Ko He Malamanei ʼe Mole ʼi Ai He Tagata Kaihaʼa

KO TE meʼa neʼe vave tona hoko. Ko te tagata teu lelei neʼe ina fakalave te taumuaʼi pikinini ki te ʼulu ʼo Antônioa ʼi tona muʼa ʼapi ʼi São Paulo, ʼi Pelesile, ʼo ina fakaʼui te ʼu kalavi pea mo te ʼu pepa ʼo tana motokā, pea mavae fakavilivili ai ia.

ʼI Rio de Janeiro, ko te ʼu tagata e toko fā neʼe nātou puke ia Paulo, kae sioʼi e tona ʼofafine e taʼu hogofulu. Hili ʼaia tanatou taki ki tona ʼapi, neʼe hū te kau tagata kaihaʼa pea neʼe nātou kaihaʼa te meʼa fuli neʼe nātou loto kiai, ʼo nātou fakafonu ʼaia motokā e lua ʼa Paulo. ʼI tanatou fakamatakuʼi ʼe nātou matehi anai te ʼohoana ʼo Paulo, neʼe nātou toʼo te fafine ʼaia mo te tagata gāue moʼo hāofaki ʼo nātou, ʼo nātou ʼolo ki te koloā maʼuhiga ʼo te ʼu meʼa gigila ʼa Paulo, pea neʼe nātou toʼo ai te meʼa maʼuhiga fuli. Kae, meʼa fakapuna’maʼuli foki, ki muli age neʼe telefoni te kau tagata kaihaʼa ʼo nātou fakahā te koga meʼa ʼaē neʼe nātou tuku ai te ʼu motokā.

Ko he meʼa fakaloto mamahi foki he kaihaʼa ʼo ha kita falā pea mo ha kita ʼu koloā neʼe kita gāue kinakina moʼo maʼu! Logope ko Paulo pea mo Antônio neʼe nātou tuku ki te kau takitaki ʼo te lao ke nātou fai he puleʼaki, ko ʼihi ʼe nātou vakaʼi tonu ia e nātou he puleʼaki. E lagi ʼe nātou matehi peʼe fakalavea ia te tagata kaihaʼa, peʼe ko nātou ʼaē ʼe mamate. Hage la ko te meʼa ʼaenī, ʼi te temi neʼe faʼao ai tana ʼuasi e te tūpulaga kaihaʼa, ko te fafine Pelesile ʼi tana ʼita neʼe fā ki te pikinini ʼi tana kato pea neʼe ina fanahi te tūpulaga, ʼo mate ai. Koteā tona fua? ʼE fakamatala fēnei e te O Estado de S. Paulo: “Ko te hahaʼi neʼe mamata ki te meʼa ʼaia neʼe nātou viki te aga ʼaia ʼa te fafine, pea neʼe mole he tahi neʼe fia tokoni ki te kau polisi ki te fakaʼilo ʼo te fafine ʼaia.” Logope ʼe nātou holi mamahi ki he mālama ʼe mole he tagata kaihaʼa, ʼe mole liufaki e te kau kilisitiano te meʼa ʼaē neʼe fai age kia nātou, ohage ko tana fai e te fafine. Koteʼuhi ko te kami ʼa te ʼAtua, ʼe muliʼi e nātou te ʼu palalau ʼaē ia Tāʼaga Lea 24:19, 20: “ ʼAua naʼa ke fia ʼita ki te kau agakovi. ʼAua naʼa ke vevele ki te kau agakovi. Koteʼuhi ʼe mole ʼi ai anai he ka haʼu maʼa te tagata agakovi.”

Kae kapau ʼe ʼohofi koutou, koteā te meʼa ʼe feala ke koutou fai? Ko te meʼa neʼe hoko ʼi Rio de Janeiro ʼe fakahā ʼaki te maʼuhiga ʼo te nofo fīmālie. Ko te fafine kilisitiano, ko Heloísa, neʼe ʼalu papikā moʼo fai ʼo he ako faka tohi-tapu. Ko te ʼu tagata e lua neʼe nā kamata kaihaʼa te hahaʼi. ʼI te kaku ʼo te papikā ki te koga meʼa ʼaē neʼe tonu ke hifo ai, neʼe ʼui age e Heloísa ko ia ko te Fakamoʼoni ʼa Sehova pea ʼe ʼalu ʼo fai he ako faka tohi-tapu. Neʼe ina fakahā age tana Tohi-Tapu pea mo tana tohi ako. ʼO mole nā huke ia ia, neʼe fakagafua e te ʼu tagata kaihaʼa ke hifo. Kae neʼe mole fakagafua leva ia ki te tahi pasese ke hifo. Ki muli age, neʼe ʼui e te tagata taki papikā neʼe mole heʼeki sio ia ki he meʼa feiā.

