Tonatou Maʼuli

Neʼe Mātou Lagolago Mālohi Ki Te Takitaki ʼa Te ʼAtua

NEʼE FAKAMATALA E MICHAL ŽOBRÁK

Hili te māhina katoa ki toku ʼosi pilisoniʼi tokotahi, neʼe ʼave leva au ʼo fakafehufehuʼi. Neʼe mata mamalu ʼosi te tagata ʼaē neʼe ina fakafehufehuʼi au pea neʼe kalaga fēnei: “Ko koutou ko te kau malomu! Ko koutou ko te kau malomu Amelika!” He koʼe neʼe ʼita feiā? Neʼe ina fehuʼi mai pe koteā taku lotu, pea neʼe au tali age: “Ko au ko te Fakamoʼoni ʼa Sehova.”

NEʼE hoko te meʼa ʼaia kua hili nei kiai taʼu e 50 tupu. ʼI te temi ʼaia, ko te fenua ʼaē neʼe au nofo ai, neʼe puleʼi e te kau Kominisi. Kae kua fualoa ki muʼa atu, neʼe kua mātou felāveʼi mo te ʼu fakafeagai mālohi ʼo ʼuhiga mo tamatou gāue faiako faka Kilisitiano.

Neʼe Fua Kovi Kiā Mātou Te Tau

Neʼe au taʼu valu ʼi te temi ʼaē neʼe kamata ai te ʼUluaki Tau Faka Malamanei ʼi te 1914. ʼI te temi ʼaia, neʼe fakalogo tomatou kolo ki te Puleʼaga Hau Otilisia-Hukalia. ʼAki te tau neʼe hoko ai te ʼu fetogi lahi ʼi te malamanei, ʼo feiā mo toku maʼuli ʼi taku kei tamasiʼi. Ko taku tāmai neʼe kau ʼi te solia, pea neʼe mate pe ia ʼi te ʼuluaki taʼu ʼaē neʼe kamata ai te tau ʼaia. Koia neʼe mātou māʼuʼuli fakaʼofaʼofa ai, ia au mo taku faʼe, pea mo toku ʼu kiʼi tokolua veliveli e toko lua. Mai tona ʼaluʼaga ʼaē neʼe ko au tokotahi pe te tamasiʼi tagata ʼo te ʼapi, koia neʼe tonu ai leva ke au fakahoko te ʼu maʼua kehekehe ʼo tamatou fale gāue pea mo tomatou ʼapi. Talu mai taku kei veliveli, neʼe au tauhi lotu lelei, koia neʼe kole mai e tamatou takitaki lotu Polotesita, ke au fetogi ia ia mokā puli pea mo au akoʼi toku ʼu kaugā ako.

Neʼe fakaʼosi te ʼUluaki Tau Faka Malamanei ʼi te 1918, pea neʼe mātou fiafia ʼaupito ai. Neʼe tō te Puleʼaga Hau Otilisia-Hukalia, pea neʼe puleʼi leva tomatou fenua e te Puleʼaga Sekosolovakia. Mole tuai, pea toe liliu mai ki te fenua ia te tokolahi ʼaē neʼe feholaki ki Amelika. Pea ia nātou ʼaia, neʼe kau ai ia Michal Petrík, neʼe haʼu ki tomatou kolo ʼi te 1922. ʼI tana haʼu ʼo ʼaʼahi te famili ʼaē neʼe mātou vāhaʼa fale, neʼe ina fakaafe ia au mo taku faʼe ki tana ʼaʼahi ʼaia.

