Neʼe Lagolago e Te ʼAtua ʼAē ʼe Mole Feala Ke Loi

OHAGE NEʼE KO TONA FAKAMATALA E MARY WILLIS

Ko te ʼu ikuʼaga ʼo te lakilisi ekonomike faka malamanei neʼe aʼu ki te lotolotoiga ʼo te puleʼaga ʼo te Potu Hihifo ʼo Ositalalia ʼi te taʼu 1932. ʼI te taʼu ʼaia, neʼe ko toku taʼu 19 ʼaia, neʼe hinoʼi ai ia māua mo Ellen ke ma ʼolo ʼo fai faka mafola ʼi te koga meʼa ko tona lahi ko kilometa e 100 000. Ko te potu neʼe kamata ai tamā gāue, ko te kiʼi kolo ko Wiluna, ʼe tuʼu ʼi te ʼu kilometa e 950 ʼi te potu tokelau hahake ʼo tomā ʼapi ʼi Perth, ko te kolo tāfito ʼo te Potu Hihifo ʼo Ositalalia.

ʼI TAMĀ ʼolo ʼaia, neʼe ma nonofo mo Ellen ʼi he koga fale ʼo te saliote afi mo he tagata agalelei ʼe ina leʼoleʼo te saliote afi. ʼI te tuʼu ʼa te saliote afi ʼi tona tuʼuʼaga, neʼe fakahā mai e te tagata leʼo te loaloaga anai ʼo te temi ʼaē ka mātou nonofo ai ʼi ai. Ko te faʼahi ʼaia neʼe ina faka fealagia ai kia māua ke ma hihifo ʼi te saliote ʼo ma fai faka mafola ki te hahaʼi ʼaē neʼe nonofo ʼi te ʼu koga meʼa mamaʼo ʼaia ʼo te ala ʼo te saliote afi. Neʼe ma tau atu leva ki te kolo ʼo Wiluna ʼaē ʼe nofoʼi e te hahaʼi ʼe gāue ʼi te lameni kae lolotoga hoko he ʼāhiohio.

Kae, ko te ala ʼo te saliote afi ʼaē neʼe fakalaka ʼi Wiluna neʼe tuʼu ia kilometa e tolu mo te kolo. Neʼe mole he tahi ia māua neʼe mālohi, pea ko tama ʼu kalato tohi mamafa e tolu ʼo toe feiā foki ki tama ʼu pasikete e lua. Koteā anai koa te meʼa ʼaē ʼe tonu ke ma fai? Neʼe ma tautau he kalato ki he kauʼi ʼakau, pea neʼe ma tauʼaki toʼo takitokotahi te ʼu potupotu ʼo te ʼakau. Neʼe feiā tamā ʼamo te ʼu kalato. Neʼe liuga fitu tamā fakaʼau te ʼu kalato e tolu pea mo te ʼu pasikete ki te kolo ʼaē neʼe tuʼu ia kilometa e tolu. Neʼe ma tautau tutuʼu koteʼuhi neʼe mamahi ʼoma nima.

Logo aipe la te ʼāhiohio, te mamahi ʼo tomā ʼu nima, pea mo tomā gaʼegaʼe, neʼe ma fiafia ʼi tama lavaʼi te gāue ʼaia pea mo te ʼu meʼa ʼaē neʼe hoko. Neʼe ma logoʼi ai neʼe kau Sehova mo māua, ʼo ina lagolago māua ke feala ai hamā lavaʼi te ʼahiʼahi kamata ʼo te fai faka mafola ʼi te ʼu koga meʼa mamaʼo. Neʼe toe vave pe tama mamata ʼaē ki tana tapuakina ʼo tama gāue, koia foki, ko te fua ʼo tama ʼu faiga ʼi te ʼaho ʼaia ko te tūpulaga neʼe higoa ko Bob Horn neʼe ina tali te moʼoni ʼo te Tohi-Tapu. ʼE ma fiafia he neʼe feala ke gāue ia Bob lolotoga he ʼu taʼu ʼi te Petele pea neʼe hoko atu aipe tana kaugana kia Sehova ia taʼu e 50 ʼo aʼu ki tona mate ʼi te taʼu 1982.

