“Koutou Tau Mālohi ʼo ʼUhiga Mo Te Tui”!

“Koutou tau mālohi ʼo ʼuhiga mo te tui ʼaē kua fakahā tuʼa tahi ʼo talu ai ki te kau maʼoniʼoni.”​—Suta 3.

1. Koteā te faka ʼuhiga ʼo te ʼui ʼaē ʼe kau te kau Kilisitiano ia ʼaho nei ki te tau?

NEʼE kinakina tuʼumaʼu te maʼuli ʼa te kau solia lolotoga te tau. Koutou fakakaukauʼi age muʼa te teu tau ʼaē ʼe tonu ke koutou kofuʼi, pea mo takotou haʼele lolotoga ni ʼu kilometa, tatau aipe pe koteā te agaaga ʼo te temi, ʼo koutou gaʼegagaʼe ʼi takotou akoako te fakaʼaogaʼi ʼo te ʼu mahafu, peʼe tonu ke koutou puipui ia koutou mai te ʼu ʼaluʼaga fuli pe ʼaē ʼe feala ke koutou lāvevea ai peʼe mamate ai. Kae ʼe mole kau te kau Kilisitiano moʼoni ki te ʼu tau ʼo te ʼu puleʼaga. (Isaia 2:​2-4; Soane 17:14) ʼI te tahi faʼahi, ʼe mole tonu ke galo kia tatou, ʼe tou kau fuli ki te tau fakalaumālie. ʼE lahi te fehiʼa ʼa Satana kia Sesu Kilisito pea mo tana ʼu tisipulo ʼi te kele. (Fakahā 12:17) ʼI tona fakahagatonu, ko nātou fuli ʼaē ʼe nātou fakatotonu ke nātou tauhi kia Sehova ʼAtua, ʼe nātou liliu ko he kau solia ʼe nātou kau ki te tau fakalaumālie.​—2 Kolonito 10:4.

2. ʼE fakamatala feafeaʼi e Suta te tau faka Kilisitiano, pea ʼe lava tokoni feafeaʼi tana tohi kia tatou ke tou faʼa kātaki?

² ʼO ʼalutahi mo te faʼahi ʼaia, ʼe tohi fēnei e te tēhina ʼo Sesu, ko Suta: “ ʼU ʼofaina, ʼi taku fakaʼamu mālohi ʼaē ke ʼau faitohi atu kia koutou ʼo ʼuhiga mo te fakamaʼuli ʼaē ʼe tou maʼu fuli, neʼe ʼau manatu ʼe maʼua ke ʼau faitohi atu moʼo fakaloto mālohiʼi koutou ke koutou tau mālohi ʼo ʼuhiga mo te tui ʼaē kua fakahā tuʼa tahi ʼo talu ai ki te kau maʼoniʼoni.” (Suta 3) Ko Suta, ʼi tana uga te kau Kilisitiano ke nātou “tau mālohi,” ʼe ina fakaʼaogaʼi te kupu ʼe ʼi ai tona pikipikiga mo te kupu “tūgaki.” Ei, ʼe feala ke faigataʼa te tau ʼaia, pea ke kita mamahi ʼaupito ai! ʼE koutou manatu koa ʼi ʼihi temi ʼe faigataʼa te faʼa kātaki ʼi te tau ʼaia? Ko te tohi nounou kae mālohi ʼo Suta ʼe feala ke tokoni mai kia tatou. ʼE ina uga tatou ke tou tauʼi te aga heʼeʼaoga, ke tou fakaʼapaʼapa ki te ʼu hahaʼi takitaki ʼaē neʼe fakatuʼutuʼu e te ʼAtua, pea ke tou nonofo ʼi te ʼofa ʼa te ʼAtua. Tou vakaʼi peʼe lava feafeaʼi hatatou maʼuliʼi te tokoni ʼaia.