Neʼe nofo fīmālie mo Régina ʼi te temi ʼaē neʼe fakatotonu age e te ʼu tagata e lua ke hū ki tana motokā. ʼI tana fakahā age tana nusipepa Koutou ʼaʼala!, neʼe fagonogono age kia nāua. Koteʼuhi neʼe kua nā hohaʼaʼia, neʼe ina fakaʼui age ke avahi te puha ʼaiʼaga taganima neʼe ina tuku ai te ʼu lole. Kae ʼi tanā sio ʼaē ki te ʼu foʼi fime Mélodies du Royaume, neʼe nā kamata fakalogo te musika ʼaia. ʼI te kua maui mālie, neʼe fakatotonu e te ʼu tagata kaihaʼa ke nā tuku ia Régina, haohaoa, ʼi te ala lahi, ʼo nā fakafimālieʼi ia ia ʼe ina maʼu anai he tahi agalelei ke tokoni age ki ai. ʼI tana ʼosi haʼele ʼaia ia minuta e hogofulu, neʼe ina maʼu te ʼapi, kae ko te tagata ʼo te ʼapi neʼe mole fia tui ia ki tana hisitolia, ʼo ina ʼui age: “ ʼE hage mai ia neʼe mole ʼohofi koe; ʼe ke fīmālie ʼosi foki.”

E logope ko ia ʼaē neʼe hoko kiai he meʼa feiā ʼe mole lavea tona sino, ko te taʼi meʼa ʼaia neʼe hoko ai he loto hoha mālohi ʼe feala pe ke ina fakatupu hona ʼu mafuliʼaga ki muli age ʼe kovi ʼaupito. ʼE fakamatala fēnei e te O Estado de S. Paulo: ‘ ʼE feala ke puli te fīmālie ʼo he vikitima, ke fehiʼa ki te ʼu hahaʼi ʼo tona famili peʼe ko nātou ʼaē ʼe fia tokoni age ki ai, mole kei ia ia te falala ki niʼihi, ke sio tuʼumaʼu ki he ʼu ʼaluʼaga neʼe teuteuʼi, ʼe ina logoʼi ko te malamanei ʼe heʼe faitotonu.’ ʼI te tahi faʼahi, ko he vikitima ʼe falala kia Sehova ʼAtua ʼe feala ke hāo mo lavea tona sino pea mo tona ʼatamai ʼi te meʼa ʼaē neʼe hoko kia ia. Kae, ʼe mole koutou ʼio anai koa kiai mokā ʼui ʼe ʼi ai anai he tapuakina mo kapau ʼe mole toe ʼi ai anai he fakapō peʼe ko he meʼa fakatupu mataku?

“Ke ʼaua naʼa toe kaihaʼa te tagata kaihaʼa”

Logope ko te tokolahi ʼe nātou fia fai ki tanatou faʼahiga maʼuli fakavale, ʼe tokoni te Folafola ʼa te ʼAtua ki te hahaʼi kaihaʼa ke nātou fetogi tonatou ʼu holi pea mo tonatou ʼu ʼuhigaʼi tagata (Efesi 4:23). ʼI tanatou maʼu te ʼuhiga moʼoni ʼo te maʼuli ʼe fakatafito ki te Tohi-Tapu, ʼe nātou muliʼi te ʼu folafola ʼaenī: “ ʼE lelei age he siʼisiʼi ʼaki te faitotonu, ʼi he mahu ʼo te ʼu meʼa kae mole he faitotonu.” (Tāʼaga Lea 16:8). E fēnei te fakamatala ʼa Cláudio: “Teitei ko toku famili fuli neʼe ko te kau Fakamoʼoni, kae neʼe mole ʼau fakalogo ki te ʼu meʼa ʼaē neʼe nātou lau ʼo ʼuhiga mo Sehova pea mo tana ʼu fakatuʼutuʼu. ʼI taku liliu mai ʼaia ʼi te fagona ia kilometa e 2 000 mo te motokā kaihaʼa, neʼe tonu ke ʼau fakalaka ʼi muʼa ʼo te kau polisi. ʼI taku liliu ʼaia, neʼe ʼau mahino ai ʼe tonu ke fetogi toku maʼuli. Neʼe kua ʼau faigaʼi ke ʼau fetogi ʼi muʼa atu kae neʼe mole hona fua. ʼI te temi ʼaia, neʼe ʼau kamata manatuʼi ʼaku ʼu hahaʼi ʼaē ko te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova pea mo te kehekehe ʼo nātou, te fiafia ʼe nātou maʼu, te manuʼia, pea mo te tokalelei.” Ko te meʼa neʼe hoko, neʼe kamata ako e Cláudio te Folafola ʼa te ʼAtua, pea ina līaki te toloke mo ʼona ʼu kaumeʼa ʼāfea, pea liliu ia ko he minisi kilisitiano.

