He Fīmālie Mai Te Lotohoha—Te Faitoʼo Lelei

“Koutou ʼōmai kia te ʼau, ia koutou fuli ʼaē ʼe kinakina pea mo mafasia, pea ʼe ʼau fakafimālie anai koutou.”—Mateo 11:28, MN.

1, 2. (a) Koteā ʼaē ʼe maʼu ʼi te Tohi-Tapu ʼe feala ke tokoni moʼo pulihi ʼo te lotohoha fau? (b) Neʼe malave feafeaʼi ki te hahaʼi te ʼu akonaki ʼa Sesu?

ʼE KOUTOU ʼio anai ki te ʼui ʼaē ʼe mole lelei ke tou hoha fau, heʼe fakaʼāsili ai totatou loto tuʼania. ʼE fakahā lelei mai e te Tohi-Tapu, ʼi te taʼomia ʼo te hahaʼi fuli ʼi te ʼu kavega, tokolahi kua loto tuʼania, pea ʼe nātou atalitali ia ʼaho nei ke faka ʼāteaina nātou mai tonatou maʼuli hoha. (Loma 8:20-22) Kae ʼe toe fakahā mai e te Tohi-Tapu peʼe lava feafeaʼi hatatou maʼu ʼi te temi nei te fīmālie lahi mai te lotohoha. ʼE tou maʼu te fīmālie mokā tou mulimuli ki te tokoni pea mo te faʼifaʼitaki ʼa te tagata neʼe maʼuli kua hili kiai sēkulō e 20. Neʼe ko te tagata tufuga ʼakau, kae neʼe lahi age tona ʼofa ki te hahaʼi. Neʼe malave tana ʼu palalau ki te loto ʼo te hahaʼi, neʼe tokaga ia ki te ʼu meʼa ʼaē neʼe ʼaoga kia nātou, ʼo tokoni ki te hahaʼi vaivavai pea mo fakafimālieʼi nātou neʼe lotohoha. Tahi ʼaē meʼa, neʼe tokoni ki te tokolahi ke hikihiki tonatou ʼaluʼaga fakalaumālie. Neʼe nātou maʼu ai he fīmālie mai tonatou lotohoha fau, pea ʼe toe feala mo tatou.—Luka 4:16-21; 19:47, 48; Soane 7:46.

² Ko te tagata ʼaia, ko Sesu ʼo Nasaleti, neʼe mole mulimuli ia ki te poto fakatagata ʼaē neʼe kumi e ʼihi ʼi te Loma ʼāfea, mo Ateni, pea mo Alexandrie. Kae neʼe ʼiloa tana ʼu akonaki. Ko te kupu tāfito ʼo tana ʼu akonaki neʼe ko te puleʼaga ʼaē ka fakaʼaogaʼi e te ʼAtua moʼo puleʼi fakalelei totatou kele. Neʼe toe fakamahino e Sesu te ʼu pelesepeto ʼo ʼuhiga mo te maʼuli—ko he ʼu pelesepeto ʼe ʼaoga moʼoni ia ʼaho nei. Ko nātou ʼaē ʼe nātou ako pea mo maʼuliʼi te ʼu meʼa neʼe akoʼi e Sesu, ʼe nātou maʼu ʼi te temi nei he ʼu lelei, ʼo kau kiai he fīmālie mai te lotohoha fau. Neʼe mole hoko koa te faʼahi ʼaia kia koutou?

3. Neʼe koteā te fakaafe lahi neʼe fai e Sesu?

³ ʼE lagi koutou lotolotolua. ‘ ʼE feala koa ki he tahi neʼe maʼuli kua hili kiai te temi loaloaga, ke ina fetogi he meʼa ʼi toku maʼuli?’ Koutou fakalogo ki te ʼu palalau fakaloto fīmālie ʼaē neʼe fai e Sesu: “Koutou ʼōmai kia te ʼau, ia koutou fuli ʼaē ʼe kinakina pea mo mafasia, pea ʼe ʼau fakafimālie anai koutou. Koutou toʼo kia koutou taku ʼakau [ʼamo] pea ke koutou ako ia te ʼau, heʼe ʼau agamālū pea mo loto agavaivai, pea ʼe koutou maʼu anai he fīmālie ki ʼokotou nefesi. Heʼe ko taku ʼakau [ʼamo] ʼe mālū pea ko taku kavega ʼe maʼamaʼa.” (Mateo 11:28-30, MN ) Neʼe koteā te faka ʼuhiga ʼo tana ʼu palalau ʼaia? Tou haga vakavakaʼi fakalelei tana ʼu palalau ʼaia, pea mo tou tokagaʼi peʼe tokoni feafeaʼi kia tatou ke tou maʼu he fīmālie mai totatou lotohoha lahi fau.

4. Neʼe palalau ia Sesu kia ai, pea he koʼe neʼe feala ke faigataʼa ki te hahaʼi fagono, hanatou fai te ʼu meʼa ʼaē neʼe kole age?