Tou Tauʼi Te Aga Heʼeʼaoga

3. Koteā te ʼaluʼaga faka tuʼutāmaki ʼaē neʼe hoko ki te kokelekasio faka Kilisitiano ʼi te temi ʼo Suta?

³ Neʼe mahino kia Suta neʼe mole mālo tana ʼu kaumeʼa Kilisitiano fuli ʼi te tauʼi ʼo Satana. Neʼe hoko te ʼaluʼaga faka tuʼutāmaki ki te faga ōvi. ʼE tohi e Suta, neʼe “hū” ki te kokelekasio te ʼu tagata aga fakahehema. ʼAki he faiva kākā, neʼe faka mafola e te ʼu tagata ʼaia te ʼu aga heʼeʼaoga. Pea ʼaki he poto kākā, neʼe nātou faka lākatonuʼi tanatou ʼu aga, “ ʼo nātou fakaliliu te ʼofa makehe ʼo totatou ʼAtua ko he takuʼaki moʼo fai ʼo he ʼu aga ʼe mole lelei.” (Suta 4) Neʼe nātou lagi manatu, ohage ko ʼihi kau Gnostiques ʼo te temi muʼa, kapau ʼe lahi tanatou fai te agahala pea ʼe toe lahi anai te ʼofa ʼa te ʼAtua kia nātou​—koia, ʼi tanatou manatu, neʼe lelei age mokā lahi tanatou ʼu agahala! Peʼe neʼe nātou manatu ʼe mole tauteaʼi anai nātou e he ʼAtua agalelei. Kae ʼi te ʼu faʼahi ʼaia, neʼe nātou faihala.​—1 Kolonito 3:​19.

4. Koteā te ʼu faʼifaʼitaki e tolu ʼaē ʼe talanoa kiai ia Suta, ʼo ʼuhiga mo te ʼu fakamāu ʼaē neʼe fai e Sehova ʼi te temi muʼa?

⁴ ʼE fakahā e Suta te hala ʼo tanatou ʼu manatu kovi ʼaia, ʼo talanoa ki te ʼu faʼifaʼitaki e tolu ʼo te ʼu fakamāu ʼaē neʼe fai e Sehova ʼi te temi muʼa: tana fakamāuʼi te kau Iselaelite ʼaē neʼe “mole nātou fakahā tanatou tui”; mo te “kau ʼaselo ʼaē . . . neʼe nātou līaki tonatou nofoʼaga totonu” ke feala hanatou fai te agahala mo te hahaʼi fafine; pea mo te hahaʼi ʼo Sotoma mo Komola, ʼaē “neʼe lahi ʼaupito tanatou fai folonikasio pea neʼe nātou kumi te kakano ki hona fakaʼaoga ʼe fakafeagai ki te natula.” (Suta 5-7; Senesi 6:​2-4; 19:4-25; Faka au 14:35) ʼI te ʼu faʼifaʼitaki fuli ʼaia, neʼe fakahoko e Sehova he fakamāu lahi ki te hahaʼi agahala.

5. Ko ai ʼaē neʼe ina fai te lea faka polofeta ʼāfea ʼaē ʼe talanoa kiai ia Suta, pea neʼe fakahā feafeaʼi e te lea faka polofeta ʼaia ʼe hoko moʼoni anai?

⁵ Ki muli age, ʼe talanoa ia Suta ki he fakamāu ʼe lahi age. ʼE talanoa ki te lea faka polofeta ʼo Enoke​—ko he ʼu palalau ʼe mole tou maʼu ʼi he tahi age koga ʼo te Tohi-Tapu.a (Suta 14, 15) Neʼe fakakikite e Enoke te temi ʼaē ka fakamāuʼi ai e Sehova te hahaʼi ʼaē ʼe mole aga faka lotu pea mo tanatou ʼu aga. ʼE feala ke tou fakatokagaʼi, neʼe palalau ia Enoke ohage ko he ʼu meʼa kua hoko, he kia ia ko te ʼu fakamāu ʼa te ʼAtua ʼe hoko moʼoni anai. Neʼe lagi vāʼi e te hahaʼi ia Enoke pea ki muli age neʼe nātou toe vāʼi foki mo Noe, kae ko te ʼu hahaʼi vāvā ʼaia neʼe malelemo fuli ʼi te lōmaki ʼaē neʼe tō ki te malamanei katoa.

6. (a) Koteā ʼaē neʼe ʼaoga ke toe fakamanatuʼi age ki te kau Kilisitiano ʼi te temi ʼo Suta? (b) He koʼe ʼe tonu ke tou fakaʼaogaʼi te ʼu fakamanatu ʼa Suta?

