidi, . . . tana kaalliyaageeta oottite; . . eta xammaqite” yaagiis. Xammaqettiyoogee ay keena koshshiyaabee? Nuuni merinawu deꞌana koyikko, xammaqettana bessees. Xammaqettanawu koyiya ooninne I merinaa deꞌuwaa demmana danddayiyoy Yesuusi nu gishshawu hayqqidoogaanne denddidoogaa ammanana koshshees. Kiitettida PHeexiroosi ba mala Kiristtaanetussi yootidoy hegaassa: ‘Xinqqatee inttena haꞌꞌi ashshees. Hegee Yesuus Kiristtoosi hayquwaappe denddidoogaana.’ (1 PHe. 3:21) Hegaa gishshawu, mati erissiyo ashkkara gidida uri xammaqettiyo wode, merinawu deꞌanawu hidootana danddayees. Erissiyo ashkkara oottanawu nuuni gooba asttamaare gidana koshshees. (2 Xim. 4:1, 2) Aybissi? Yesuusi nuna, “Biidi, . . . tana kaalliyaageeta oottite; . . . eta tamaarissite” giidi azazido gishshataassa. Kiitettida PHawuloosi, “Neeni hegaa oottikko nenanne neeni giyoogaa siyiyaageeta ashshiyo gishshau” he oosuwaa “aggennan ootta” yaagiis. w20.10 14 ¶1-2
Qeeraa, Xiqimita 15
Hagaappe sinttan neeni asa oiqqiyaagaa gidana.—Luq. 5:10.
Kiitettida PHeexiroosi asaa oyqqiyoogaa dosees. Qassi Yihooway maaddin PHeexiroosi he oosuwaa loytti oottiyaagaa gidiis. (Oos. 2:14, 41) Nuuni Yihoowa siiqiyo gishshawu sabbakoos; he oosuwaa nuuni oottiyo waanna gaasoy hegaa. Nuuni Yihoowa siiqiyoogee nuuyyo danddayettennaba milatiya ay metuwaakka xoonanawu nuna maaddana danddayees. Yesuusi, PHeexiroosi asaa oyqqiyaagaa gidanaadan shoobbido wode, “Yayyoppa” yaagiis. (Luq. 5:8-11) Yesuusi erissiyo ashkkara gidikko, aybi gakkanaakko giidi PHeexiroosi yayyibeenna. Eti keehi daro moliyaa oyqqanaadan Yesuusi maaddidoogan I maalaalettiis. Yesuusi maalaaliyaabaa oottidoogaa erees; qassi Yesuusaara oottanawu danddayennabadan awu siyettibeenna. PHeexiroosaagaadan, neenikka yayyana danddayaasa. Kiristtoosi erissiyo ashkkara gidiyoogan neeni oottana koshshiyo ubbabaa xeelliyaagan keehi yayyennan aggakka. Yaatikko, Yihoowa, Yesuusanne ne shooruwaa loytta siiqa; hegee neeni asaa oyqqiyaagaa gidanaadan Yesuusi shoobbido shoobiyaa ekkanaadan nena denttettana.—Maa. 22:37, 39; Yoh. 14:15. w20.09 3 ¶4-5
Woggaa, Xiqimita 16
Hegaa gishshau, intte biidi, asa ubbaa tana kaalliyaageeta oottite; . . . eta tamaarissite.—Maa. 28:19, 20.