Ko ʼihi neʼe nātou muliʼi mo te ʼu palalau ʼaenī: “ ʼAua naʼa koutou tuku takotou falala ki te aga fakakākā, pea ʼaua naʼa koutou liliu ʼo vaʼiganoa ʼi te kaihaʼa.” (Pesalemo 62:10). Hili pe ʼaē tona temi pilisoni ʼuhi neʼe ʼamanaki ke ina fai he fakapō lolotoga te kaihaʼa, ko José, ko te toloke pea ʼe gaohi koloā mo te toloke, neʼe ina ako te Tohi-Tapu mo tona māʼā. Neʼe ina līaki tona pikipikiga mo te toloke pea ʼi te temi nei ko te Fakamoʼoni faiga fakamalotoloto.

Kae, ko he ʼuhigaʼi tagata foʼou ʼe mole haʼu aipe peʼe haʼu faka milakulo. ʼE tala fēnei e Oscar, ʼaē neʼe mālohi tana pipiki ʼi te toloke pea mo te kaihaʼa: “ ʼI te ʼaluʼaga ʼo taku faiga ʼi te faikole neʼe tau vikuviku te fāliki ʼi taku ʼu loʼimata.” ʼIo, fakatahiʼi ki he ako lelei ʼo te Folafola ʼa te ʼAtua, ko he faikole tuʼumaʼu pea mo fakamalotoloto ʼe maʼua. Koutou vakaʼi te agapoto ʼo te faʼahiga sio ʼaenī ʼi te faikole: “Ke ke fakamamaʼo ia te ʼau te meʼa hāla pea mo te lea loi. ʼAua naʼa ke tuku mai te masiva peʼe ko te koloā. Tuku muʼa ke ʼau faʼa puku te meʼa kai ʼaē neʼe teuteuʼi maʼa ʼaku, ke ʼaua naʼa ʼau mākona ai, pea ke ʼaua naʼa ʼau fakafisi kia te koe pea ke ʼaua naʼa ʼau ʼui: ‘Ko ai koa ia Sehova?’ pea ke ʼaua naʼa ʼau masiva, pea ke ʼaua naʼa ʼau kaihaʼa pea ke ʼaua naʼa tauʼi te huafa ʼo toku ʼAtua.” — Tāʼaga Lea 30:8, 9.

Ko te tahi tokaga pe ʼaē kia kita ʼe tonu ke fetogi ʼaki te ʼofa fakamalotoloto: “Ke ʼaua naʼa toe kaihaʼa te tagata kaihaʼa, kae ke gāue kinakina ke ina fai ʼaki ʼona nima he gāue lelei, ke maʼu hana meʼa ke ina foaki ki ʼaē ʼe nofo ʼi te faigataʼaʼia.” (Efesi 4:28). Ohage pe ko te meʼa neʼe hoko ki ʼihi ʼi te kau kilisitiano ʼo te temi muʼa, ʼi muʼa atu neʼe ko te kau ‘tagata kaihaʼa peʼe tagata holi fakavale’, ko Sehova, ʼaki te totogi ʼo Sesu Kilisito, ʼi te manavaʼofa neʼe ina fakamolemole ia nātou ʼaē ʼe fakahemala (1 Kolonito 6:9-11). ʼE ko he meʼa fakaloto fīmālie logope hatatou faʼahiga maʼuli ʼāfea, ʼe feala ke tou fetogi tatatou faʼahiga maʼuli pea mo tou maʼu te ʼofa ʼa te ʼAtua! — Soane 3:16.