⁶ He koʼe neʼe tohi e Suta te ʼu fakamāu fakaʼatua ʼaia? He neʼe ina ʼiloʼi ko ʼihi neʼe nātou fakatahi ki te ʼu kokelekasio faka Kilisitiano ʼi tona temi, kae neʼe nātou fai te ʼu agahala fakalialia pea neʼe tonu ke fakamāuʼi nātou ohage ko nātou ʼaē neʼe fakamāuʼi ʼi te temi muʼa. Koia, ʼe tohi ai e Suta ʼe ʼaoga ki te ʼu kokelekasio ke fakamanatuʼi age kia nātou he ʼu moʼoni fakalaumālie tāfito. (Suta 5) ʼE mahino ia neʼe galo kia nātou neʼe sio ifo ia Sehova ʼAtua ki te ʼu meʼa ʼaē neʼe nātou fai. Ei, ka maumauʼi e tana ʼu kaugana tana ʼu lao ʼaki tonatou loto faʼifaʼitaliha, ʼo nātou ʼulihi nātou pea mo ʼihi, ʼe sio kiai te ʼAtua. (Tāʼaga Lea 15:3) ʼE lotomamahi ʼaupito ʼi tana sio te ʼu aga ʼaia. (Senesi 6:6; Pesalemo 78:40) ʼE ko he meʼa fakamataku tatatou ʼiloʼi ʼaē ʼe feala ke tou fakaloto mamahi te Tuʼi ʼAliki ʼo te ʼatulaulau. ʼE ina sioʼi tatou ʼi te ʼaho fuli pe, pea ʼe fiafia tona loto ʼi tatatou ʼu aga, mokā tou faiga mālohi ke tou mulimuli ki te ala ʼo tona ʼAlo, ia Sesu Kilisito. Koia, ʼaua naʼa tou fakafisi ʼi he temi ki te ʼu fakamanatu ʼaē ʼe tuku mai e Suta, kae ʼe tonu ke tou fakaʼaogaʼi.​—Tāʼaga Lea 27:11; 1 Petelo 2:⁠21.

7. (a) He koʼe ʼe maʼuhiga kia nātou ʼaē neʼe nātou fai he agahala mamafa ke nātou foimo kumi tokoni? (b) ʼE lava feafeaʼi kia tatou fuli ke tou tekeʼi te aga heʼeʼaoga?

⁷ ʼE mole sio pe ia Sehova kae ʼe ʼi ai te ʼu meʼa ʼe ina fai. ʼI tona ʼuhiga ʼAtua ʼo te faitotonu, ʼe ina fakahoko te tautea ki te hahaʼi agakovi​—ʼi te temi pe ʼaē kua ina fakakatofa kiai. (1 Timoteo 5:​24) ʼE faihala te hahaʼi ʼaē ʼe nātou manatu ko tana ʼu fakamāu ʼe ko he ʼu meʼa neʼe hoko pe ia ʼi te temi muʼa, pea ʼe mole ina koviʼia te agakovi ʼaē ʼe nātou fai. ʼI te temi ʼaenī, ʼe maʼuhiga ʼaupito kia ia ʼaē ʼe ina fai he aga heʼeʼaoga, ke foimo kumi tokoni ki te kau tagata ʼāfea! (Sake 5:​14, 15) Ko tatou fuli ʼi tatatou tau fakalaumālie, ʼe tonu ke tou manatuʼi ʼe feala ke tou tuʼutāmaki ʼuhi ko te ʼu aga heʼeʼaoga. ʼI te taʼu fuli ʼe ʼi ai te ʼu tēhina mo tuagaʼane ʼe nātou tō kiai​—ʼe fakamavae nātou ʼi te kokelekasio, ko te tokolahi ia nātou ʼuhi ko te ʼu aga heʼeʼaoga ʼaē neʼe nātou fai pea neʼe mole nātou fakahemala. ʼE tonu ke tou fakatotonu mālohi ke tou tauʼi te ʼu fakahala fuli pe ʼaē ʼe feala ke nātou kamata taki tatou ki te tuʼutāmaki ʼaia.​—Vakaʼi ia Mateo 26:41.

