ʼE Kalagaʼi Manuʼia Te Hahaʼi ʼAve Logo ʼo Te Tokalelei Fakaʼatua
“Ko te hahaʼi ʼaē neʼe totogi e Sehova ʼe nātou toe liliu mai anai pea ʼe nātou ʼōmai moʼoni anai ki Sione ʼaki he kalaga fakafiafia; pea ʼi ʼonatou ʼulu, ʼe maʼu ai anai he fiafia ki he ʼu temi ʼe mole ʼiloʼi honatou gataʼaga.”—Isaia 35:10.
1. Koteā ʼaē ʼe ʼaoga tāfito ki te malamanei?
IA ʼAHO nei, ʼe ʼaoga ʼaupito ki te malamanei he tagata ʼave logo ʼo te logo lelei. ʼE ʼaoga tāfito ke ʼi ai he tahi ʼe ina tala te moʼoni ʼo ʼuhiga mo te ʼAtua pea mo tana ʼu fakatuʼutuʼu, ko he tahi ʼe fakamoʼoni ʼaki he lototoʼa, ʼe ina fakatokagaʼi anai ki te hahaʼi agakovi te fakaʼauha ʼaē ka hoko anai, pea mo tokoni ki te hahaʼi ʼaē ʼe nātou lotolelei ke nātou maʼu te tokalelei fakaʼatua.
2, 3. ʼO ʼuhiga mo Iselaele, neʼe fakahoko feafeaʼi e Sehova tana fakapapau ʼaē ʼe tuʼu ia Amosi 3:7?
2 ʼI te temi ʼo Iselaele, neʼe fakapapau e Sehova ʼe ina foaki anai he ʼu hahaʼi ʼave logo feiā. ʼI te fakaʼosi ʼo te hiva sēkulō ʼi muʼa ʼo totatou temi, neʼe ʼui fēnei e te polofeta ko Amosi: “Ko te Tuʼi ʼAliki ko Sehova ʼe mole ina fai anai he meʼa ka mole heʼeki ina tala tana meʼa ʼaē ʼe mole tonu ke fakahā, ki tana kau kaugana, te kau polofeta.” (Amosi 3:7) ʼI te ʼu sēkulō ʼaē neʼe hoa ki te tala ʼaia, neʼe fakahoko e Sehova te ʼu tuʼuga gāue ʼaki tona māfimāfi. Ohage la, ʼi te taʼu 607 ʼi muʼa ʼo totatou temi, neʼe fefeka tana fakatonutonuʼi tana hahaʼi ʼaē neʼe ina fili, he neʼe nātou agatuʼu pea neʼe lahi tanatou ligi toto. Neʼe ina toe tautea foki mo te ʼu puleʼaga ʼaē ʼi tona tafaʼaki, ʼaē neʼe nātou vāʼi ia Iselaele ʼuhi ko te ʼu mamahi ʼaē neʼe felāveʼi mo ia. (Selemia, te kapite 46 ki te 49) Pea ʼi te taʼu 539 ʼi muʼa ʼo totatou temi, neʼe fakatō e Sehova te mālohi faka malamanei ʼo Papiloni, pea ko te meʼa ʼaē neʼe hoko ʼi te taʼu 537 ʼi muʼa ʼo totatou temi, neʼe toe liliu te toe ʼo Iselaele ki tonatou fenua moʼo toe laga ʼo te fale lotu.—2 Fakamatala 36:22, 23.
3 Ko te ʼu meʼa ʼaia neʼe logo kiai te kele katoa, pea ʼo mulimuli ki te ʼu palalau ʼa Amosi, neʼe fakahā fakatomuʼa e Sehova te ʼu meʼa ʼaia ki te ʼu polofeta ʼaē neʼe ko tana ʼu hahaʼi ʼave logo, ʼo ina fakatokagaʼi ki Iselaele te meʼa ʼaē neʼe tonu ke hoko. ʼI te vaelua ʼo te valu sēkulō ʼi muʼa ʼo totatou temi, neʼe ina fekauʼi ia Isaia. ʼI te vaelua ʼo te fitu sēkulō ʼi muʼa ʼo totatou temi, neʼe ina fekauʼi ia Selemia. Pea lagi ʼi te fakaʼosi ʼo te sēkulō ʼaia, neʼe ina fekauʼi ia Esekiele. Ko nātou ʼaia pea mo ʼihi ʼu polofeta agatonu neʼe nātou foaki he fakamoʼoni katoa ʼo ʼuhiga mo te ʼu fakatuʼutuʼu ʼa Sehova.