Ko he fīmālie ʼi te mālama foʼou ʼa te ʼAtua

Koutou fakakaukauʼi age muʼa he kele ʼe mole he tagata kaihaʼa. ʼE mole ʼaoga anai he fakatuʼutuʼu totogi kovi moʼo leʼoleʼo ke fakahoko fakalelei te lao: ko te kau tuʼi fakamāu, ko te ʼu hahaʼi ʼo te lao, ko te kau polisi, pea mo te ʼu fale pilisoni! ʼE ko he mālama ʼe manuʼia anai, ʼe fefakaʼapaʼapa anai te hahaʼi pea mo tahi fakaʼapaʼapa anai ki ʼana ʼu koloā! ʼE mata faigataʼa koa la te tui ki he meʼa feiā? ʼE haʼu moʼoni anai koa te ʼAtua ki te ʼu meʼa fakatagata pea mo fakagata te meʼa noaʼi ʼo te lao? ʼE mātou fakaafe atu ke koutou vakavakaʼi te fakamoʼoni ʼaē ko te Tohi-Tapu ʼe ko te Folafola ʼa te ʼAtua pea ko ʼana ʼu fakakikite ʼe tau mo te falala. ʼE koutou maʼu anai he tafitoʼaga ki te falala ʼaē ko he fetogi kua ōvi mai. ʼE mole he tahi ʼe feala ke ina tāʼofi te ʼAtua ʼi tana ʼaumai te fakafimālie ʼaē neʼe ina fakapapau kia nātou ʼaē ʼe manako ʼi te faitotonu: “ ʼAua naʼa ke ʼitaʼita ʼuhi ko te kau agakovi. ʼAua naʼa ke fia fai kia nātou ʼaē ʼe nātou maʼuliʼi te heʼe faitotonu. Koteʼuhi ohage pe ko te mohuku, ʼe nātou mae vave anai, pea ohage pe ko te mohuku mata ʼe nātou pulinoa anai.” (Pesalemo 37:1, 2). Kua vave pe anai te fakahoko katoa ʼo te ʼu palalau ʼaenī kua fualoa tona tohi ʼi muʼa atu.

ʼE fakagata anai e te Puleʼaga ʼa te ʼAtua te mamahi pea mo te heʼe faitotonu ʼaē ʼe fakatupu ʼaki he toe heʼe ʼamanaki pea mo te tuʼania. ʼE tahi maʼu anai tana meʼa, ʼo mole hake anai ia ia te fia kaihaʼa. ʼE fakaloto mālohiʼi tatou e te lea faka polofeta ʼaenī: “ ʼE mahu anai te magisi ʼi te kele; ʼi te tumutumu ʼo te ʼu moʼuga ʼe tapuke anai ʼi ai. Ko tona fua ʼe hage anai ko Lipane, pea ko ʼaē ʼo te kolo ʼe mātala anai ohage ko te mohuku ʼo te kele.” (Pesalemo 72:16). ʼIo, ʼi te Palatiso ʼaē kua toe fakatuʼu, ʼe mole anai he meʼa ʼe ina toe fakalelu te tokalelei ʼa te hahaʼi ʼaē ʼe nātou ʼiloʼi pea mo nātou tauhi ki te ʼAtua moʼoni. — Isaia 32:18.

ʼE ko he fakapale anai te tekeʼi te ʼu aga ʼo te mālama fakavale ʼaenī! ʼE ʼui fēnei e te Tāʼaga Lea 11:19: “Ko ʼaē ʼe tuʼu maʼu ʼo ʼuhiga mo te faitotonu ʼe kaku ki te maʼuli, kae ko ʼaē ʼe ina kumi te kovi ʼe kaku ki te mate.” ʼIo, ʼi te ʼosi pulihi ʼo te kau agakovi, ʼe mole anai he tahi ʼe tonu ke tuʼania ʼo ʼuhiga mo tona maʼuli peʼe ko tona ʼu koloā. ʼE foaki mai e te Pesalemo 37:11 te fakapapau ʼaenī: “Ko te kau agavaivai ʼe nātou maʼu anai te kele, pea ʼe nātou fiafia anai ʼi te tokalelei ʼaupito.”

