ʼE ʼIfea Koa Te Kau Mate?

ʼE ʼUI fēnei e te kau Yoruba mai te Potu Hihifo ʼo Afelika “Ko te kele ʼe ko he lapalasi fakatauʼaga meʼa; ko totatou ʼapi ko te lagi.” Ko te manatu ʼaia ʼe lahi tana mafola ʼi te ʼatu lotu. ʼE pipiki kiai te manatu ʼaē ko te kele ʼe hage ko he lapalasi fakatauʼaga meʼa ʼe tou ʼaʼahi lolotoga he temi nounou pea hili ʼaia ʼe tou mavae mai ai. ʼO mulimuli ki te tui ʼaia, ka hoko te mate ʼe tou ʼolo ki selo totatou nofoʼaga moʼoni.

ʼE akoʼi mai e te Tohi-Tapu ko ʼihi ʼe nātou ʼolo ki selo. Neʼe ʼui e Sesu Kilisito ki tana kau tisipulo agatonu: “ ʼI te ʼapi ʼo taku Tāmai ʼe lahi ai te ʼu nofoʼaga. . . . ʼE ʼau ʼalu ʼo teuteuʼi moʼo koutou he nofoʼaga. Pea kapau ʼe ʼau ʼalu pea ʼe ʼau toe liliu mai pea ʼe ʼau tali anai koutou ki ʼoku tafa, koteʼuhi ko te potu ʼaē ʼe ʼau ʼi ai, ke toe ʼi ai foki, mo koutou.”—Soane 14:2, 3.

ʼE mole faka ʼuhiga leva ʼaki te ʼu palalau ʼa Sesu, ko te hahaʼi fuli ʼaē ʼe lelei ʼe nātou ʼolo ki selo peʼe ko te nofoʼaga ʼo te tagata ko selo. Ko ʼihi ʼe toʼo ki selo moʼo takitaki ki te kele. Neʼe kua ʼiloʼi pe ia e Sehova ʼAtua ko te ʼu puleʼaga fakatagata ʼe mole nātou maʼu anai he puleʼaki lelei ki te ʼu meʼa ʼo te kele. Koia la ʼaē, neʼe ina fakatuʼutuʼu ai he puleʼaga ʼi selo, ʼe ina puleʼi anai te kele mo ina fakaliliu te kele ko te Palatiso ʼaē neʼe ina fakatuʼutuʼu ʼi te kamata. (Mateo 6:9, 10) ʼE ko Sesu anai te Hau ʼo te Puleʼaga ʼo te ʼAtua. (Taniela 7:13, 14) Ko nātou leva ʼaē, ʼe fili anai mai te lotolotoiga ʼo te hahaʼi ke nātou kaugā pule mo ia. Neʼe fakakikite e te Tohi-Tapu ko nātou ʼaē ʼe toʼo anai ki selo ʼe nātou liliu anai ko “he puleʼaga pea mo he ʼu pelepitelo maʼa tatatou ʼAtua” pea ʼe nātou “pule anai ʼi tonatou ʼuhiga hau ki te kele.”—Fakahā 5:10.

Ko Ai ʼAē ʼe ʼAlu Ki Selo?

ʼAki te fakatokagaʼi ʼo te maʼua lahi ʼaē ʼe tau anai mo nātou ʼaē ka pule ʼi selo, ʼe mole fakapuna’maʼuli te tonu ʼaē ke tau mo nātou he ʼu fakamaʼua ʼe fefeka. Ko nātou ʼaē ʼe ʼolo ki selo ʼe tonu ke nātou maʼu te mālama totonu ʼo ʼuhiga mo Sehova pea ʼe tonu ke nātou fakalogo kia te ia. (Soane 17:3; Loma 6:17, 18) ʼE fakamaʼua kia nātou ke nātou tui ki te sakilifisio faitotogi ʼo Sesu Kilisito. (Soane 3:16) Kae, ʼe mole gata ʼaki pe te ʼu meʼa ʼaia. ʼE tonu ke pāui nātou pea mo fili nātou e te ʼAtua ʼaki tona ʼAlo. (2 Timoteo 1:9, 10; 1 Petelo 2:9) Pea tahi ʼaē meʼa, ʼe tonu ke nātou liliu ko ni ʼu Kilisitiano kua papitema ʼe nātou “toe tutupu,” pea neʼe fakanofo nātou ʼaki te laumālie maʼoniʼoni ʼo te ʼAtua. (Soane 1:12, 13; 3:3-6) ʼE toe ʼaoga pe foki kia nātou ke nātou taupau maʼu tanatou agatonu ki te ʼAtua ʼo kaku ki tanatou mamate.—2 Timoteo 2:11-13; Fakahā 2:10.