Tou Fakaʼapaʼapa Ki Te Hahaʼi Takitaki ʼAē Neʼe Fakatuʼutuʼu e Te ʼAtua

8. Ko ai te “kau kolōlia” ʼaē ʼe talanoa ki ai ia Suta 8?

⁸ Ko te tahi fihifihia ʼaē ʼe talanoa kiai ia Suta ʼe ko te mole fakaʼapaʼapa ki te ʼu hahaʼi takitaki ʼaē neʼe fakatuʼutuʼu e te ʼAtua. Ohage la ʼi te vaega 8, ʼe ina toe ʼui ʼo ʼuhiga mo te kau tagata agakovi, ʼe nātou “laukovi ki te kau kolōlia.” Ko ai te “kau kolōlia” ʼaia? Neʼe ko te kau tagata agahala, kae ko te laumālie maʼoniʼoni ʼa Sehova neʼe ina foaki kia nātou te ʼu maʼua. Ohage la, neʼe ʼi ai te ʼu tagata ʼāfea ʼi te ʼu kokelekasio, neʼe tonu ke nātou fafaga te faga ōvi ʼa te ʼAtua. (1 Petelo 5:2) Neʼe toe ʼi ai mo te ʼu tagata taupau neʼe nātou feʼoloʼaki ʼo ʼaʼahi te ʼu kokelekasio, ohage ko te meʼa ʼaē neʼe fai e Paulo. Pea ko te kau tagata ʼāfea ʼaē neʼe nonofo ʼi Selusalemi neʼe nātou faʼufaʼu te kolesi pule, ʼo nātou fai he ʼu tonu neʼe ʼaoga ki te kokelekasio faka Kilisitiano katoa. (Gāue 15:⁠6) Neʼe tuʼania ʼaupito ia Suta ʼi tana sio ʼaē ko ʼihi ʼi te kokelekasio neʼe nātou laukovi peʼe nātou fasituʼu ki te ʼu tagata ʼaia.

9. Koteā te ʼu faʼifaʼitaki ʼaē ʼe talanoa kiai ia Suta ʼo ʼuhiga mo te mole fakaʼapaʼapa ki te ʼu hahaʼi takitaki?

⁹ Moʼo fakahā te mole fakaʼapaʼapa ʼo tanatou ʼu palalau ʼaia, ʼe fakamanatuʼi e Suta ʼi te vaega 11, te tahi ʼu faʼifaʼitaki e tolu: ko Kaino, mo Palaame, pea mo Kole. Neʼe fakafisi ia Kaino ki te tokoni ʼofa ʼa Sehova pea ʼaki tona loto faʼitaliha, neʼe ina fia hoko atu tona maʼuli fai fakapō. (Senesi 4:​4-8) Neʼe lahi te ʼu fakatokaga ʼaē neʼe fai kia Palaame pea ʼe mahino ia neʼe haʼu mai he mālohi fakatalakitupua​—māʼia mo tana asino neʼe palalau! Kae ʼi tana manatu pe kia ia, neʼe hoko atu e Palaame tana fonofono moʼo fakafeagai ki te hahaʼi ʼa te ʼAtua. (Faka au 22:28, 32-34; Teutalonome 23:5) Neʼe maʼu e Kole tana tuʼulaga, kae neʼe mole ina feʼaugaʼia. Neʼe ina fakaneke te hahaʼi ke nātou agatuʼu ki te tagata ʼaē neʼe agavaivai tokotahi ʼi te kele, ia Moisese.​—Faka au 12:3; 16:​1-3, 32.

10. ʼE lava tō feafeaʼi ʼihi ki te hele ʼaē ko te “laukovi ki te kau kolōlia,” pea he koʼe ʼe tonu ke tekeʼi te ʼu fai palalau ʼaia?