Nu wodiyaa, nu wolqqaanne nu miishshaa goꞌettidi ‘merinaa deꞌuwaa demmanawu suure wozanaa koshshay’ deꞌiyoogeeta demmanawu ufayssan oottoos. (Oos. 13:48, NW) Nuuni yaatiyo wode Yesuusa leemisuwaa kaalloos. I, “Ta qumai tana kiittidaagee koyiyoobaa oottanaagaanne a oosuwaa polanaagaa” yaagiis. (Yoh. 4:34; 17:4) Hegee nuuni wozanappe koyiyooba. Nuuni nuuyyo imettida oosuwaa polanawu koyoos. (Yoh. 20:21) Qassi haggaaziyoogaa aggidaageeta gujjin, harati nunaara issippe ha oosuwan genccanaadan koyoos. (Maa. 24:13) Yesuusi azazidobaa oottiyoogee metana danddayees. Gidoppe attin, nuuni ha oosuwaa nurkka oottokko. Yesuusi nunaara gidanawu qaalaa geliis. Nuuni erissiyo ashkkara oottiyo wode, ‘Xoossaara issippe oottoos’ qassi ‘Kiristtoosaara hashetidi oottoos’; hegaa gishshawu Yihoowaynne Yesuusi he oosuwaa oottanaadan nuna maaddoosona. (1 Qor. 3:9; 2 Qor. 2:17) Yaatiyo gishshawu, he oosuwaa polana danddayoos. Ha oosuwaa oottiyoogeenne haratikka hegaa oottanaadan maaddiyoogee keehi ufayssiya gita maata!—2 Qor. 4:7. w20.11 7 ¶19-20
Saynno, Xiqimita 17
Yesuusi aadhdhida eratettaaranne geesaara dicciiddi, Xoossaaninne asan sabettiis.—Luq. 2:52.
Yelidaageeti kuuyiyoobay darotoo eta naata adussa wodiyawu qohana woy maaddana. Yelidaageeti iitabaa kuuyikko, bantta naatu bolli metoy gakkanaadan oottana danddayoosona. SHin eti loꞌꞌobaa kuuyikko, bantta naati ufayttiiddi deꞌanaadan oottoosona. Gidoppe attin, naatikka loꞌꞌobaa kuuyana bessees. Ooninne kuuyana danddayiyo aybippenne aadhdhiya loꞌꞌobay saluwan deꞌiya nu Aawaa Yihoowawu haggaaziyoogaa. (Maz. 73:28) Yooseefinne Mayraama bantta naati Yihoowawu haggaazanaadan maaddanawu koyidosona; qassi eti Yihoowayyo haggaaziyoogee bantta deꞌuwan aybippenne aadhdhiyaaba gidiyoogaa kuuyiyooban bessidosona. (Luq. 2:40, 41, 52) Yesuusi loꞌꞌobaa kuuyiis; hegee Yihooway halchchidobay polettanaadan oottana mala A maaddiis. (Maa. 4:1-10) Yesuusi keha, ammanettidanne xala asa. Yihoowa siiqiya yelidaageeti ubbay hegaa mala naꞌan ceeqettananne ufayttana. w20.10 26 ¶1-2
Masqqaynno, Xiqimita 18
Sitti gaada sinttau xeella.—Lee. 4:25.
Kaallidi deꞌiya hanotata qoppa. Issi cima michchiyaa yelagatettan deꞌido ufayssiya wodiyaabaa qoppawusu. Iyyo deꞌoy haꞌꞌi keehi baaxeyiyaaba gidikkonne, A Yihoowawu bawu danddayettida ubbabaa oottawusu. (1 Qor. 15:58) A bantta so asaaranne ba laggetuura Gannatiyan issippe deꞌiyaabadan ubba galla qoppawusu. Hara michchiyaa gubaaꞌiyan deꞌiya issi uri bana keehi qohidoogaa hassayawusu. SHin hegaabaa qoppiyoogaa agganawu kuuyaasu. (Qol. 3:13) Issi ishay ba mooruwaa hassayikkonne, haꞌꞌi Yihoowawu ammanettidi deꞌanawu bawu danddayettida ubbabaa oottiyoogan xeelaa wottees. (Maz. 51:10) Ha heezzu Kiristtaaneta issuwaa oottiyaabay aybee? Eti ubbay hanidabaa hassayikkonne, hegaabaa ubba wode qoppokkona. SHin, eti ‘sitti giidi sinttawu xeelloosona.’ Hegee keehi koshshiyoy aybissee? Issi uri ubbatoo guyye xeellikko, sinttawu baana danddayennaagaadan, nuunikka kasebaa ubbatoo qoppikko, Yihoowawu haggaaziyoogan sinttawu baana danddayokko.—Luq. 9:62. w20.11 24 ¶1-3
Oruwaa, Xiqimita 19
I Daawita . . . be7idi kariis.—1 Sam. 17:42.
