Koteā ʼAē ʼe Feala Ke Tou Fai Mokā Tou Lotovaivai?

ʼE LAVA feafeaʼi hakita tauʼi te lotovaivai? Ko te fehuʼi ʼaia neʼe fai ki te ʼu tēhina taupau feʼoloʼaki, ʼi tanatou ʼaʼahi te ʼu kokelekasio ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova. ʼAki tanatou tali ki te fehuʼi ʼaia, ʼe feala ke tou ʼiloʼi ai te ʼu tupuʼaga ʼo te lotovaivai pea mo te ʼu puleʼaki ʼaē ʼe ʼaoga moʼo tauʼi ʼo te ʼaluʼaga ʼaia ʼaē ʼe feala ke tau mo te kau Kilisitiano fuli pe.

ʼE mole feala ke tou tauʼi te lotovaivai mo kapau ʼe tou talanoa feiā pe kiai, kae ʼe lelei age hatatou vakavakaʼi te ʼu agaaga ʼaia, ohage la ko te mole kei kita faikole peʼe ko te mole kei kita fai ʼo hakita ako takitokotahi, peʼe mole kei kita kau tuʼumaʼu ʼi te ʼu fono, pea kua puli tokita lotomālohi, pea ʼe mole kei kita faʼa felogoi mo tokita ʼu tēhina mo tuagaʼane Kilisitiano. Kae ko te meʼa ʼaē ʼe hā tāfito ai tokita lotovaivai, ʼe ko te mole kei kita kau ʼi te fai faka mafola. Tou vakaʼi te ʼu agaaga ʼaia ʼo te lotovaivai pea mo ʼihi puleʼaki.

Te Lotovaivai ʼi Te Fai Faka Mafola

Neʼe ʼiloʼi e Sesu te ʼu fihifihia ʼaē ʼe hoko ʼi te gāue ʼaē ko te fai ʼo ni ʼu tisipulo. (Mateo 28:19, 20) Neʼe ina fekauʼi tana kau tisipulo ohage “he u ovi ki te lotolotoga o te faga lupo,” ʼi tana ʼiloʼi ʼaē ʼe fakatagaʼi anai nātou ʼi tanatou gāue fai faka mafola. (Mateo 10:​16-​23) Kae neʼe mole tonu ke nātou lotovaivai ai. ʼI tona fakahagatonu, ko te ʼu kaugana ʼa Sehova ʼaē neʼe nātou falala kia te ia ʼi te faikole, neʼe tupu ai tanatou lotomālohi ʼi te ʼu fakataga ʼaia.​—Gaue 4:​29-​31; 5:​41, 42.

Māʼia mo te ʼu temi ʼaē neʼe mole fakatagaʼi mālohi ai te kau tisipulo ʼa Kilisito, kae neʼe mole tali leleiʼi tuʼumaʼu nātou. (Mateo 10:​11-​15) ʼO toe feiā pe ia ʼaho nei, ʼe mole faigafua tuʼumaʼu te fai faka mafola ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova.a Ki te tokolahi, ko te tui ki te ʼAtua ʼe ko he meʼa ʼe kita filifili tokotahi, pea ʼe mole nātou fia palalau kiai. Ko ʼihi, ʼe mole nātou fia kau ʼi he kautahi faka lotu heʼe kua nātou logo ki he ʼu talanoa kovi ʼo ʼuhiga mo te kautahi ʼaia. ʼE mahino papau ai kia tatou, ko te mole fia logo ʼa te hahaʼi, mo te mole maʼu ʼo he ʼu fua lelei ʼo tatatou gāue, pea mo te tahi ʼu fihifihia, ʼe feala ke fakatupu lotovaivai kia tatou. Kae ʼe tou lava tauʼi feafeaʼi te ʼu fihifihia ʼaia?