¹⁰ ʼE lelei te ʼu faʼifaʼitaki ʼaia, heʼe nātou akoʼi mai kia tatou ke tou fakalogo ki te ʼu tokoni ʼaē ʼe fai mai kia tatou pea mo tou fakaʼapaʼapa kia nātou ʼaē neʼe tuku age e Sehova hanatou tuʼulaga! (Hepeleo 13:⁠17) ʼE ko he meʼa faigafua hatatou maʼu he ʼu hala ʼi te kau tagata ʼāfea ʼaē neʼe fili, koteʼuhi ʼe nātou agahala ohage pe ko tatou fuli. Kae kapau ʼe tou tokagaʼi fau tanatou ʼu hala, ʼo mole tou fakaʼapaʼapa kia nātou, pea ʼe feala ke tupu ai hatatou “laukovi ki te kau kolōlia.” ʼI te vaega 10, ʼe talanoa ia Suta kia nātou ʼaē “ ʼe nātou laukovi ki te ʼu meʼa fuli ʼaē ʼe mole nātou ʼiloʼi.” ʼI ʼihi temi, ʼe valoki e ʼihi te tonu ʼaē neʼe fai e te kolesi ʼo te kau tagata ʼāfea peʼe ko te komite faifakamāu. Kae ʼe mole nātou ʼiloʼi te ʼu meʼa fuli ʼaē neʼe vakavakaʼi e te ʼu tagata ʼāfea, ʼo tupu ai tanatou fai te tonu ʼaia. Koia, he koʼe ʼe nātou laukovi ki he ʼu meʼa ʼe mole nātou ʼiloʼi? (Tāʼaga Lea 18:13) Ko nātou ʼaē ʼe nātou haga fai te ʼu palalau kovi ʼaia, ʼe feala ke nātou fakatupu maveuveu ʼi te kokelekasio, pea ʼi te ʼu fakatahitahi fakafiafia ʼo ʼihi Kilisitiano ʼe feala ke nātou hage ko “te ʼu maka [fakatupu tuʼutāmaki] ʼaē ʼe ū ʼi te lalo vai.” (Suta 12, 16, 19) ʼE mole tou loto anai ke tou fakatupu he tuʼutāmaki fakalaumālie ki ʼihi. Kae tou fakatotonu ke tou leleiʼia te ʼu tagata ʼaē ʼe ʼi ai tonatou ʼu maʼua, ʼuhi ko tanatou gāue kinakina pea mo tanatou tokaga fakamalotoloto ki te faga ōvi ʼa te ʼAtua.​—1 Timoteo 5:​17.

11. He koʼe neʼe mole fai e Mikaele he fakamāu ʼaki he ʼu palalau kovi kia Satana?

¹¹ ʼE talanoa ia Suta ki he tahi neʼe fakaʼapaʼapa lelei ki te pule ʼaē kua fakatuʼutuʼu. ʼE ina tohi fēnei: “ ʼI te temi ʼaē neʼe kē ai ia Mikaele te alekaselo pea mo te Tevolo pea neʼe nā fihi ʼo ʼuhiga mo te sino ʼo Moisese, neʼe mole ina fia fakamāuʼi ia ia ʼaki he ʼu palalau kovi, kae neʼe ina ʼui fēnei: ‘Ke fakatonutonuʼi koe e Sehova.’ ” (Suta 9) Ko te fakamatala fakaofoofo ʼaia, ʼaē ko Suta tokotahi pe ʼaē ʼe talanoa kiai ʼi te Tohi-Tapu, ʼe ina akoʼi mai kia tatou te ʼu puani e lua. ʼUluaki, ʼe ina akoʼi mai ʼe tonu ke tou tuku ke fai e Sehova te fakamāu. ʼE mahino ia neʼe fia fakaʼaogaʼi e Satana te sino ʼo te tagata agatonu ko Moisese moʼo faka mafola te tauhi hala. ʼI agakovi leva! Kae ʼaki he agavaivai, neʼe mole fai e Mikaele he fakamāu, koteʼuhi ʼe ko Sehova tokotahi pe ʼaē ʼe feala ke ina fai te faʼahi ʼaia. Koia, ʼe toe maʼuhiga age kia tatou ke mole tou fakamāuʼi te ʼu tagata agatonu ʼaē ʼe nātou faiga ke nātou tauhi kia Sehova.

12. ʼE ʼaoga feafeaʼi te faʼifaʼitaki ʼo Mikaele kia nātou ʼaē ʼe nātou takitaki te kokelekasio?