Wolqqaama olanchcha gidida Gooliyaadi Daawita laafa asadan xeelliis. Hegaa bollikka, Gooliyaadi keehi woggaa, olaa miishshaa loytti gixxidaagaa, qassi olawu loytti loohidaagaa. Daawiti guutta naꞌaa, qassi wotaaddara gidanawu loohibeenna gishshawu laafa asa milatees. SHin Daawiti Yihooway wolqqaa immanaagaa ammanettiis; qassi ba morkkiyaa xooniis. (1 Sam. 17:41-45, 50) Daawiti ba wolqqay laafa giidi qoppanaadan oottana danddayiya hara metoykka A bolli gakkiis. Yihooway Israaꞌeelan kawo oottidi sunttido Saaꞌoolawu Daawiti ammanettidi haggaaziis. Kawuwaa Saaꞌooli koyro heeran Daawita nashshees. Guyyeppe, otoroy Saaꞌooli Daawita qanaatanaadan oottiis. Saaꞌooli Daawita keehi naaqqiis; ubba A woranawu koyiis. (1 Sam. 18:6-9, 29; 19:9-11) Kawuwaa Saaꞌooli Daawita keehi naaqqikkokka, I Yihooway sunttido kawuwaa bonchchiyoogaa aggibeenna. (1 Sam. 24:6) Daawiti he metuwaa genccanawu danddayiyo minotettaa Yihooway immanaagaa ammanettiis.—Maz. 18:1, huuphessa qofaa. w20.07 17 ¶11-13
Hamuusa, Xiqimita 20
Wurssettaa wodee gakkin, tohossa biittaa kawoi denddidi, huuphessa biittaa kawuwaa olana.—Dane. 11:40.
Huuphessa kawuwaabaanne tohossa kawuwaabaa yootiya hiraagaappe dariya baggay polettiichchido gishshawu, appe attidaageekka polettanaagaa nuuni ammanettana danddayoos. Nuuni Daaneela shemppo 11n deꞌiya hiraagaa akeekanawu, hegee Xoossaa asaa yedettida woy etappe daroti deꞌiyo biittaa haarida asatanne kawotettata qonccissiyoogaa hassayana koshshees. Alamiyaa asa ubbaara geeddarssiyo wode Xoossaa asay keehi guutta. Yaatin, ha kawotettati Xoossaa asaa bolli denddiyoy aybissee? Yihoowayyoonne Yesuusayyo haggaaziyaageeta muleera xayssanawu Seexaanaynne A kumetta alamee waannayidi halchchido gishshataassa. (Doo. 3:15; Ajj. 11:7; 12:17) Qassi, Daaneeli xaafido hiraagay Xoossaa Qaalan deꞌiya hara hiraagatuura maayana bessees. Hegaa bollikka, nuuni Daaneela hiraagaa loytti akeekanawu, Geeshsha maxaafan deꞌiya hara maxaafatuura A gatti xeellana koshshees. w20.05 2 ¶1-2
Arbba, Xiqimita 21
Haiqqida asai waanidi denddanee? Eti ai mala bollaara yaanee?—1 Qor. 15:35.
Asay hayqqi simmin waaniyaakko ha wodiyan deꞌiya daro asay dumma dummabaa qoppees. SHin Geeshsha Maxaafay ay tamaarissii? Issi uri hayqqiyo wode, A bollay musees. SHin saluwaanne saꞌaa medhdhidaagee he ura hayquwaappe denttidi awu koshshiya bollaa immana danddayees. (Doo. 1:1; 2:7) Xoossay kaseegaa mala bollaara denttana koshshennaagaa kiitettida PHawuloosi issi leemisuwan qonccissiis. Zeriyo kattaa ayfiyaa qoppa. He kattaa ayfee biittan zerettiyo wode mokkidi ooratta katta gidees. He mokkida kattay zerettida qeeri ayfiyaappe keehi dummatees. PHawuloosi nuna Medhdhidaagee ‘ba dosido bollaa immana’ danddayiyoogaa ha leemisuwan qonccissiis. PHawuloosi “saluwaa bollatinne sa7aa bollati” deꞌiyoogaakka yootiis. I woyganawu koyidee? Saꞌan nuussi ashuwaa bollay deꞌees; shin saluwan kiitanchchatuyyo deꞌiyaagaa mala ayyaana bollay deꞌees.—1 Qor. 15:36-41. w20.12 9-10 ¶7-9
Qeeraa, Xiqimita 22
Taani ta qofaara baaxetiyoogee aude gakkanaassee? Ubba gallassi azzanoi ta wozanan de7anaagee aude gakkanaassee?—Maz. 13:2.
