ʼE Koutou Lava Maʼu Koa He Loto Tokalelei?

ʼI te taʼu 1854, neʼe tohi fēnei e te tagata faitohi Amelika ko Henry Thoreau: “ ʼE tokolahi ʼaupito te hahaʼi ʼaē ʼe mole kei nātou maʼu he ʼamanaki ʼi tonatou maʼuli.”

ʼE hā ʼaki mai, ʼi te temi ʼaia neʼe tokolahi te hahaʼi ʼaē neʼe mole nātou maʼu he loto tokalelei. Kae kua hili kiai teitei taʼu e 150. Kua fetogi koa te faʼahi ʼaia ia ʼaho nei? Peʼe kei hoko pe koa te ʼu meʼa ʼaē neʼe talanoa kiai ia Thoreau? ʼE feafeaʼi kia koutou? ʼE koutou fiafia koa mo maʼuli tokalelei? Peʼe koutou loto tuʼania koa ʼo koutou lotolotolua ʼo ʼuhiga mo te ka haʼu pea ohage ko te ʼu palalau ʼaē neʼe fai e Thoreau, ‘ ʼe mole kei ʼi ai koa hakotou ʼamanaki’?

MEʼA fakaʼofaʼofa foki, heʼe lahi te ʼu meʼa ʼe hoko ʼi te malamanei ʼe mole feala ai ke maʼu e te hahaʼi he loto tokalelei. Ohage la, ʼe lahi te ʼu fenua ʼe māsisiva ai te hahaʼi, pea ʼe nātou tau mo te ʼu fihifihia faka ekonomika ʼuhi ko te mole kei ʼi ai ʼo he ʼu gāue pea mo te veliveli ʼo te lī totogi. ʼI te tahi ʼu fenua, ko te tokolahi ʼo te hahaʼi ʼe nātou fakaʼaogaʼi tonatou mālohi ke maʼu hanatou paʼaga. Kae ko te faʼahiga maʼuli fakataupiepie ʼaia ʼe tau iku ki te tuʼania, kae mole maʼu ai te tokalelei. Pea ʼe mole maʼu e te hahaʼi te tokalelei ʼuhi ko te mahaki, mo te tau, mo te fakapō pea mo te agakovi.

Neʼe Nātou Kumi He Loto Tokalelei

Tokolahi ʼe mole kei nātou fia maʼuʼuli ʼi te mālama ʼaenī. Ko Antônioa neʼe ina takitaki te satika ʼo te fale gāue lahi ʼi São Paulo, ʼi Pelesile. ʼI tana fia hikihiki te ʼaluʼaga ʼo te maʼuli, neʼe kau ki te ʼu meo ʼa te hahaʼi pea mo tanatou haʼele ʼi te ʼu ala moʼo fakahā tonatou ʼita, kae neʼe mole ina maʼu ai he loto tokalelei.

Neʼe ʼamanaki ʼihi ʼe nātou maʼu anai he maʼuli fīmālie mo kapau ʼe nātou ʼohoana, kae neʼe mole lagi hoko te meʼa ʼaē neʼe nātou ʼamanaki kiai. Ko Marcos, neʼe haʼele lelei tana gāue. Neʼe kau ki te fai politike pea neʼe liliu ko te maire ʼo te kolo. Kae neʼe fakaʼofaʼofa tona maʼuli faka famili. ʼI te temi ʼaē neʼe mavae ai tana fānau ʼi te loto fale, neʼe mavete ai mo tona ʼohoana he neʼe mole feala ke nā fakatokatoka tonā ʼu fihifihia.

Ko Gerson, ko te tama neʼe maʼuli ʼi te ʼu ala ʼo Salvador, ʼi Pelesile, neʼe fia mamata ki he ʼu meʼa foʼou. Neʼe fehekaʼaki ʼi te ʼu kamio, ʼo feʼaluʼaki ʼi te ʼu kolo. Neʼe fualoa tana toloke, pea neʼe ina kaihaʼa te ʼu meʼa ʼa te hahaʼi moʼo totogi ʼaki tana toloke. Neʼe puke tuʼa lahi ia ia e te kau polisi. Logola neʼe ko he tagata agamālohi kae neʼe fia maʼu e Gerson he loto tokalelei. Neʼe ina maʼu koa?

ʼI te kei veliveli ʼa Vania, neʼe mate tana faʼe pea neʼe ko ia ʼaē neʼe tonu ke ina taupau te loto fale pea mo taupau tona kiʼi tēhina veliveli ʼaē neʼe mahaki. Neʼe ʼalu Vania ki te ʼu misa kae neʼe hage kia ia neʼe līaki ia ia e te ʼAtua. ʼE mahino ia, neʼe mole tokalelei tona loto.

Pea ko Marcelo, neʼe manatu pe ia ki te ʼu fakafiafia. Neʼe ina leleiʼia te fai lafeti mo te tahi kau tūpulaga​—⁠ʼo meʼe, mo ʼinu pea mo toloke. ʼI te tahi ʼaho neʼe kau ki te fuhu pea neʼe lavea ai te tahi tūpulaga. Ki muli age, neʼe lahi ʼaupito tana fakahemala ki te meʼa ʼaē neʼe ina fai, pea neʼe ina kole ki te ʼAtua ke tokoni age kia ia. Neʼe toe fia maʼu mo ia he loto tokalelei.

ʼE hā ʼaki mai te ʼu faʼifaʼitaki ʼaia, ʼe ʼi ai te ʼu ʼaluʼaga ʼe feala ke nātou pulihi te loto tokalelei. Neʼe lava maʼu koa te loto tokalelei e te tagata fai satika, mo te tagata fai politike, mo te tama ʼaē neʼe maʼuli ʼi te ala, mo te taʼahine ʼaē neʼe maʼuli ogosia pea mo te tama ʼaē neʼe manako ki te ʼu fakafiafia? ʼE ʼaoga koa kia tatou te ʼu meʼa ʼaē neʼe hoko kia nātou ʼaia? ʼE tou tali ei ki te ʼu fehuʼi ʼaia e lua, ohage ko te meʼa ʼaē ka tou vakaʼi anai ʼi te alatike ʼaē ka hoa mai.

[Kiʼi nota]

[Paki ʼo te pasina 3]

ʼE koutou holi koa ki he loto tokalelei?