⁴ Neʼe palalau ia Sesu ki te hahaʼi tokolahi neʼe nātou faiga fakamalotoloto ke nātou muliʼi te lao, kae neʼe nātou “mafasia” heʼe ko te kau takitaki Sutea neʼe nātou fakaliliu te lotu ko he meʼa mamafa. (Mateo 23:4) Neʼe nātou faka maʼuhigaʼi ni ʼu tuʼuga lekula ʼo ʼuhiga mo te ʼu faʼahi fuli ʼo te maʼuli. ʼE mole fakaloto hoha anai koa la kia koutou mokā ʼui tuʼumaʼu atu “ ʼe mole tonu” ke koutou fai te meʼa ʼaē? Kae ko te hahaʼi ʼi tanatou logo ki te fakaafe ʼa Sesu neʼe ina taki ai nātou ki te moʼoni, ki te faitotonu, ki he maʼuli ʼe lelei age. Ei, ke nātou ʼiloʼi te ʼAtua moʼoni neʼe tonu ke nātou tokagaʼi ia Sesu Kilisito, heʼe ʼaki ia ia, neʼe feala ki te hahaʼi—ʼo feiā mo te temi nei—ke nātou sio ki te agaaga ʼo Sehova. Neʼe ʼui fēnei e Sesu: “Ko ae kua mamata kia te au, kua mamata ia ki te Tamai.”—Soane 14:9.

ʼE Koutou Lotohoha Fau Koa?

5, 6. ʼE tatau feafeaʼi te ʼu ʼaluʼaga ʼo te gāue pea mo te ʼu totogi ʼo te temi ʼo Sesu pea mo totatou temi?

⁵ ʼE feala ke faka ʼuhiga te faʼahi ʼaia kia koutou, heʼe lagi koutou lotohoha lahi ʼuhi ko takotou gāue peʼe ko te taupau ʼo tokotou famili. Peʼe lagi ko ʼihi maʼua ʼe mamafa kia koutou. Kapau koia, pea ʼe koutou hage ko te hahaʼi fakamalotoloto ʼaē neʼe felāveʼi mo Sesu pea neʼe tokoni kia nātou. Ohage la, tou vakaʼi te faigataʼa ʼo te taupau ʼo te maʼuli. ʼE hoko te faʼahi ʼaia ki te hahaʼi tokolahi ia ʼaho nei, pea neʼe toe feiā ki te tokolahi ʼi te temi ʼo Sesu.

⁶ ʼI te temi ʼaia, neʼe gāue kinakina te tagata ia hola e 12, ia ʼaho e 6 ʼi te vāhaʼa, pea ʼi te agamāhani neʼe ko tona totogi ʼi te ʼaho neʼe ko te foʼi tenalio pe e tahi. (Mateo 20:2-10) ʼE tatau feafeaʼi te faʼahi ʼaia mo totatou totogi peʼe ko te totogi ʼo totatou ʼu kaumeʼa? ʼE feala ke faigataʼa te fakatatau ʼo te ʼu totogi ʼo te temi muʼa pea mo te ʼu totogi ʼo te hahaʼi ʼo totatou temi. Kae ko te faʼahi ʼe feala ke fakatatau, ʼe ko te ʼu meʼa ʼaē ʼe feala ke totogi ʼaki te falā. ʼE ʼui e te tagata sivi Tohi-Tapu, ʼi te temi ʼo Sesu, ko te foʼi pane ʼaē neʼe fai ʼaki te ʼu ipu falena e fā, ko tona fakatau neʼe ko he totogi ʼo he hola gāue e tahi. ʼE ʼui e te tahi tagata sivi Tohi-Tapu, ko he ipu vino lelei ko tona fakatau neʼe ko he totogi ʼo hola gāue e lua. ʼAki te ʼu faʼifaʼitaki ʼaia ʼe mahino kia koutou ko te hahaʼi ʼi te temi ʼaia neʼe nātou gāue kinakina lolotoga ni hola moʼo taupau tonatou maʼuli. Neʼe ʼaoga ke fakaloto fīmālieʼi nātou pea mo fakaloto mālohiʼi nātou, ohage pe ko tatou. Kapau ʼe koutou gāue, ʼe lagi fakamālohiʼi tuʼumaʼu koutou ke lahi age takotou gāue. ʼI ʼihi temi ʼe mole koutou maʼu he temi ke koutou fakakaukauʼi lelei te ʼu tonu ʼaē ka koutou fai. ʼE ʼaoga kia koutou he fakaloto fīmālie.

7. Neʼe tali feafeaʼi e te hahaʼi te logo ʼa Sesu?

⁷ ʼE mahino ia, neʼe leleiʼia ʼaupito e te hahaʼi tokolahi ʼaē neʼe fagono ʼi te temi ʼaia, te fakaafe ʼaē neʼe fai e Sesu ki te hahaʼi fuli ʼaē neʼe “kinakina pea mo mafasia.” (Mateo 4:25; Maleko 3:7, 8) Pea koutou manatuʼi neʼe toe fai e Sesu te fakapapau ʼaenī: “ ʼE ʼau fakafimālie anai koutou.” ʼE kei fai te fakapapau ʼaia ia ʼaho nei. Kapau ʼe tou “kinakina pea mo mafasia” pea ʼe feala ke tou maʼu te fīmālie. Pea ʼe feala pe ke maʼu mo nātou ʼaē ʼe tou ʼoʼofa ai, ʼaē ʼe tatau tonatou ʼaluʼaga mo tatou.

8. ʼE ʼāsili feafeaʼi totatou lotohoha ʼaki te taupau fānau, pea mo te temi matuʼa?