Nuuni ubbay woppu gaanawunne sarotettan deꞌanawu koyoos. Nuuppe ooninne hirgganawu koyenna. SHin issi issitoo nuuni keehi hirggidi Kawuwaa Daawiti ha gallassa xiqisiyan oychchidoogaadan oychchennan waayi aggana. Nuuni hirgganaadan oottiyaabati daro. Qassi hegeetuppe issoti issoti hanennaadan teqqana danddayokko. Leemisuwawu, qumaa, maayuwaa woy keettaa waagay layttan layttan gujjennaadan teqqana danddayokko; woy nunaara oottiyaageeti woykko tamaariyaageeti nuuni ammanettennaageeta gidanaadan woy pokkobaa oottanaadan maliyoogaa agganaadan oottana danddayokko. Qassi nu heeran asay danobaa oottennaadan teqqana danddayokko. Alamiyan daro asay Geeshsha Maxaafay yootiyo maaraadan kuuyenna gishshawu nuna he metoti gakkoosona. Qassi amarida asay Yihoowawu haggaaziyoogaa “ha sa7aa de7uwau” keehi hirggidi agganaagaa ha alamiyaa xoossaa gidida Seexaanay erees. (Maa. 13:22; 1 Yoh. 5:19) Hegaa gishshawu ha alamee asay keehi hirgganaadan oottiya metuwan kumidoogee nuna garamissenna! w21.01 2 ¶1, 3
Woggaa, Xiqimita 23
Ba ishaa ixxiya ooninne shemppo woridaagaa; qassi shemppo woridaagan merinaa de7oi bainnaagaa intte ereeta.—1 Yoh. 3:15.
Kiitettida Yohaannisi nuuni nu ishantta woy michchontta ixxennaadankka yootiis. Nuuni he zoriyaa azazettana xayikko, Seexaanay nuna qohana danddayees. (1 Yoh. 2:11) Koyro xeetu laytta wurssettan issotu issotu bolli hegee polettiis. He wode Xoossaa ashkkarati issoy issuwaa ixxanaadaaninne shaahettanaadan Seexaanay keehi maliis. Yohaannisi ba dabddaabbiyaa xaafiyo wode issoti issoti Seexaanaagaadan gubaaꞌiyan shaahotettay deꞌanaadan malidosona. Leemisuwawu, Diyotirefeesi issi gubaaꞌiyan gita shaahotettay deꞌanaadan oottiis. (3 Yoh. 9, 10) Bolla gididi heemmiyaagee kiittido yuuyidi xomoosiya cimata I bonchchibeenna. Haray atto, I ixxiyo ishantta mokkiyaageetakka gubaaꞌiyaappe kessanawu maliis. Hegee otoro! Ha wodiyankka Seexaanay Xoossaa asaa giddon shaahotettay deꞌanaadan keehi maliiddi deꞌees. SHaahotettay merettanaadan oottiya ixoy nu giddon mule deꞌennaadan oottoos. w21.01 11 ¶14
Saynno, Xiqimita 24
Eti bantta markkatettaa wurssidoogaappe guyyiyan, . . . do7ai etaara olettana. He do7ai eta xoonidi worana.—Ajj. 11:7.
