“Koutou Kumi Ia Sehova Pea Mo Tona Mālohi”
“ ʼO ʼuhiga mo Sehova, ko tona ʼu mata ʼe taka ʼi te kele katoa, moʼo fakahā tona mālohi kia nātou ʼaē ʼe katoa tonatou loto kia te ia.”—2 Fakamatala 16:9.
1. Koteā te mālohi, pea neʼe fakaʼaogaʼi feafeaʼi e te hahaʼi?
KO TE mālohi ʼe lava faka ʼuhiga ki te ʼu meʼa kehekehe, ohage la ko te puleʼi ʼo he meʼa, te takitaki, te fakalotoʼi ʼo te hahaʼi, te lava fetogi ki he meʼa, te mālohi fakasino, pea mo te mālohi fakaʼatamai. ʼE fakahā mai e te hisitolia neʼe mole fakaʼaogaʼi lelei e te hahaʼi tonatou mālohi. Neʼe ʼui fēnei e te tagata fai hisitolia ko Lord Acton, ʼo ʼuhiga mo te fakaʼaogaʼi e te hahaʼi fai politike tonatou mālohi: “Ko te mālohi ʼe ina fakahehemaʼi māmālie, kae ko te mālohi ʼaē ʼe mole faka tuʼakoi ʼe ina fakahehemaʼi katoa.” ʼE lahi te ʼu faʼifaʼitaki ʼo totatou temi ʼe nātou fakamoʼoni ki te ʼu palalau ʼaia ʼa Lord Acton. ʼI te lolotoga ʼo te 20 sēkulō, “ko te tagata [neʼe] ina puleʼi te tagata ki tona malaʼia.” (Tagata Tānaki 8:9) Ko te ʼu pule fefeka, neʼe nātou fakaʼaogaʼi kovi tonatou mālohi, pea neʼe nātou matehi te toko lauʼi miliona hahaʼi. ʼE fakatupu tuʼutāmaki mo kapau ʼe mole faka tuʼakoi te mālohi ʼaia ʼaki te ʼofa, mo te poto pea mo te faitotonu.
2. Koutou fakamahino peʼe malave feafeaʼi te ʼu kalitate ʼo te ʼAtua ki tana fakaʼaogaʼi tona mālohi.
2 ʼE mole hage te ʼAtua ko te tagata, heʼe ina fakaʼaogaʼi tuʼumaʼu tona mālohi moʼo fai te meʼa ʼaē ʼe lelei. “ ʼO ʼuhiga mo Sehova, ko tona ʼu mata ʼe taka ʼi te kele katoa, moʼo fakahā tona mālohi kia nātou ʼaē ʼe katoa tonatou loto kia te ia.” (2 Fakamatala 16:9) Ko Sehova ʼe ina fakaʼaogaʼi fakaʼutaʼuta tona mālohi. Ko te loto ʼutaki ʼo te ʼAtua, ʼe ina tāʼofi ia ia ke mole ina fakaʼauha te kau agakovi, heʼe ina fia foaki age kia nātou he faigamālie ke nātou fakahemala. Ko te ʼofa ʼe ina uga ia ia ke ina foaki te laʼā ki te faʼahiga hahaʼi fuli pe—te kau faitotonu pea mo te kau heʼe faitotonu. Ko te faitotonu ʼe ina uga anai ia ia ke ina fakaʼaogaʼi tona māfimāfi moʼo molehi ia Satana te Tevolo, ʼaē neʼe tupu ai te mate.—Mateo 5:44, 45; Hepeleo 2:14; 2 Petelo 3:9.