Ko te lauʼi miliona hahaʼi ʼe mole feala hona lau neʼe maʼuʼuli pea kua mamate neʼe mole tau mo nātou te ʼu fakamaʼua ʼaia. Ki te tokolahi, neʼe ko he kiʼi faigamālie veliveli ʼaupito neʼe nātou maʼu moʼo akoʼi ʼo ʼuhiga mo te ʼAtua moʼoni. Ko ʼihi neʼe mole pe heʼeki nātou lau te Tohi-Tapu, peʼe ko he meʼa ʼo ʼuhiga mo Sesu Kilisito. ʼO māʼiape la ʼi te lotolotoiga ʼo te kau Kilisitiano moʼoni ʼi te kele ia ʼaho nei, ko te tokosiʼi ia nātou neʼe fili e te ʼAtua ki te maʼuli ʼaē ʼi selo.

Ko te ikuʼaga ʼo te faʼahi ʼaia, ko te tokosiʼi pe ʼaē ka ʼolo ki selo. Neʼe talanoa ia Sesu ʼo ʼuhiga mo nātou ʼaia ohage ko he “kiʼi faga ōvi.” (Luka 12:32) Ki muli age, neʼe fakahā age ki te ʼapositolo ko Soane ko nātou ʼaē “neʼe totogi mai te kele” ke nātou kaugā pule mo Kilisito ʼi te lagi, ko te toko 144 000 pe anai. (Fakahā 14:1, 3; 20:6) Kapau ʼe fakatatau ki te toko miliale hahaʼi ʼaē neʼe maʼuʼuli ʼi te kele, ʼi tona fakahagatonu ʼe ko he tokosiʼi ia.

Ko Nātou ʼAē ʼe Mole ʼOlo Ki Selo

Koteā te meʼa ʼaē ʼe hoko kia nātou ʼaē ʼe mole ʼolo ki selo? ʼE nātou mamahi koa ʼi he koga meʼa ʼo te mamahi heʼegata, ohage ko tona akoʼi e ʼihi lotu? ʼE mahino papau ia ʼe mole koia ʼaia, koteʼuhi ko Sehova ʼe ko he ʼAtua ʼo te ʼofa. Ko te ʼu mātuʼa ʼaē ʼe ʼoʼofa ʼe mole nātou lī tanatou fānau ki te afi, pea ko Sehova ʼe mole ina fakamamahiʼi feiā te hahaʼi.—1 Soane 4:8.

Ko te ʼamanaki ki te tokolahi ia nātou ʼaē kua mamate ʼe ko he fakatuʼuake ki he palatiso fakakelekele. ʼE ʼui e te Tohi-Tapu ko Sehova neʼe ina fakatupu te kele “ke nofoʼi.” (Isaia 45:18) Neʼe ʼui fēnei e te tagata fai pesalemo: “ ʼO ʼuhiga mo te lagi, ʼa Sehova te lagi, kae ko te kele neʼe ina foaki ki te ʼu foha ʼo te tagata.” (Pesalemo 115:16) ʼE ko te kele, kae ʼe mole ko te lagi, ʼaē ʼe liliu anai ko te nofoʼaga tologa ʼo te tagata.

Neʼe fakakikite fēnei e Sesu: “ ʼE hoko mai anai te hola ʼaē ʼe logo ai anai ia nātou fuli ʼaē ʼe nonofo ʼi te ʼu falemaka ki tona leʼo [te leʼo ʼo Sesu, te “Foha ʼo te Tagata”] pea ʼe nātou haʼu anai ki tuʼa.” (Soane 5:27-29) Neʼe toe fakamoʼoni kiai te ʼapositolo ko Paulo: “ ʼE ʼau falala ki te ʼAtua . . . ʼe ʼi ai anai he toe fakatuʼuake mai te mate ʼo te hahaʼi agatonu pea mo te hahaʼi heʼe agatonu.” (Gāue 24:15) ʼI te pou fakamamahi, neʼe fakapapauʼi age e Sesu te maʼuli ki te tagata agakovi ʼaē neʼe fakahemala ʼaki he fakatuʼuake ki he palatiso fakakelekele.—Luka 23:43.