Koyro alamiyaa olan, Jarmane kawotettaykka Birttaaniyaa kawotettaykka, olaa olettennan ixxida Xoossaa ashkkarata yedettidosona. Qassi Amarkkaa kawotettay sabbakuwaa oosuwaa minnidi oottiyaageeta qachchiis. He yedetay Ajjuutaa 11:7-10n deꞌiya hiraagay polettanaadan oottiis. Guyyeppe, 1933ninne ubba qassi naaꞌꞌantto alamiyaa olaa wode huuphessa kawoy Xoossaa asaa meqetti baynna hanotan qohiis. Hitilerinne A kaalliyaageeti Xoossaa asaa oosuwaa muleera teqqidosona. Huuphessa kawoy Yihoowa asaappe 1,500 gidiyaagaa woriis, qassi daro shaꞌan qoodettiyaageeta asaa gurddiyo kambbetun gelissiis. Huuphessa kawoy sabbakuwaa oosuwaa muleera diggiis, yaatidi ‘beeta maqidasiyaa tunissiis, qassi hachchi hachchi yarshshiyo yarshshuwaakka teqqiis.’ (Dane. 11:30b, 31a) Jarmane kaalettiya Hitileri, Jarmanen deꞌiya Xoossaa asa ubbaa woranawu qaalaa geliis. w20.05 6 ¶12-13
Masqqaynno, Xiqimita 25
Issoi issuwaara ishanttudan siiqettite; issoi issuwaa bonchchiyoogan ufaittite.—Roo. 12:10.
Nuuni issoy issuwaa wozanappe siiqiyo wode, gubaaꞌiyan deꞌiya haratuppe leqqanawu malokko. Yonaataani Daawita qanaatibeennaagaanne A sohuwan kawotanawu malibeennaagaa hassaya. (1 Sam. 20:42) Nuuni ubbaykka Yonaataana leemisuwaa kaallana danddayoos. Ne ishanttu eraa gaasuwan eta qanaatoppa; shin ‘nena ziqqi oottada harati neeppe aadhdhiyaabadan qoppa.’ (Pili. 2:3) Nuuppe ooninne gubaaꞌiyaa maaddiyaabaa oottana danddayiyoogaa hassaya. Nuuni nuna ziqqi oottikko, nu ishanttuyyoonne michchonttuyyo deꞌiya loꞌꞌo eeshshata akeekananne eti ammanettidi oottidobaappe goꞌettana danddayoos. (1 Qor. 12:21-25) Nuuni issoy issuwaa wozanappe siiqiyo wode, nu ishanttinne michchontti issippe Yihoowawu ufayssan haggaazanaadan maaddoos. Nuuni Yesuusa kaalliyaageeta gidiyoogaa bessoos; qassi hegee wozanaa suure asati Yihoowawu haggaazanaadan oottees. Qassi ubbaappe aaruwan, “maarotettaa Aawaanne minttetto ubbaa Xoossaa” Yihoowa bonchchoos.—2 Qor. 1:3. w21.01 24 ¶14; 25 ¶16
Oruwaa, Xiqimita 26
Intte sa7aabaa gidekketa; sa7ai inttena ixxiyoogee hegaassa.—Yoh. 15:19.
Ha wodiyan, issi issi asay Yihoowa Markkata bonchchenna; qassi tamaaribeennanne laafa asadan xeelliyo gishshawu nuna qilliiccoosona. Aybissi? Nuuni nu yuushuwan deꞌiya asatuugaa mala eeshshaa bessenna gishshataassa. Nuuni nu huuphiyaa ziqqi oottiyaageeta, ashkketanne azazettiyaageeta gidanawu baaxetoos. SHin ha wodiyan asay otorettiya, axiraariyaanne makkaliya asaa nashshees. Hegaa bollikka, nuuni polotikan gelokko; qassi ay biittawukka wotaaddara gididi olettokko. Nuuni ha alamiyan deꞌiya asappe dummatoos; hegaa gishshawu eti haratuppe nuna laafa asadan xeelloosona. (Roo. 12:2) Alamiyaa asay nuna laafadan xeellikkokka, Yihooway nunan goꞌettidi gitabaa oottees. I saꞌan awudeegaappenne aaruwan sabbakiyo oosoy polettanaadan oottiiddi deꞌees. Ha wodiyan, A ashkkarati daro qaalan maxeeteta birshshoosonanne asawu gakkanaadan oottoosona; qassi miilooniyan qoodettiya asay ba deꞌuwan laamettanaadan maaddanawu Geeshsha Maxaafaa goꞌettoosona. Hegee hananaadan oottiday Yihoowa. w20.07 15 ¶5-6
Hamuusa, Xiqimita 27
Aawai tana azazidoogaadan oottais.—Yoh. 14:31.