⁸ ʼE ʼi ai te tahi ʼu meʼa ʼe mafasia ai te hahaʼi. ʼE faigataʼa ʼaupito te taupau ʼo te fānau. Māʼia mo he tamasiʼi, ʼe feala ke faigataʼa kia ia tona maʼuli. Ko te tokolahi ʼe nātou taʼu kehekehe ʼe nātou felāveʼi mo he ʼu mahaki ʼulu pea mo he ʼu mahaki fakasino. Pea tatau aipe peʼe lagi maʼuli fualoa te hahaʼi, kae ʼe hoko te ʼu faigataʼaʼia ʼi te temi matuʼa, logola te kua haʼele ki muʼa ʼo te ʼu gāue faka tōketā.—Tagata Tānaki 12:1.

ʼAki Te ʼAkau ʼAmo

9, 10. ʼI te ʼu temi ʼāfea, neʼe koteā ʼaē neʼe fakatātā e te ʼakau ʼamo, pea he koʼe neʼe fakaafe e Sesu te hahaʼi ke nātou toʼo tana ʼakau ʼamo?

⁹ Neʼe koutou fakatokagaʼi koa ʼi te ʼu palalau ʼaē ʼe tuʼu ia Mateo 11:28, 29, (MN ) neʼe ʼui fēnei e Sesu: “Koutou toʼo kia koutou taku ʼakau [ʼamo] pea ke koutou ako ia te ʼau.” ʼI te temi ʼaia, neʼe feala ke manatu he tahi ʼe hage tana gāue ʼe gāue ʼaki te ʼakau ʼamo. Talu mai te ʼu temi muʼa, neʼe fakatātā te ʼakau ʼamo ki te maʼuli popūla. (Senesi 27:40; Levitike 26:13; Teutalonome 28:48) Tokolahi te ʼu hahaʼi gāue ʼaē neʼe felāveʼi mo Sesu, neʼe nātou ʼamo tanatou ʼāmoga mamafa. ʼO mulimuli ki te faʼahiga faʼu ʼo te ʼakau ʼamo, neʼe feala ke mamahi ai peʼe mole mamahi ai te kia pea mo te ʼu fugaʼuma. ʼI tona ʼuhiga tagata tufuga ʼakau, neʼe lagi faʼu e Sesu te ʼu ʼakau ʼamo, pea neʼe ina ʼiloʼi peʼe feafeaʼi tona faʼu ke “mālū.” Neʼe ina lagi ʼai he kiliʼi manu peʼe ko he moʼi kie ʼi te ʼu faʼahi ʼo te kia mo te ʼu fugaʼuma ke fīmālie ai te ʼamo.

¹⁰ ʼI te ʼui fēnei ʼa Sesu, “koutou toʼo kia koutou taku ʼakau [ʼamo],” neʼe lagi ina fakatatau ia ia ki he tahi ʼe ina foaki te ʼu ʼakau ʼamo neʼe faʼu lelei, ʼe “mālū” anai ki te kia pea mo te ʼu fugaʼuma ʼo te kau gāue. Koia neʼe toe ʼui fēnei ai e Sesu: “Ko taku kavega ʼe maʼamaʼa.” Ko tona faka ʼuhiga ʼaē neʼe mole mamahi mokā fakaʼaogaʼi te ʼakau ʼamo ʼaia, pea neʼe mole hage ko he fakapōpulaʼi. ʼE moʼoni, ʼi tana fakaafe nātou ʼaē neʼe fakalogo ke nātou tali tana ʼakau ʼamo, neʼe mole foaki atu aipe e Sesu he fīmālie mai tonatou ʼu faigataʼaʼia fuli ʼaē neʼe hoko. Kae ko te faʼahiga manatu foʼou ʼaē neʼe ina fakahā ki te hahaʼi, neʼe nātou maʼu ai he fakaloto fīmālie lahi. Ko te fetogi ʼo tonatou faʼahiga maʼuli pea mo tanatou gāue, neʼe nātou toe maʼu ai mo te fīmālie. Ko te faʼahi ʼaē neʼe maʼuhiga tāfito, ko he ʼamanaki moʼoni pea mo mālohi, neʼe ina fakasiʼisiʼi ai tonatou lotohoha.

ʼE Feala Ke Fīmālie Tou Loto

11. He koʼe neʼe mole talanoa Sesu ki he fetogi ʼo te ʼakau ʼamo?

¹¹ Koutou tokagaʼi, neʼe mole ʼui e Sesu ke fakatau e te hahaʼi tonatou ʼakau ʼamo moʼo totogi he tahi ʼakau ʼamo. Neʼe kei pule ia Loma ki te fenua, ohage ko te puleʼi e te ʼu puleʼaga ia ʼaho nei te ʼu fenua ʼaē ʼe maʼuʼuli ai te kau Kilisitiano. Neʼe kei fakamaʼua te tukuhau ʼo te ʼuluaki sēkulō ʼaē neʼe tonu ke totogi ki te puleʼaga Loma. Neʼe kei hoko pe te ʼu fihifihia ʼo ʼuhiga mo te mahaki pea mo te paʼaga. Neʼe kei agahala te hahaʼi pea mo mamate. Kae neʼe feala ke nātou maʼu he fīmālie ʼi tanatou tali te akonaki ʼa Sesu, pea ʼe toe feiā mo tatou ia ʼaho nei.

12, 13. Koteā te meʼa ʼaē neʼe ʼui e Sesu ʼe ina foaki anai he fīmālie, pea neʼe tali feafeaʼi e ʼihi?

