Ko Te ʼu Fua Lelei ʼo Te Fakaʼapaʼapaʼi ʼo Te ʼu Mātuʼa ʼAē Kua Matutuʼa
KO TE kau atolasio moʼoni ʼo te ʼAtua ʼe nātou fakaʼapaʼapaʼi, mo faka maʼuhigaʼi pea mo gaohi fakaleleiʼi tanatou ʼu mātuʼa ʼaē kua matutuʼa, koteʼuhi ʼe nātou ʼoʼofa kia nātou. ʼE ko he meʼa maʼuhiga ʼaia ʼi tanatou tauhi ki te ʼAtua. ʼE ʼui fēnei e te Tohi-Tapu: “Ko nātou ʼuluaki ʼaia [ko te ʼu fānau pe ko te ʼu mokopuna] ʼe nātou ako ʼonatou loto fale ki te maʼuli faka lotu mo liufaki ʼonatou maʼua ki ʼanatou mātuʼa, koteʼuhi ʼe lelei te meʼa ʼaia ia muʼa ʼo te ʼAtua.” (1 Timoteo 5:4) Tatau aipe peʼe kei tou tūpulaga peʼe kailoa, ʼe tonu ke tou fakahoko totatou “maʼua” ki tatatou ʼu mātuʼa pea mo tatatou ʼu kui. ʼI tatatou fai te faʼahi ʼaia, ʼe tou fakahā ai totatou loto fakafetaʼi ki tonatou ʼofa, mo tanatou gāue kinakina, pea mo tanatou tokakaga kia tatou ʼi tatatou kei veliveli. ʼE moʼoni, ʼe ko nātou ʼaia ʼaē neʼe nātou foaki mai te maʼuli kia tatou!
Koutou fakatokagaʼi ʼe ʼui ko te fakahoko ʼo tatatou maʼua ki totatou ʼu mātuʼa pea mo tatatou ʼu kui, “ ʼe lelei . . . ia mata ʼo te ʼAtua.” Ko te faʼahi ʼaia ʼe toe pipiki foki ki totatou “maʼuli faka lotu.” Koia, kapau ʼe tou maʼuliʼi te tokoni ʼaia, pea ʼe tou maʼu anai he ʼu fakapale, ʼi tatatou ʼiloʼi ʼaē ʼe tou fai te meʼa ʼaē ʼe leleiʼia e te ʼAtua. ʼE tou fiafia ʼuhi ko tatatou fai te faʼahi ʼaia.
ʼE ko he meʼa fakatupu fiafia te foaki ki niʼihi, tāfito la mokā tou fai he meʼa ʼofa kia nātou ʼaē neʼe lahi te ʼu meʼa ʼaē neʼe nātou foaki mai kia tatou. (Gāue 20:35) Koia, ʼe ko he fakapale lahi te maʼuliʼi ʼo te pelesepeto ʼaenī ʼa te Tohi-Tapu: “Fakafiafia tau tāmai pea mo tau faʼe, pea ke fiafia ia ia ʼaē neʼe ina fānauʼi koe”!—Tāʼaga Lea 23:25, The New English Bible.
ʼE lava feafeaʼi hatatou fakahoko totatou maʼua ki tatatou ʼu mātuʼa pea mo tatatou ʼu kui? ʼE ʼi ai tona ʼu ʼaluʼaga e tolu: ko te faʼahi fakasino, ko te fakafimālieʼi ʼo tonatou loto, pea mo te faʼahi fakalaumālie. ʼE ʼi ai te ʼu fakapale lahi ʼi te fai ʼo te ʼu faʼahi ʼaia e tolu.