Yesuusi Yihoowawu haarettees; shin I hegaadan oottiyoy awu eratetti baynna woy eeyya gidiyo gishshataassa gidenna. Akeekanawu metennanne qoncce ogiyan tamaarissidoogee I keehi eranchcha gidiyoogaa bessees. (Yoh. 7:45, 46) Yesuusi keehi eranchcha gidiyoogaa Yihooway eriyo gishshawu, saluwaaninne saꞌan deꞌiya ubbabaa medhdhiyo wode Yesuusi banaara oottanaadan paqqadiis. (Lee. 8:30; Ibr. 1:2-4) Qassi Yihooway Yesuusa hayquwaappe dentti simmidi, ‘saluwaaninne saꞌan maata ubbaa’ ayyo immiis. (Maa. 28:18) Yesuusawu daro eray deꞌikkonne kaaletuwaa Yihoowa oychchees. Aybissi? I ba Aawaa siiqiyo gishshataassa. Yihooway machchiyaa ba azinawu haarettanaadan azazidoy maccaasaa attuma asaappe guutti xeelliyo gishshataassa gidennaagaa azinati akeekana koshshees. Yihooway maccaasaynne attuma asay Yesuusaara haaranaadan dooriyoogan eta guutti xeellennaagaa bessiis. (Gal. 3:26-29) Yihooway ba Naꞌaayyo maataa immiyoogan an ammanettiyoogaa bessiis. Hegaadankka, akeekanchcha azinay amarida aawatettaa machcheeyyo immiyoogan O ammanettiyoogaa bessana. w21.02 11 ¶13-14
Arbba, Xiqimita 28
Danddayidi genccidaageeta nuuni anjjettidaageeta geettees.—Yaaq. 5:11.
Xoossaa Qaalay herega mala. Nuuni giigissana koshshiyaabaa, qassi hegaa waati giigissanaakko akeekanaadan A Qaalay maaddees. (Yaaq. 1:23-25) Leemisuwawu, nuuni Xoossaa Qaalaa xannaꞌi simmidi hanqquwaa mittana koshshiyoogaa akeekana danddayoos. Yihooway maaddin, asay woy metoy nuna hanqqetissiyo wode waanidi woppu gaanaakko tamaaroos. Nuuni haꞌꞌi loꞌꞌobaa qoppananne loꞌꞌobaa kuuyana danddayoos. (Yaaq. 3:13) Nuuni Geeshsha Maxaafaa loytti eriyoogee keehi koshshiyaaba! Nuuni issi issitoo bali simmidi, oottana koshshennabaa oottidoogaa akeekoos. Harati oottido loꞌꞌobaappenne eti mooridobaappe aadhdhida eratettaa demmiyoogee loꞌꞌoba. Geeshsha Maxaafay eta loꞌꞌo leemisuwaa yootiyo Abrahaama, Raꞌaabi, Iyyoobanne Eelaasa mala asatubaa nuuni akeekanaadan Yaaqoobi minttettidoy hegaassa. (Yaaq. 2:21-26; 5:10, 11, 17, 18) Yihoowayyo ammanettidi oottida he asati ufayttennaadan oottiya paacee banttana gakkishinkka genccidosona. Eti genccidoogee nuunikka Yihooway maaddin genccana danddayiyoogaa bessees. w21.02 29-30 ¶12-13
Qeeraa, Xiqimita 29
Zoriyaa ekkada ne halchchiyoobaa halchcha; zore ekkennan de7aidda olau booppa.—Lee. 20:18.