Mai te kolo ko Wiluna ki te kolo ko Geraldton ʼaē neʼe tuʼu ʼi te tafaʼaki ʼo te fenua neʼe ma fai faka mafola ai ia kilometa e 725 ki te hahaʼi ʼaē neʼe nonofo ai. Mai te kolo ʼaia ko Geraldton neʼe ma toe liliu leva ki Perth. ʼI ʼihi po neʼe ma momoe pe ʼi te ala ʼo te saliote afi ʼo fakalogologo ke maʼu homā koga fale pea ʼi te tahi ʼaho neʼe ma momoe ʼi he koga vao kua moamoa ʼi tafa pe ʼo te ala ʼo te saliote afi.

Neʼe ma ʼave haʼele te taga pila neʼe ʼai kiai te ʼu keke neʼe ma fai ʼi tomā ʼu ʼapi. Ko te ʼu keke ʼaia neʼe ko tama meʼa kai ki te ʼuluaki koga ʼo tamā folau. ʼI he tahi temi neʼe maʼu tama meʼa kai ʼi tama fufulu te ʼu pa pea mo polosi te simā ʼo te ʼu fale tauhi tamaliki pea mo te ʼu fale kai. ʼI ʼihi temi neʼe tonu ke ma gāue ʼi te laʼā ʼo velahia ʼo toli te ʼu pois pea mo te ʼu aliko. Ko te ʼu meʼa ʼofa mai te hahaʼi ʼaē neʼe nātou tali te ʼu tohi faka Tohi-Tapu neʼe tokoni kia māua.

Ko te meʼa ʼaē neʼe ina fakaloto mālohiʼi ʼau ke tuʼumaʼu aipe taku tui kia Sehova pea mo tauʼi fakafiafia te ʼu faigataʼaʼia kehekehe ʼo te temi ʼaia ko te faʼifaʼitaki pea mo te ako ʼaē neʼe foaki mai e taku faʼe.

Ko He Tofiʼa Faka Kilisitiano

Neʼe mālohi te tui ʼa taku faʼe ki te Tupuʼaga, pea ʼe kei ʼau manatuʼi pe, tana palalau mai ʼaē kia mātou ʼo ʼuhiga mo te tupuʼaga. Kae, neʼe mālohi ʼaupito te ʼahiʼahiʼi ʼo tana tui, ʼi te mate ʼo tomatou tokolua muʼa ʼi tona taʼu fitu ʼi te tuʼutāmaki fakamataku neʼe hoko ʼi te faleako. Kae neʼe mole ʼita ia ki te ʼAtua, neʼe maliu taku faʼe ʼo ako te Tohi-Tapu. Neʼe ina fia ʼiloʼi, tāfito, te tupuʼaga ʼo te taʼi tuʼutāmaki ʼaia. Neʼe tapuakina tana kumi ʼo te moʼoni ʼo te Tohi-Tapu, pea neʼe ina foaki tona maʼuli ki te ʼAtua moʼoni, ko Sehova, ʼo papitema ʼi te vai ʼi te taʼu 1920.

Talu mai ai, ko tana ʼu fai palalau mo mātou neʼe fakatafito mālohi ki te ʼamanaki ʼaē ʼe hoko moʼoni anai te ʼu fakapapau ʼa te ʼAtua. Neʼe ina ʼekenaki tuʼumaʼu aipe mātou ke mātou manatuʼi ʼi he faʼahiga meʼa pe ʼe feala ke hoko, ‘ ʼe mole feala ke loi te ʼAtua.’ (Tito 1:2) Ko tona fua, ko toku kiʼi tēhina ʼe muli mai ia ʼau pea mo ʼau, pea mo ʼoma tokolua e lua ʼe muʼa ia maʼua, ʼo feiā ki tomatou famili pea mo ʼamatou fānau lalahi, ʼe mātou fakavikiviki ia Sehova ʼAtua ia ʼaho nei. Ko taku ʼu fakafotu e lua, ko Alan pea mo Paulo Mason, ʼe gāue ko te ʼu tagata taupau feʼaluʼaki.