Neʼe Mātou Sio Ki Te Takitaki ʼa Te ʼAtua

Neʼe kau ia Michal ʼi te kau Ako Tohi-Tapu, ko te higoa ʼāfea ʼaia ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova, pea neʼe malave ʼaupito kiā au te ʼu manatu faka Tohi-Tapu ʼaē neʼe palalau kiai. Neʼe palalau tāfito ki te hoko mai ʼo te Puleʼaga ʼo Sehova. (Taniela 2:​44) ʼI tana tala mai ʼe fai anai ia tanatou fono ʼi te ʼAhotapu ka haʼu ʼi te kolo ko Záhor, neʼe au lotomālohi ke au kau ai. Neʼe au ʼala ake ʼi te hola fā māfoatā pea neʼe au haʼele lalo ia kilometa e valu ki te ʼapi ʼo toku tēhina mataʼi tama ʼo toʼo ai te lelue. Neʼe au pamu te foʼi teka ʼaē neʼe pu, pea neʼe hoko atu taku ʼalu ia kilometa e 24 ki Záhor. Neʼe au ʼaluʼalu māmālie, he neʼe mole au ʼiloʼi peʼe fai ʼifea te fono. Pea neʼe au logo ki te hiva ʼo te kātiko ʼi te tahi ʼapi, ʼo au fiafia ʼaupito ai. Neʼe au hū ki te ʼapi pea au fakahā age te tupuʼaga ʼo taku hū kiō nātou. Neʼe fakaafe au e te ʼapi ke mātou fai ʼinu kafe, pea neʼe mātou ʼolo ai leva ki te fono. Logola neʼe tonu ke au toe ʼaka lelue pea mo toe haʼele lalo ia kilometa e 32 ki toku ʼapi, kae neʼe mole au logoʼi pe hoku gaʼegaʼe.​—Isaia 40:31.

Ko te ʼu fakamatala faka Tohi-Tapu ʼaē neʼe fai e te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova neʼe tāsilo lelei pea neʼe au fia logo kiai. Neʼe malave ʼi toku loto ia te ʼamanaki ʼaē ki he maʼuli lelei ʼaupito ʼi te takitaki ʼo te Puleʼaga ʼo te ʼAtua. (Pesalemo 104:28) Ko māua tau fāʼē neʼe ma faitohi ki te lotu ʼaē neʼe ma kau ai, moʼo fakahā age kua ma mavae mai ai. Neʼe malaga ai ʼi tomatou kolo te fakafeagai lahi kiā māua. Ko ʼihi neʼe mole kei nātou fegūfi mai, kae neʼe ma felogoi lelei mo te kau Fakamoʼoni ʼo tomā kolo. (Mateo 5:​11, 12) Mole tuai, pea neʼe au papitema ʼi te Vaitafe ʼo Uh.

Ko Tomatou Maʼuli Neʼe Fakatafito Ki Tamatou Minisitelio

ʼI te ʼu ʼaluʼaga fuli pe neʼe mātou faka mafola te Puleʼaga ʼo Sehova. (Mateo 24:14) Neʼe mātou fai tāfito te ʼu fakatuʼutuʼu lelei ki te fai faka mafola ʼo te ʼu ʼAhotapu. ʼI te agamāhani, ko te hahaʼi ʼo te temi ʼaia neʼe nātou ʼaʼala ake ʼi te kei uhuuhu, ʼo feala ai ke mātou kamata tautonu tamatou fai faka mafola. ʼI te ʼaho pe ʼaia, neʼe fakatuʼutuʼu ai mo he akonaki ki te kaugamālie. Ko te tokolahi ʼo te ʼu tēhina faiakonaki neʼe nātou fai fakaʼatamai tanatou ʼu akonaki, ʼo mulimuli ki te agaaga ʼo te nofoʼaki, mo tanatou lotu, pea mo te ʼu faʼahi ʼaē neʼe nātou fia ʼiloʼi.

Ko te ʼu moʼoni faka Tohi-Tapu ʼaē neʼe mātou faka mafola ki te hahaʼi, neʼe tokoni ki te hahaʼi fakamalotoloto ke nātou mahino lelei ki te ʼu meʼa fakalaumālie. Mole fualoa ki toku ʼosi papitema, neʼe au fai taku gāue fai faka mafola ʼi te kolo ko Trhovište. ʼI te tahi ʼapi, neʼe au fai palalau ai mo Zuzana Moskal ko te fafine agalelei pea mo aga mo te hahaʼi. Ko ia mo tona famili neʼe nātou kau ki te lotu ʼaē neʼe au kau ʼāfea kiai, te lotu Polotesita. Logola tana lau tuʼumaʼu ia te Tohi-Tapu, kae neʼe lahi tana ʼu fehuʼi faka Tohi-Tapu mole ina maʼu he ʼu tali kiai. Neʼe fualoa tamā fai palalau pea neʼe au tuku age te tohi La Harpe de Dieu.a