[Nota ʼi te lalo pasina]

[Talanoa ʼo te pasina 5]

Ko he teuteu ke ʼaua naʼa kaihaʼa kita

ʼI TE LOTO FALE — Koteʼuhi ko te kau kaihaʼa ʼe feala ke nātou hūfi tokotou ʼapi peʼe koutou ʼi loto fale peʼe kailoa, koutou pupunu te ʼu matapā pea mo lokaʼi. ʼE tokoni te kau popoto ke tahi maʼu hana kiʼi masini fakaʼiloʼilo te temi ʼaē ʼe haʼu ai te tagata kaihaʼa peʼe ko he kuli leʼoleʼo. Koutou fakaʼilo ki he tahi ʼi tokotou vaʼe fale ʼe koutou falala ki ai mokā koutou ʼolo anai ʼo mālōlō. Koutou nonofo fīmālie — ko te kau kaihaʼa ʼe nātou gaohi meʼa vave, ʼe feala ke nātou fetogi tanatou ʼu fakatuʼutuʼu fakafokifā pe mokā nātou hoha. Kapau ko koutou ko he Fakamoʼoni ʼa Sehova, koutou fakaʼilo pea mo koutou faigaʼi ke koutou fagonogono age. ʼE feala pe ke koutou fakatupu ia ia he agalelei. ʼAua naʼa koutou fakafifihi, gata pe mo kapau ʼe ina gaohi he meʼa ʼo tokotou sino.

ʼI TE KAUGAMĀLIE — Koutou tokakaga ʼo vakaʼi peʼe muliʼi koutou e he tahi. Koutou haʼele ʼi te lotomalie ʼo te kau ala. Koutou fakamamaʼo ʼi te ʼu ala fakapōʼuli pea mo lāvaki. Koutou fufū lelei takotou kato falā peʼe ko te ʼu meʼa maʼuhiga. Koutou taulaka ohage ʼe koutou ʼolo ki he koga meʼa. Koutou faigaʼi ke ʼaua naʼa koutou tui he ʼu mutuʼi meʼa totogi kovi peʼe ko he ʼu meʼa ʼe gigila fau. Koutou fai fakatau mo he kaugā fagona mokā ʼe fakaʼapē te ʼu ʼaluʼaga. Koutou fakafeauga pe te falā ʼaē ʼe ʼaoga kia koutou pea koutou vaevae ʼi te ʼu taga kehekehe peʼe faʼahi kehekehe.

ʼI TE LOTO MOTOKĀ — Kapau ko te kaihaʼa motokā ko he meʼa kua hoko māhani ʼi tokotou koga meʼa, ʼaua naʼa koutou nonofo ʼi takotou motokā mokā ʼe tau. Koutou tau fetogi ala ʼi takotou ʼalu pea mo te liliu mai te gāue. Koutou toʼo he ala ʼe koutou ʼiloʼi papau ʼe mole hoko anai he meʼa kia koutou, tatau aipe peʼe loa age ia. ʼI muʼa ʼo te tau ʼo takotou motokā, koutou vakaʼi ʼi te ʼu tafa peʼe mole he meʼa ʼe mata faikehe. ʼAua naʼa koutou avahi takotou taumuli motokā ʼi he koga meʼa lāvaki. ʼAua naʼa koutou tuku fakahāhā he ʼu meʼa maʼuhiga ʼi te loto motokā. Ko he seini ʼe lokaʼi ʼe hā lelei peʼe ko he meʼa tāʼofi ʼo te kaihaʼa ʼe feala pe ke fakahomuli te fia kaihaʼa ʼo he kau kaihaʼa.

[Talanoa ʼo te pasina 6]

“Tuku takotou tānaki maʼa koutou he ʼu koloā ʼi te kele, ʼaia ʼe kaina ai e te ane pea mo te ukaukamea, pea ʼe puhi ai e te kau kaihaʼa ke kaihaʼasia ia. Kae ke koutou tānaki maʼa koutou he ʼu koloā ʼi selo, ʼaia ʼe mole kaina ai e te ane pea mo te ukaukamea, pea ʼe mole puhi ai pea mo kaihaʼasia ai e te kau kaihaʼa.” — Mateo 6:19, 20.