Yihooway Ufayttiya Ba Asaa Issippe SHiishshees
“Asaa, attumanne macca, naatanne intte biittan de7iya kare biitta asaa issippe shiishshite.”—ZAA. 31:12.
WOYGADA ZAARUUTII?
Gita shiiqoy Yihoowa asaa taarikiyan gitabay polettidoba geetettana danddayiyoy aybissee?
Beni wode daro Israaꞌeelati baalata bonchanau Yerusalaame baanau ay oottidonaa?
Neeni gita shiiquwaappe attana koshshennay aybissee?
1, 2. Gita shiiquwaa xeelliyaagan ha huuphe yohuwan ay tamaaranee?
YIHOOWA MARKKATI awuraajjaa shiiquwaanne daro biittatuppe yiidaageeti issippe shiiqiyo gita shiiquwaa daro layttau shiiqidosona. Nu giddoppe daroti he ufayssiya shiiquwaa shiiqida; geella daro layttau shiiqennan aggokko.
2 Xoossaa asay shaꞌan qoodettiya layttappe kasekka geeshsha shiiquwaa shiiqiis. Geeshsha Maxaafay beni wode shiiquwaabaa yootiyoobaa, qassi he shiiqoy ha wodiyaagaara issi mala gidido hanotaanne nuuni he shiiquwaa shiiqiyoogan demmiyo goꞌꞌaa ane beꞌoos.—Maz. 44:1; Roo. 15:4.
BENI WODENNE HA WODIYAN GITABAY POLETTIDO SHIIQOTA
3. (a) Geeshsha Maxaafan qonccidaagaadan, Yihoowa asay koyro shiiqido gita shiiquwan aybi hanidee? (b) Israaꞌeelati issippe shiiqiyo wodiyaa aybin eriyoonaa?
3 Geeshsha Maxaafan qonccidaagaadan, Xoossaa asay ayyaanaabaa tamaaranau shiiqido koyro gita shiiqoy Siinaa Deriyaa lanqqiyan shiiqidoogaa. Hegee tumu goynuwaa taarikiyan gitabay polettido shiiqo. He wode Yihooway Israaꞌeelatuyyo ba wolqqaa bessiis; qassi etassi ba Higgiyaa immiis. Hegee eti mule dogenna gallassa. (Kes. 19:2-9, 16-19; Kessaabaa 20:18; Zaarettido Wogaa 4:9, 10 nabbaba.) He gallassi Israaꞌeelati Xoossaara kaseegaappe dumma ogiyan dabbotidosona. Hegaappe simmin takkennan, asaa issippe waati shiishshanaakko Yihooway Muuseyyo yootiis. ‘Asay ubbay Xoossaa Dunkkaaniyaa pengge’ shiiqanaadan xeesanau, naaꞌꞌu xurumbbata birataappe medhanaadan Muusa azaziis. (Qoo. 10:1-4) Eti he wode ay keena ufayttidaakko qoppa!
4, 5. Muuseenne Yaasu shiishshido shiiqoy gitabay polettidoba gididoy aybissee?
4 Israaꞌeelati bazzon takkido 40tta layttay wurana haniyo wode, Muusee Israaꞌeelata shiishshiis; he wode eta taarikiyan keehi gitabay haniis. Eti he wode Hidootaa Biittaa gelanau mati uttidosona. Yihooway etayyo oottidonne oottana ubbabaa Muusee ba ishanttussi hassayissanau hegee bessiya wode.—Zaa. 29:1-15; 30:15-20; 31:30.
5 Muusee sinttappe Xoossaa asay tamaaranau shiiqiyo gita shiiquwaabaa yootidoy he wode gidennan aggenna. Sambbata layttaa wode Daase Baalaa gallassan ‘eti ubbay siyidi, GODAASSI, bantta Xoossaassi yayyiyoogaa tamaarana mala, ha higgiyaa qaala ubbaa ammanettidi polana mala’ attumaasay, maccaasay, naatinne he biittan deꞌiya kare biitta asay Yihooway doorido sohuwan issippe shiiqanaadan etayyo odettiis. (Zaarettido Wogaa 31:1, 10-12 nabbaba.) Yaatiyo gishshau, Xoossaa asay he wodekka Yihoowa qaalaanne halchuwaa eranau darotoo shiiqees. Israaꞌeelati Hidootaa Biittaa muleera xoonidi oyqqikkonne, eta yuushuwan eeqau goynniya asay deꞌiyo wodiyan, Yaasu Israaꞌeela asa ubbay Yihoowau kaseegaappe aaruwan ammanettidaageeta gididi deꞌanaadan minttettanau shiishshiis. He wode, asay Xoossau oottanau caaqqiis.—Yaas. 23:1, 2; 24:1, 15, 21-24.