3. He koʼe ko te māfimāfi ʼo te ʼAtua ʼe ko he tupuʼaga lelei ʼaia ke tou falala kia te ia?
3 Ko te mālohi fakamataku ʼo tatatou Tāmai ʼi selo, ʼe ko he tupuʼaga lelei ʼaia ke tou falala ai ki tana ʼu fakapapau pea mo tana puipui. Ko he kiʼi toe ʼe mole mataku ʼi te lotolotoiga ʼo te hahaʼi ʼaē ʼe mole ina ʼiloʼi, heʼe ina puke te nima ʼo tana tāmai, pea ʼe ina ʼiloʼi ʼe mole tuku anai e tana tāmai ke hoko he meʼa kovi kia ia. ʼO toe feiā pe, ko tatatou Tāmai ʼi selo, ia Ia “ ʼaē ʼe lahi ʼaupito tona mālohi moʼo hāofaki,” ʼe ina puipui anai tatou mo kapau ʼe tou haʼele mo ia, ke ʼaua naʼa hoko mai he meʼa kovi kia tatou. (Isaia 63:1; Mikea 6:8) Ko Sehova ʼi tona ʼuhiga Tāmai agalelei, ʼe ina fakahoko tuʼumaʼu tana ʼu fakapapau. Ko tona mālohi heʼegata, ʼe ko he fakamoʼoni ʼaia ko tana folafola ‘ ʼe ina fakahoko anai te meʼa ʼaē neʼe ina fekauʼi kiai.’—Isaia 55:11; Tito 1:2.
4, 5. (a) Neʼe koteā te fua ʼo te falala ʼa te Hau ko Asa kia Sehova? (b) Koteā ʼaē ʼe feala ke hoko mo kapau ʼe tou falala ki he puleʼaki fakatagata ʼo ʼuhiga mo totatou ʼu fihifihia?
4 He koʼe koa ʼe maʼuhiga ke tou lotomālohi moʼo manatuʼi te puipui ʼo tatatou Tāmai ʼi selo? Heʼe feala ke galo kia tatou pe ko ai ʼaē ʼe ina lava puipui moʼoni tatou mokā tou tau mo he ʼu fihifihia kovi ʼaupito. Neʼe hoko te meʼa ʼaia ki te Hau ko Asa, ʼaē ʼi te agamāhani neʼe falala kia Sehova. Lolotoga te ʼafio ʼa Asa, neʼe ʼohofiʼi ia Suta e te foʼi solia Etiopea mālohi pea neʼe nātou toko miliona. ʼI tana sio ki te mālohi age ʼo tona ʼu fili, neʼe faikole fēnei ia Asa: “Ê Sehova, ʼo ʼuhiga mo te tokoni, ʼe mole maʼuhiga peʼe nātou tokolahi, peʼe ko he ʼu hahaʼi ʼe mole honatou mālohi. Tokoni mai kia mātou, Ê Sehova tomatou ʼAtua, heʼe mātou falala atu kia te koe, pea ʼe mātou ʼōmai ʼaki tou huafa ki te hahaʼi kaugamālie ʼaenī. Ê Sehova, ko koe tomatou ʼAtua. Ke ʼaua naʼa tuʼu atu te mālohi ʼo te tagata kia te koe.” (2 Fakamatala 14:11) Neʼe tali e Sehova te faikole ʼa Asa pea neʼe ina tuku age ke mālo ʼi tona ʼu fili.
5 Hili kiai ni ʼu taʼu ʼo te tauhi agatonu ʼa Asa, neʼe vaivai ai tana tui ki te mālohi faka hāofaki ʼa Sehova. Moʼo tekeʼi te tuʼutāmaki mai te puleʼaga noleto ʼo Iselaele, neʼe kole tokoni ki Silia. (2 Fakamatala 16:1-3) Logope la neʼe lava te totogi fakakākā ʼaē neʼe fai e Asa ki te Hau Silia ko Pene-Hatate, he neʼe mole kei fakatupu tuʼutāmaki ia Iselaele ki Suta, kae ko te fuakava ʼa Asa mo Silia neʼe ina fakahā ai tana mole kei falala kia Sehova. Neʼe fai age e te polofeta ko Hanani te fehuʼi ʼaenī: “Ko te kau Etiopea pea mo te kau Lipea neʼe mole koa la ko he ʼu foʼi solia kaugamālie pea mo mālohi, ʼaki tanatou ʼu saliote pea mo tanatou ʼu tagata heka hōsi, pea neʼe mole tuku atu koa la nātou e Sehova ʼuhi ko tau falala kia te ia?” (2 Fakamatala 16:7, 8) Kae neʼe līaki e Asa te fakatonutonuʼi ʼaia. (2 Fakamatala 16:9-12) Ka tou tau mo he ʼu fihifihia, ʼaua naʼa tou falala ki te ʼu puleʼaki fakatagata, kae tou falala ki te ʼAtua, koteʼuhi ʼe tou lotomamahi anai mo kapau ʼe tou falala ki te mālohi ʼo te tagata.—Pesalemo 146:3-5.