Tou Maʼu He ʼu Fua Lelei ʼi Tatatou Gāue

Ko te fiafia ʼaē ʼe tou maʼu ʼi totatou minisitelio, ʼe ʼi ai tona pikipikiga mo te ʼu fua lelei ʼaē ʼe tou maʼu ai. Koia, ʼe lava feafeaʼi hatatou maʼu he ʼu fua lelei ʼi totatou minisitelio? Ko tatou “ko he u tautai tagata.” (Maleko 1:​16-​18) Ko te ʼu tagata gelu ʼo te Iselaele ʼāfea, neʼe nātou gelu pōʼuli, heʼe ko te temi ʼaia ʼaē neʼe lahi ai tanatou maʼu ika. Mo tatou foki, ʼe tonu ke tou sivi totatou telituale ke tou ʼolo ʼo “gelu” ʼi te temi ʼaē ʼe nonofo ai te hahaʼi iō nātou, pea ʼe nātou fia logo anai ki tatatou fai faka mafola. ʼE lagi tou ʼolo anai ʼi te afiafi, ʼi te fakaʼosi vāhaʼa, pe ko he tahi temi. ʼE ʼui e te tēhina taupau feʼaluʼaki, ʼe ʼaoga tāfito te tokoni ʼaia ʼi te ʼu telituale ʼaē ʼe gāue ʼaho katoa ai te hahaʼi. Neʼe ina fakatokagaʼi, ʼe ko te afiafi ʼaē ʼe tou maʼu ai he ʼu fua lelei ʼi te faka mafola. ʼAki te telefoni pea mo te fagonogono faigamālie, ʼe feala ke tou felāveʼi mo te tokolahi.

ʼE maʼu he ʼu fua lelei ʼi te minisitelio mokā kita faʼa kātaki. ʼI Eulopa Esite pea mo ʼihi fenua Afelika, ʼe tuputupu lelei ai te gāue fai faka mafola. ʼE lahi te ʼu kokelekasio neʼe faʼufaʼu ʼi he ʼu koga meʼa neʼe ʼui ki muʼa atu ʼe mole he fua ʼo tona gāueʼi, peʼe ko he ʼu telituale ʼe tau fai. Kae e feafeaʼi mo kapau ʼe mole he fua ʼo tokotou gāueʼi tokotou telituale?

Tou Taupau He Manatu ʼe Lelei

Kapau ʼe tou manatuʼi te ʼu fakatuʼutuʼu ʼaē neʼe ʼui e Sesu ke tou fakahoko, pea ʼe mole tou lotovaivai anai ʼi te mole fia logo ʼa te hahaʼi ʼi te minisitelio. Neʼe fakatotonu e Kilisito ki tana kau tisipulo ke nātou kumi te hahaʼi ʼaē ʼe tau mo nātou te logo lelei, kae neʼe mole ina fakatotonu age ke nātou fakatafoki he tokolahi. ʼI te ʼu lakaga kehekehe, neʼe ina fakahā ko te tokolahi ʼo te hahaʼi ʼe mole nātou tali anai te logo lelei, ohage ko te tokolahi ʼo te kau Iselaele ʼaē neʼe mole nātou fakalogo ki te kau polofeta ʼo te temi muʼa.​—Esekiele 9:4; Mateo 10:11-​15; Maleko 4:​14-​20.

Ko te ‘logo lelei ʼo te puleʼaga’ ʼe tali leleiʼi e te hahaʼi ʼaē “ ʼe nātou ʼiloʼi tonatou masiva fakalaumālie.” (Mateo 5:​3, MN; 24:14) ʼE nātou fia tauhi ki te ʼAtua ʼo mulimuli ki te ʼu meʼa ʼaē ʼe ina fakatotonu age. Koia, ko te ʼu fua ʼaē ʼe tou maʼu ʼi totatou minisitelio ʼe fakalogo tāfito ki te ʼuhiga ʼo te loto ʼa te hahaʼi, kae mole fakalogo tāfito ki tatatou faʼahiga fakahā ʼo te logo lelei. ʼE mahino ia, ʼe tonu ke tou faiga ke fia logo te hahaʼi ki tatatou ʼu palalau. Kae ko tona ʼu fua ʼe fakalogo ki te ʼAtua, he neʼe ʼui fēnei e Sesu: “E mole feala ki he tahi ke haù kia te au, kapau e mole taki mai ia kia te au e te Tamai ae nee ina fekaui mai au.”​—Soane 6:​44.

ʼAki tatatou gāue fai faka mafola, ʼe tou fakaʼilo ai te huafa ʼo Sehova ki te hahaʼi. Tatau aipe peʼe fakalogo te hahaʼi peʼe kailoa, kae ʼe tou lagolago ki te fakamaʼoniʼoniʼi ʼo te huafa ʼo Sehova ʼaki tatatou gāue fai faka mafola. Tahi ʼaē meʼa, ʼaki tatatou minisitelio, ʼe tou fakamoʼoni ko tatou ko te ʼu tisipulo ʼa Kilisito, pea ʼe tou maʼu te pilivilesio ʼaē ke tou kau ʼi te gāue maʼuhiga tokotahi ʼaē ʼe fakahoko ia ʼaho nei.​—Mateo 6:⁠9; Soane 15:8.