¹² ʼI te tahi faʼahi, ʼe ʼi ai te tahi ʼaoga ʼo te faʼifaʼitaki ʼo Mikaele, kia nātou ʼaē ʼe nātou takitaki ʼi te kokelekasio. Logope la ko Mikaele neʼe ko te “alekaselo,” te pule ʼo te kau ʼaselo fuli, kae neʼe mole ina fakaʼaogaʼi kovi tona tuʼulaga, māʼia mo te temi ʼaē neʼe fakafihiʼi ai e Satana. ʼE mulimuli lelei te kau tagata ʼāfea agatonu ki te faʼifaʼitaki ʼaia, heʼe nātou ʼiloʼi ko te fakaʼaogaʼi kovi ʼo tanatou tuʼulaga ʼe mole ko he fakaʼapaʼapa ʼaia ki te pule faʼifaʼitaliha ʼa Sehova. Neʼe lahi te ʼu meʼa ʼaē neʼe ʼui e te tohi ʼo Suta ʼo ʼuhiga mo te ʼu tagata ʼaē neʼe tonu ke fakaʼapaʼapaʼi ʼi te ʼu kokelekasio kae ki muli age neʼe nātou fakaʼaogaʼi kovi tonatou tuʼulaga. Ohage la ʼi te vaega 12 ki te 14, ʼe tohi e Suta ʼo ina fai te ʼu palalau fefeka ʼo ʼuhiga mo “te ʼu tagata tauhi ōvi ʼaē ʼe nātou fafaga pe ia nātou ka mole nātou manavasiʼi.” (Vakaʼi ia Esekiele 34:⁠7-10.) Ko tona faka ʼuhiga, neʼe tokaga muʼa nātou kia nātou totonu, kae mole nātou tokaga ki te faga ōvi ʼa Sehova. ʼE lahi te ʼu meʼa ʼe feala ke tāʼofi e te kau tagata ʼāfea ʼi te ʼu faʼifaʼitaki kovi ʼaia. ʼE moʼoni, ʼi henī ʼe fakamatala lelei mai e Suta te meʼa ʼaē ʼe mole tou fia liliu ʼo hoko kiai. Kapau ʼe tou maʼu te manatu pe ʼaē kia kita, pea ʼe mole feala ke tou liliu ko he kau solia ʼa Kilisito; ʼe tou maʼumaʼua fau anai ʼi te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼaoga kia tatou totonu. Kae ʼe lelei age hatatou mulimuli fuli ki te ʼu palalau ʼaenī ʼa Sesu: “ ʼE lahi age te manuʼia ʼo takita foaki, ʼi takita tali.”​—Gāue 20:35.

“Koutou Haga Nofo ʼi Te ʼOfa ʼo Te ʼAtua”

13. He koʼe ʼe tonu ke tou holi fakamalotoloto ke tou nonofo ʼi te ʼofa ʼa te ʼAtua?

¹³ ʼI te fakaʼosi ʼo tana tohi, ʼe foaki e Suta te tokoni fakaloto mālohi ʼaenī: “Koutou haga nofo ʼi te ʼofa ʼo te ʼAtua.” (Suta 21) Ko te meʼa pe e tahi ʼaē ʼe feala ke tokoni mai kia tatou ke hoko atu tatatou tau fakalaumālie, ko tatatou haga nofo ʼi te ʼofa ʼo Sehova ʼAtua. ʼI tona fakahagatonu, ko te ʼofa ʼe ko te kalitate tāfito ʼa Sehova. (1 Soane 4:⁠8) Neʼe tohi fēnei e Paulo ki te kau Kilisitiano ʼo Loma: “Heʼe kua ʼau ʼiloʼi papau ʼe mole he mate, he maʼuli, he ʼu ʼaselo, he ʼu puleʼaga, he ʼu meʼa ʼo te temi nei, he ʼu meʼa ka hoko mai, he ʼu mālohi, he māʼoluga, he loloto, pe ko he tahi age meʼa neʼe fakatupu ʼe feala anai ke ina fakamavae tatou mai te ʼofa ʼa te ʼAtua ʼaē ʼe ia Kilisito Sesu totatou ʼAliki.” (Loma 8:​38, 39) Kae ʼe lava feafeaʼi hatatou nonofo ʼi te ʼofa ʼaia? Koutou fakatokagaʼi ʼe fakahā mai e Suta, ʼe ʼi ai te ʼu meʼa e tolu ʼe feala ke tou fai.

14, 15. (a) Koteā tona faka ʼuhiga ke tou lagaʼi ake tatou ʼi tatatou “tui maʼoniʼoni ʼaupito”? (b) ʼE lava feafeaʼi hatatou vakavakaʼi te ʼaluʼaga ʼo tatatou teu tau fakalaumālie?