¹² Neʼe hā lelei te faka ʼuhiga ʼo te lea fakatātā ʼaē neʼe fai Sesu ʼo ʼuhiga te ʼakau ʼamo, ʼi te gāue ʼaē ko te fai ʼo ni ʼu tisipulo. Ko te gāue tāfito ʼa Sesu neʼe ko te akoʼi ʼo te hahaʼi, pea neʼe ina faka maʼuhigaʼi tāfito te Puleʼaga ʼo te ʼAtua. (Mateo 4:23) Koia ʼi tana ʼui ʼaē, “Koutou toʼo kia koutou taku ʼakau [ʼamo],” ʼe mahino ia neʼe toe faka ʼuhiga ki tatatou mulimuli kia te ia ʼi te gāue ʼaia. ʼE fakamatala e te Evaselio, neʼe uga e Sesu te ʼu tagata fakamalotoloto ke nātou fetogi gāue, logola neʼe ko he faʼahi maʼuhiga ki te tokolahi ʼo nātou ʼaia. Koutou manatuʼi te fakaafe ʼaē neʼe fai kia Petelo, mo Atelea, mo Sakopo, pea mo Soane: “[Koutou] mulimuli mai ia te au, pea e au fakahoko anai [koutou] ko he u tautai tagata.” (Maleko 1:16-20) Neʼe ina fakahā ki te ʼu tagata gelu ʼaia te fiafia ʼaē ka nātou maʼu anai mo kapau ʼe nātou fai te gāue ʼaē neʼe ina fakamuʼamuʼa ʼi tona maʼuli, ʼo ina takitaki pea mo tokoni kia nātou ʼi te gāue ʼaia.

¹³ Ko ʼihi ia nātou Sutea ʼaē neʼe fakalogo, neʼe nātou mahino ki te ʼu akonaki ʼa Sesu pea neʼe nātou maʼuliʼi. Koutou fakakaukauʼi te meʼa ʼaē neʼe hoko ʼi te kauvai, ʼaē ʼe tou lau ia Luka 5:1-11. Neʼe kinakina te toko fā tagata gelu ʼi te po katoa kae neʼe mole nātou maʼu he meʼa. Fokifā pe, pea fonu tonatou ʼu kupega! Neʼe mole ko he meʼa neʼe hoko fakapunamaʼuli, kae neʼe ko Sesu ʼaē neʼe ina fakahoko te faʼahi ʼaia. ʼI tanatou sisio ki te matavai, neʼe nātou mamata ai ki te hahaʼi kaugamālie neʼe nātou fia logo moʼoni ki te ʼu akonaki ʼa Sesu. ʼAki te faʼahi ʼaia ʼe tou mahino ai ki te ʼu palalau ʼaē neʼe fai e Sesu ki te toko fā ʼaia: “E kamata atu i te aho-nei, e [koutou] gelu tagata mauli anai.” Neʼe koteā tanatou tali? “Nee natou toho ki uta te u vaka, nee natou laku ai ia meafuape pea nee natou mulimuli ia te ia.”

14. (a) ʼE tou lava maʼu feafeaʼi he fīmālie ʼi te temi nei? (b) Koteā te logo lelei pea mo fakafiafia ʼaē neʼe tala e Sesu?

¹⁴ ʼE feala ke koutou tali feiā mo koutou. ʼE kei hoko atu pe te gāue ʼaē ko te akoʼi ki te hahaʼi te moʼoni ʼo te Tohi-Tapu. Ko te teitei toko ono miliona kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼi te malamanei katoa neʼe nātou tali te fakaafe ʼa Sesu, ke nātou “toʼo kia [nātou tana] ʼakau [ʼamo]” pea kua nātou liliu ko “he u tautai tagata.” (Mateo 4:19) Ko ʼihi ʼe nātou fai te gāue ʼaia ʼi te temi katoa; ko ʼihi ʼe nātou fai vaeluaʼi temi mo kapau ʼe feala. ʼE nātou maʼu fuli te fiafia ʼi te gāue ʼaia, pea ʼe mole kei hoha fau tonatou maʼuli. ʼE kau kiai tanatou fai te meʼa ʼaē ʼe nātou leleiʼia, ʼaē ko te tala ki te hahaʼi te logo lelei—“te logo lelei ʼo te puleʼaga.” (Mateo 4:23, MN ) ʼE fakafiafia tuʼumaʼu te palalau ki he ʼu logo lelei kae tāfito te logo lelei ʼaia. ʼE tuʼu ʼi te Tohi-Tapu te meʼa ʼaē ʼe ʼaoga tāfito kia tatou moʼo fakamoʼoni ki te hahaʼi, ʼe feala ke nātou maʼu he maʼuli ʼe mole hoha fau.—2 Timoteo 3:16, 17.

15. ʼE lava ʼaoga feafeaʼi kia koutou te ʼu akonaki ʼa Sesu ʼo ʼuhiga mo te maʼuli?

¹⁵ ʼI hona tahi faʼahiga ʼaluʼaga, māʼia mo te hahaʼi ʼaē neʼe hoki kamata atu pe tanatou ako ʼo ʼuhiga mo te Puleʼaga ʼa te ʼAtua, kua fua lelei kia nātou te ʼu akonaki ʼa Sesu ʼo ʼuhiga mo te maʼuli ʼaē ʼe tonu ke tou mulimuli kiai. ʼE lava ʼui moʼoni e te tokolahi, ko te ʼu akonaki ʼa Sesu neʼe ina fakafimālie nātou pea mo tokoni kia nātou ke fetogi tonatou maʼuli katoa. ʼE feala ke hoko te faʼahi ʼaia kia koutou, mo kapau ʼe koutou vakavakaʼi ʼihi pelesepeto ʼe tou maʼu ʼi te ʼu fakamatala ʼo te maʼuli ʼo Sesu pea mo tona minisitelio, tāfito ʼi te ʼu Evaselio ʼaē neʼe tohi e Mateo, mo Maleko, pea mo Luka.