Tou Kumi Te Mālohi ʼAē ʼe Foaki Mai e Sehova
6. He koʼe ʼe tonu ke tou “kumi ia Sehova pea mo tona mālohi”?
6 ʼE lava fakamālohiʼi e Sehova tana ʼu kaugana pea mo puipui nātou. ʼE uga tatou e te Tohi-Tapu ke tou “kumi ia Sehova pea mo tona mālohi.” (Pesalemo 105:4) Koteā tona tupuʼaga? Koteʼuhi ka tou fai he ʼu meʼa ʼaki te mālohi ʼo te ʼAtua pea ʼe tou fakaʼaogaʼi anai totatou mālohi moʼo fai te meʼa ʼaē ʼe lelei ki te hahaʼi, ka mole tou fai he ʼu meʼa ke nātou mamahi ai. ʼE mole he faʼifaʼitaki ʼe lelei age ʼi te faʼifaʼitaki ʼo Sesu Kilisito ʼaē neʼe ina fakahoko te tuʼuga milakulo ʼaki te “malohi o te Aliki.” (Luka 5:17) Neʼe feala kia Sesu ke faiga mālohi ke liliu ko he tagata maʼu koloā, peʼe ʼiloa, pe ko he hau mālohi. (Luka 4:5-7) Kae neʼe ina fakaʼaogaʼi te mālohi ʼaē neʼe foaki age e te ʼAtua moʼo akoʼi te hahaʼi, moʼo tokoni kia nātou pea mo fakamālōlō nātou. (Maleko 7:37; Soane 7:46) ʼE ko he faʼifaʼitaki lelei ʼaia kia tatou!
7. Koteā te kalitate ʼaē ʼe tou ako mokā tou fai te ʼu meʼa ʼaki te mālohi ʼo te ʼAtua kae mole ʼaki totatou mālohi totonu?
7 Tahi ʼaē meʼa, ʼe tou nofo agavaivai anai mo kapau ʼe tou fai te ʼu meʼa “aki te malohi [ʼaē] e foaki [mai] e te Atua.” (1 Petelo 4:11) Ko te hahaʼi ʼaē ʼe nātou fia maʼu te mālohi maʼa nātou totonu, ʼe nātou fialahi anai. Ohage ko te Hau Asilia ko Esale-Atoni ʼaē neʼe laupisi fēnei: “ ʼE ʼau mālohi, ʼe ʼau māfimāfi, ʼe ʼau lototoʼa, ʼe ʼau lahi ʼaupito.” Kae “nee filifili e [Sehova] ia mea fakavale o te malama-nei ke ina fakalainoa aki te kau poto.” Koia kapau ʼe laupisi he Kilisitiano moʼoni, pea ʼe tonu ke laupisi ʼi te ʼAtua, heʼe mahino kia ia neʼe mole ina fakahoko tana fakatuʼutuʼu ʼaki pe tona mālohi. Kapau ‘ ʼe tou agavaivai ʼi te nima māfimāfi ʼo te ʼAtua’ pea ʼe hikihiki anai tatou.—1 Kolonito 1:26-31; 1 Petelo 5:6.
8. Koteā te meʼa ʼaē ʼe tonu ke tou ʼuluaki fai ke tou maʼu te mālohi ʼo Sehova?
8 E feafeaʼi hatatou maʼu te mālohi ʼo Sehova? ʼUluaki, ʼe tonu ke tou kole kia te ia ʼi te faikole. Neʼe fakapapau age e Sesu ki tana kau tisipulo, ko tana Tāmai ʼe ina foaki anai tona laumālie maʼoniʼoni kia nātou ʼaē ʼe nātou kole age kia te ia. (Luka 11:10-13) Koutou fakatokagaʼi pe neʼe fakaloto mālohiʼi feafeaʼi te kau tisipulo ʼa Kilisito e te faʼahi ʼaia, ʼi te temi ʼaē neʼe nātou filifili ai ke nātou fakalogo ki te ʼAtua kae mole ki te kau takitaki lotu, ʼaē neʼe nātou fakatotonu age ke nātou fakagata tanatou fai faka mafola ʼo ʼuhiga mo Sesu. Neʼe tali e Sehova tanatou kole fakamalotoloto ke tokoni age kia nātou, pea neʼe fakaloto mālohiʼi nātou e te laumālie maʼoniʼoni ke nātou haga faka mafola te logo lelei ʼaki he lototoʼa.—Gaue 4:19, 20, 29-31, 33.