6, 7. Ha wodiyan Yihoowa asay shiiqido gita shiiqoti gitabay polettidoba gididoy aybissee?
6 Yihoowa asay ha wodiyankka gitabay polettido gita shiiquwaa shiiqiis. He gita shiiqotun, Yihoowa oosuwaaranne nuuni Geeshsha Maxaafaa qofaa akeekiyo ogiyaara gayttidaagan pooꞌoy pooꞌiis. (Lee. 4:18) Koyro Alamiyaa Olaappe simmin, Geeshsha Maxaafaa Tamaareti koyro gita shiiquwaa shiiqidoy, 1919n Amarkkan, Ohayon, Seedar Poynt giyo sohuwaana. He shiiquwan shiiqida 7,000 gidiya asay alame yuushuwan sabbakanaadan odettiis. He sohuwan, 1922n uddufun gallassau shiiqido gita shiiquwan Josef F. Razerforddi, Gita Baabiloona xayana gakkanaassi aggennan ubbasan sabbakanaadan ezggiyaageeta minttettiis. I hagaadan giis: “Yihooway Xoossaa gidiyoogaa, qassi Yesuus Kiristtoosi kawotu Kawuwaanne godatu Godaa gidiyoogaa alamee erana bessees. Ha gallassay gallassa ubbaappe aadhiya gallassa. Kawoy kawotiis! Intte abaa yootiyaageeta. Yaatiyo gishshau, Kawuwaanne a kawotettaa erissite, erissite, erissite.” He shiiquwan shiiqidaageetinne alame yuushuwan deꞌiya Xoossaa asay he zoriyaa siyidi, kaseegaappe aaruwan mishettidi sabbakiyoogaa doommiis.
7 Geeshsha Maxaafaa Tamaareti 1931n Kolombosen, Ohayon shiiqido shiiquwan, Yihoowa Markkata giya sunttan xeesettanaagee odettin hegan keehippe ufayttidosona. Hegaappe simmin, 1935n Waashingten, Diisi kataman Ishaa Razerforddi Ajjuutaa maxaafan odettida “kawotaa araataa sinttaaninne Dorssaa sinttan [eqqida],” “ooninne qoodanau danddayenna zawai bainna daro” asay oonakko qonccissiis. (Ajj. 7:9-17) Naatan H. Noori 1942n Naaꞌꞌantto Alamiyaa Olaa wode, “Sarotettay Ubba Wode Deꞌanee?” giya huuphe yohuwan ufayssiya haasaya haasayiis. I he haasayan, Ajjuutaa 17n odettida, ‘zoꞌo doꞌay’ oonakko qonccissiis, qassi he olaappe simminkka sabbakiyo keehi daro oosoy deꞌiyoogaa yootiis.
8, 9. Issi issi gita shiiqoti keehippe ufayssiyaageeta gididoy aybissee?
8 Kilevland, Ohayon, 1946n shiiqido, “Ufayttiya Asaa” giya huuphe yohoy deꞌiyo awuraajjaa shiiquwan, “Zaaretti Keexxiyoogaaranne Aassiyoogaara Gayttida Metuwaa” giya huuphe yohuwan Ishaa Noori keehi ufayssiya haasayaa haasayiis. Ishaa Noori he haasayaa haasayiyo wode madirakiyan appe guyye baggan deꞌiya issi ishay shiiqida asay ay keena ufayttidaakko xaafiis. I, ishaa Noori Birukiliine Beeteele keettaanne paabirkkaa aassanau halchidoogaa yootiyo wode asay kushiyaa baqqiyoogaa aggennan takkidoogaa, qassi ubba asay keehippe ufayttidoogee haahuwan uttidaageetikka akeekiyooba gidiyoogaa yootiis. Niwu Yorke Kataman 1950n, daro biittaappe yiidaageeti issippe shiiqiyo awuraajjaa shiiquwan, Giriiketto Geeshsha Maxaafaa Xuufetu Ooratta Alamiyaa Birshshettay kiyidoogan asay keehippe ufayttiis; hegee ha wodiyaa Inggilizettuwan giigida, Xoossaa sunttay Xoossaa Qaalan koyro deꞌiyo sohuwan xaafettido Geeshsha Maxaafaa.—Erm. 16:21.