Tou Vakaʼi Pe Ko Ai Te ʼu Hahaʼi ʼAve Logo ʼa Te ʼAtua Ia ʼAho Nei
4. Koteā ʼaē ʼe hā ʼaki ai ʼe ʼaoga ki te malamanei ke ʼi ai he ʼu hahaʼi ʼave logo ʼo te tokalelei?
4 E feafeaʼi ia ʼaho nei? Tokolahi ʼi te malamanei ʼe nātou fakatalitali ke hoko he meʼa fakamataku, ʼi tanatou sisio ki te kua kovi ʼo te sosiete fakatagata. Ko nātou ʼaē ʼe nātou ʼoʼofa ki te faitotonu ʼe nātou lotomamahi ʼi tanatou sisio ki te malualoi pea mo te agakovi ʼaupito ʼo te Keletiate. Ohage ko tona fakakikite e Sehova ʼaki ia Esekiele, ʼe nātou “toʼetoʼe pea mo lotomamahi ʼo ʼuhiga mo te ʼu meʼa fakalialia fuli ʼaē ʼe hoko ʼi tona lotolotoiga.” (Esekiele 9:4) Kae, ko te tokolahi ʼe mole nātou ʼiloʼi pe koteā te ʼu fakatuʼutuʼu ʼa Sehova. ʼE tonu ke fakahā age kia nātou.
5. Neʼe fakahā feafeaʼi e Sesu ʼe ʼi ai anai he ʼu hahaʼi ʼave logo ʼi totatou temi?
5 ʼE ʼi ai koa he ʼu hahaʼi ia ʼaho nei ʼe nātou palalau ʼaki te lototoʼa ʼaē neʼe maʼu e Isaia, mo Selemia, pea mo Esekiele? Neʼe fakahā e Sesu ʼe ʼi ai anai he ʼu hahaʼi moʼo fai te faʼahi ʼaia. ʼI tana fakakikite te ʼu meʼa ʼaē ka hoko ʼi totatou temi, neʼe ina ʼui fēnei: “Ko te logo lelei ʼaenī ʼo te puleʼaga ʼe faka mafola anai ʼi te kele katoa, ko he meʼa fakamoʼoni ia ki te ʼu puleʼaga katoa; pea hoko mai ai leva te fakaʼosi.” (Mateo 24:14) Ko ai ia ʼaho nei ʼe nātou fakahoko te lea faka polofeta ʼaia, ʼaē ko he ʼu hahaʼi ʼave logo, ko he kau fai faka mafola ʼo te logo lelei? Ko te tatau ʼo te ʼu meʼa ʼaē ʼe hoko ʼi totatou temi pea mo te temi ʼo te Iselaele ʼāfea, ʼe tokoni mai kia tatou ke tou tali ki te fehuʼi ʼaia.
6. (a) Koutou fakamatala te ʼu meʼa ʼaē neʼe hoko ki “te Iselaele ʼo te ʼAtua” lolotoga te ʼUluaki Tau Faka Malamanei. (b) Neʼe hoko feafeaʼi ia Esekiele 11:17 ki te Iselaele ʼāfea?
6 Lolotoga te ʼu temi maveuveu ʼo te ʼUluaki Tau Faka Malamanei, ko te hahaʼi ʼa Sehova ʼo totatou temi, te toe ʼo te “Iselaele ʼa te ʼAtua” ʼaē neʼe fakanofo, neʼe nonofo popūla ohage ko te nofo popūla ʼo Iselaele ʼi Papiloni. (Kalate 6:16) Neʼe nātou lotomamahi ʼi tanatou ʼaunofo ʼi te faʼahi fakalaumālie ʼi Papiloni Lahi, te kautahi faka malamanei ʼo te ʼu lotu hala, ʼaē ʼe maʼuhiga pea mo lākahala tāfito ai te Keletiate. Kae, ko te ʼu palalau ʼa Sehova kia Esekiele neʼe fakahā ai neʼe mole līʼakina nātou. Neʼe ina ʼui fēnei: “ ʼE ʼau toe tānaki foki anai koutou mai te hahaʼi, pea mo ʼau fakatahiʼi koutou mai te ʼu fenua ʼaē neʼe koutou mavetevete ai, pea ʼe ʼau foaki atu anai kia koutou te kele ʼo Iselaele.” (Esekiele 11:17) Moʼo fakahoko ʼo te fakapapau ʼaia ki te Iselaele ʼāfea, neʼe fekauʼi e Sehova ia Siliusi ʼo Pelesia, ʼaē neʼe ina maumauʼi te Mālohi Faka Malamanei ʼo Papiloni pea mo ina faka fealagia ki te toe ʼo Iselaele ke nātou toe liliu ki tonatou fenua. Kae e feafeaʼi ia ʼaho nei?