Te ʼu Meʼa ʼAē ʼe Tou Maʼu Ai Te Fiafia

16, 17. (a) ʼE koutou lava maʼu ʼifea te ʼu akonaki tāfito ʼa Sesu? (b) Koteā ʼaē ʼe tonu ke kita fai moʼo maʼu ai te fiafia ʼi te maʼuliʼi ʼo te ʼu akonaki ʼa Sesu?

¹⁶ ʼI te fasiga taʼu mātala ʼo te taʼu 31 ʼo totatou temi, neʼe fai e Sesu te akonaki neʼe ʼiloa ʼi te malamanei katoa ʼo aʼu mai ki te temi nei. ʼE fakahigoa māhani ko te Akonaki ʼi te Moʼuga. ʼE tuʼu ia Mateo, ʼi te ʼu kapite 5 ki te 7 pea mo Luka kapite 6, pea ʼe ko he fakanounou ʼo tana ʼatu ʼu akonaki. ʼE feala ke koutou maʼu te tahi ʼu akonaki ʼa Sesu ʼi te tahi ʼu vaega ʼo te ʼu Evaselio. ʼE lahi te ʼu meʼa neʼe ina ʼui ʼe kita mahino vave kiai, kae feala ke faigataʼa tona maʼuliʼi. Koutou lau fakalelei te ʼu kapite ʼaia pea mo koutou fakakaukauʼi. Koutou tuku ki te mālohi ʼo tana ʼu manatu ʼaia ke ina fetogi takotou fakakaukau pea mo takotou aga.

¹⁷ ʼE mahino ia, ʼe feala ke koutou fai he fakahoahoa kehekehe ʼo te ʼu akonaki ʼa Sesu. Tou fakatahitahi te ʼu akonaki tāfito ke feala ʼi te ʼaho fuli lolotoga he māhina katoa ke tou lau he ʼu akonaki, ʼaki te fakatuʼutuʼu ʼaē ke tou maʼuliʼi. ʼO feafeaʼi? ʼAua naʼa koutou lau fakavilivili. Koutou manatuʼi te tagata pule maʼu koloā ʼaē neʼe ina fehuʼi fēnei kia Sesu Kilisito: “Koteā te meʼa ʼaē ʼe tonu ke ʼau fai ke ʼau maʼu ai te maʼuli heʼegata?” Neʼe faka manatuʼi age e Sesu kia ia te ʼu maʼua tāfito ʼo te Lao ʼa te ʼAtua, pea neʼe tali age e te tagata neʼe kua ina fai te ʼu meʼa ʼaia. Kae neʼe ʼiloʼi e Sesu neʼe ʼi ai te tahi meʼa neʼe tonu ke fai e te tagata ʼaia. Neʼe ina kole age ke faiga mālohi ʼo maʼuliʼi te ʼu pelesepeto ʼa te ʼAtua, ke liliu ko he tisipulo ʼe ina fai te gāue. ʼE ʼasi mai neʼe mole heʼeki loto e te tagata ke ina fai he tahi ʼu gāue. (Luka 18:18-23, MN ) Koia, ko he tahi ʼe ina fia ako te ʼu akonaki ʼa Sesu ia ʼaho nei, ʼe tonu ke ina manatuʼi ʼe kehe te tali ʼo te ʼu akonaki ʼa Sesu pea mo tona maʼuliʼi, pea ʼe fakasiʼisiʼi ai te lotohoha.

18. Koutou fakahā peʼe lava fua lelei feafeaʼi kia koutou te talanoa ʼaē ʼe tuʼu ʼi te alatike ʼaenī.

¹⁸ Moʼo kamata te vakavakaʼi pea mo te maʼuliʼi ʼo te ʼu akonaki ʼa Sesu, koutou vakaʼi te puani 1 ʼo te talanoa ʼaē ʼe tuʼu ʼi te alatike ʼaenī. ʼE talanoa kia Mateo 5:3-9. ʼE moʼoni ʼe feala pe ke tou fakaʼaogaʼi he temi lahi moʼo metitasio ki te tokoni fakaofoofo ʼaē ʼe fakahā ʼi te ʼu vaega ʼaia. Kae ka koutou lau te ʼu vaega fuli ʼaia, koteā ʼaē ʼe feala ke koutou ʼui ʼo ʼuhiga mo takotou aga? Kapau ʼe koutou loto moʼoni ke koutou tauʼi tokotou lotohoha fau, pea koteā ʼaē ka tokoni kia koutou? ʼE lava fua lelei feafeaʼi kia koutou mo kapau ʼe koutou tokakaga lahi ki te ʼu meʼa fakalaumālie, ʼo koutou fakakaukauʼi tuʼumaʼu te ʼu faʼahi ʼaia? ʼE ʼi ai koa he ʼu fihifihia ʼi tokotou maʼuli ʼe mole maʼua ke koutou tokagaʼi fau kiai, kae ke koutou tokaga tāfito ki te ʼu meʼa fakalaumālie? Kapau ʼe koutou fai te faʼahi ʼaia, pea ʼe lahi age anai tokotou fiafia ʼi te temi nei.