9 Yihoowa Markkata yedetay gakki simmin woy eti sabbakiyo oosuwaa kawotettay teqqiyoogaa aggi simmin, Yihooway ammanettida ba ashkkarati gita shiiqota shiiqanaadan oottiis; he wode shiiqida asay keehi ufayttiis. Adolf Hitileri Yihoowa Markkata Jarmane biittaappe xayssanau halchidaba gidikkonne, 1955n Nurembergge kataman, kase Hitilerinne a sunttati shiiqiyo sohuwan 107,000 Yihoowa Markkati awuraajjaa shiiquwaa shiiqidosona. He sohuwan shiiqidaageetuppe daroti keehippe ufayttido gishshau afuxxidosona! Poolandde biittan 1989n, heezzu sohuwan shiiqido, “Xoossaayyo Aqiyoogaa” giya huuphe yohoy deꞌiyo awuraajjaa shiiquwan shiiqida, 166,518 asaappe dariya baggay he wode Sooveetenne CHekoslovaakkiyaa geetettiya biittatuppe, qassi Arshsho bagga Awurooppaa biittatuppe yiidosona. Issoti issoti, 15ppe woy 20ppe dariya Xoossaa asaara koyro issippe shiiqidoy he wode. Qassi 1993n Yukreene biittan Kiyeve kataman, “Xoossaa Timirttiyaa” giya huuphe yohoy deꞌiyo, daro biittaappe yiidaageeti issippe shiiqiyo awuraajjaa shiiquwan, 7,402 asay xammaqettido wode ay keena ufayttidaakko qoppa; hegee Yihoowa Markkatu taarikiyan keehippe daro asay xammaqettido gallassa.—Isi. 60:22; Hag. 2:7.
10. Neeni keehi hassayiyo awuraajjaa shiiqoti awugeetee, qassi aybissi?
10 Awuraajjaa shiiquwaappe woy daro biittaappe yiidaageeti issippe shiiqiyo gita shiiquwaappe neeni keehi hassayiyoogeeti deꞌennan aggokkona. Neeni koyro shiiqido awuraajjaa shiiquwaa woy neeni xammaqettido shiiquwaa hassayay? Hegeeti ayyaanaaban neeni keehippe xoqqu oottada xeelliyoonne ubbatoo hassayiyo shiiqo!—Maz. 42:4.
UFAYTTIYO WODIYAA
11. Xoossay beni Israaꞌeelati layttan layttan bonchanaadan azazido baalati awugeetee?
11 Yihooway Israaꞌeelati layttan layttan heezzu baalata, giishin Oyttaa Baalaa, Saaminttaa Baalaanne (guyyeppe PHenxxaqosxxe geetettiis) Daase Baalaa bonchanau Yerusalaamen shiiqanaadan azaziis. Hegaa xeelliyaagan Xoossay, “Attumaasai ubbai Ubbaa Haariya GODAA sinttan laittan heezzutoo beetto” yaagidi azaziis. (Kes. 23:14-17) So asau huuphe gidiya daroti, he baalati ayyaanaaban keehippe goꞌꞌiyoogaa akeekidi, bantta so asaa ubbaa ekkidi he sohuwaa boosona.—1 Sam. 1:1-7; Luq. 2:41, 42.
12, 13. Daro Israaꞌeelati layttan layttan bonchiyo baalaa baanau ay oottiyoonaa?