7. Koteā te meʼa ʼaē neʼe hoko ʼi te taʼu 1919, neʼe hā ʼaki ai neʼe fakafeagai ia Sesu ki Papiloni Lahi? Koutou fakamahino.
7 ʼI te kamata ʼo te sēkulō ʼaenī, neʼe fakahā lelei ai neʼe kua kamata gāue te Siliusi Lahi. Neʼe ko ai koa? ʼE ko Sesu Kilisito totonu, ʼaē neʼe fakanofo hau ʼi te Puleʼaga ʼo selo talu mai te taʼu 1914. Neʼe fakahā e te Hau lahi ʼaia tona finegaloʼofa ki tona ʼu tēhina fakanofo ʼaē ʼi te kele, ʼi te temi ʼaē neʼe faka ʼāteaina ai ia nātou ʼi te taʼu 1919, mai tanatou nonofo popūla ʼi te faʼahi fakalaumālie, pea mo nātou toe liliu ki tonatou “fenua,” tonatou ʼaluʼaga fakalaumālie. (Isaia 66:8; Fakahā 18:4) Koia, neʼe ʼi ai te fakahoko ʼo Esekiele 11:17 ʼi totatou temi. ʼI te ʼu temi muʼa neʼe tonu ke hoko ʼaki te tō ʼo Papiloni, te toe fakaliliu ʼo te kau Iselaele ki tonatou fenua. ʼI totatou temi, ko te toe fakatuʼu ʼo te Iselaele ʼo te ʼAtua neʼe ko te fakamoʼoni ʼaia ki te kua tō ʼo Papiloni Lahi kia nima ʼo te Siliusi Lahi. Ko te tō ʼaia neʼe tala e te lua ʼaselo ia Fakahā kapite 14, ʼi tana kalagaʼi fēnei: “Kua tō ia Papiloni Lahi, ia ia ʼaē neʼe ina faka ʼinu te ʼu puleʼaga katoa ʼaki te vino ʼo te hāūhāū ʼo tana folonikasio!” (Fakahā 14:8) ʼI toe fetogi lahi foki ki Papiloni Lahi, kae tāfito ki te Keletiate! Pea ʼe ko he tapuakina lahi ki te kau Kilisitiano moʼoni!
8. ʼE fakamatala feafeaʼi e te tohi ʼo Esekiele te fiafia ʼa te hahaʼi ʼa te ʼAtua, ʼi tanatou ʼosi faka ʼāteaina ʼi te taʼu 1919?
8 Ia Esekiele 11:18-20, ʼe tou lau ai te fakamatala ʼa te polofeta ʼo ʼuhiga mo te fiafia ʼo te hahaʼi ʼa te ʼAtua, ʼi tonatou ʼosi faka ʼāteaina. Ko te ʼuluaki fakahoko ʼo tana ʼu palalau neʼe faka ʼuhiga ki te fakamaʼa ʼo Iselaele ʼi te ʼu ʼaho ʼo Esitalasi pea mo Nehemia. Ko te fakahoko ʼo te ʼu palalau ʼaia ʼi totatou temi ʼe toe tatau tona faka ʼuhiga. Tou vakaʼi pe neʼe hoko feafeaʼi. ʼE ʼui fēnei e Sehova: “ ʼE mahino papau ia, ʼe nātou ʼōmai anai [ki tonatou fenua] pea mo nātou toʼo fuli mai ai tana ʼu meʼa fakalialia pea mo tana ʼu meʼa fehiʼaʼinaʼi.” Ohage pe ko te meʼa ʼaē neʼe fakakikite, ʼo kamata ʼi te taʼu 1919, neʼe fakamaʼa e Sehova tana hahaʼi pea mo ina toe fakaloto mālohiʼi nātou ke nātou tauhi kia te ia. Neʼe nātou kamata pulihi ʼi tonatou maʼuli fakalaumālie te ʼu aga pea mo te ʼu akonaki fuli ʼo Papiloni, ʼaē neʼe nātou ʼuli ai ia mata ʼo te ʼAtua.