Ko Taku ʼUluaki Fia Faka Mafola

Neʼe mole lelei taku ako ʼo ʼau mavae ʼi te faleako ʼi te taʼu 1926, ka kei ʼau taʼu 13 pe. Kae, neʼe tuputupu ia ʼau te holi mālohi ʼaē ke ʼau vaevae te meʼa ʼaē neʼe ʼau akoʼi ʼi te Tohi-Tapu mo niʼihi. ʼI te manatu ʼa taku matuʼa neʼe mole feʼauga taku ako ke feala ai haku tokoni ki he tahi, kae neʼe ʼui e taku Faʼe: “Kapau ʼe ina fakahā pe ki te hahaʼi kua ōvi mai te tau ʼo Halamaketone pea ko te hahaʼi agavaivai ʼe nātou maʼuʼuli anai ʼi te kele, ko te faʼahi ʼaia ʼe tokoni kia nātou ke nātou ʼiloʼi ai te Puleʼaga ʼo te ʼAtua.” Koia neʼe ʼau kau ai ki te gāue fai faka mafola ʼi te ʼu ʼapi ka kei ʼau veliveli, kae heʼeki ʼau papitema ʼo kaku ki te taʼu 1930. ʼI te hili pe ʼaē ʼo toku papitema, neʼe ʼau kau ki te gāue fai faka mafola katoa ʼi te tafaʼaki ʼo te kolo ko Perth.

ʼI te taʼu ki muli mai, 1931, neʼe kamata ai tamatou fakaʼaogaʼi ʼo tomatou higoa foʼou ko te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova. Kae, tokolahi te hahaʼi neʼe fakafeagai ki tamatou fakaʼaogaʼi ʼaē ʼo te huafa taputapu ʼo te ʼAtua ʼo nātou tali fakaʼitaʼita mai. ʼIo neʼe hoko atu taku minisitelio logope la te ʼu faigataʼaʼia. Neʼe ʼau falala ko te ʼAtua ʼe mole feala ke loi ʼi tana fakapapau ʼaē ko tana ʼu kaugana ʼe feala ke nātou ‘fakalogo ki te mālohi ʼaē ʼe ina foaki mai.’—1 Petelo 4:11; Filipe 4:13.

Ko Te ʼIloʼi ʼo Te “Toe Hahaʼi Tokolahi”

ʼI te taʼu 1935, neʼe hinoʼi ʼau ki te tahi potu fenua lahi ʼo Ositalalia. Koia, ʼi he ʼu taʼu ki ʼamuli neʼe ʼau gāue ko he pionie ʼi te ʼu tafaʼaki ʼo te tisitilike ʼo te Pilitania Foʼou ʼi te Potu Toga ʼo te Pays de Galles Foʼou, ko tona mamaʼo mo toku ʼuluaki ʼapi ʼi Perth ko kilometa e 4 000.

ʼO aʼu ki te taʼu ʼaia neʼe ʼau kau ki te kai ʼo te pane mole hona meʼa fakatupu pea mo ʼinu ki te vino kula ʼi te ʼaho Fakamanatu ʼo te mate ʼo Sesu. Logope la neʼe ʼui ko te faʼahi ʼaia e totonu tona fai, tāfito la e te ʼu minisi katoa faiva, neʼe mole ʼau tui mālohi ʼe ʼau kau ki te ʼamanaki ʼaē ki te lagi. Pea, ʼi te taʼu 1935, neʼe fakahāhā fakalelei mai ai kia mātou ʼe ʼi ai te toe hahaʼi tokolahi ʼe tatānaki ke nātou maʼu te ʼamanaki ʼaē ko te maʼuli ʼo heʼegata ʼi te kele. Tokolahi ia mātou neʼe fiafia ʼi tamatou mahino ʼaē ʼe mātou kau ki te toe hahaʼi tokolahi ʼaia, pea neʼe gata ai leva tamatou kai ki te pane mo ʼinu ki te vino. (Soane 10:16; Fakahā 7:9) Ko te moʼoni ʼo te Tohi-Tapu neʼe mafao mamalie tona mālama, ohage ko te fakapapau ʼaē neʼe fai mai e Sehova.—Tāʼaga Lea 4:18.