Tou Tokakaga Kia Nātou ʼi Te Faʼahi Fakasino
Ko nātou ʼaē ʼe nātou tauhi ki te ʼAtua, kua nātou ʼiloʼi ʼe maʼuhiga ke nātou tokakaga ki tonatou famili ʼi te faʼahi fakasino. Neʼe fai e te ʼapositolo ko Paulo te fakatokaga ʼaenī: “Kapau ʼe ʼi ai he tahi ʼe mole tokaga ki ʼona kāiga, tafito kia nātou ʼo tona loto fale, kua fakafisi ki te tui, pe ʼe kovi age ia ʼi he tagata pagani.”—1 Timoteo 5:8.
Ko Tunji pea mo Joy ʼe nā nonofo ʼi Afelika ʼo te Potu Hihifo. Logope la neʼe tau mo nāua he ʼu fihifihia ʼi te faʼahi ʼo te paʼaga, kae neʼe nā fakaafe te ʼu mātuʼa ʼa Joy ʼaē neʼe kua matutuʼa ke nā ʼōmai ʼo nonofo mo nāua. Ko te tāmai ʼa Joy neʼe mahaki ʼo kovi pea mate ai. ʼE manatuʼi fēnei e Tunji: “ ʼI te temi ʼaē neʼe mate ai ia Papa, neʼe fāʼufua ia Mama ki toku ʼohoana pea mo ʼui kia ia: ‘Neʼe ke fai ia meʼa fuli ʼaē neʼe feala ke ke fai. ʼE mole tonu ke ke ʼui neʼe mate ia Papa ʼuhi ko koe.’ Logope la kua mate ia Papa, ʼe mātou ʼiloʼi neʼe mātou tokakaga lelei ki ai ʼo faiga ke mātou ʼoʼofa kia ia; neʼe mātou fai ia meʼa fuli moʼo fakahoko ʼo tomatou maʼua ʼaē neʼe tuku mai e te ʼAtua kia mātou. ʼE mātou fiafia ʼi tamatou ʼiloʼi ʼaē neʼe mātou fai te faʼahi ʼaia.”
ʼE mahino papau ia, ʼe mole feala ki te hahaʼi fuli ke nātou tokoni ki niʼihi ʼi te faʼahi fakasino. Ko te tagata ʼe nofo ʼi Niselia neʼe ina ʼui fēnei: “Kapau ʼe mole feala ki he tagata ke tokaga kia ia totonu, ʼe lava feafeaʼi anai hana tokaga ki he tahi tagata?” ʼE lahi te ʼu fenua ʼaē ʼe ʼāsili kovi ai anai te ʼaluʼaga ʼo te maʼuli ʼi te ʼu taʼu ka haʼu. ʼO mulimuli ki te ʼui ʼa te kautahi ʼo te ʼu Puleʼaga Fakatahi, mole tuai pea ʼe māsisiva ʼaupito anai te vaelua ʼo te hahaʼi ʼaē ʼe nonofo ʼi te Potu Toga ʼo Afelika.
Kapau ʼe koutou tau mo he ʼu fihifihia faka ekonomike, ʼe koutou maʼu anai he fakaloto mālohi ʼaki te ʼu meʼa ʼaē neʼe hoko moʼoni ki te finetaka masiva. ʼI te temi ʼaē neʼe kei nofo ai ia Sesu ʼi te kele, neʼe sio ki te finetaka neʼe ina ʼai te kiʼi meʼa ʼofa ki te tānakiʼaga koloā ʼo te fale lotu. ʼE ʼui neʼe ina ʼai kiai “tana kiʼi falā lua.” Kae ʼi tana ʼiloʼi te faigataʼa ʼo tona maʼuli, neʼe ʼui fēnei e Sesu: “Moʼoni, ʼe ʼau tala atu kia koutou, ʼe lahi age te ʼu meʼa neʼe tuku e te finetaka masiva ʼaenī ia nātou fuli. Koteʼuhi neʼe nātou lī te toe ʼo ʼonatou koloā ki te ʼu mōlaga, kae kia te ia, ʼi tona masiva, neʼe ina lī te meʼa neʼe ina mau, tona maʼuliʼaga katoa.”—Luka 21:1-4.