Neʼe fakaʼaogaʼi atu aipe e te famili Moskal te tohi La Harpe ʼi tanatou ʼu ako ʼaē neʼe nātou lau tuʼumaʼu ai te Tohi-Tapu. Tokolahi te ʼu famili ʼo te kolo ʼaia neʼe nātou fia logo pea neʼe nātou kamata ʼōmai ki tamatou ʼu fono. Neʼe fai age e tanatou takitaki lotu ia te fakatokaga mālohi ʼo ʼuhiga mo mātou pea mo tamatou ʼu tohi. Pea ko te hahaʼi ʼaē neʼe fia logo, neʼe nātou ʼui age ki te takitaki lotu ke haʼu ki tamatou ʼu fono pea ke ina fakafihiʼi tamatou ʼu akonaki.

Neʼe haʼu te takitaki lotu, kae neʼe mole ina maʼu pe la hana tali faka Tohi-Tapu moʼo fakamahino tana ʼu akonaki. ʼI tana fia lākatonu, neʼe ina ʼui fēnei: “ ʼE mole tou lava tui ki te ʼu meʼa fuli ʼaē ʼe talanoa kiai ia te Tohi-Tapu, koteʼuhi neʼe tohi e te ʼu tagata, pea ʼe feala ke kehekehe te ʼu fakamahino ʼo te ʼu manatu faka Tohi-Tapu.” Neʼe punamaʼuli ai te tokolahi. Neʼe ʼui age e ʼihi ki te takitaki lotu, kapau ʼe mole tui ki te Tohi-Tapu pea ʼe mole nātou toe ʼolo anai ʼo fakalogo ki tana ʼu faiakonaki. Pea neʼe nātou mavae ai mai te Lotu Polotesita, pea ko te toko 30 hahaʼi ʼo te kolo ʼaia neʼe nātou lagolago mālohi ki te ʼu moʼoni faka Tohi-Tapu.

Neʼe liliu te tala ʼo te logo lelei ʼo te Puleʼaga ko te tafitoʼaga ʼo tomatou maʼuli, pea neʼe au kumi ai leva hoku hoa mai he famili ʼe mālohi fakalaumālie. ʼI te ʼu tēhina ʼaē neʼe mātou gāue tahi ʼi te minisitelio, neʼe kau ai ia Ján Petruška, ʼaē neʼe ina ʼiloʼi te moʼoni ʼi Amelika. Neʼe malave kiā au te faʼafai ʼo tona ʼofafine ko Mária ʼo fai fagonogono ki te hahaʼi fuli, ohage pe ko tana tāmai. Neʼe ma ʼohoana leva ʼi te 1936, pea ko Mária neʼe gāue agatonu mo au ia taʼu e 50 ʼo aʼu ki tona mate ʼi te 1986. ʼI te taʼu 1938, neʼe tupu ai tamā tama ʼulu tokotahi, ko Eduard. Kae ʼi te temi ʼaia, neʼe ʼamanaki hoko te tahi tau ʼi te Eulopa. ʼE feafeaʼi anai ki tamatou gāue fai faka mafola?

Neʼe ʼAhiʼahiʼi Tamatou Agatonu

ʼI te kamata ʼo te Lua Tau Faka Malamanei, neʼe puleʼi e te kau Nasi ia Solovakia, ʼaē neʼe liliu ko te puleʼaga faʼitaliha. Kae neʼe mole heʼeki ʼi ai he ʼu fakatuʼutuʼu kua fai e te puleʼaga moʼo tāʼofi ia te gāue ʼo te kautahi ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova. Kae neʼe tonu ke mātou gāue fakafūfū, pea neʼe tapuʼi tamatou ʼu tohi, koia neʼe mātou haga fai fakapotopoto tamatou gāue.​—Mateo 10:16.