Kae, e feafeaʼi la, ʼo ʼuhiga mo te ʼaluʼaga ʼo te kau mate ʼaē ʼe fakatuʼuake anai ki te maʼuli ʼi te kele? Ko he meʼa neʼe hoko lolotoga te minisitelio ʼo Sesu ʼe tokoni mai anai ke tou maʼu he tali ki te fehuʼi ʼaia. Neʼe mate tona kaumeʼa ko Lasalo. ʼI muʼa ʼo te haʼu ʼa Sesu ʼo fakatuʼuake ia ia, neʼe ina ʼui fēnei ki Tana kau tisipulo: “Ko Lasalo, totatou kaumeʼa, ʼe mālōlō, kae ʼe ʼau ʼalu ki ai ʼo fafagu ia ia mai tana moe.” (Soane 11:11) Koia neʼe fakatatau e Sesu te mate ki te moe, ko he moe ʼe loloto ʼe hala mo ni ʼu misi.

Ko Te Moe ʼi Te Mate

Ko ʼihi vaega ʼe ʼalutahi mo te manatu ʼaia ʼo te moe ʼi te mate. ʼE mole nātou akoʼi nātou ko te hahaʼi ʼe ia nātou he nefesi ʼe tuputupua ʼe hū ki te faʼahi fakalaumālie mokā hoko te mate. Kae, ʼe ʼui ia e te Tohi-Tapu: “Ko te kau mamate . . . ʼe mole kei nātou ʼiloʼi he meʼa e tahi. . . . Ko tonatou ʼofa pea mo tonatou fehiʼa pea mo tonatou fuaʼā kua pulinoa ia . . . ʼE mole he gāue, he fai puleʼaki, he mālama, he poto ʼi te Seole [te faitoka], te potu ʼaē ʼe ke ʼalu kiai.” (Tagata Tānaki 9:5, 6, 10) Tahi ʼaē, ko te tagata fai pesalemo neʼe ina ʼui ko te tagata “ ʼe toe liliu ia ki te kele; ʼi te ʼaho pe ʼaia ʼe puli ai tana ʼu fakakaukau.”—Pesalemo 146:4.

Ko te ʼu vaega ʼaia ʼe nātou fakahā fakalelei ko nātou ʼaē kua momoe ʼi te mate ʼe mole feala ke nātou sisio mai peʼe ke nātou fagono kia tatou. ʼE mole feala kia nātou ke nātou ʼaumai pe ko te tapuakina pe ko te malaʼia. ʼE mole nātou ʼi selo, peʼe nātou nonofo ʼi he kautahi ʼo te ʼu kui. ʼE mole kei nātou maʼuʼuli, kua nātou pulinoa.

ʼI te temi ʼaē neʼe fakakatofa e te ʼAtua, ko nātou ʼaē ʼe lolotoga momoe nei ʼi te mate pea mo fakamaʼumaʼu ʼi tana manatu, ʼe fakatuʼuake anai ki te maʼuli ʼi he palatiso fakakelekele. ʼE ko he kele neʼe fakamaʼa anai ʼi te ʼatu meʼa ʼuli fuli pe, te ʼu tokakovi, pea mo te ʼu fihifihia ʼaē ʼe tau mo te hahaʼi ia ʼaho nei. ʼE ko he temi fakafiafia anai ia! ʼI te Palatiso ʼaia ʼe nātou maʼu anai te ʼamanaki ʼo te maʼuli heʼegata, koteʼuhi ko te Pesalemo 37:29 ʼe ina tuku mai te fakaloto mālohi ʼaenī kia tatou: “ ʼE maʼu anai te kele e te kau faitotonu, pea ʼe nātou nonofo anai ʼi ai ʼo talu ai.”