19. Koteā ʼaē ʼe feala ke koutou fai ke lahi age takotou fakasiosio tonu pea mo takotou mahino?

¹⁹ ʼE ʼi ai te tahi meʼa ʼe feala ke koutou fai. He koʼe koa ʼe mole koutou fai palalau ki te ʼu vaega ʼaia mo he tahi kaugana ʼa te ʼAtua, lagi ko tokotou ʼohoana, hokotou kāiga, peʼe ko hokotou kaumeʼa? (Tāʼaga Lea 18:24; 20:5) Koutou manatuʼi ko te pule maʼu koloā neʼe ina fakalavelave kia Sesu ʼo ʼuhiga mo te faʼahi maʼuhiga. ʼAki te tali ʼaē neʼe fai kia ia, neʼe feala ke toe lahi age tana fiafia pea mo tologa ai tona maʼuli. Ko te kaugana ʼa Sehova ʼaē ʼe koutou fai palalau mo ia ki te ʼu vaega ʼaia, ʼe mole tatau anai mo Sesu; kae ko te fai palalau ʼo ʼuhiga mo te ʼu akonaki ʼa Sesu ʼe fua lelei anai kia koulua toko lua. Koutou faiga ke koutou foimo fai te faʼahi ʼaia.

20, 21. Koteā te polokalama ʼe feala ke koutou muliʼi moʼo akoʼi te ʼu akonaki ʼa Sesu, pea ʼe feafeaʼi hakotou ʼiloʼi pe neʼe koutou tuputupu?

²⁰ Koutou toe vakaʼi te talanoa, “Te ʼu Akonaki Moʼo Tokoni Kia Koutou.” Neʼe fakatahiʼi te ʼu akonaki ʼaia ke feala hakotou vakaʼi he ʼu akonaki ʼi te ʼaho fuli. ʼE feala ke koutou ʼuluaki lau te ʼu meʼa ʼaē neʼe ʼui e Sesu ʼi te ʼu vaega ʼaia. Pea koutou fakakaukauʼi tana ʼu palalau. Koutou feʼekeʼaki peʼe feafeaʼi tona maʼuliʼi. Kapau ʼe koutou manatu kua koutou mulimuli ki te akonaki ʼaia, pea koutou fakakaukau, peʼe ʼi ai he tahi ʼu meʼa ʼe feala ke koutou fai moʼo maʼuliʼi te akonaki fakaʼatua ʼaia. Koutou faiga ke koutou maʼuliʼi ʼi te ʼaho katoa. Kapau ʼe faigataʼa hakotou mahino kiai peʼe ko tona faʼahiga maʼuliʼi, pea koutou toe vakaʼi ʼi te ʼaho ake. Kae koutou manatuʼi, kapau mole heʼeki koutou maʼuliʼi katoa te akonaki ʼaia pea ʼe feala hakotou hiki ki he tahi akonaki. ʼI te tahi ʼaho, ʼe feala ke koutou vakaʼi te tahi akonaki. ʼI te fakaʼosi ʼo te vāhaʼa, ʼe feala ke koutou toe vakaʼi pe neʼe koutou lava maʼuliʼi feafeaʼi te ʼu akonaki e fā peʼe nima ʼa Sesu. Koutou toe hilifaki kiai te tahi ʼu akonaki ʼi te lua vāhaʼa, ʼi te ʼaho fuli pe. Kapau ʼe koutou sio neʼe mole koutou lava maʼuliʼi he akonaki, pea ʼaua naʼa koutou lotovaivai. ʼE hoko anai ki te kau Kilisitiano fuli te meʼa ʼaia. (2 Fakamatala 6:36; Pesalemo 130:3; Tagata Tānaki 7:20; Sakopo 3:8) Koutou hoko atu takotou ʼu faiga ʼi te tolu pea mo te fā vāhaʼa.

²¹ ʼI te lagi hili ʼo he māhina katoa, kua koutou vakaʼi te ʼu puani fuli e 31. ʼE koutou logo feafeaʼi anai? ʼE mole lahi age anai koa tokotou fiafia, peʼe lahi age tokotou logo fīmālie? Tatau aipe peʼe ko he kiʼi fetogi veliveli ʼaē neʼe koutou fai, kae ʼe koutou logo anai kua siʼisiʼi tokotou lotohoha peʼe faigafua age takotou tāʼofi tokotou lotohoha, pea ʼe koutou maʼu anai he faʼahiga fai moʼo hoko atu. Koutou manatuʼi ʼe ʼi ai te tahi ʼu puani lelei ʼo te ʼu akonaki ʼa Sesu ʼe mole tuʼu ʼi te lisi. He koʼe koa ʼe mole koutou kumi te ʼu akonaki ʼaia pea mo koutou faiga ke koutou maʼuliʼi?—Filipe 3:16.