9. Koutou fakamahino pe koteā te lua matapuna ʼo te mālohi fakalaumālie, pea koutou fakahā mai te faʼifaʼitaki faka Tohi-Tapu ʼaē ʼe hā ai tona ʼaoga.
9 Lua, ʼe feala ke tou maʼu te mālohi fakalaumālie ʼi te Tohi-Tapu. (Hepeleo 4:12) Ko te mālohi ʼo te Folafola ʼa te ʼAtua ʼe hā lelei ʼi te meʼa ʼaē neʼe hoko ʼi te ʼu ʼaho ʼo te Hau ko Sosiasi. Logope la neʼe kua toʼo e te hau Sutea ʼaia te ʼu tamapua mai te fenua, ko te maʼu fakapunamaʼuli ʼo te Lao ʼa Sehova ʼi te fale lotu neʼe ina uga ia ia ke toe ʼāsili mālohi tana fakamaʼa te fenua.a ʼI te ʼosi lau e Sosiasi te Lao ki te hahaʼi, neʼe fai e te puleʼaga katoa te fuakava mo Sehova, pea neʼe kamata ai te lua polokalama ʼe mālohi age moʼo molehi te tauhi tamapua. Neʼe fua lelei te ʼu fetogi ʼaē neʼe fai e Sosiasi, pea “ ʼi tona ʼu ʼaho fuli, neʼe mole nātou maliu mai te mulimuli kia Sehova.”—2 Fakamatala 34:33.
10. Koteā te tolu puleʼaki ke feala hatatou maʼu te mālohi ʼo Sehova, pea he koʼe ʼe maʼuhiga te faʼahi ʼaia?
10 Tolu, ʼe tou toe maʼu te mālohi mai ia Sehova ʼi tatatou fakatahi mo totatou ʼu tēhina mo tuagaʼane Kilisitiano. Neʼe uga e Paulo te kau Kilisitiano ke nātou kau tuʼumaʼu ki te ʼu fono, ke feala hanatou “fakaʼalaʼala ki te fai o te ofa pea mo te u gaue lelei” pea ke nātou fefakaloto mālohiʼaki. (Hepeleo 10:24, 25) ʼI te fakamavae faka milakulo ʼa Petelo mai te fale pilisoni, neʼe fia fakatahi mo tona ʼu tēhina koia neʼe foimo ʼalu ai ki te ʼapi ʼo te faʼe ʼa Soane Maleko, he “nee fakatahitahi-ai te tokolahi o faikole.” (Gaue 12:12) ʼE mahino papau ia, neʼe feala ke nātou tahi nofo ʼi tona ʼapi ʼo faikole ai. Kae neʼe nātou fili ke nātou fakatahitahi moʼo faikole pea mo fefakaloto mālohiʼaki ʼi te ʼu temi faigataʼa ʼaia. ʼI te fakaʼosi ʼo tana folau loaloaga pea mo tuʼutāmakiʼia ki Loma, neʼe felāveʼi ia Paulo mo te ʼu tēhina ʼi Potiolu, pea ki muli age neʼe felāveʼi mo te tahi ʼu hahaʼi neʼe nātou folau moʼo fetaulaki mo ia. Neʼe malave feafeaʼi kia Paulo? “I te sio a Paulo kia natou nee fakafetai ki te Atua, pea nee lotomalohi ai.” (Gaue 28:13-15) Neʼe lotomālohi ai ʼi tana toe nofo mo tona ʼu tēhina Kilisitiano. ʼE tou toe maʼu foki mo totatou mālohi fakalaumālie mokā tou fakatahi mo te ʼu tēhina Kilisitiano. Lolotoga te temi ʼaē ʼe kei feala ai ke tou fakatahi mo totatou ʼu tēhina, ʼe mole tonu ke tou faiga tokotahi ke tou haʼele ʼi te ala foufou ʼaē ʼe ina taki ki te maʼuli.—Tāʼaga Lea 18:1; Mateo 7:14.