[Talanoa ʼo te pasina 6, 7]

NEʼE ʼAU LĪAKI TE TAUHI KI TE KAU MATE

“ ʼI te temi ʼaē neʼe kei ʼau tamasiʼi ai, neʼe ʼau tokoni ki taku tāmai ʼi tana tautau fai te ʼu mōlaga ki tana tāmai ʼaē kua mate. ʼI te tahi ʼaho, kae kua toe mālohi mai taku tāmai mai he mahaki neʼe kovi ʼaupito, neʼe ʼui age ki ai e te pelepitelo ʼe felogoi mo te ʼu ʼatua, moʼo fakahā ʼo tana fakafetaʼi ki tana kua toe mālohi mai, ʼe tonu anai ke ina mōlagaʼi he tao, he ʼu foʼi ʼufi, he ʼu fua ʼo te kola, pea mo he foʼi kava ki tana tāmai ʼaē kua mate. Neʼe toe tokoniʼi age foki taku tāmai ke pāui ki tana ʼu kui ʼaē kua mamate ke nātou taupau ia ia mai te mahaki peʼe ko te malaʼia ʼaē ʼe feala ke hoko ki muli mai.

“Neʼe totogi e taku faʼe te ʼu meʼa ʼaē neʼe fakamaʼua ki te mōlaga, ʼaē neʼe tonu ke fakaʼaogaʼi ʼi te falemaka ʼo taku kui. Neʼe tuʼu te falemaka ʼi te faʼahi mataʼu ʼo tomatou vāhaʼa fale, ʼo mulimuli pe ki te agaʼi fenua.

“Neʼe fakaafe te ʼu kaumeʼa, mo te ʼu kāiga, pea mo te ʼu vāhaʼa fale ke ʼōmai ʼo mamata ki te mōlaga. Ko taku tāmai, ʼaē neʼe matalelei ʼaupito tona ʼu teu ʼuhi ko te toʼotoʼoga, neʼe heka ʼi te hekaʼaga ʼe haga ki te ʼaletale ʼaē neʼe fakaʼatu tahi ai te tuʼuga foʼi ʼulupoko ʼo te ʼu tao ʼaē neʼe fakaʼaogaʼi ki ni ʼu failaulau ki muʼa atu. Ko taku gāue neʼe ko te huaʼi ʼo te foʼi hina vino ki te ipu ʼo ʼau fakatoʼo age ki taku tāmai. Hili ʼaia, pea neʼe ina huaʼi te ipu ki te kele, ko he sakilifisio. Neʼe pāui tuʼa tolu taku tāmai ki te huafa ʼo tana tāmai pea neʼe faikole ia kia te ia ke ina hāofaki ia ia mai te malaʼia ʼaē ka haʼu.

“Neʼe mōlaga te ʼu fua ʼo te kola, pea neʼe tuʼusi te kia ʼo te matuaʼi akeno, ʼo haka ʼaia, pea neʼe kai e nātou fuli neʼe ʼi ai. Neʼe ʼau kau ki te kai pea neʼe ʼau meʼe ʼo mulimuli pe ki te hiva pea mo te tā ʼo te ʼu nafa. Neʼe meʼe mālie pea mo meʼe mālohi taku tāmai logope la tana kua matuʼa. ʼI ʼihi lakaga neʼe faikole ki tana ʼu kui ke nātou tapuakina ia nātou fuli ʼaē neʼe ʼi ai, kae tali fēnei e te hahaʼi, ʼo ʼau kau ai pe la mo ʼau, Ise, ko tona faka ʼuhiga ‘ ʼOfa pe ke hoko ʼo feiā.’ Neʼe ʼau sioʼi fakalelei pea neʼe ʼau mataleleiʼia te meʼa ʼaē neʼe lolotoga fai e taku tāmai, ʼo ʼau fakaʼamu ʼaupito ki te ʼaho ʼaē ʼe feʼauga ai anai toku ʼu taʼu ki te fai ʼo te ʼu mōlaga ki te ʼu kui ʼaē kua mamate.

“Logope la te ʼu tuʼuga sakilifisio ʼaē neʼe fai, neʼe mole pe la heʼeki maʼu e te famili te tokalelei. Logope la, ko te ʼu foha e tolu ʼo taku faʼe neʼe maʼuʼuli, neʼe mole pe hana taʼahine neʼe loaloaga tona maʼuli ʼi tana ʼu taʼahine e tolu ʼaē neʼe ina fānauʼi; neʼe mamate fuli kae neʼe nātou kei meamea. ʼI te temi ʼaē neʼe toe faitama ai taku faʼe, neʼe fai e taku tāmai te ʼu mōlaga maʼuhiga ke maʼuli ai te tamasiʼi ʼaē neʼe ʼamanaki tupu.