22. Koteā te ʼu fua ʼo tatatou mulimuli ki te ʼu akonaki ʼa Sesu, kae koteā ʼaē ʼe tonu ke tou toe vakaʼi?

²² Kua koutou mahino ko te ʼakau [ʼamo] ʼa Sesu ʼe maʼamaʼa pea ʼe mālū moʼoni. ʼE mole ko he meʼa mamafa te maʼuliʼi ʼo tana ʼu akonaki pea mo tatatou liliu ko hana ʼu tisipulo. Hili taʼu e 60 tupu, neʼe ʼui fēnei e te ʼapositolo ko Soane, te kaumeʼa ʼofaina ʼo Sesu: “Ko te ofa aeni o te Atua: ke tou taupau tana u fekau, pea e mole mamafa tana u fekau.” (1 Soane 5:3) ʼE feala ke koutou maʼu mo koutou te falala ʼaia. Kapau ʼe koutou maʼuliʼi tuʼumaʼu te ʼu akonaki ʼa Sesu, pea ʼe mahino anai kia koutou ko te ʼu meʼa ʼaē ʼe hoha ai te tokolahi ia ʼaho nei, ʼe mole fakahoha anai ia kia koutou. ʼE mahino anai kia koutou kua koutou maʼu te fīmālie lahi. (Pesalemo 34:8) Kae ʼe ʼi ai te tahi faʼahi ʼe tonu ke tou vakaʼi ʼo ʼuhiga mo te ʼakau [ʼamo] mālū ʼa Sesu. Neʼe toe ʼui fēnei e Sesu: “ ʼE ʼau agamālū pea mo loto agavaivai.” Koteā te pikipikiga ʼo te faʼahi ʼaia mo te ʼu meʼa ʼe tou ako mai ia Sesu pea mo tou maʼuliʼi? ʼE tou vakaʼi anai te faʼahi ʼaia ʼi te alatike ʼaē ka hoa mai.—Mateo 11:29, MN.

Koteā Takotou Tali?

• He koʼe ʼe tonu ke tou kumi te tokoni ʼa Sesu mokā tou fia maʼu he fakafimālie mai te lotohoha fau?

• Koteā ʼaē ʼe fakatātā e te ʼakau ʼamo, pea koteā tona tupuʼaga?

• He koʼe ʼe fakaafe e Sesu te hahaʼi ke nātou toʼo tana ʼakau ʼamo?

• ʼE koutou lava maʼu feafeaʼi he fīmālie ʼi te faʼahi fakalaumālie?

[Paki ʼo te pasina 14]

ʼE ko te vaega faka Tohi-Tapu ʼaenī ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ki te taʼu 2002: “[Koutou] omai kia te au . . . pea e au fakafimalieʼi anai koutou.”—Mateo 11:28.

[Talanoa ʼo te pasina 12, 13]

Te ʼu Akonaki Moʼo Tokoni Kia Koutou

Koteā te ʼu meʼa lelei ʼe feala ke koutou maʼu ʼi te ʼu kapite 5 ki te 7 ʼo te tohi ʼa Mateo? ʼE maʼu ʼi te ʼu kapite ʼaia te ʼu akonaki neʼe fai e te Tagata Faiako Lahi ko Sesu ʼi te moʼuga ʼo Kalilea. Koutou lau ʼi takotou Tohi-Tapu te ʼu vaega ʼaē ʼe tuʼu ʼi lalo, pea koutou fai kia koutou te ʼu fehuʼi ʼaē ʼe pipiki kiai.

1. 5:3-9 Koteā ʼaē ʼe fakahā e te ʼu vaega ʼaia ʼo ʼuhiga mo taku aga? Koteā ʼaē ʼe feala ke ʼau fai ke lahi age toku fiafia? ʼE lava feafeaʼi haku tokaga tāfito ki te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼaoga kia ʼau ʼi te faʼahi fakalaumālie?

2. 5:25, 26 Koteā ʼaē ʼe lelei age ke ʼau fai, ke mole ʼau faʼifaʼitakiʼi te aga ʼitaʼita ʼaē ʼe maʼu e te tokolahi?—Luka 12:58, 59.

3. 5:27-30 ʼI te ʼu palalau ʼa Sesu, koteā ʼaē neʼe ina fakahā lelei ʼo ʼuhiga mo te ʼu fakakaukau ki he ʼu felāveʼi fakasino? ʼE tuputupu feafeaʼi anai toku fiafia pea mo taku tokalelei mo kapau ʼe ʼau tekeʼi te ʼu manatu ʼaia?

4. 5:38-42 He koʼe ʼe tonu ke ʼau faiga ke ʼau tekeʼi te agamālohi, ʼaē ʼe maʼuhiga ʼaupito ʼi te sosiete ʼo te temi ʼaenī?

5. 5:43-48 ʼE ʼaoga feafeaʼi anai kia ʼau taku ʼiloʼi lelei ia nātou ʼaē ʼe lagi ko hoku ʼu fili? ʼE fakasiʼisiʼi feafeaʼi peʼe pulihi feafeaʼi anai e te faʼahi ʼaia toku lotohoha?

6. 6:14, 15 Kapau ʼi ʼihi temi ʼe mole ʼau fia fakamolemole, ʼe tupu koa ko toku loto mānumānu peʼe ko te taupau ʼo toku ʼita? Koteā ʼaē ʼe feala ke ʼau fai moʼo fetogi te manatu ʼaia?

7. 6:16-18 ʼE lahi age koa taku tuʼania ki taku aga ʼaē ʼe hā ki tuʼa ʼi toku ʼuhiga ʼaē ʼi loto? Koteā ʼaē ʼe tonu ke ʼau tokaga tāfito kiai?

8. 6:19-32 Koteā ʼaē ʼe feala ke hoko mo kapau ʼe ʼau tuʼania fau ʼo ʼuhiga mo te paʼaga pea mo te ʼu koloā? Koteā ʼaē ʼe tonu ke ʼau fakakaukau kiai moʼo tokoni mai ke ʼau aga fakapotopoto ʼi te faʼahi ʼaia?

9. 7:1-5 ʼE feafeaʼi taku aga mokā ʼe ʼau fakatahi mo ni ʼu hahaʼi ʼe nātou fakamāu tuʼumaʼu pea mo fai fatufatu, ʼo nātou kumi tuʼumaʼu te ʼu hala ʼa ʼihi? He koʼe ʼe maʼuhiga ke mole ʼau feiā?