9. Koteā te ʼu tapuakina maʼuhiga ʼaē neʼe foaki e Sehova ki tana hahaʼi, talu mai te taʼu 1919?
9 Pea ohage ko tona ʼui ʼi te vaega 19, ʼe toe ʼui fēnei e Sehova: “Pea ʼe ʼau foaki anai kia nātou he loto e tahi, pea ʼe ʼau ʼai anai kia nātou he laumālie foʼou; pea ʼe mahino papau ia ʼe ʼau toʼo anai te mafu maka ʼaē ʼi tonatou kakano pea mo foaki kia nātou he mafu kakano.” ʼO mulimuli ki te ʼu palalau ʼaia, ʼi te taʼu 1919, neʼe fakatahiʼi e Sehova tana ʼu kaugana fakanofo, pea mo foaki kia nātou he “loto e tahi,” ke feala hanatou tauhi “fakatahi” kia te ia. (Sofonia 3:9) Ki muli age, neʼe foaki e Sehova ki tana hahaʼi te laumālie maʼoniʼoni moʼo fakaloto mālohiʼi nātou ʼi te gāue fai faka mafola, pea mo nātou fakatupu te ʼu fua lelei ʼaē ʼe tuʼu ia Kalate 5:22, 23. Neʼe foaki e Sehova kia nātou he loto malū pea mo fakalogo, he loto ʼe ina fakahoko anai tona finegalo, kae mole ko he loto ʼe agatuʼu, peʼe fefeka ohage ko he maka.
10. He koʼe koa neʼe tapuakina e Sehova tana hahaʼi ʼaē neʼe toe faka ʼāteaina talu mai te taʼu 1919?
10 He koʼe koa neʼe ina fai te meʼa ʼaia? ʼE fakamahino tonu mai e Sehova. ʼE tou lau fēnei ia Esekiele 11:20: “Ke feala hanatou haʼele ʼi taku ʼu fakatotonu pea mo taupau taku ʼu tonu faifakamāu pea mo nātou maʼuliʼi moʼoni; pea ke nātou liliu moʼoni ko taku hahaʼi pea ke ʼau liliu ko tonatou ʼAtua.” Neʼe akoʼi te Iselaele ʼo te ʼAtua ke fakalogo ki te ʼu lao ʼa Sehova, kae mole nātou muliʼi ʼanatou ʼu manatu ʼa nātou totonu. Neʼe nātou ako te fai ʼo te finegalo ʼo te ʼAtua, ʼo mole nātou matataku ki te tagata. Koia neʼe mole nātou faʼifaʼitaki ki te kau Kilisitiano ʼo te Keletiate. Neʼe ko nātou te hahaʼi ʼa Sehova. ʼI tonatou ʼuhiga ʼaia, neʼe fakaʼaogaʼi nātou e Sehova ko hana ʼu hahaʼi ʼave logo, tana “tagata kaugana agatonu mo poto.”—Mateo 24:45-47.
Te Fiafia ʼa Te Hahaʼi ʼAve Logo ʼa Te ʼAtua
11. ʼE fakamatala feafeaʼi e te tohi ʼo Isaia te fiafia ʼa te hahaʼi ʼa Sehova?
11 ʼE feala koa ke koutou fakakaukauʼi tanatou fiafia ʼi te temi ʼaē neʼe nātou mahino ai ki te pilivilesio maʼuhiga ʼaē neʼe nātou maʼu? ʼI tonatou ʼuhiga kautahi, neʼe nātou toe fai te ʼu palalau ʼa Isaia 61:10: “Ei, ʼe ʼau fakafiafia anai ia Sehova. ʼE fakafiafia anai toku nefesi ʼi toku ʼAtua.” Neʼe hoko kia nātou te fakapapau ʼaē ʼe tuʼu ia Isaia 35:10: “Ko te hahaʼi ʼaē neʼe totogi e Sehova ʼe nātou toe liliu mai anai pea ʼe nātou ʼōmai moʼoni anai ki Sione ʼaki he kalaga fakafiafia; pea ʼi ʼonatou ʼulu, ʼe maʼu ai anai he fiafia ki he ʼu temi ʼe mole ʼiloʼi honatou gataʼaga. ʼE nātou aʼu anai ki te fiafia lahi pea mo te fīmālie, pea ʼe tonu anai ke pulihi te lotomamahi pea mo te ʼu toʼetoʼe.” Neʼe ko te fiafia ʼaia ʼaē neʼe maʼu e te hahaʼi ʼave logo ʼo te tokalelei fakaʼatua ʼa Sehova ʼi te taʼu 1919, ʼi tanatou kamata faka mafola te logo lelei ki te malamanei katoa. Talu mai te temi ʼaia ʼo aʼu ki te ʼaho ʼaenī, neʼe mole gata tanatou fakahoko te gāue ʼaia, pea kua tuputupu tanatou fiafia. ʼI tana Akonaki ʼi te Moʼuga, neʼe ʼui fēnei e Sesu: “Manuʼia ia nātou ʼaē ʼe manako ki te tokalelei, heʼe fakahigoa anai nātou ko te ʼu ‘foha ʼo te ʼAtua.’ ” (Mateo 5:9, kiʼi nota ʼi te lalo pasina) Ko te moʼoni ʼo te ʼu palalau ʼaia neʼe hoko ki te toe ʼo te ʼu “foha ʼa te ʼAtua” ʼaē neʼe fakanofo, talu mai te taʼu 1919 ʼo aʼu ki te temi ʼaenī.
