Sillaasiyaa Qonccissiyo Ogiyaa

ROOMA Kaatolikke Woosa Keettay kaallidi deꞌiyaagaadan gees: “Sillaasee Kiristtaane haymaanootiyau waanna timirtte gididabaa qonccissanau goꞌettiyo qaala. . . Hegaappe denddidaagan, Atinaatiyoosa Ammanuwan: ‘Aaway Xoossa, Naꞌay Xoossa, Xillo Ayyaanaykka Xoossa; Gidikkonne, heezzu Xoossa gidennan, issi Xoossa.’ Sillaasiyan . . . ha Heezzati merinaappe merinau deꞌiyaageetanne issi lagge: ubbaykka merettibeennaageetanne ubbaa danddayiyaageeta.”—The Catholic Encyclopedia.

Kiristtaane giyo haymaanootetuppe keehippe dariya baggay hegaa maayees. Leemisuwau, Giriike Orttodookise Woosa Keettaykka Sillaasee “Kiristtaane Ammanuwau waanna timirtte” yaagees; ubba qassi: “Kiristtaaneti Kiristtoosa Xoossadan ammaniyaageeta” yaagees. He Woosa Keettay Awur Orttodokis Kiristtiyan Feyiz giyo maxaafan: “Xoossay sillaase. . . . Aaway muleera Xoossa. Naꞌay muleera Xoossa. Xillo Ayyaanay muleera Xoossa” yaagees.

Hegaa gishshau, Sillaasee “heezzu bollay deꞌiyo issi Xoossadan xeelettees.” Ubbay merinaappe merinau deꞌiya doometti baynnaba geetettees. Eti huuphiyan huuphiyan ubbaa danddayiyaageeta, issoy issuwaappe darokkonanne guuxxokkona geetettoosona.

Hegaa mala qofay kaallanau metennabee? Wozanappe ammaniya darotussi hegee eti bantta deꞌuwan beꞌido aybippenne dumma; meeze gidida akeekettiyaabaara moggenna, kirqqi giidaba. Eti Aaway Xoossa, Yesuusi Xoossa, xillo ayyaanay Xoossa gididi, heezzu Xoossa gidennan issi Xoossa xalaalay waanidi deꞌana danddayii? yaagidi oychoosona.

“Asay Akeekana Danddayennaba”

HA KIRQQI giidabay darosaa gakkiis. Zi Insaykiloppiidiya Amerikaanaa giyo maxaafay Sillaasiyaa timirttee “asay akeekana danddayennabadan” qofettiyoogaa qonccissiis.

Sillaasiyaa ammaniya daroti hegaara issi mala ogiyan xeelloosona. Monsinyor Iyujin Klarki: “Xoossay issuwaa; qassi Xoossay heezza. Meretan hegaa malabi baynna gishshau, hegaa nuuni akeekana danddayokko, shin coo ammanidi ekkiyooba” yaagiis. Karddinal Joon Okkonoori: “Hegee, nuuni akeekanau doommikkabeenna keehippe geemmidaba gidiyoogaa eroos” yaagiis. Qassi PHaaphaasiyaa Yohaannis PHauloos naaꞌꞌanttoy “eranau danddayettenna Xoossaa Sillaasiyaabaa” yootiis.

Yaatiyo gishshau, E Dikshineerii of Rilijiyes Noleej giyo maxaafay: “Tumuppe he timirttee woygiyoogaakko woy a waatidi qonccissanaakko, Sillaasiyaa ammaniyaageeti issoy issuwaara maayettokkona” yaagiis.

Hegaa gishshau, Niwu Kaatolik Insaykiloppidiya giyo maxaafay kaallidi deꞌiyaagaadan giidoy aybissakko akeekana danddayoos: “‘SHin issi uri Sillaasiyaa waatidi sabbakana danddayii?’ yaagiya oyshaa zaari zaari oychin, Rooma Kaatolike seminaariyan Sillaasiyaa timirttiyaa tamaarissiyaageetuppe waayettibeennay guutta. He oyshay tamaaretussi kirqqi giyaaba gidikko, geella asttamaaretussikka hegaadan kirqqi giyaaba gidennan aggenna.”

He qonccissidobay tuma gidiyoogaa laybireeriyaa biidi Sillaasiyaa kaafiya maxaafata pilggiyoogan beꞌana danddayettees. Hegaa qonccissanau keehi daro xuufeti xaafettidosona. Gidikkonne, pilggiyaageeti haymaanootiyaara gayttida kirqqi giidanne muttumurettida qaalatuuranne qonccissotuura baaxeti simmidikka, zaaro demmibookkona.