10. 7:7-11 Kapau ʼe lelei haku kātaki ʼo faikole ki te ʼAtua, pea ʼe feafeaʼi age la ʼo ʼuhiga mo te tahi ʼu faʼahi ʼo te maʼuli?—Luka 11:5-13.

11. 7:12 Logola ʼe ʼau ʼiloʼi te Lekula Aulo, kae ʼi te agamāhani ʼe ʼau maʼuliʼi feafeaʼi te tokoni ʼaia ʼi taku aga ki ʼihi?

12. 7:24-27 Mai tona ʼaluʼaga ʼaē ʼe tonu ke ʼau takitaki toku maʼuli, ʼe feafeaʼi haku teuteu lelei ki te ʼu tuʼuga fihifihia pea mo faigataʼaʼia ka hoko? He koʼe ʼe tonu ke ʼau fakakaukau ki te faʼahi ʼaia ʼi te temi nei?—Luka 6:46-49.

Ko te tahi ʼu akonaki ʼe feala ke ʼau vakaʼi:

13. 8:2, 3 Ohage ko tona fai tuʼumaʼu e Sesu, ʼe ʼau lava fakahā feafeaʼi toku ʼofa kia nātou ʼe faigataʼaʼia?

14. 9:9-38 ʼE ʼau fakahā feafeaʼi te manavaʼofa ʼi toku maʼuli, pea ʼe feafeaʼi haku fakahā lahi age te kalitate ʼaia?

15. 12:19 ʼI taku ako te lea faka polofeta ʼo ʼuhiga mo Sesu, ʼe ʼau faiga koa ke ʼau tekeʼi te ʼu kē?

16. 12:20, 21 Koteā te meʼa lelei ʼe feala ke ʼau fai mo kapau ʼe mole ʼau palalau kovi pea mo fai he ʼu aga ʼe kovi?

17. 12:34-37 Koteā ʼaē ʼe ʼau palalau tuʼumaʼu kiai? ʼE ʼau ʼiloʼi, kapau ʼe ʼau tatau he foʼi moli pea ko te huʼa moli ʼaē ʼe haʼu ki tuʼa, koia he koʼe koa ʼe tonu ke ʼau fakakaukauʼi te ʼu meʼa ʼaē ʼi toku loto?—Maleko 7:20-23.

18. 15:4-6 ʼAki te ʼu palalau ʼaia ʼa Sesu, koteā ʼaē ʼe ʼau mahino kiai ʼo ʼuhiga mo te tokaga ʼaē ki te hahaʼi matutuʼa?

19. 19:13-15 Ko ai ʼaē ʼe tonu ke ʼau fakaʼaogaʼi kiai hoku temi?

20. 20:25-28 He koʼe ʼe mole lelei te fakaʼaogaʼi ʼo tokita ʼuhiga pule moʼo fai te ʼu meʼa ʼe kita loto kiai? ʼE ʼau lava faʼifaʼitakiʼi feafeaʼi ia Sesu ʼi te faʼahi ʼaia?

Ko te tahi ʼu manatu, ʼe tuʼu ia Maleko:

21. 4:24, 25 ʼE maʼuhiga feafeaʼi koa te aga ʼaē ʼe ʼau fai ki te hahaʼi?

22. 9:50 Kapau ʼe lelei taku ʼu palalau pea mo te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼau fai, pea koteā anai tona ʼu fua lelei?

Moʼo fakaʼosi, ko te ʼu akonaki ʼaē ʼe tuʼu ia Luka:

23. 8:11, 14 Kapau ʼe lahi fau taku tuʼania, mo taku manako ki te ʼu koloā, pea mo te ʼu fakafiafia, pea koteā ʼaē ʼe feala ke hoko?

24. 9:1-6 Logola neʼe maʼu e Sesu te mālohi moʼo fakamālōlō te ʼu mahaki, kae koteā ʼaē neʼe ina fakamuʼamuʼa?

25. 9:52-56 ʼE ʼau ʼita vave koa? ʼE ʼau tekeʼi koa te fia lagavaka?

26. 9:62 ʼE tonu ke ʼau faka ʼuhiga feafeaʼi toku maʼua ʼaē ke ʼau palalau ʼo ʼuhiga mo te Puleʼaga ʼo te ʼAtua?

27. 10:29-37 ʼE ʼau lava fakahā feafeaʼi ʼe ʼau tokaga ki toku kāiga kae mole ʼau meʼa noaʼi te hahaʼi?

28. 11:33-36 Koteā te ʼu fetogi ʼe lagi tonu ke ʼau fai moʼo faka faigafua toku maʼuli?

29. 12:15 Koteā te pikipikiga ʼo te maʼuli pea mo te ʼu koloā?

30. 14:28-30 Kapau ʼe ʼau toʼo he temi moʼo fakakaukauʼi lelei taku ʼu tonu, pea koteā ʼe feala ke ʼau tekeʼi, pea koteā tona ʼu fua?

31. 16:10-12 Koteā te ʼu lelei ʼe feala ke ʼau maʼu mo kapau ʼe ʼau agatonu ʼi toku maʼuli katoa?

[Paki ʼo te pasina 10]

ʼE ko he meʼa fakafiafia te gāue ʼaē ʼe ina hāofaki te ʼu maʼuli, ʼi te ʼakau ʼamo ʼa Sesu