¹⁴ ʼUluaki, ʼe ʼui mai e Suta ke tou haga lagaʼi ake tatou ʼi tatatou “tui maʼoniʼoni ʼaupito.” (Suta 20) Ohage ko te meʼa ʼaē neʼe tou vakaʼi ʼi te ʼuluaki alatike, ʼe ko he meʼa ʼe fai hoholo. ʼE tou hage ko he ʼu falefata, ʼe ʼaoga ke fakamālohiʼi tuʼumaʼu mokā fakaʼāsili kovi te ʼu agaaga ʼo te temi. (Vakaʼi ia Mateo 7:​24, 25.) Koia, ʼaua naʼa tou liliu ʼi he temi ʼo falala fau kia tatou. Kae ʼe tonu ke tou vakaʼi te faʼahi ʼaē ʼe feala ke tou lagaʼi ake tatou ʼo fakatafito ki tatatou tui, ke toe lahi age tatatou mālohi, pea ke toe mālohi age tatatou nofo agatonu ʼi tatatou ʼuhiga kau solia agatonu ʼa Kilisito. Ohage la, ʼe feala ke tou vakavakaʼi te ʼu koga kehekehe ʼo te teu tau fakalaumālie, ʼaē ʼe tou maʼu ia Efesi 6:​11-18.

¹⁵ E feafeaʼi te ʼaluʼaga ʼo tatatou teu tau fakalaumālie? ʼE tonu koa ke fakamālohiʼi tatatou “meʼa tali tau lahi ʼo te tui”? Kapau ʼe tou vakavakaʼi te ʼu taʼu pe ʼaenī ʼaē kua hili, ʼe tou sio koa ki he ʼu faʼahi ʼe hā ai kua tou vaivai, ohage ko tatatou mole kau tuʼumaʼu ki te ʼu fono, te mole kei lahi ʼo tatatou fai faka mafola, peʼe ko tatatou mole kei leleiʼia te fai ʼo he ako takitokotahi? ʼE kovi ʼaupito mokā hoko te ʼu meʼa ʼaia! ʼE tonu ke tou gāue ʼi te temi nei ke tou lagaʼi ake tatou pea mo fakaloto mālohiʼi tatou ʼi te moʼoni.​—1 Timoteo 4:​15; 2 Timoteo 4:2; Hepeleo 10:​24, 25.

16. Koteā tona faka ʼuhiga ke tou faikole ʼaki te laumālie maʼoniʼoni, pea koteā ʼaē ʼe feala ke tou kole tuʼumaʼu kia Sehova?

¹⁶ Lua, ke feala hatatou nonofo ʼi te ʼofa ʼa te ʼAtua, ʼe tonu ke tou haga “faikole ʼaki te laumālie maʼoniʼoni.” (Suta 20) Ko tona faka ʼuhiga ke tou faikole ʼi te mālohi ʼo te laumālie ʼa Sehova pea mo ʼalutahi mo tona Folafola ʼaē neʼe tohi ʼaki te laumālie ʼaia. ʼE maʼuhiga te faikole ke tou fakaōvi takitokotahi kia Sehova pea mo fakahā tatatou pipiki kia te ia. ʼE mole tonu ke tou meʼa noaʼi te pilivilesio fakaofoofo ʼaia! Pea ka tou faikole, ʼe feala ke tou kole​—ʼi tona fakahagatonu, ke tou kole tuʼumaʼu​—ke ina foaki mai tona laumālie maʼoniʼoni. (Luka 11:13) ʼE ko te mālohi lahi ʼaia ʼaē ʼe feala ke tou maʼu. ʼAki te tokoni ʼaia, ʼe feala ai ke tou nonofo tuʼumaʼu ʼi te ʼofa ʼa te ʼAtua pea mo faʼa kātaki ʼi tatatou ʼuhiga kau solia ʼa Kilisito.

17. (a) He koʼe ʼe fakaofoofo te faʼifaʼitaki ʼa Suta ʼo ʼuhiga mo te manavaʼofa? (b) ʼE lava feafeaʼi hatatou hoko atu te fakahā ʼo te manavaʼofa?