ʼO toe feiā pe mo tatou, kapau ʼe tou fai ia meʼa fuli moʼo taupau tatatou ʼu mātuʼa pe ko tatatou ʼu kui ʼi te faʼahi fakasino, tatau aipe peʼe veliveli te meʼa ʼaē ʼe tou foaki, kae ʼe sio ia Sehova ki te faʼahi ʼaia pea mo ina leleiʼia te faʼahiga aga ʼaia. ʼE mole ina fakamaʼua mai kia tatou ke tou fai he meʼa ʼe mole feala ke tou fai. ʼE lagi toe manatu feiā foki mo tatatou ʼu mātuʼa pe ko tatatou ʼu kui.
Tou Tokakaga Ki Te ʼu Meʼa ʼAē ʼe ʼi Tonatou Loto
Ko te tokoni ki tatatou ʼu mātuʼa pe ki tatatou ʼu kui ʼe mole fai ʼaki pe tatatou tokaga kia nātou ʼi te faʼahi fakasino. ʼE maʼuhiga kia tatou fuli te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼi totatou loto. Ko te hahaʼi fuli, ʼo kau ai mo te hahaʼi ʼaē kua matutuʼa, ʼe nātou loto ke ʼofainaʼi ia nātou e te hahaʼi pea ke ʼi ai honatou ʼaoga, pea ke faka maʼuhigaʼi nātou ʼi te famili.
Ko Mary, ʼaē ʼe nofo ʼi Kenia, neʼe ina taupau lolotoga taʼu e tolu te faʼe ʼaē kua finematuʼa ʼo tona ʼohoana. ʼE ʼui fēnei e Mary: “ ʼO hilifaki ki tamatou tokaga ki te ʼu meʼa ʼaē neʼe ʼaoga kia ia ʼi te faʼahi fakasino, neʼe mātou fai palalau tuʼumaʼu mo ia. ʼE mole faʼa lahi te gāue ʼaē ʼe feala ke fai e taku faʼe, kae ʼe ma fai palalau tuʼumaʼu pea kua ma kaumeʼa lelei. ʼI ʼihi lakaga, ʼe ma palalau ʼo ʼuhiga mo te ʼAtua, pea ʼi te tahi ʼu lakaga ʼe ma palalau ʼo ʼuhiga mo te hahaʼi ʼaē ʼe nonofo ʼi te potu ʼaē neʼe ma ʼuluaki nonofo ai. Logope la ʼe kua taʼu 90 tupu, kae ʼe kei lelei tona ʼatamai. ʼE ina manatuʼi tona maʼuli ʼāfea pea mo talanoa ki te temi ʼaē neʼe kei veliveli ai, ʼi muʼa ʼo te taʼu 1914.”
ʼE hoko fēnei atu e Mary: “ ʼE faigataʼa hakita taupau he tahi kua matuʼa, kae neʼe ʼau maʼu te ʼu fakapale lahi ʼi taku taupau ia ia. ʼE maʼuli tokalelei pea mo maʼuli fīmālie tomatou famili. Ko toku loto fia foaki tuʼumaʼu kia ia neʼe fakatupu ʼaki ai toku loto fia foaki ki ʼihi ʼi te famili. Kua fakaʼapaʼapa ʼaupito toku ʼohoana kia ʼau. Pea kapau ʼe logo taku faʼe ki he tahi ʼe ina fai he laukovi ʼo ʼuhiga mo ʼau, pea ʼe foimo palalau moʼoku puipui. ʼE mole he tahi ʼe feala ke ina fai he leakovi kia ʼau mokā ʼe ma nonofo mo taku faʼe!”