“Neʼe fānauʼi e taku faʼe te tahi taʼahine. ʼO hili kiai taʼu e lua neʼe mahaki te tamasiʼi pea neʼe mate ia. Neʼe ʼalu taku tāmai ʼo vakaʼi te pelepitelo ʼe felogoi mo te ʼu ʼatua, ʼaē neʼe ina ʼui age ki ai, neʼe mate ʼuhi ko te fili. Ko te pelepitelo ʼaē ʼe felogoi mo te ʼu ʼatua, neʼe ina ʼui age ke feala ki te ‘nefesi’ ʼo te tamasiʼi ke ina tauʼi te fili ʼaia, neʼe fakamaʼua te ʼu meʼa ʼaenī ki te sakilifisio, ko he moʼi fafie, ko he foʼi kava, pea mo he kuli ʼe kei veliveli. Ko te moʼi fafie neʼe tonu ke ʼai ki te fuga falemaka, ko te foʼi kava neʼe tonu ke afuhi ʼi te falemaka, pea ko te kiʼi kuli neʼe tonu ke tanu maʼuli ʼo ōvi ki te falemaka. Ko te meʼa ʼaia, ʼi tona ʼui, ʼe ina fakaʼala te nefesi ʼo te taʼahine ʼaē kua mate, ke ina fakahoko te lagavaka ʼo ʼuhiga mo tana mate.

“Neʼe ʼau ʼave te foʼi hina kava pea mo te moʼi fafie ki te falemaka, pea neʼe toʼo e taku tāmai te kiʼi kuli, pea neʼe ina tanu ʼo mulimuli pe ki te ʼu fakatotonu ʼa te pelepitelo ʼe felogoi mo te ʼu ʼatua. Ko mātou fuli neʼe mātou tui, ʼi te lolotoga ʼo te ʼu ʼaho e fitu, ko te nefesi ʼo te taʼahine ʼaē kua mate ʼe ina matehi anai ia ia ʼaē neʼe ina fakatupu tana tomuʼa mate. Hili kiai māhina e lua, pea neʼe mole ʼi ai he mate neʼe fakahā ʼi te ʼu tafaʼaki ʼo tomatou nofoʼaga. Neʼe ʼau lotovaivai ai.

“Neʼe ʼau taʼu 18 ʼi te temi ʼaia. ʼO mole fualoa kiai, neʼe ʼau felāveʼi mo te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova, ʼaē neʼe nātou fakahā mai ʼaki te Tohi-Tapu ko te kau mate ʼe molemo feala ke nātou fai he gāue ʼe lelei peʼe kovi kia nātou ʼaē ʼe maʼuʼuli. ʼAki te aka ʼo te mālama ʼo te Folafola ʼa te ʼAtua ʼi toku loto, neʼe ʼau tala age ki taku tāmai neʼe mole kei feala haku kaugā ʼalu mo ia ʼo fai te ʼu mōlaga ki te kau mate. ʼUluaki neʼe ʼita ʼaupito kia te ʼau ʼuhi ko taku mole ʼalu mo ia, ohage pe ko tona tala mai. Kae ʼaki tana fakatokagaʼi neʼe mole ʼau loto ʼau ke ʼau fakafisi ki taku tui foʼou, neʼe mole toe fakafeagai leva ki taku tauhi kia Sehova.

“ ʼI te ʼaho 18 ʼo ʼApelili 1948, neʼe ʼau fakahā taku foaki ʼo toku maʼuli kia Sehova ʼaki taku papitema ʼi te vai. Talu mai ai, neʼe ʼau haga tauhi aipe kia Sehova ʼaki he loto fiafia lahi pea mo fīmālie, ʼo ʼau tokoni kia nātou ʼaē, ke nātou ʼāteaina mai te tauhi ʼaē ki te ʼu kui ʼaē kua mamate, ʼaē ʼe mole pe feala ke nātou tokoni mai kia tatou peʼe ke nātou fakamamahiʼi tatou.”—ʼAki te tokoni ʼa J. B. Omiegbe, Kolo ʼo Penine, Niselia.

[Paki ʼo te pasina 7]

ʼE hoko anai he fiafia lahi ʼi te temi ʼaē ʼe fakatuʼuake ai anai te kau mate ki he palatiso fakakelekele