¹⁷ Tolu, ʼe uga tatou e Suta ke tou haga fakahā te manavaʼofa. (Suta 22) ʼE fakaofoofo tona faʼifaʼitaki ʼi te faʼahi ʼaia. Ei, neʼe tonu tana hoha ʼo ʼuhiga mo te aga fakahehema, mo te aga heʼeʼaoga, pea mo te ʼapositasia ʼaē neʼe hū ki te kokelekasio faka Kilisitiano. Kae neʼe mole hoha fau, ʼo manatu ʼe mole feala ke ina fakahā he kalitate “agamālū” ohage ko te manavaʼofa, ʼuhi ko te kua kovi ʼaupito ʼo te ʼu meʼa ʼaē neʼe hoko ʼi te temi ʼaia. Kailoa ia, kae neʼe ina uga tana ʼu tēhina ke hoko atu tanatou fakahā te manavaʼofa mo kapau ʼe feala, ke nātou palalau fakalelei mo nātou ʼaē ʼe lotolotolua, pea mo nātou ‘toʼo ki tuʼa mai te afi’ ia nātou ʼaē neʼe hēʼia ki he agahala mamafa. (Suta 23; Kalate 6:⁠1) ʼE ko he fakaloto mālohi lelei ʼaia ʼe fai ki te kau tagata ʼāfea ʼi te ʼu temi maveuveu ʼaenī! ʼE nātou toe faiga foki ke nātou manavaʼofa mokā ʼe tāu mo feʼauga ke nātou fai, kae nātou fakatonutonuʼi mokā ʼe ʼaoga. ʼO toe feiā mo tatou fuli, ʼe tou fia fefakahāʼaki te manavaʼofa. Ohage la, ʼe mole tonu anai ke tou fakamanatuʼi he ʼu kiʼi hala veliveli neʼe fai mai kia tatou, kae ʼe tonu anai ke lahi tatatou loto fakamolemole.​—Kolose 3:⁠13.

18. ʼE lava feafeaʼi hatatou ʼiloʼi papau ʼe tou mālo anai ʼi tatatou tau fakalaumālie?

¹⁸ ʼE mole faigafua te tau ʼaē ʼe tou kau kiai. Ohage ko tona ʼui e Suta, ʼe tonu ke tou “tau mālohi.” (Suta 3) ʼE mālohi tatatou ʼu fili. ʼE mole gata pe kia Satana, kae ʼe toe kau kiai mo tona mālama agakovi pea mo tatatou ʼu vaivaiʼaga. Kae tou falala ʼe tou mālo anai! Koteā tona tupuʼaga? Koteʼuhi ʼe tou kau mo Sehova. ʼE fakaʼosi e Suta tana tohi ʼo ina fakamanatu mai ʼe tāu mo feʼauga mo Sehova ke ina maʼu te “kolōlia, mo te māʼoluga, mo te māfimāfi, pea mo te pule ki te ʼu temi heʼegata ʼaē kua hili, pea ʼi te temi ʼaenī pea mo te ʼu temi heʼegata katoa.” (Suta 25) ʼE mole koa la ko he manatu fakamataku ʼaia? Koia, ʼe tonu koa ke koutou lotolotolua ki te “fealagia [ʼa te ʼAtua ʼaia] ke ina tāʼofi koutou ke ʼaua naʼa koutou tūkia”? (Suta 24) Kailoa ia! Tou fakatotonu ke hoko atu tatatou tauʼi te aga heʼeʼaoga, ke tou fakaʼapaʼapa ki te hahaʼi takitaki ʼaē neʼe fakatuʼutuʼu e te ʼAtua, pea mo tou nonofo ʼi te ʼofa ʼa te ʼAtua. Kapau ʼe tou fai te ʼu faʼahi ʼaia, pea ʼe tou maʼu fakatahi anai he mālo faka kolōlia.

[Nota ʼi te lalo pasina]

Te ʼu Fehuʼi Moʼo Fakamanatu

◻ ʼE akoʼi mai feafeaʼi e te tohi ʼo Suta ke tou tauʼi te aga heʼeʼaoga?

◻ He koʼe ʼe maʼuhiga ʼaupito ke tou fakaʼapaʼapa ki te ʼu hahaʼi takitaki ʼaē kua fakatuʼutuʼu e te ʼAtua?

◻ He koe ʼe kovi te fakaʼaogaʼi hala ʼo te takitaki ʼi te kokelekasio?

◻ Koteā ʼaē ʼe feala ke tou fai ke tou nonofo ʼi te ʼofa ʼa te ʼAtua?

[Paki ʼo te pasina 15]

ʼO mole hage ko te kau solia Loma, ʼe kau te kau Kilisitiano ki he tau fakalaumālie

[Paki ʼo te pasina 18]

Ko te kau tagata tauhi ōvi Kilisitiano, ʼe nātou tauhi ʼo mole nātou fai ʼaki tanatou manatu kia nātou totonu, kae ʼe nātou fai ʼaki te ʼofa