Tou Tokakaga Kia Nātou ʼi Te Faʼahi Fakalaumālie
Ko ia ʼaē ʼe loto fia foaki ʼi te ʼu meʼa fakasino pea mo te ʼu meʼa ʼo te loto, ʼe ina maʼu ai te ʼu fua lelei, pea ʼe toe feiā aipe ʼo ʼuhiga mo te ʼu meʼa ʼi te faʼahi fakalaumālie. Neʼe faitohi fēnei te ʼapositolo ko Paulo ki te kokelekasio faka Kilisitiano ʼo Loma: “ ʼE ʼau fakaʼamu lahi ke ʼau sio kia koutou, mo vahevahe kia koutou ia meʼa ʼofa fakalaumālie ke fakamālohiʼi ʼaki koutou. Ke fakaloto mālohiʼi ʼau fakatahi mo koutou iō koutou ʼi te tui fakatahi, ʼa koutou pea mo ʼau.”—Loma 1:11, 12.
ʼO toe feiā, ko nātou ʼaē ʼe nātou foaki ʼi te faʼahi fakalaumālie kia nātou matutuʼa, ʼe nātou maʼu ai te ʼu fakaloto mālohi. Ko Osondu, ʼaē ʼe nofo ʼi Niselia, ʼe ina fakamatala fēnei: “Ko te meʼa ʼaē ʼe ʼau leleiʼia tāfito mokā ʼau fai palalau mo taku ʼu kui, heʼe nā foaki mai te fealagia ʼaē ke ʼau ʼiloʼi te ʼu meʼa ʼaē neʼe hoko ʼi te temi muʼa. Ko taku kui, ʼe ina leleiʼia te fakamatala ʼo te telituale ʼaē neʼe gāue temi katoa ai ʼi te ʼu taʼu 1950 ki te 1960. ʼE ina fakatatau te faʼufaʼu ʼo te kokelekasio ia ʼaho nei pea mo te faʼufaʼu ʼo te kokelekasio ʼi te temi ʼaē neʼe liliu ai ko he Fakamoʼoni. Ko te ʼu fakamatala ʼaia ʼe tokoni kia ʼau ki taku selevisi pionie.”
Ko nātou ʼo te kokelekasio ʼe feala ke nātou tokoni kia nātou ʼaē kua matutuʼa. Ko Tunji ʼaē neʼe tou palalau ki ai ʼi te kamata ʼo te alatike, neʼe ina fakamatala te ʼu meʼa ʼaē neʼe hoko ʼi tona kokelekasio: “Neʼe hinoʼi te tēhina pionie tūpulaga ke ina fai he akonaki, pea neʼe ina foaki tana pepa akonaki kia Papa ke nā teuteuʼi fakatahi te akonaki ʼaia. Neʼe ʼui e te tēhina taupau ʼo te ako ʼo Te Tule Leʼo kia Papa: ‘ ʼE ke poto ʼi te faiakonaki. Fakahā mai te ʼu meʼa ʼaē ʼe feala ke ʼau fai ke toe lelei age taku faiakonaki.’ Neʼe fai e Papa he ʼu tokoni neʼe ʼaoga ki te tagata taupau ʼaia. Ko te ʼu tēhina neʼe nātou talanoa tuʼa lahi kia Papa ʼi te ʼu faikole ʼo te kokelekasio. Neʼe ina ʼiloʼi, neʼe ʼi ai hona ʼaoga moʼoni ʼi te kokelekasio.”
Ko He Aga ʼe Lelei ʼe Ina Uga Te Hahaʼi Ke Nātou Fakaōvi Ki Te ʼAtua
ʼI ʼihi temi, ʼi tatatou fakahā tatatou fakaʼapaʼapa pea mo totatou ʼofa ki tatatou ʼu mātuʼa pea mo tatatou ʼu kui, ʼe tou uga ai te hahaʼi ke nātou fakaōvi ki te ʼAtua. Neʼe tohi fēnei e te ʼapositolo ko Petelo: “Koutou maʼu he aga taulekaleka ʼi te lotolotoiga ʼo te hahaʼi pagani, koteʼuhi ka nātou fasituʼu ʼo ʼuhiga mo koutou, ko koutou ko he hahaʼi agakovi, kae ʼe nātou mamata ki takotou ʼu gāue lelei, pea ʼe nātou faka kolōlia ai ki te ʼAtua.”—1 Petelo 2:12.