11. Koutou talanoa ki he ʼu ʼaluʼaga ʼe ʼaoga tāfito ai “te malohi tauʼoluga pau.”
11 ʼAki tatatou faikole tuʼumaʼu, mo tatatou ako te Folafola ʼa te ʼAtua pea mo tatatou fakatahi mo totatou ʼu tēhina Kilisitiano, ʼe tou ‘maʼu ai te mālohi ʼi te ʼAliki pea mo te mālohi ʼo tona māfimāfi.’ (Efeso 6:10) ʼE ʼaoga kia tatou fuli te “malohi i te Aliki.” Ko ʼihi ʼe nātou maʼuli ogosia ʼuhi ko te ʼu mahaki fakatupu vaivai, ko ʼihi ʼe nātou maʼuli mamahi ʼuhi ko te ʼu fihifihia ʼaē ʼe tau mo te matutuʼa, pe ko te mate ʼo he kaumeʼa ʼofaina. (Pesalemo 41:3) Ko ʼihi ʼe nātou kātakiʼi te fakafeagai ʼo tonatou ʼohoana ʼaē ʼe mole tauhi kia Sehova. Ki te ʼu mātuʼa, tāfito la ia nātou ʼaē ʼe mole honatou hoa, ʼe lagi ko he maʼua fakatupu gaʼegaʼe te taupau ʼo te fānau pea mo te gāue ʼi te temi katoa. ʼE ʼaoga ke lotomālohi te kau Kilisitiano tūpulaga moʼo tauʼi te ʼu fakaneke ʼo te tahi kau tūpulaga, pea ke nātou fakafisi ki te toloke pea mo te ʼu aga heʼeʼaoga. ʼE mole tonu ke tou fakameʼameʼa mokā tou kole kia Sehova te “malohi tauʼoluga pau” moʼo tauʼi te ʼu ʼahiʼahi ʼaia.—2 Kolonito 4:7.
“ ʼE Ina Foaki Te Mālohi Kia Ia ʼAē Kua Gaʼegaʼe”
12. ʼE lagolago feafeaʼi ia Sehova ki totatou minisitelio?
12 Tahi ʼaē meʼa, ʼe foaki e Sehova te mālohi ki tana kau kaugana mokā nātou fakahoko tonatou minisitelio. ʼE tou lau fēnei ʼi te lea faka polofeta ʼa Isaia: “ ʼE ina foaki te mālohi kia ia ʼaē kua gaʼegaʼe; pea ʼe ina fakatuputupu te mālohi ia ia ʼaē ʼe mole hona mālohi. . . . Kia nātou ʼaē ʼe nātou falala kia Sehova ʼe nātou toe mālolohi anai. ʼE nātou mahiki ake anai ki ʼaluga ʼaki he ʼu kapakau, ohage ko te ʼu akuila. ʼE nātou lele anai pea ʼe mole nātou vaivavai anai; ʼe nātou haʼele anai pea ʼe mole nātou gaʼegaʼe anai.” (Isaia 40:29-31) Neʼe foaki te mālohi ki te ʼapositolo ko Paulo ke ina fakahoko tana gāue. Neʼe fua lelei ai tona minisitelio. Neʼe ina tohi fēnei ki te kau Kilisitiano ʼo Tesalonika: “Nee mole gata’pe mo te lea o te fakaha o tamatou evaselio kia koutou, kae nee fai aki te malohi, mo te Laumalie-Maonioni.” (1 Tesalonika 1:5) ʼAki tana fai faka mafola pea mo tana faiakonaki neʼe fetogi ai te maʼuli ʼo nātou ʼaē neʼe nātou fakalogo kia te ia.
13. Koteā ʼaē neʼe ina fakaloto mālohiʼi ia Selemia ke faʼa kātaki logola te ʼu fakafeagai?
13 ʼE feala ke tou lotovaivai mo kapau ko te hahaʼi ʼo totatou telituale ʼe mole nātou fakalogo mai kia tatou—lagi ko te telituale kua tou fai talu mai ni ʼu taʼu pea ʼe mole tali ai e te hahaʼi te logo lelei. Neʼe toe lotovaivai foki mo Selemia he neʼe hoko kia ia te ʼu fakafeagai, neʼe vāʼi ia ia pea neʼe mole fakalogo te hahaʼi kia ia. Neʼe ina ʼui ʼi tona loto: “ ʼE mole ʼau toe talanoa anai ʼo ʼuhiga mo [te ʼAtua], pea ʼe mole ʼau toe palalau anai ʼo ʼuhiga mo tona huafa.” Kae neʼe mole feala ke nofo fakalogologo. Ko te logo ʼa Sehova “neʼe hage ʼi [tona] loto ko he afi kakaha ʼe nofo ʼi [tona] ʼu hui.” (Selemia 20:9) Koteā ʼaē neʼe toe lotomālohi ai ʼi te ʼu ʼahiʼahi lahi ʼaia? Neʼe ʼui fēnei e Selemia: “Neʼe kau ia Sehova mo ʼau ohage ko he tagata mālohi pea mo fakamatakutaku.” (Selemia 20:11) Neʼe tali e Selemia te fakaloto mālohi ʼa Sehova, he neʼe mahino lelei kia ia te maʼuhiga ʼo te logo ʼaē neʼe tonu ke ina tala pea mo te gāue ʼaē neʼe hinoʼi age e te ʼAtua.