ʼI te temi ʼaē neʼe mālohi ai te tau, neʼe pāuiʼi au ki te solia logola neʼe kua au taʼu 35. ʼI taku mole kau ki te ʼu meʼa faka politike, neʼe au fakafisi ki te tau. (Isaia 2:​2-4) Kae meʼa lelei, heʼe ʼi muʼa ʼo te fai e te solia he tonu ʼo ʼuhiga mo au, neʼe faka ʼāteaina ia nātou fuli ʼo toku taʼiake.

Neʼe mātou ʼiloʼi neʼe faigataʼa ʼaupito age te maʼuli ʼo tomatou ʼu tēhina ʼi te ʼu kolo lalahi ia mātou ʼaē neʼe māʼuʼuli ʼi te ʼu kolo liliki. Koia neʼe mātou fia vaevae ai mo nātou te ʼu meʼa ʼaē neʼe mātou maʼu. (2 Kolonito 8:​14) Neʼe mātou toʼo tanatou ʼu tuʼuga meʼa kai pea neʼe mātou ʼolo ia kilometa e 500 ki te kolo ko Bratislava. Ko te ʼu felogoi pea mo te ʼofa faka Kilisitiano ʼaē neʼe mātou maʼu ʼi te ʼu temi tau ʼaia, neʼe tokoni kiā mātou ki te ʼu temi faigataʼa ʼaē neʼe hoa atu kiai.

Neʼe ʼAoga He Fakaloto Mālohi

ʼI te ʼosi ʼo te Lua Tau Faka Malamanei, neʼe toe liliu ia Solovakia ko te fenua ʼo Sekosolovakia. Mai te taʼu 1946 ʼo aʼu ki te taʼu 1948, ko te ʼu fakatahi lalahi ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova, neʼe fai ʼi Brno peʼe fai ʼi Prague. Neʼe mātou ʼōmai mai te potu esite ʼo Solovakia ʼi te ʼu saliote afi neʼe tāʼofi kehe maʼa te kau telekē ʼo te fakatahi. Neʼe feala pe ke fakahigoaʼi te ʼu saliote afi ʼaia ko te ʼu saliote afi ʼaē ʼe hivaʼi ai te ʼu kātiko, koteʼuhi neʼe mātou hiva lolotoga tamatou fagona kātoa ʼaia.​—Gaue 16:25.

ʼE au manatuʼi tāfito te fakatahi ʼo te taʼu 1947 ʼi Brno, ʼaē neʼe kau ai te ʼu tagata taupau e toko tolu ʼo te filiale lahi ʼo Amelika, ohage ko te Tēhina ko Nathan H. Knorr. Moʼo fakaafe ia te hahaʼi ki te akonaki ki te kaugamālie, tokolahi ia mātou neʼe mātou haʼele ʼi te kolo mo te ʼu pano, neʼe tohi ai te kupu tāfito ʼo te akonaki. Ko tamā tama ia Eduard, ʼaē neʼe taʼu hiva pe ʼi te temi ʼaia, neʼe mole fiafia he neʼe mole ʼi ai hana pano. Koia neʼe faʼu ai e te ʼu tēhina te ʼu pano liliki maʼa ia pea mo ʼihi age tamaliki. Ko te kau tamaliki ʼaia neʼe nātou fai te gāue lelei moʼo fakahā ia te akonaki!