12, 13. (a) Ko ai ʼaē neʼe kau fakatahi ki te Iselaele ʼa te ʼAtua moʼo tauhi kia Sehova, pea koteā ʼaē ʼe nātou faiga ke nātou fai? (b) Koteā te fiafia lahi ʼaē neʼe maʼu e te kau kaugana fakanofo ʼa Sehova?
12 ʼAki te ʼu taʼu, neʼe tuputupu te kaugamālie ʼo te Iselaele ʼa te ʼAtua ʼo aʼu ki te ʼu taʼu 1930, ʼaē neʼe kua vave katoa ai te tānaki ʼo te toe ʼo te kau fakanofo. Neʼe gata ai koa te tuputupu ʼo te lahi ʼo te kau fai faka mafola ʼo te logo lelei? Kailoa ia, he neʼe kamata hā te toe hahaʼi tokolahi ʼo te kau Kilisitiano, ʼaē ʼe nātou maʼu te ʼamanaki ʼaē ke nātou maʼuʼuli ʼi te kele, pea neʼe nātou kau fakatahi mo tonatou ʼu tēhina fakanofo ʼi te gāue fai faka mafola. Neʼe hā ki te ʼapositolo ko Soane te toe hahaʼi tokolahi ʼaia, pea ʼe tonu ke tou fakatokagaʼi tana faʼahiga fakamatala ʼo ʼuhiga mo nātou ʼaia: “ ʼE nātou tutuʼu ia muʼa ʼo te hekaʼaga faka hau ʼo te ʼAtua; pea ʼe nātou foaki kia te ia te tauhi fakataputapu ʼi te ʼaho mo te po.” (Fakahā 7:15) Ei, ko te toe hahaʼi tokolahi neʼe nātou tauhi ki te ʼAtua. Ko te meʼa ʼaē neʼe hoko ai, ʼi te temi ʼaē neʼe liliu ai ʼo tokosiʼi te kaugamālie ʼo te kau fakanofo ʼi te ʼu taʼu ʼaē neʼe hoa ki te taʼu 1935, neʼe fakahoko te gāue fai faka mafola e tonatou ʼu kaumeʼa agatonu, pea neʼe lahi ʼaupito tona tuputupu.
13 Neʼe hoko ai ia Isaia 60:3, 4, ʼaē ʼe ʼui fēnei ai: “ ʼE mahino papau ia ʼe ʼolo anai te ʼu puleʼaga ki tou mālama, pea ko te ʼu hau ki te gigila ʼo te mālama ʼaē ʼe haʼu mai ia te koe. Hiki ake tou ʼu mata ki te ʼu tafaʼaki, pea ke sio! Neʼe fakatahiʼi nātou fuli; kua nātou ʼōmai kia te koe. ʼE kei hoko atu pe te ʼōmai mai mamaʼo ʼo tou ʼu foha, pea mo tau ʼu taʼahine ʼaē ka gaohi fakalelei anai ʼi te faʼahi vakavaka.” Ko te fiafia ʼaē neʼe maʼu e te Iselaele ʼo te ʼAtua ʼaki te ʼu meʼa ʼaia ʼe fakamatala lelei ia Isaia 60:5, ʼaē ʼe tou lau fēnei ai: “ ʼI te temi ʼaia ʼe ke sio anai pea ʼe mahino papau ia ʼe ke fiafia anai, pea ʼe mahino ia ʼe ōfo anai tou loto pea mo fālahi, heʼe ʼalu atu anai kia te koe te ʼu koloā ʼo te tai; ʼe ʼōmai anai kia te koe te ʼu koloā ʼo te ʼu puleʼaga.”