Ko Te Lotovaivai Pea Mo Te ʼu Felogoi Mo ʼIhi

ʼI tatatou ʼu felogoi mo te hahaʼi, ʼi te famili peʼe ʼi te kokelekasio, ʼe feala ke hoko ai he ʼu meʼa fakaloto vaivai. Ohage la, ʼi ʼihi temi ʼe mole lagi mahino ʼihi ki totatou ʼaluʼaga. Tahi ʼaē meʼa, ʼe lagi tou lotovaivai ʼuhi ko te ʼuhiga heʼe haohaoa ʼo totatou ʼu tēhina mo tuagaʼane. ʼI te ʼu ʼaluʼaga ʼaia, ʼe feala ke tokoni mai te Tohi-Tapu.

Ko “te famili katoa ʼo te ʼu tēhina” ʼo te malamanei katoa ʼe hage ko he foʼi famili fakalaumālie. (1 Petelo 2:​17, MN) Kae ko te fiafia ʼaia ʼe tou maʼu heʼe tou kau ʼi he hahaʼi ʼe logo tahi, ʼe feala ke puli mokā tou tokakovi mo ʼihi tēhina mo tuagaʼane. ʼE mahino ia, neʼe mole hāo te kau Kilisitiano ʼo te ʼuluaki sēkulō ʼi te ʼu fihifihia ʼaia, he neʼe fakatotonu liuliuga age e te ʼapositolo ko Paulo ke nātou maʼuʼuli ʼi te logo tahi. Ohage la, neʼe ina fakaloto mālohiʼi te ʼu fafine Kilisitiano e toko lua​—ko Eutia pea mo Sunitika​—ke nā fakatokatoka tanā tokakovi.​—1 Kolonito 1:⁠10; Efeso 4:​1-3; Filipe 4:​2, 3.

Kapau ʼe tou tau mo te fihifihia ʼaia, pea ʼe lava feafeaʼi hatatou toe fakatuputupu tatatou ʼofa ki te ʼu tēhina mo tuagaʼane? ʼE tonu ke tou manatuʼi, neʼe mate Kilisito maʼa nātou, pea ohage ko tatou, ʼe nātou tui ki tona sakilifisio faitotogi. Tahi ʼaē faʼahi ʼe feala ke tou manatuʼi, ʼe fia mulimuli totatou ʼu tēhina mo tuagaʼane ki te faʼifaʼitaki ʼa Sesu Kilisito ʼo nātou foaki tonatou maʼuli maʼa tatou.

Kua hili kiai te ʼu kiʼi taʼu, ʼi Palesi ʼi Falani, neʼe lototoʼa te tūpulaga Fakamoʼoni ʼa Sehova he neʼe ina toʼo te kiʼi pasikete neʼe ʼai ai te foʼi pulu, neʼe tuku ʼi te tuʼa matapā ʼo te Fale ʼo te Puleʼaga. Neʼe lele ifo te tēhina ʼi te ʼu tuʼuga ʼo te ʼu fata e tolu ʼo te falefata, pea ina lī te kiʼi pasikete ʼaia ki te foʼi vai, pea paʼulu ai te foʼi pulu. ʼI tona fakafehuʼi age pe koʼe neʼe ina faka tuʼutāmaki feiā tona maʼuli, neʼe ina tali fēnei: “Neʼe mahino kia ʼau, neʼe feala ke tuʼutāmaki tomatou maʼuli. Koia neʼe ʼau manatu ai, ʼe lelei age te mate ʼa he tokotahi ʼi te mate ʼa mātou fuli.”b ʼE ko he tapuakina moʼoni, tatatou maʼu he ʼu kaugā gāue ʼe nātou faʼifaʼitaki lelei kia Sesu!

Tahi ʼaē meʼa, ʼe feala ke tou metitasioʼi te felagolagoʼaki ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼaē neʼe pilisoniʼi ʼi te ʼu lotoʼā fakamamahi lolotoga te Lua Tau Faka Malamanei.c Mole heʼeki faʼa fualoa, neʼe nonofo agatonu totatou ʼu tēhina mo tuagaʼane ʼi Malawi. ʼI tatatou ʼiloʼi ʼaē ʼe agatonu feiā anai te ʼu tēhina ʼo tatatou kokelekasio mokā fakatagaʼi anai nātou, ʼe mole uga koa la tatou ke tou galoʼi peʼe mole tou tokagaʼi fau te ʼu faʼahi ʼaē ʼe tou tokakovi ai mo nātou? Kapau ʼe tou maʼu te manatu ʼa Kilisito, pea ko tatatou ʼu felogoi mo totatou ʼu tēhina ʼe liliu anai ko he faʼahi ʼe ina fakafimālieʼi tatou, kae mole ko he faʼahi fakaloto vaivai.