Xannaꞌissiyo wode, xinaatee Xoossaa Qaalaa akeekanaadan maaddiyo gita aawatettay deꞌiyoy xannaꞌissiyaagaassa. Xannaꞌissiyaagee neeni aara xannaꞌissanaadan shoobbikko, neeni shoobettidoy A maaddanaassa. (Era. 4:9, 10) SHin, xannaꞌissiyo wode loytta maaddiyaagaa gidanawu ay oottana danddayay? Xannaꞌissanawu giigetta. Koyruwan, xinaatiyaabaa amaridabaa yootanaadan xannaꞌissiyaagaa oychcha. Xinaatiyaabaa neeni eriyoobay aybee? Neeni aara xannaꞌiyo huuphe yohoy aybee? Xinaatee ha xannaꞌiyoobaappe ay tamaaranaadan koyay? Xannaꞌiyo wode taani oottana woy haasayana koshshiyaabatinne koshshennabati deꞌiyoonaa? Xinaatee ayyaanaaban diccanaadan taani waata minttettana danddayiyaanaa? Xannaꞌissiyaagee xinaatiyaabaa xuurabaa neeyyo yootennaagee qoncce; shin maaddana danddayiyaabaa yootees. Joy giyo issi misoonaawiyaa hagaadan gaasu: “Hegaadan haasayiyoogee tanaara xannaꞌissanawu shoobettida uri xinaatiyaa maaddanawu koyanaadaaninne xannaꞌiyo wode ay haasayanaakko kuuyanaadan maaddees.” w21.03 9 ¶5-6
Woggaa, Xiqimita 30
Sa7ai inttena ixxikko, kasetidi tana ixxidoogaa akeekite.—Yoh. 15:18.
Nuuni Xoossaa higgiyawu azazettiyo gishshawukka asay issi issitoo nuna ixxees. Xoossay loꞌꞌo giyoobaynne iita giyoobay ha alamiyan deꞌiya asay loꞌꞌo giyoobaappenne iita giyoobaappe keehi dummatees. Leemisuwawu, pokkobaa oottido gishshawu Xoossay xayssido Sadoomanne Gamoora asati oottidoogaa mala pokkobaa oottiyoogee bala gidenna giidi daro asay qoppees. (Yih. 7) Hegaara gayttidaagan nuuni Geeshsha Maxaafay yootiyo maaratuyyo azazettiyo gishshawu, daro asay nuna qilliicceesinne asaara maayettenna asa gees. (1 PHe. 4:3, 4) Asay nuna ixxiyo wodenne cayiyo wode genccanawu nuna maaddana danddayiyaabay aybee? Yihooway nuna maaddanaagaa mintti ammanana bessees. Gonddalliyaadan, nu ammanoy “xalahe halaqai dafidi yeddiyo wonddafiyaa tama ubbaa toissanau” danddayees. (Efi. 6:16) SHin nuussi koshshiyay ammano xalla gidenna. Nuussi siiqoykka koshshees. Aybissi? Siiqoy “yiillotenna” gishshataassa. Siiqoy qohiya ubbabaa danddayeesinne genccees. (1 Qor. 13:4-7, 13) Nuuni Yihoowa siiqiyoogee, nu ishantta siiqiyoogeenne ubba qassi nu morkketa siiqiyoogee ixuwaa genccanaadan nuna maaddees. w21.03 20-21 ¶3-4
Saynno, Xiqimita 31
Hanqqoi azallati haluwaa kiyanau go7ettiyo miishsha gidiyo gishshau, elle hanqqettoppa.—Era. 7:9.
Issi issitoo, oottana bessennabaa oottennan aggiyoogan nu ishanttanne michchontta siiqiyoogaa bessoos. Leemisuwawu, nuuni eti haasayidoban sohuwaara hanqqettana bessenna. Yesuusi saꞌan deꞌido wode hanidabaa qoppa. Yesuusi ba erissiyo ashkkarati deꞌuwaa demmanawu ba ashuwaa maananne ba suuttaa uyana koshshiyoogaa yootiis. (Yoh. 6:53-57) Erissiyo ashkkaratuppe daroti Yesuusi yootidobaa dosibeenna gishshawu A kaalliyoogaa aggidosona. SHin, Yesuusawu ammanettida laggeti A aggidi bibookkona. Yesuusi yootidobaa eti akeekibeenna gishshawu hegan maalaalettennan aggokkona. Gidoppe attin, ammanettida Yesuusa laggeti I yootidobay worddo giidi qoppibeenna gishshawu hegan yiillotibokkona. SHin eti I haasayiyoobay tuma gidiyoogaa eriyo gishshawu an ammanettidosona. (Yoh. 6:60, 66-69) Nu laggeti haasayidoban nuuni elle hanqqettennan aggiyoogee keehi koshshiyaaba! Eti woyganawu koyidaakko qonccissanaadan oottoos.—Lee. 18:13. w21.01 11 ¶13