ʼI te māhina ʼo Fepualio 1948 neʼe puleʼi te fenua e te kau Kominisi. Neʼe mātou ʼiloʼi mole tuai pea tāʼofi anai e te puleʼaga tamatou minisitelio. Neʼe fai te fakatahi ʼi Prague ʼi Sepetepeli 1948, pea neʼe mātou fakatotonu ke mātou lagolago mālohi kiā Sehova, he neʼe mātou ʼiloʼi fakatomuʼa ʼe toe tapuʼi anai tamatou ʼu fakatahi, logola neʼe ko taʼu pe ʼaia e tolu ʼo tamatou kua fakatahi faʼitaliha. ʼI muʼa ʼo tamatou mavete ʼi te fakatahi, neʼe mātou ʼio fuli ki te tonu ʼe ʼui fakakoga fēnei: “Ko tatou kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼaenī ʼe fakatahitahi . . . ʼe tou fakatuʼutuʼu ke toe tuputupu age te gāue fakafiafia ʼaenī, pea ʼaki te tapuakina ʼa te ʼAliki ke tou kātaki ʼi te ʼu temi ʼahiʼahi, pea mo tala mālohi age te logo lelei ʼo te Puleʼaga ʼo te ʼAtua.”

“Ko Te Kau Fakafeagai ʼo Te Puleʼaga”

Hili pe māhina e lua ʼi te ʼosi ʼo te fakatahi ʼi Prague, ko te kau polisi neʼe nātou hūfi te Petele ʼaē neʼe tuʼu ōvi ki Prague. Neʼe nātou nofoʼi fakakinau ia te nofoʼaga, ʼo nātou faʼao mo te ʼu tohi ʼaē neʼe nātou maʼu, pea mo puke te kau Petelite fuli pea mo ʼihi atu tēhina. Kae neʼe mole gata ai.

ʼI te po ʼo te ʼaho 3 mo te ʼaho 4 ʼo Fepualio 1952, neʼe foli e te kau polisi te kolo ʼo nātou puke te toko 100 tupu kau Fakamoʼoni, ʼo kau ai mo au. ʼI te lagi hola tolu māfoatā, neʼe fafagu tomatou famili e te kau polisi. Neʼe nātou puke au, kae neʼe mole nātou fakamahino mai peʼe koteā tona tupuʼaga. Neʼe nātou haʼi ʼoku nima pea mo haʼi ʼoku mata ʼaki te moʼi kie, pea ko au mo ʼihi neʼe fafaʼo mātou ki te muliʼi kamio. Neʼe pilisoniʼi tokotahi au.

Hili te māhina kātoa mo taku mole palalau mo he tahi. Ko te tokotahi pe neʼe au sio ki ai ko te tagata leʼo ʼaē neʼe ina ʼaumai taku kiʼi meʼa kai ʼi te kihiʼi ava ʼo te matapā. Pea neʼe pāuiʼi au e te tagata ʼaē neʼe fai fakafehufehuʼi ʼaē neʼe au talanoa atu ki ai ʼi te kamata ʼo te alatike. ʼI tana ʼosi ʼui mai ko au ko te malomu, neʼe ina toe ʼui fēnei: “Ko te lotu ʼe mole ina ʼiloʼi he meʼa. ʼE mole ʼi ai he ʼAtua! ʼE mole mātou tuku anai ke ke fakamaliu tamatou hahaʼi gāue. ʼE tautau anai koe ʼi tou kia e he tagata leʼo pilisoni peʼe ke mate pe anai ʼi te fale pilisoni. Pea kapau ʼe haʼu ki henī tou ʼAtua, ʼe mātou matehi anai mo ia!”

Neʼe ʼiloʼi e te ʼu puleʼaga neʼe mole he lao ʼe ina tapuʼi tamatou ʼu gāue faka Kilisitiano, koia neʼe nātou fia fetogi tamatou ʼu gāue ke ʼalutahi mo tanatou ʼu lao, pea mo nātou ʼui ko mātou “ko te kau fakafeagai ʼo te Puleʼaga” pea ko te kau malomu ia mai te tahi fenua. Moʼo fakahoko ʼo te faʼahi ʼaia, neʼe tonu ke nātou holoʼi tamatou tui pea mo fai he ʼu puleʼaki ke mātou “fakamoʼoni age” ki tanatou ʼu tukugakovi loi ʼo ʼuhiga mo mātou. ʼI tanatou ʼosi fakafehuʼi au ʼi te po ʼaia, neʼe mole nātou tuku ke au moe. Hili kiai te ʼu hola, pea neʼe nātou toe fakafehuʼi au. ʼI te lakaga leva ʼaia, neʼe nātou faigaʼi ke au sinie te pepa ʼe tohi fēnei ai: “ ʼE au fakafeagai ki te Puleʼaga Temokalatike Sekosolovakia ʼi taku mole [gāue fakatahi] mo nātou, koteʼuhi ʼe au fakatalitali ki te kau Amelika.” ʼI taku mole sinie te loi ʼaia, neʼe nātou ʼave au ki te kogafale ʼe fakatūʼā ai ia nātou ʼaē ʼe mole fakalogo.