Te ʼu Fakatuʼutuʼu Foʼou ʼo ʼUhiga Mo Te Fai Faka Mafola

ʼI te taʼu 1937, neʼe mātou fakaʼaogaʼi te fakatagi ʼi tomatou minisitelio. Koia, ko tamatou ʼu lelue neʼe ʼi muʼa pea mo muli te ʼu kiʼi saliote ʼo mole gata ʼaki pe te mamafa ʼaē ʼo te ʼu fakatagi kae neʼe ʼi ai foki mo te ʼu fime kua ʼosi puke pea mo ʼamatou ʼu kato tohi. Neʼe ʼau tokaga fakalelei mokā fonu te saliote ʼaē ʼi taku lelue koteʼuhi naʼa ʼau toka, neʼe mamafa foki kia te ʼau koia neʼe feala ai ke ʼau femaleʼeʼaki ʼi te ala!

ʼI te temi ʼaia neʼe mātou kamata fai te ʼu haʼele moʼo fakahā ki te hahaʼi he ʼu logo. Lolotoga tamatou haʼele ʼi te loto kolo, neʼe mātou tau te ʼu pepa, ke fakatokagaʼi e te hahaʼi te ʼu manatu neʼe tohi ʼi te ʼu pepa ʼaia. Kia ʼau ko te gāue ʼaia neʼe ko he ʼahiʼahiʼi ia ʼo taku tui, tāfito la ʼi te temi ʼaē neʼe puke ai ʼau ʼo pupunu ʼi te po katoa ʼi he koga fale ʼo te fale pilisoni ʼi te kolo ko Lismore. ʼI meʼa fakaufiufi leva toku ʼave ki te telepinale ʼi te ʼaho age, ʼo mole tuku mai he temi ke helu ai toku lauʼulu! Kae ʼi te faʼahi ʼaia neʼe tokoni aipe ia Sehova kia ʼau ohage pe ko tana fakapapau. Ko te faʼahi ʼaia neʼe tuku feiā he neʼe puke pe ʼau e te polisi ʼuhi ko te pepa ʼaē neʼe ʼau tau neʼe fakafeagai ki tana lotu.

Mavae ʼo ʼAlu Ki Te Potu Hihifo

ʼI te kamata ʼo te ʼu taʼu 1940, neʼe hinoʼi mai ke ʼau toe ʼalu ʼo pionie ʼi te ʼu kolo ʼo te fenua ʼo te Potu Hihifo ʼo Ositalalia. ʼI te faʼahi ʼaia neʼe hoko atu taku ʼiloʼi te ʼu faʼahiga meʼa fakafiafia pea mo te ʼu tapuakina fakalaumālie. Lolotoga taku gāue ʼaē ʼi te kolo ko Northam, neʼe ʼau felāveʼi mo he fafine ʼe maʼumaʼua, ko tona higoa ko Flo Timmins, ʼe nofo ʼi te ʼu kilometa e 11 ʼi te tuʼa kolo. Neʼe ina tali te tohi Réconciliation, pea mole fualoa pea liliu ia ko te Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼAtua. ʼE kei gāue nei pe ʼi te selevisi ki te Puleʼaga, pea ko tana taʼahine, ʼaē neʼe taʼu fā pe ʼi te temi ʼaia, neʼe tuputupu ia ʼo liliu ko he pionie makehe.