Te Mālohi Moʼo Fakamamahi Pea Mo Te Mālohi Moʼo Faitoʼo
14. (a) ʼE mālohi feafeaʼi te ʼalelo? (b) Koutou fakahā he ʼu faʼifaʼitaki ʼe hā ai te ʼu fua kovi ʼaē ʼe feala ke hoko ʼaki te ʼalelo.
14 Ko te mālohi ʼaē ʼe tou maʼu, ʼe mole haʼu fakahagatonu fuli mai te ʼAtua. Ohage la, ko totatou ʼalelo ʼe mālohi moʼo fakatupu lotomamahi pea mo faitoʼo. ʼE fakatokagaʼi mai e Salomone: “Ko te mate pea mo te maʼuli e nā fakalogo ki te mālohi ʼo te ʼalelo.” (Tāʼaga Lea 18:21) Ko te ikuʼaga ʼo te fai palalau nounou ʼa Satana pea mo Eva, ʼe hā ʼaki mai, ʼe feala ke fakatupu tuʼutāmaki tatatou ʼu palalau. (Senesi 3:1-5; Sakopo 3:5) ʼE toe feala foki kia tatou ke tou fakatupu he tuʼutāmaki lahi ʼaki totatou ʼalelo. Kapau ʼe tou vāʼi he taʼahine heʼe foʼi sino, pea ʼe feala ke ina maʼu ai te mahaki ʼaē ko te anorexie. ʼE feala ke kita maumauʼi he ʼu felogoi fakakaumeʼa kua fualoa, mo kapau ʼe kita hoko fakahā ki he tahi he fasituʼu neʼe fai. Ei, ʼe tonu ke kita tāʼofi tokita ʼalelo.
15. ʼE tou lava fakaʼaogaʼi feafeaʼi totatou ʼalelo moʼo fakaloto mālohi pea mo faitoʼo?
15 Kae, ʼe feala ʼaki tokita ʼalelo ke kita fai he fakaloto mālohi peʼe kita fakatupu lotomamahi. ʼE ʼui fēnei e te tāʼaga lea faka Tohi-Tapu: “ ʼE ʼi ai ia ia ʼaē ʼe palalau vale ohage ko he tā ʼaki he heletā, kae ko te ʼalelo ʼo te kau popoto ʼe ko he fakamālōlō ia.” (Tāʼaga Lea 12:18) Ko te kau Kilisitiano ʼaē ʼe popoto ʼe nātou fakaʼaogaʼi te mālohi ʼo tonatou ʼalelo moʼo fakafimālieʼi te hahaʼi lotomamahi pea mo te hahaʼi putu. Ko he ʼu palalau agalelei ʼe nātou lava fakaloto mālohiʼi te kau tūpulaga ʼaē ʼe nātou tauʼi te ʼu fakaneke ʼa tonatou ʼu kaugā ako ke nātou fai he ʼu meʼa kovi. Ko te ʼu palalau ʼaē ʼe tou fai ʼaki he lototokaga, ʼe feala ke nātou fakaloto fīmālieʼi te ʼu tēhina mo tuagaʼane matutuʼa ke nātou ʼiloʼi ʼe tou ʼoʼofa kia nātou pea ʼe nātou ʼaoga kia tatou. Ko he ʼu palalau lelei ʼe feala ke nātou fakaloto fīmālieʼi te kau mahahaki. Kae ko te meʼa ʼaē ʼe takimuʼa, ʼe feala hatatou fakaʼaogaʼi totatou ʼalelo moʼo vaevae te logo mālohi ʼo te Puleʼaga ki te hahaʼi fuli ʼaē ʼe nātou fia logo kiai. ʼE tou lava faka mafola te Folafola ʼa te ʼAtua mo kapau ʼe tou fai ʼaki totatou loto katoa. ʼE ʼui fēnei e te Tohi-Tapu: “ ʼAua naʼa ke fakafisi te meʼa ʼaē ʼe lelei kia nātou ʼaē ʼe tonu ke fai kiai, mo kapau ʼe feala ki tou nima ke ina fai te faʼahi ʼaia.”—Tāʼaga Lea 3:27.