Te Haʼele Ki Muʼa ʼo Te Kautahi ʼa Sehova
14. (a) Koteā te ʼu meʼa ʼaē ʼi selo neʼe sio kiai ia Esekiele, pea koteā te fakatotonu ʼaē neʼe fai ki ai? (b) Koteā ʼaē neʼe mahino kiai te hahaʼi ʼa Sehova ʼi totatou temi, pea koteā te fakamaʼua neʼe nātou logoʼi?
14 ʼI te taʼu 613 ʼi muʼa ʼo totatou temi, neʼe hā kia Esekiele te kautahi ʼa Sehova ʼaē ʼe hage ko he saliote ʼe haʼele ki muʼa. (Esekiele 1:4-28) Ki muli age, neʼe ʼui fēnei e Sehova kia te ia: “Foha ʼo te tagata, ʼalu, hū ki te lotolotoiga ʼo te ʼapi ʼo Iselaele, pea ʼe tonu ke ke palalau kia nātou ʼaki taku ʼu folafola.” (Esekiele 3:4) ʼI te taʼu ʼaenī, te 1997, ʼe tou sio ki te kei haga haʼele ki muʼa ʼo te kautahi ʼa Sehova ʼaē ʼi selo moʼo fakahoko ʼo te ʼu fakatuʼutuʼu ʼa te ʼAtua. Koia, ʼe uga tatou e totatou loto ke tou fakahā ki te hahaʼi te ʼu fakatuʼutuʼu ʼaia. ʼI tona temi, neʼe fai e Esekiele te ʼu palalau neʼe haʼu fakahagatonu mai ia Sehova. Ia ʼaho nei, ʼe tou palalau ʼaki te Folafola ʼaē ʼe haʼu mai ia Sehova, ia te Tohi-Tapu. Pea ʼe ko he logo lelei ʼaē ʼe maʼu ʼi te tohi ʼaia maʼa te malamanei. Logope la ko te tokolahi ʼe nātou tuʼania ʼo ʼuhiga mo te ka haʼu, kae ʼe fakahā e te Tohi-Tapu ʼe ʼāsili kovi age te ʼu meʼa—kae ʼe toe lelei age maʼa ʼihi.
15. He koʼe ʼe kovi age te ʼaluʼaga ʼo te malamanei ki te tokolahi ia ʼaho nei?
15 ʼE kovi age te ʼaluʼaga ʼo te malamanei koteʼuhi, ohage ko te meʼa ʼaē neʼe tou ako ʼi te ʼu ʼuluaki alatike, kua tou fakaōvi ki te ʼaho ʼaē ka fakaʼauha ai te Keletiate pea mo te ʼu lotu hala fuli, ohage ko te fakaʼauha katoa ʼo Selusalemi ʼi te taʼu 607 ʼi muʼa ʼo totatou temi. Pea tahi ʼaē meʼa, kua ʼamanaki ke fakaʼauha te tuʼu faka politike faka malamanei, ʼaē ʼe fakatātā e te tohi ʼo Fakahā ki he manu fekai ʼe ʼulu fitu pea mo moʼona tala e hogofulu, ohage ko te meʼa ʼaē neʼe hoko ki te ʼu kolo pagani ʼaē neʼe ʼi te ʼu tafaʼaki ʼo Selusalemi. (Fakahā 13:1, 2; 19:19-21) ʼI te ʼu temi ʼo Esekiele, neʼe fakahā mālohi e Sehova te fakamataku ʼo te fakaʼauha ʼaē neʼe ʼamanaki hoko ki Selusalemi. Kae ʼe hoki mahino anai te hahaʼi ki tana ʼu palalau, mokā nātou sio anai ki te fakaōvi mai ʼo te fakaʼauha ʼo te mālama ʼaenī. Neʼe ʼui fēnei e Sehova kia Esekiele: “Kae ki tou faʼahi, Ê foha ʼo te tagata, ke ke mānava lahi, ʼo tetetete ʼou koga loto. Ei ʼe tonu ke ke mānava lahi ʼaki he lotomamahi ʼi muʼa ʼo tonatou ʼu mata. Pea koʼeni te meʼa ʼaē ʼe tonu ke hoko, mo kapau ʼe nātou ʼui atu, ‘He koʼe ʼe ke mānava lahi?’ ʼe tonu ke ke ʼui fēnei, ‘ ʼE tupu ko te logo.’ Heʼe hoko moʼoni anai, pea ʼe tonu ke mālū te loto fuli pea ʼe tonu ke tō anai te ʼu nima fuli, pea ʼe lotovaivai anai te laumālie fuli, pea ʼe huʼa vai anai te ʼu foʼi tuli fuli. ‘Koʼeni! ʼE haʼu anai pea ʼe hoko moʼoni anai,’ ko te ʼui ʼaia ʼo te Tui ʼAliki ko Sehova.” (Esekiele 21:6, 7; Mateo 24:30) Kua ōvi mai te temi ʼaē ka hoko ai te ʼu meʼa fakamataku ʼaia. Ko tatatou tuʼania lahi ʼo ʼuhiga mo te hahaʼi, ʼe ina uga anai tatou ke tou fakahā te fakatokaga, ke tou tala te “logo” ʼo ʼuhiga mo te hāūhāū ʼa Sehova ʼaē ka ʼamanaki hoko.