Neʼe tapuʼi mai taku moe, mo taku takoto peʼe ko taku heka, kae neʼe feala pe taku tuʼu peʼe ko taku haʼele ʼi te kiʼi loto koga fale. ʼI taku kua gaʼegaʼe, neʼe au takoto ki te simā. Neʼe toe ʼave ai au e te ʼu tagata leʼo ki te pilo fakafehuʼi. Neʼe fehuʼi fēnei mai: “ ʼE ke sinie nei? ʼI taku toe fakafisi age, neʼe ina hokaʼi toku fofoga, ʼo tafekalukalu ai toku ihu, pea neʼe kalaga fēnei ki te ʼu tagata leʼo: “ ʼE fia fakamate ia! Koutou ʼave ia ia ki tona kogafale pea mo leʼoleʼohi naʼa fakamate!” Neʼe toe ʼave ai au ki te kogafale ʼaē neʼe au nofo tokotahi ai. Lolotoga māhina e ono, neʼe liuliuga te ʼu faifehuʼi ʼaia, kae ʼaki tanatou ʼu kākā pea mo tanatou ʼu faiga ke au ʼui age ʼe au fakafeagai ki te Puleʼaga, neʼe mole nātou lava maumauʼi taku agatonu kiā Sehova.

Hili te māhina ʼi muʼa ʼo toku fakamāuʼi, neʼe haʼu te tagata ʼo te telepinale mai Prague pea neʼe ina fakafehuʼi takitokotahi ia mātou ʼu tēhina e toko 12. Neʼe ina fehuʼi fēnei mai: “Koteā anai te meʼa ka koutou fai mo kapau ʼe ʼohofiʼi totatou fenua e te ʼu puleʼaga ʼo te potu uesite?” “ ʼE au fai pe anai te meʼa ʼaē neʼe au fai ʼi te temi ʼaē neʼe lagolago ai te fenua ʼaenī kiā Itilele moʼo tauʼi ia te kau Lusia. Neʼe mole au kau ki te tau ʼaia, pea ʼe mole au toe kau anai ki te tau ʼaenī koteʼuhi ko au ko te Kilisitiano pea ʼe mole au kau ki te ʼu meʼa faka politike.” Pea neʼe ina ʼui mai: “ ʼE mole feala ke mātou tali te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova. ʼE tonu ke ʼi ai he kau solia mokā ʼohofiʼi tatou e te ʼu puleʼaga ʼo te Potu Uesite, moʼo hāofaki tatatou hahaʼi ʼi te Potu Uesite.”

ʼI te ʼaho 24 ʼo Sūlio 1953, neʼe ʼave mātou ki te fale telepinale. Ko mātou toko 12, neʼe pāui takitokotahi mātou iā muʼa ʼo te ʼu tuʼi fakamāu. Neʼe mātou fakaʼaogaʼi te temi faigamālie ʼaia moʼo fakahā tamatou tui. ʼI tamatou ʼosi tali ki te ʼu tukugakovi hala ʼaē neʼe fai ʼo ʼuhiga mo mātou, neʼe tuʼu ki ʼoluga te tagata avoka pea neʼe ʼui maʼana: “Kua lahi te ʼu faifakamāu kua au kau kiai, pea ʼi te agamāhani ʼe au logo ki te ʼu fakahemala pea mo te ʼu fetāgihi. Kae ko te ʼu tagata ʼaenī ʼe nātou mavae atu anai ʼi henī kua nātou toe mālolohi age ʼosi.” Ki muli age, ko te telepinale neʼe ina fakatūʼa ia mātou toko 12 ʼo ina ʼui ko mātou ko te kau fakafeagai ʼo te Puleʼaga. Neʼe fakatūʼā au ke au pilisoni ia taʼu e tolu pea neʼe toʼo e te Puleʼaga toku ʼu koloā.