Ko Andrew, ko te tagata ʼāfea ʼi Afelika ʼo te Potu Hihifo, neʼe ʼalu tuʼa lua ʼi te vāhaʼa ia kilometa e 95, moʼo taupau tana tāmai ʼaē neʼe mahaki, pea neʼe mole ko he Kilisitiano. ʼE ina fakamatala fēnei: “ ʼI te temi ʼaē neʼe ʼau liliu ai ko he Fakamoʼoni ʼa Sehova, neʼe fakafeagai mālohi taku tāmai kia ʼau. Kae ʼi tana sio ʼaē ki taku taupau ia ia ʼi tona mahaki, neʼe ina fakaloto mālohi fēnei toku ʼu kiʼi tēhina mo tokolua ‘ ʼE tonu ke koutou kau ki te lotu ʼo tokotou taʼokete!’ Ko te faʼahi ʼaia neʼe malave kia nātou, pea ʼi te temi nei, kua liliu te ʼu tamaliki e hiva ʼo taku tāmai ko he kau Fakamoʼoni ʼa Sehova.”
ʼE feala ke faigataʼa te taupau ʼo tatatou ʼu mātuʼa ʼaē kua matutuʼa, tafito la mokā tou fihifihia ʼi te faʼahi faka ekonomike. Kae ʼi te faiga ʼa te kau Kilisitiano ke nātou fai te faʼahi ʼaia, ʼe lahi te ʼu fakapale ʼaē ʼe nātou maʼu. Tahi ʼaē meʼa, ʼe nātou fiafia ʼi tanatou foaki tuʼumaʼu, pea mo tanatou ʼiloʼi ʼaē ʼe nātou fai he aga ʼe leleiʼia e Sehova ʼAtua, ʼaē ko te “Tāmai ʼo te hahaʼi fuli pe.”—Efesi 4:6.
[Talanoa ʼo te pasina 6]
Ko He ʼu Tokoni Mai Te ʼAtua Kia Nātou ʼAē ʼe Taupau e He Tahi Pea Mo Nātou ʼAē ʼe Nātou Fai Te Taupau ʼAia
Koutou Fai He ʼu Fakaloto Mālohi: “Tou tahi faiga ke kita lelei mo tokita kāiga ʼo ʼuhiga mo te lelei pea mo te lagaʼi ʼoʼona.”—Loma 15:2.
Koutou Faʼa Kātaki: “ ʼAua naʼa tou lotovaivai ʼi te fai ʼo te lelei, koteʼuhi ʼe tou utu anai mokā hoko mai tona temi, kapau foki ʼe mole tou lotovaivai.”—Kalate 6:9.
Koutou Agavaivai: ‘ ʼAua naʼa koutou fai he meʼa ʼi te fefiliʼaki, pe ʼi te fia viki tonu, kae ʼi te agavaivai, koutou tahi hikihiki te kāiga ʼaē, ʼe nātou māʼoluga age ia koutou.’—Filipe 2:3.
Koutou Fai Te Meʼa ʼAē ʼe Lelei: “ ʼAua naʼa ʼi ai he tahi ʼe faiga ki tona lelei, kae ki te lelei ʼo tona kāiga.”—1 Kolonito 10:24.
Koutou Aga Fakapotopoto: “Ke ʼiloʼi e te tagata fuli pe takotou aga fakapotopoto.”—Filipe 4:5.
Koutou Fakahā Te ʼOfa: “Koutou felotoleleiʼaki, mo feʼofaʼaki, koutou fefakamolemoleʼaki.”—Efesi 4:32.
[Paki ʼo te pasina 7]
Ko te ʼu tagata ʼāfea ʼaē kei tūpulaga ʼe feala ke fua lelei kia nātou te poto ʼo nātou ʼaē kua matutuʼa