12 Issi Israaꞌeela asi ba soo asaa ekkidi he sohuwaa baanau ay oottana koshshiyaakko qoppa. Leemisuwau, Yooseefinne Mayraama Naazireeteppe Yerusalaame gakkanau 100 kilo meetire gidiyaagaa manddaridi boosona. Guutta naatuura hemettidi yaa gakkanau ay keena wode ekkanaakko qoppa. Yesuusi naatettan Yerusalaame biidoogaa yootiya taarikiyan qonccidaagaadan, asay ba dabbotuuranne eriyo asaara issippe beennan aggenna. Eti issippe biyoogee, miyoobaa issippe giigissiyoogeenne erenna heeran ubba asau aqiyo sohuwaa giigissiyoogee eti ufayttiiddi oottiyoobaa. Yesuusa mala 12 laytta naatikka banttarkka yaa haa hemettanau hirggissiyaabi deꞌenna. Hegee, ubba asay, ubba qassi yelagati ubbatoo hassayiyo wode!—Luq. 2:44-46.
13 Israaꞌeelati bantta biittaappe haakkidi dumma dumma biittan deꞌiyo wode, he baalaa bonchanau bantta biitti yoosona. PHenxxaqosxxe gallassi 33 M.Ln, he baalaa xoqqu ootti xeelliya Ayhudatinne Ayhudatettau laamettidaageeti, Xaaliyaa, Liibiyaa, Qarxxeese, Qeeri Isiyaanne Masphexoomiyaa mala biittatuppe Yerusalaame biidosona.—Oos. 2:5-11; 20:16.
14. Israaꞌeelati layttaa baalata bonchiyoogan goꞌettidoy ayba ogiyaanee?
14 Ammanettida Israaꞌeelati hegaa mala wodiyan xoqqu oottidi xeelliyoobaynne eta ufayssiyaabay ayyaanaabaa, giishin Yihoowa siiqiya, shaꞌan qoodettiyaageetuura ayyo goynniyoogaa. He baalay eta ayba ogiyan maaddidee? Daase Baalaa xeelliyaagan Yihooway ba asaayyo yootidobaappe hegaa zaaruwaa demmana danddayoos; i hagaadan giis: “Intte, intte attuma naatinne macca naati, intte attuma ashkkaratinne macca ashkkarati, intte katamatun de7iya Leewati, beteti, aawu bainna naatinne am77eti ubbai ha baalan keehi ufaittite. GODAI dooriyo sohuwan laappun gallassaa GODAASSI, intte Xoossaassi, baalaa bonchchite; aissi giikko, intte ubbaikka issippe ufaittana mala, intte aifissidoban ubbaaninne intte kushee oottiyooban ubban GODAI intte Xoossai inttena anjjana.”—Zaa. 16:14, 15; Maatiyoosa 5:3 nabbaba.
HA WODIYAN NUUNI GITA SHIIQUWAA NASHSHANA KOSHSHIYOY AYBISSEE?
15, 16. Neeni gita shiiquwaa shiiqanau agga bayidobi aybee? Ne goꞌꞌaa agga bayidoogan neeni ufayttiyoy aybissee?
15 Beni wode Israaꞌeelati bonchido he baalati ha wodiyan deꞌiya Xoossaa asaayyo loꞌꞌo leemiso gidoosona! Daro xeetu layttan darobay laamettidaba gidikkokka, gita shiiquwaara gayttidaagan darobay laamettibeenna. Beni wode, gita shiiquwaa shiiqanau asay issi issibaa aggibayiis. Ha wodiyankka daroti hegaadan oottoosona. SHin, he shiiquwaappe nuuni keehi goꞌettiyo gishshau, hegaadan oottiyoogee bessiyaaba. He shiiqoti beni wodiyaagaadan ha wodiyankka ayyaanaaban keehippe koshshiyaaba. Xoossaara deꞌiya dabbotaa minttanau keehippe koshshiya eraanne akeekaa he shiiqotuppe demmoos. Gita shiiqoti nuuni tamaaridobaa oosuwan peeshshanaadan denttettoosona, metuwan gelennaadan maaddoosona, qassi nuna unꞌꞌissiyaabaa gidennan, gazddissiyaabaanne ufayssiyaabaa ubbatoo oottanaadan maaddoosona.—Maz. 122:1-4.