Te ʼu Faʼahiga Fakakaukau ʼAē ʼe Fakatupu Lotovaivai

“ ʼE mahaki te loto, mokā ʼe mole hoko te meʼa ʼaē ʼe fakatalitali kiai, kae ko te meʼa ʼaē ʼe holi kiai ʼe ko he fuʼu ʼakau ʼo te maʼuli mokā hoko ia.” (Tāʼaga Lea 13:12) ʼI te manatu ʼa ʼihi kaugana ʼa Sehova, ʼe tuai te pulihi ʼo te mālama ʼaenī. Ki te kau Kilisitiano, ko te temi ʼaē ʼe tou maʼuʼuli ai ʼe ko “he u temi faigataa,” pea ʼe toe manatu feiā mo te hahaʼi heʼe tui.​—2 Timoteo 3:​1-5.

Kae ko te kau Kilisitiano, ʼe mole tonu ke nātou hage ko te hahaʼi heʼe tui, kae ʼe tonu ke nātou fiafia ʼi tanatou sisio ki te ʼu agaaga ʼaia ʼo te “fakailoga” ʼo te ʼi henī ʼa Sesu, ko he fakaʼiloga ʼe hā mai te kua vave pulihi ʼo te mālama agakovi ʼaenī e te Puleʼaga ʼa te ʼAtua. (Mateo 24:​3-​14) Tatau aipe peʼe fakaʼāsili kovi anai te ʼaluʼaga ʼo te temi​—ohage ko te meʼa ʼaē ka hoko anai ʼi te “mamahi lahi”​—kae ko te ʼu meʼa ʼaia ʼe fakatupu fiafia kia tatou, koteʼuhi ʼe ko he ʼu fakaʼiloga ʼaia ʼo te kua ōvi mai ʼo te mālama foʼou ʼa te ʼAtua.​—Mateo 24:21; 2 Petelo 3:​13.

Kapau ko he Kilisitiano ʼe ina fakatuai ʼi tona ʼatamai te fakaʼauha ʼo te mālama ʼaenī e te Puleʼaga ʼa te ʼAtua, pea ʼe ina fakaʼaogaʼi lahi anai tona temi ki te kumi ʼo he ʼu koloā fakasino. Kapau ʼe kita fakaʼaogaʼi katoa tokita temi pea mo tokita mālohi ki te gāue fakamālama pea mo te ʼu fakafiafia, pea ʼe faigataʼa anai hakita fakahoko katoa tokita ʼu maʼua faka Tohi-Tapu. (Mateo 6:​24, 33, 34) Kapau ʼe kita fai te faʼahi ʼaia, pea ʼe kita lotomamahi ai anai, pea mo kita lotovaivai ai. Neʼe ʼui fēnei e te tēhina taupau feʼaluʼaki: “ ʼE mole ko he aga fakapotopoto hakita faiga ʼi te mālama ʼaenī, ke hage tokita maʼuli ko te maʼuli ʼi te mālama foʼou.”

Ko Te ʼu Puleʼaki Lelei e Lua

ʼI tatatou ʼosi sivisivi te ʼu agaaga ʼo te lotovaivai, koteā te faitoʼo ʼaē ʼe feala ke fai kiai? Ko te ako takitokotahi ʼe kau ki te ʼu puleʼaki ʼaē ʼe lelei tāfito. Koteā tona tupuʼaga? Neʼe ʼui fēnei e te tēhina taupau feʼaluʼaki, ko te ako “ ʼe ina fakamanatuʼi mai te tupuʼaga ʼo tatatou gāue.” Kae neʼe fakamahino fēnei e te tahi tēhina: “Kapau ʼe tou fai faka mafola ʼuhi pe ʼe ko hotatou maʼua, pea ʼe liliu anai te faʼahi ʼaia ko he kavega.” Kae ʼaki te ako takitokotahi, ʼe feala ke tou mahino lelei ki te ʼuhiga ʼo tatatou gāue ʼi te kua ōvi mai ʼo te fakaʼosi. ʼO ʼalutahi mo te manatu ʼaia, ʼe fakamanatuʼi liuliuga mai e te Tohi-Tapu ke tou kai lelei ʼi te faʼahi fakalaumālie, ke tou fiafia moʼoni ʼi te fai ʼo te finegalo ʼa te ʼAtua.​—Pesalemo 1:​1-3; 19:​7-​10; 119:​1, 2.