Kae ʼe ʼi ai ʼihi ʼu meʼa ʼe mole feala ke galoʼi. ʼI te tahi ʼaho, neʼe ma fakalaka mo toku kaugā fagona ʼi he ʼalesō ʼo te kolo ko Northam ʼi te saliote neʼe toho e te hōsi, ʼo fokifā pe kua lele te hōsi ʼi tona mālohi katoa, ʼo fakamataku ʼosi tamā fakalaka ʼi te Liuʼa ʼo Avon. ʼOsi pe te kilometa e 1, pea neʼe haʼele mamalie te hōsi.

Te ʼOhoana Pea Mo Te Famili

ʼI te taʼu 1950, neʼe ʼau ʼohoana mo Arthur Willis, neʼe pionie foki mo ia lolotoga te ʼu taʼu. Neʼe ma nonofo ʼi te Potu Hahake ʼi te kolo ʼo Ositalalia ko Pingelly, ʼaē neʼe tapuakina ai maʼua ʼo maʼu tamā tamasiʼi, ko Bentley, pea mo tamā taʼahine, ko Eunice. ʼI te ʼosi ʼo te ako ʼa te ʼu toe, neʼe fai e Arthur te tonu ke ina toe toʼo te gāue pionie. Ko te faʼifaʼitaki lelei ʼo tanatou tāmai neʼe fakaloto mālohiʼi ai te tokolua ʼi tamā fānau ke nā pionie katoa ʼi te temi neʼe feala ai kia nāua.

Neʼe ʼave tuʼumaʼu e Arthur te ʼu toe ʼo fai faka mafola mo ia ʼi te ʼu kolo mamaʼo. ʼI he temi, neʼe nofo ia mo nātou ʼo mamaʼo mo te ʼapi ʼi he vāhaʼa peʼe ko he temi loaloaga, ʼo nātou momoe ʼi tuʼa ʼi te po fuli. Lolotoga te temi ʼaia neʼe nātou pupuli ai, neʼe ʼau nofo ʼi te ʼapi ʼo tokaga ke maʼu e toku famili te ʼu meʼa neʼe ʼaoga ki te maʼuli, ʼo faiga ke nātou kau toko tolu ki te gāue pionie.

Minisi ʼi Te Lotolotoiga ʼo Te Kau Aborigènes

ʼI te tahi uhu ʼi te tau mai pe ʼaē ʼo te famili mai tanatou fai faka mafola, neʼe fakapuna’maʼuli te kaku mai ʼa te tagata. Ko te tagata ʼaia ko te Aborigène, neʼe ina fehuʼi mai: “Koteā koa te meʼa ʼaē ʼe tonu ke ʼau fai ke feala ai haku toe liliu mai ki te kokelekasio?” ʼUluaki neʼe mātou punamaʼuli. ʼOsi ʼaia pea neʼe toe manatuʼi e Arthur neʼe ko te tagata neʼe fakamavae ʼi te kokelekasio faka Kilisitiano kua hili kiai he ʼu taʼu ʼuhi ko te kava. Talu mai ai mo tona ʼiloa ko he tagata ʼinu kava pea mo tuʼu maʼua.

Neʼe fakamahino age e Arthur ki ai te meʼa ʼaē ʼe ʼaoga ke ina fai ke toe fakahū ai ki te kautahi ʼa Sehova. Neʼe mavae ai ʼo mole lahi hana palalau mai, pea neʼe mātou punamaʼuli fuli ʼi te meʼa ʼaē neʼe ina fai. Mole he tahi ia mātou neʼe ʼamanaki ki te meʼa ʼaē neʼe hoko lolotoga te ʼu māhina ki ʼamuli. Ko te ʼu fetogi neʼe fai e te tagata ʼaia neʼe fakapuna’maʼuli! ʼO mole gata ʼaki pe tana līaki tana ʼinu kava, ka neʼe ina ʼaʼahi te hahaʼi ʼi te tisitilike ʼo fakamanatuʼi age kia nātou tona ʼu maʼua, pea neʼe ina huʼi age tanatou falā! Ia ʼaho nei kua toe liliu ia ko he tēhina Kilisitiano, pea ʼi he temi neʼe kau ia ki te kau pionie.