16 Gita shiiquwaa shiiqiyaageeti ubbatoo ufayttoosona. Issi iripporttee 1946n shiiqido gita shiiquwaa xeelliyaagan hagaadan giis: “Daro shaꞌan qoodettiya Yihoowa Markkati ufayssan issippe deꞌiyaageeta beꞌiyoogee keehippe ufayssees; ubba qassi keehi daro yettaa miishshaa ajaban, daro asay issippe Yihoowa sabbanau cenggurssaa xoqqu oottidi Kawotettaa mazamuriyaa yexxiyoogaa siyiyoogee keehippe ufayssees.” Daroti dosan oottiyo oosuwaa dumma dumma kifiliyan oottidoogaa, qassi bantta ishanttussi oottiyoogan eti keehippe ufayttidoogaa he iripporttee gujjidi qonccissiis. Awuraajjaa shiiquwan woy daro biittaappe yiidaageeti issippe shiiqiyo gita shiiquwan neenikka hegaadan ufaytta eray?—Maz. 110:3; Isi. 42:10-12.
17. Gita shiiqotu prograamee mata wode laamettidoy ayba ogiyaanee?
17 Gita shiiqota giigissiyo ogiyan issi issibati laamettidosona. Leemisuwau, gita shiiqota hosppun gallassau shiiqiyo wodiyaa Xoossaa asaappe issoti issoti hassayoosona. He wode maallado bakkay, gallassa bakkaynne omarssa bakkay deꞌees. He shiiquwan ubbatoo haggaazuwaa kiyiyo prograamee deꞌees. Issi issitoo prograamee maallado heezzu saatiyan doommees; qassi darotoo omarssi heezzu saatiyan wurees. Bantta dosan oottiyaageeti shiiqidaageetussi qanꞌꞌiyaa, laaxaanne kahuwaa kattidi aattanau daro saatiyau minnidi oottoosona. Ha wodiyan gita shiiquwaa shiiqiyo gallassay beniigaadan daro gidenna; qassi ayyaanaabaa prograamiyaa loyttidi ezgganaadan ubba asay ba laaxaa ekkidi yees.
18, 19. Gita shiiquwaa prograamiyaappe nena keehippe ufayssiyaagee awugee, qassi aybissi?
18 Daro wodiyaappe doommidi gita shiiqotun deꞌiya issi prograamiyaa, nuuni ubbatoo yeemotti naagoos. “Koshshiyo wodiyan” giigiya ayyaanaabaa qumay, nuuni Geeshsha Maxaafaa hiraagatanne timirtteta loyttidi akeekanaadan maaddees; haasayaa xalla gidennan, shiiqotun kiyiya ooratta xuufetikka hegaadan akeekanau maaddoosona. (Maa. 24:45) Hegaa mala xuufetuppe daroti, ashkke wozanay deꞌiyoogeeti Geeshsha Maxaafaa tumaa akeekanaadan maaddoosona. Geeshsha Maxaafaa qofay baaso gidido diraamati yelagatinne gasttati bantta qofaa pilgganaadan minttettoosona; qassi Xoossaa ufayssenna, alamiyaa qofaappe eti naagettanaadan maaddoosona. Hegaadankka, xinqqatiyaa haasayay nuuni ubbay nu deꞌuwan kaseyiyoobaa zaarettidi xeellanaadan maaddees; qassi harati banttana Yihoowayyo geppidi xammaqettiyoogaa beꞌiyoogee nuuni ufayttanaadan oottees.
19 Ee, gita shiiqoti shaꞌan qoodettiya layttau geeshsha goynuwaa bagga gididi takkidosona. Eti nuuni ufayttanaadaaninne metiya wodiyankka Yihoowayyo ammanettidaageeta gididi ayyo minnidi oottanaadan maaddoosona. He shiiqoti nuuni ooratta laggeta demmanaadan oottoosona, qassi alame yuusho ishanttu maabaraa nashshanaadan maaddoosona. He shiiqoti Yihooway ba asaa anjjanaadaaninne etau koshshiyaabaa kunttanaadan keehi maaddoosona. Nuuni ubbay gita shiiquwaa shiiqanaunne ubba prograamiyaappe goꞌettanau nu hanotaa giigissanau koyiyoogee qoncce.—Lee. 10:22.
[Sinttaa 30n deꞌiya misiliyaa qonccissuwaa]
Niwu Yorke Siti kataman, 1950n daro biittaappe yiidaageeti issippe shiiqido awuraajjaa shiiquwaa
[Sinttaa 32n deꞌiya misiliyaa qonccissuwaa]
Moozambbike
[Sinttaa 32n deꞌiya misiliyaa qonccissuwaa]
Tohossa Kooriyaa