Te Fakaʼaogaʼi Lelei ʼo Te Mālohi
16, 17. ʼI tanatou fakaʼaogaʼi te tuʼulaga pule ʼaē neʼe tuku age e te ʼAtua, ʼe feala feafeaʼi ki te ʼu tagata ʼāfea, mo te ʼu mātuʼa, mo te ʼu tagata ʼohoana pea mo te ʼu fafine ke nātou faʼifaʼitakiʼi ia Sehova?
16 Logope ʼe māfimāfi ia Sehova, kae ʼe ina puleʼi te kokelekasio ʼaki te ʼofa. (1 Soane 4:8) ʼE faʼifaʼitakiʼi ia ia e te ʼu tagata taupau Kilisitiano ʼaē ʼe nātou leʼoleʼo te faga ōvi ʼa te ʼAtua ʼaki te ʼofa—ʼaki he fakaʼaogaʼi fakapotopoto ʼo tonatou tuʼulaga takitaki. ʼE moʼoni, ʼi ʼihi temi, ʼe tonu ki te kau tagata taupau ke nātou “akonakiʼi, fakatonutonuʼi, fakaloto mālohiʼi,” kae ʼe nātou fai te faʼahi ʼaia “ ʼaki he faʼa kātaki fualoa, pea mo he fakapotopoto ʼi te faiakonaki.” (2 Timoteo 4:2, MN) Koia ʼe metitasio tuʼumaʼu te ʼu tagata ʼāfea ki te ʼu palalau ʼaē neʼe fai e te ʼapositolo ko Petelo ki te kau takitaki ʼo te kokelekasio: “Koutou tauhi te fagaʼovi a te Atua kua fakafalala atu kia koutou ke koutou leoleo, aua tautou fai uhi kua fakamaua atu, kae koutou fai mo te loto lelei, aua naa koutou fai o uhiga mo te manumanu paaga, kae ke koutou fai mo he loto faafai. Vakai naa malohi te fai o tautou pule kia natou ae kua vahei atu kia koutou, kae koutou liliu ko he u faifaitakiʼaga o te fagaovi.”—1 Petelo 5:2, 3; 1 Tesalonika 2:7, 8.
17 Neʼe toe foaki e Sehova ki te ʼu mātuʼa pea mo te ʼu tagata ʼohoana te tuʼulaga pule, pea ʼe tonu ke nātou fakaʼaogaʼi te mālohi ʼaia moʼo tokoni, moʼo taupau pea mo ʼofa. (Efeso 5:22, 28-30; 6:4) ʼE fakahā mai e te faʼifaʼitaki ʼo Sesu, ʼe feala ke kita fakaʼaogaʼi ʼaki te ʼofa tokita ʼuhiga pule. Kapau ʼe fai fakapotopoto te akonaki pea ʼe mole hoko fetogi, pea ʼe mole lotovaivai anai te ʼu fānau. (Kolose 3:21) ʼE fakamālohiʼi te vāhaʼa faka taumatuʼa mokā fakaʼaogaʼi e te tagata Kilisitiano tona ʼuhiga pule ʼaki te ʼofa, pea mokā fakaʼapaʼapa lahi te fafine ki tona ʼohoana, kae mole nā faiga ke nā fakaʼaogaʼi fakavale te faʼahiga pule ʼaē neʼe tuku age e te ʼAtua kia nāua.—Efeso 5:28, 33; 1 Petelo 3:7.
18. (a) ʼE tonu ke kita faʼifaʼitakiʼi feafeaʼi ia Sehova moʼo lolomi tokita ʼita? (b) Koteā te meʼa ʼaē ʼe tonu ke akoʼi e nātou ʼaē ʼe pule kia nātou ʼaē ʼe nātou taupau?