Neʼe hahaʼi te kau Aborigènes ʼi Pingelly, pea neʼe mātou fiafia ʼi te minisitelio, ʼo tokoni ki te hahaʼi agavaivai ʼaia ke nātou ʼiloʼi pea mo tali te moʼoni ʼo te Folafola ʼa te ʼAtua. ʼI meʼa fakaloto mālohi leva kia te ʼau taku kau ki te tokoni ki te tokolahi ʼo te kau Aborigènes Ositalalia ke nātou ʼiloʼi te moʼoni!

Neʼe kamata ai te kokelekasio ʼi Pingelly, pea ʼi te kamataʼaga, neʼe ko te tokolahi ia nātou ʼaia neʼe ko te kau Aborigènes. Neʼe mātou ako ki te tokolahi ia nātou ʼaia te lautohi pea mo te faitohi. Neʼe lahi te ʼu faʼahiga manatu fakapulepule ʼo ʼuhiga mo nātou ʼaia ʼi te ʼu ʼuluaki taʼu, kae ko te hahaʼi ʼo te kolo neʼe haʼuhaʼu mamalie tanatou fakaʼapaʼapa ki te kau Fakamoʼoni Aborigènes ʼo ʼuhiga mo tonatou maʼuli maʼa pea mo tanatou liliu ko ni hahaʼi ʼe tau mo te falala.

Ko Te Tokoni ʼa Sehova ʼe Mole Toe Holoʼi

Ko toku ʼohoana, ko Arthur, ʼaē neʼe kaugana agatonu ki te ʼAtua ia taʼu e 57, neʼe mate ʼi te kamataʼaga ʼo te taʼu 1986. Neʼe fakaʼapaʼapa te hahaʼi gāue ʼo Pingelly ki ai pea mo te hahaʼi ʼo te tisitilike. Neʼe toe lagolago Sehova kia ʼau, ʼo ina foaki mai te mālohi ke ʼau kātakiʼi te tuʼutāmaki fakapuna’maʼuli ʼaia.

Ko taku tama, ko Bentley, ko te tagata ʼāfea ʼi te Potu Tokelau ʼo te Potu Hahake ʼo Ositalalia, pea ʼe nofo ai mo tona ʼohoana, ko Lorna, neʼe nā taupau ai tona famili ʼi te moʼoni. Ko te tahi matapuna ʼo toku fiafia lahi ko taku taʼahine, ko Eunice, neʼe hoko atu tana gāue ʼi te selevisi katoa ʼo aʼu mai ki te temi nei. Ko ia mo tona ʼohoana, ko Jeff, neʼe nā kau ki te gāue pionie. ʼE ʼau nofo mo nāua ʼi te temi nei pea neʼe tapuakina ʼau e Sehova ʼo feala ke ʼau toʼo hoholo te pionie vaeluaʼi temi.

Ia taʼu e 60, neʼe ʼau ʼahiʼahiʼi katoa te fakapapau ʼa Sehova ʼaē ʼe ina foaki te lotomālohi ki tana ʼu kaugana pea mo tokoni kia nātou ke nātou tauʼi tatau aipe te ʼu faigataʼaʼia ʼe tau mo nātou. ʼE ina foaki mai te ʼu meʼa ʼe ʼaoga kia tatou mokā ʼe mole tou lotolotolua peʼe puli ia tatou te loto fakafetaʼi kia te ia. Neʼe fakaloto mālohiʼi taku tui pea neʼe ʼau logoʼi te lagolago ʼa te ʼAtua ʼi te gāue, pea neʼe ʼau sio ki tana foaki tana tapuakina ʼo lahi age foki ʼi te meʼa ʼaē ʼe tou mālama ki ai. (Malakia 3:10) ʼIo, ʼe mole feala ke loi te ʼAtua!

[Paki ʼo te pasina 27]

Mary ʼi te taʼu 1933

[Paki ʼo te pasina 29]

Mary pea mo Arthur ʼi te taʼu ki muli mai