Ko te kau tagata ʼāfea, ʼe feala hanatou tokoni ki te ʼu tēhina mo tuagaʼane ke nātou tauʼi te lotovaivai, mokā nātou fai kia nātou te ʼu ʼaʼahi faka tauhi ōvi. ʼI te ʼu ʼaʼahi ʼaia, ʼe feala ke fakahā e te kau tagata ʼāfea, ʼe leleiʼia tatou fuli e Sehova pea ʼe ʼi ai totatou ʼaoga ʼi te hahaʼi ʼa Sehova. (1 Kolonito 12:​20-​26) ʼI tana talanoa ʼo ʼuhiga mo tona ʼu tēhina mo tuagaʼane, neʼe ʼui fēnei e te tagata ʼāfea: “Moʼo fakahā kia nātou tonatou maʼuhiga, ʼe ʼau fakamanatuʼi age te ʼu meʼa ʼaē neʼe nātou fai ʼi muʼa atu. ʼE ʼau ʼui age kia nātou, ʼe nātou maʼuhiga kia mata ʼo Sehova, pea neʼe foaki te taʼataʼa ʼo tona ʼAlo maʼa nātou. ʼE nātou tali leleiʼi tuʼumaʼu te manatu ʼaia. ʼI te ʼosi fakamoʼoni ʼo te ʼu manatu ʼaia ʼaki te Tohi-Tapu, pea feala ai leva kia nātou ʼaē neʼe tokoniʼi ke nātou fai he ʼu fakatuʼutuʼu foʼou, ohage ko te faikole pea mo te ako faka famili peʼe ko te lau ʼo te Tohi-Tapu.”​—Hepeleo 6:​10.

Lolotoga tanatou fai te ʼu ʼaʼahi faka tauhi ōvi, ʼe tonu ke tokaga te kau tagata ʼāfea, naʼa nātou fai he ʼu palalau ʼe kita manatu ai ʼe mole he meʼa ʼe feala ke ina fakafiafia te ʼAtua. Kae ʼe tonu ke nātou tokoni kia nātou ʼaē kua lotovaivai ke nātou mahino, ʼe maʼamaʼa te kavega ʼa te kau tisipulo ʼa Sesu. Koia, ko tatatou tauhi faka Kilisitiano ʼe ko he meʼa fakafiafia kia tatou.​—Mateo 11:​28-​30.

Tou Līaki Te Lotovaivai

Tatau aipe pe koteā tona tupuʼaga, kae ko te lotovaivai ʼe ko he meʼa ʼe tonu ke tou tauʼi. Tou manatuʼi, ʼe mole ko tatou pe ʼaē ʼe tou tauʼi te faʼahi ʼaia. Kapau ʼe tou lotovaivai, tou tali te ʼu tokoni ʼaē ʼe fai mai e totatou ʼu tēhina mo tuagaʼane, pea tāfito mai te kau tagata ʼāfea. Kapau ʼe tou fai te faʼahi ʼaia, pea ʼe tou fakasiʼisiʼi anai totatou lotovaivai.

Pea ko te faʼahi ʼaē ʼe maʼuhiga tāfito, ʼe tonu ke tou haga kia Sehova ke tokoni mai ke tou tauʼi te lotovaivai. Kapau ʼe tou falala kia Sehova ʼi te faikole, pea ʼe lagi tokoni mai anai ke tou mālo katoa ʼi te lotovaivai. (Pesalemo 55:22; Filipe 4:​6, 7) Kae ʼi totatou ʼuhiga hahaʼi ʼa Sehova, ʼe tou loto tahi mo te tagata fai pesalemo ʼaē neʼe hiva fēnei: “Manuʼia te hahaʼi ʼaē ʼe nātou ʼiloʼi te ʼu kalaga fakafiafia. Ê Sehova, ʼi te mālama ʼo tou fofoga ʼe nātou haga haʼele ai. ʼI tou huafa ʼe nātou fiafia ʼi te ʼaho katoa pea ʼi tau faitotonu ʼe hikihiki nātou. He ko koe te taulekaleka ʼo tonatou mālohi; pea ʼaki tou finegaloʼofa ʼe hikihiki tamatou tala.”​—Pesalemo 89:​15-​17.

[Nota ʼi te lalo pasina]

[Paki ʼo te pasina 31]

Ko te ʼu ʼaʼahi faka tauhi ōvi ʼaē ʼe fai e te ʼu tagata ʼāfea, ʼe tokoni ki te kau Kilisitiano ke nātou tauʼi te lotovaivai