Hegaa xeelliyaagan, Jesuwite Jooseef Birakeni Huwat Ar Zey Seying Abawut zi Tirinitii? yaagiya ba maxaafan hagaappe kaallidi deꞌiya qofaa immiis: “Daro baaxiyan . . . haymaanoote timirttiyaa tamaariyo layttatun Sillaasiyaabaa tamaarida qeeseti Sillaasiyaa bonchiyo Woggaa gallassikka hegaa asaa sinttan tamaarissanau ubbatoo mammottoosona. . . . Asay ay gidinkka wurssettan suure akeekana danddayennaban issi uri eta ayssi salettii?” I gujjidikka: “Sillaasee meeziyan ammaniyooba; gidoppe attin, issi Kiristtaaniyau galla galla deꞌuwaaninne goynuwan hegee [kaalettiyoobay] keehi guutta woy baawa” yaagiis. Yaatikkonne, Sillaasee woosa keettatu “waanna timirtte”!

Kaatolike haymaanootiyaa eranchay Hans Kunggi Kiristtiyaanitii end zi Worlid Rilijins giyo ba maxaafan, woosa keettati Kiristtaane gidenna asata Kiristtaane oottanau darin danddayibeenna issi gaasoy Sillaasiyaa gidiyoogaa yootiis. I kaallidi deꞌiyaagaadan giis: “Ayhudati hanno gakkanau Sillaasiyaa timirttiyaa akeekibeennaagaadan, erancha Isilaamatikka akeekana danddayokkona. . . . Sillaasiyaa timirttee issi Xoossaanne heezzu bollatu dummatettau immiyo qonccissoy Siriyake, Giriikenne Laatine doonatuppe ekettida haymaanoote qaalati eraa gujjiyoogaappe kirqqi gaanaadan oottiyo Isilaamata aliyaaba gidenna. Isilaamatuyyo hegee qanꞌꞌishe mala. . . . Xoossay issuwaanne dumma gidiyoogaa qonccissiya qofaa moorana woy goꞌꞌennaba oottana danddayiyaaba gujjana koshshidoy aybissee?”

“Kirqqabaa Oottiya Xoossa Gidenna”

HA KIRQQI giida timirttee waanidi doommana danddayidee? Zi Kaatolik Insaykilooppiidiya giyo maxaafay: “Ha qoncce gidenna timirttee deꞌana danddayidoy Xoossay qonccissiina” yaagees. Karl Rahneerinne Herbert Vorgrimiler geetettiya Kaatolikke eranchati, Tiꞌoloojikal Dikshineerii giyo bantta maxaafan: “Muleera . . . Sillaasee geema gididaba; . . . hegee Xoossay qonccissana xayikko erettennaba; qassi Xoossay qonccissinkka muleera eranau danddayettennaba” yaagidosona.

Gidikkokka, Sillaasee kirqqabanne geemaba gidiyo gishshau, Xoossay qonccissidoba gidana bessees giyoogee ba huuphe hara gita meto medhees. Aybissi? Xoossay qonccissiyoobay a hegaadan xeellanaadan oottiyaaba gidenna gishshataassa: “Xoossai . . . wocamaa [kirqqabaa oottiya] Xoossaa gidenna.”—1 Qoronttoosa 14:33.

Ha qofaa xeelliyo wode, Xoossay ba oonatettaa xeelliyaagan Ibraysxxe, Giriikenne Laatine eranchatikka qonccissana danddayenna kirqqi giida timirttiyan oyshettii?

Hegaa bollikka, asay ‘issi Xoossaa gididaagaa eranaunne qassi i kiittido Yesuus Kiristtoosa eranau’ haymaanoote timirttiyaa erancha gidanau koshshii? (Yohaannisa 17:3) Hegaadaana gidikko, Yesuusi Masiyaa gidiyoogaa ammanida, Ayhuda haymaanootiyaa kaalettiya tamaaridaageeti keehi guutta gididoy aybissee? Hegaappe dumma hanotan, Yesuusa kaalliya ammanettidaageeti ashkke gidida goshshanchata, moliyaa oyqqiyaageeta, giiraa ekkiyaageetanne maccaasata. Coo asa gidida hegeeti Yesuusi Xoossaabaa tamaarissidobay tuma gidiyoogaa mintti ammanidi, harata tamaarissidosonanne bantta ammanuwau hayqqanau eeno giidosona.—Maatiyoosa 15:1-9; 21:23-32, 43; 23:13-36; Yohaannisa 7:45-49; Oosuwaa 4:13.

[Sinttaa 4n deꞌiya misiliyaa]

Yesuusa kaalliyaageeti ashkke gidida coo asappe attin, haymaanootiyaa kaalettiyaageeta gidokkona