16. ʼO ʼuhiga mo te kau agavaivai, he koʼe ʼe lelei age te ʼu meʼa ʼaē ʼe hoko kia nātou?
16 ʼI te tahi faʼahi, ʼe lelei age te ʼu meʼa ʼaē ʼe hoko ki te kau agavaivai. Koteā tona tupuʼaga? Heʼe kua mate ia Sesu Kilisito ʼuhi ko totatou ʼu agahala, pea kua nofo Hau ʼi te temi nei ʼi te Puleʼaga ʼa te ʼAtua. (1 Timoteo 1:15; Fakahā 11:15) Ko te ʼu fihifihia ʼo te malamanei ʼaē ʼe hage ʼe mole feala ke fakatokatoka, ʼe fakatokatokaʼi anai e te Puleʼaga ʼaia ʼaē ʼi selo. Ko te mate, te mahaki, te aga fakahehema, pea mo te fai fakapō ʼe liliu anai ko he ʼu meʼa ʼāfea, pea ʼe takitaki anai te kele faka palatiso e te Puleʼaga ʼo te ʼAtua. (Fakahā 21:3, 4) ʼE maʼu anai e te malamanei te tokalelei fakaʼatua—he ʼu felogoi ʼe fai ʼaki te tokalelei mo Sehova ʼAtua pea mo te hahaʼi.—Pesalemo 72:7.
17. Koteā te ʼu tuputupu ʼaē ʼe loto fiafia ai te kau ʼave logo ʼo te tokalelei fakaʼatua?
17 ʼI ʼihi ʼu potu ʼo te malamanei, ʼe tokolahi te hahaʼi agavaivai ʼe nātou tali ʼi hona ʼaluʼaga fakaofoofo te logo ʼaia ʼo ʼuhiga mo te tokalelei fakaʼatua. Ohage la ko te ʼu faʼifaʼitaki ʼaenī: ʼi te taʼu ʼaenī kua hili, neʼe fakahā ko Ukraine, neʼe tuputupu tana kau fai faka mafola ʼo 17 ʼi te teau. ʼI Mozambique neʼe fakahā te tuputupu e 17 ʼi te teau, ʼi Lituanie ko te 29 ʼi te teau. ʼI Lusia ko te tuputupu e 31 ʼi te teau, pea ʼi Albanie neʼe ko te tuputupu e 52 ʼi te teau ʼo te kau fai faka mafola. Ko te ʼu tuputupu ʼaia, ko tona fakatatau ʼe ko te toko lauʼi hogofulu afe hahaʼi ʼe nātou fia maʼu te tokalelei fakaʼatua pea mo nātou lagolago ki te faitotonu. Ko te taʼi tuputupu vave ʼaia ʼe ina fakafiafia te foʼi famili fakatautehina faka Kilisitiano katoa.