Neʼe Au Haga Nofo Agatonu Logola Kua Au Matuʼa

ʼI taku ʼosi mavae mai te fale pilisoni, neʼe kei leʼoleʼohi pe au e te kau polisi. Neʼe au toe hoko atu taku ʼu gāue faka teokalatike pea neʼe hinoʼi au ke au taupau tomatou kokelekasio. Neʼe mātou nonofo ʼi ʼomātou ʼu ʼapi ʼaē kua toʼo e te Puleʼaga, pea hili leva taʼu e 40, ʼi te ʼosi tō ʼo te Puleʼaga Kominisi, neʼe toe foaki mai tomatou ʼu ʼapi.

Neʼe mole ko au pe ʼaē neʼe pilisoniʼi fakamuli ʼi toku famili. Hili pe taʼu e tolu ki taku liliu mai ki fale pea pāuiʼi ia Eduard ke hū solia. Neʼe fakafisi kiai, pea neʼe pilisoniʼi ʼuhi ko tana fia mulimuli ki te ʼu meʼa ʼaē neʼe ina ako ʼi te Tohi-Tapu. Hili kiai te ʼu taʼu, pea pilisoniʼi mo toku mokopuna ko Peter logola tana mahamahaki.

Neʼe tō leva te puleʼaga Kominisi ʼo Sekosolovakia ʼi te taʼu 1989. Neʼe au fiafia ʼaupito, heʼe lolotoga taʼu e fāgofulu neʼe tapuʼi ai tamatou gāue, kae ʼi te temi nei kua feala leva ke au fai faka mafola faʼitaliha ʼi te ʼu ʼapi! (Gaue 20:20) ʼE au fai te gāue ʼaia, ʼo mulimuli pe ki toku mālohi. ʼI te temi nei kua au taʼu 98, kua au vaivai, kae ʼe au fiafia heʼe kei feala taku tala ki te hahaʼi te ʼu fakapapau taulekaleka ʼa Sehova ʼo ʼuhiga mo te ka haʼu.

Neʼe puleʼi toku fenua e te kau takitaki e toko 12 ʼo te ʼu puleʼaga kehekehe e nima. Neʼe ʼi ai te kau takitaki agamālohi, mo te ʼu pelesita pea mo te hau. ʼI tonatou temi pule, neʼe mole he tahi ia nātou neʼe ina maʼu he puleʼaki tologa moʼo fakagata te ʼu fihifihia ʼaē neʼe maʼuli mamahi ai te hahaʼi. (Pesalemo 146:​3, 4) ʼE au loto fakafetaʼi kiā Sehova ʼi tana faka fealagia ke au ʼiloʼi tautonu ia ia. Koia, kua au mahino ki te Puleʼaga Faka Mesianike ʼaē ka ina fakaʼaogaʼi pea mo au mahino ki te vaʼiganoa ʼo te maʼuli mo kapau ʼe mole kita tauhi ki te ʼAtua. Lolotoga taʼu e 75, neʼe au faʼafai moʼo faka mafola ia te ʼu logo lelei, pea neʼe au maʼu ai te fakatafitoʼaga ʼo toku maʼuli, te fiafia pea mo he ʼamanaki taulekaleka ʼo he maʼuli heʼegata ʼi te kele. Koteā la he tahi age meʼa ke au fakaʼamu kiai?b

[Kiʼi nota]

[Paki ʼo te pasina 26]

Ko tomā fuafua ʼohoana

[Paki ʼo te pasina 26]

Ko au mo Eduard ʼi te kamataʼaga ʼo te ʼu taʼu 1940

[Paki ʼo te pasina 27]

Ko te tala ʼo te fakatahi ʼi Brno, ʼi te 1947