18 Ko nātou ʼaē ʼe pule ʼi te famili pea mo te kokelekasio, ʼe tonu ke nātou tokaga tāfito ke nātou lolomi tonatou ʼita, he ko te ʼita ʼe ina fakatupu te mataku kae mole ko te ʼofa. Neʼe ʼui fēnei e te polofeta ko Naume: “ ʼE tuai ia Sehova ʼi te ʼita pea ʼe lahi ʼaupito tona mālohi.” (Naume 1:3; Kolose 3:19) Kapau ʼe kita lava lolomi tokita ʼita, pea ʼe ko he fakamoʼoni ʼaia ʼe kita mālohi, kae kapau ʼe kita hoko ʼita pea ʼe ko he fakamoʼoni ʼaia ʼe kita vaivai. (Tāʼaga Lea 16:32) Ko te fakatuʼutuʼu ʼo te famili pea mo te kokelekasio, ʼe ko te fakatupu ʼo te ʼofa—te ʼofa kia Sehova, mo te feʼofani pea mo te ʼofa ki te ʼu pelesepeto faitotonu. Ko te ʼofa ʼe ko te noʼo mālohi ʼaupito ʼo te logo tahi, pea ʼe ko te meʼa tāfito ʼaia ʼaē ʼe tupu ai tatatou fia fai te meʼa ʼaē ʼe lelei.—1 Kolonito 13:8, 13; Kolose 3:14.
19. Koteā te fakaloto mālohi ʼaē ʼe fai mai e Sehova, pea ʼe tonu ke tou tali feafeaʼi?
19 Ko tatatou ʼiloʼi ia Sehova, ko tona faka ʼuhiga ʼe tou tali tona mālohi. ʼAki ia Isaia neʼe ʼui fēnei e Sehova: “Neʼe mole ke ʼiloʼi koa la koe pe neʼe mole ke logoʼi koa la koe? Ko Sehova te Tupuʼaga ʼo te ʼu potu taupotu ʼo te kele, ʼe ko he ʼAtua ki he ʼu temi heʼegata. ʼE mole gaʼegaʼe peʼe fiu.” (Isaia 40:28) Ko te mālohi ʼo Sehova ʼe heʼegata. Kapau ʼe tou falala kia te ia kae mole kia tatou totonu, pea ʼe mole ina līaki anai tatou. ʼE ina ʼui papau mai: “ ʼAua naʼa ke mataku, koteʼuhi ʼe ʼau nofo mo koe. ʼAua naʼa ke sio ki hē mo hē, koteʼuhi ko ʼau tou ʼAtua. ʼE ʼau fakaloto mālohiʼi anai koe. ʼE ʼau tokoni moʼoni anai kia te koe. Ei, ʼe ʼau puke mālohi anai koe ʼaki toku nima mataʼu faitotonu.” (Isaia 41:10) ʼE tonu ke tou tali feafeaʼi tona ʼofa? Ohage ko Sesu, tou fakaʼaogaʼi tuʼumaʼu te mālohi ʼaē ʼe tuku mai e Sehova moʼo tokoni pea mo fakaloto mālohiʼi te hahaʼi. Tou lolomi totatou ʼalelo ke feala hana faitoʼo te hahaʼi kae ke ʼaua naʼa ina fai he meʼa fakatupu lotomamahi. Pea tou nonofo ʼalaʼala tuʼumaʼu ʼi te faʼahi fakalaumālie, tou nofo mālohi ʼi te tui, pea ke tou ʼāsili mālohi ʼi te mālohi ʼo totatou Tupuʼaga Lahi ko Sehova ʼAtua.—1 Kolonito 16:13.
[Nota ʼi te lalo pasina]
a ʼE mahino ia, neʼe lagi maʼu e te kau Sutea te ʼuluaki tohi ʼo te Lao ʼaē neʼe hiki e Moisese, ʼaē neʼe tuku ʼi te fale lotu ʼi ni ʼu sēkulō ki muʼa atu.
ʼE Feala Koa Hakotou Fakamahino?
• ʼE fakaʼaogaʼi feafeaʼi e Sehova tona mālohi?
• Koteā te ʼu meʼa ʼaē ʼe tou lava maʼu ai te mālohi ʼo Sehova?
• ʼE tonu ke tou fakaʼaogaʼi feafeaʼi te mālohi ʼo te ʼalelo?
• ʼE lava liliu feafeaʼi te tuʼulaga pule ʼaē ʼe foaki mai e te ʼAtua ko he tapuakina?
[Paki ʼo te pasina 15]
Neʼe fakaʼaogaʼi e Sesu te mālohi ʼo Sehova moʼo tokoni ki te hahaʼi
[Paki ʼo te pasina 17]
ʼE tou lava faka mafola te Folafola ʼa te ʼAtua mo kapau ʼe tou fai ʼaki totatou loto katoa