18. Tatau aipe peʼe fakalogo te hahaʼi peʼe kailoa, ʼe feafeaʼi anai tatatou aga?
18 ʼE tali lelei koa te logo ʼaia e te hahaʼi ʼo tokotou kolo? Kapau koia ʼaia, pea ʼe mātou fiafia mo koutou. Kae ʼi te tahi ʼu telituale, ʼe tonu ke kita faka mafola lolotoga ni ʼu hola ʼi muʼa ʼo hakita maʼu he tahi ʼe ina fia ʼiloʼi te moʼoni. Ko nātou ʼaē ʼe gāue ʼi te ʼu telituale ʼaia, ʼe nātou fiu koa peʼe nātou lotovaivai? Kailoa. ʼE manatuʼi e te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova te ʼu palalau ʼa te ʼAtua kia Esekiele, ʼi te temi ʼaē neʼe Ina ʼuluaki fekauʼi ai te polofeta tūpulaga ʼaia ke ʼalu ʼo fai faka mafola ki te hahaʼi Sutea: “Pea kia nātou, tatau aipe peʼe nātou fakalogo anai peʼe mole nātou fakalogo anai—koteʼuhi ko nātou ʼe ko he ʼapi agatuʼu—ʼe mahino papau ia ʼe nātou ʼiloʼi anai neʼe tuʼu te polofeta ʼi te lotolotoiga ʼo nātou.” (Esekiele 2:5) Ohage ko Esekiele, ʼe tou haga palalau ki te hahaʼi ʼo ʼuhiga mo te tokalelei fakaʼatua, tatau aipe peʼe nātou tali peʼe kailoa. Kapau ʼe nātou fakalogo, pea ʼe tou fiafia. Kapau ʼe nātou fakafisi, mo nātou vāʼi tatou, pea mo fakatagaʼi tatou, ʼe tou kātakiʼi. ʼE tou ʼofa kia Sehova, pea ʼe ʼui fēnei e te Tohi-Tapu: “Ko te ʼofa . . . ʼe ina kātakiʼi ia meʼa fuli.” (1 Kolonito 13:4, 7) Mai tona ʼuhiga ʼaē ʼe tou faʼa kātaki ʼi te fai faka mafola, koia ʼe ʼiloʼi e te hahaʼi pe ko ai te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova. ʼE nātou ʼiloʼi tatatou logo. Ka hoko mai te fakaʼosi, pea ʼe nātou ʼiloʼi anai neʼe faiga te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ke nātou tokoni kia nātou ke nātou maʼu te tokalelei fakaʼatua.
19. ʼI totatou ʼuhiga kaugana ʼo te ʼAtua moʼoni, koteā te pilivilesio lahi ʼaē ʼe maʼuhiga kia tatou?
19 ʼE ʼi ai koa he pilivilesio ʼe lahi age ʼi te tauhi ʼaē kia Sehova? Kailoa ia! ʼE tou fiafia ʼaupito ʼuhi ko tatatou ʼu felogoi lelei mo te ʼAtua, pea mo tatatou ʼiloʼi ʼaē ʼe tou fai tona finegalo. “Manuʼia te hahaʼi ʼaē ʼe nātou ʼiloʼi te ʼu kalaga fakafiafia. Ê Sehova, ʼe nātou haga haʼele ʼi te mālama ʼo tou fofoga.” (Pesalemo 89:15) Ke maʼuhiga tuʼumaʼu kia tatou te fiafia ʼaē ʼe tou maʼu ʼi totatou ʼuhiga hahaʼi ʼave logo ʼo te tokalelei ʼa te ʼAtua ki te malamanei. Tou kau mālohi ki te gāue ʼaia ʼo aʼu ki te temi ʼaē ka ʼui ai e Sehova ʼe kua ʼosi te meʼa ʼaē ʼe tonu ke fai.
ʼE Kei Koutou Manatuʼi Koa?
◻ Ko ai te hahaʼi ʼave logo ʼo te tokalelei ʼa te ʼAtua ia ʼaho nei?
◻ ʼE tou ʼiloʼi feafeaʼi neʼe tō ia Papiloni Lahi ʼi te taʼu 1919?
◻ Koteā te faʼahi ʼaē ʼe maʼuhiga tāfito ki te “toe hahaʼi tokolahi”?
◻ He koʼe koa, ʼi te manatu ʼa te tokolahi ʼo te hahaʼi ʼo te temi ʼaenī, ʼe fakamataku te temi ka haʼu?
◻ Ki te hahaʼi ʼaē ʼe loto faitotonu, he koʼe koa ʼe lelei age kia nātou te temi ka haʼu?
[Paki ʼo te pasina 21]
ʼI tanatou sio ki te kua kovi ʼo te sosiete fakatagata, ko te tokolahi ʼe nātou tuʼania ki te ka haʼu
[Paki ʼo te pasina 23]
Ko te kau ʼave logo ʼo te tokalelei fakaʼatua ʼe ko te hahaʼi ʼaē ʼe fiafia ʼaupito ʼi te kele ia ʼaho nei