Tou Aga Fakaʼapaʼapa ʼi Totatou ʼUhiga Kau Minisi ʼa Te ʼAtua

“Ke kotou liliu ko he kau faʼifaʼitaki ʼo te ʼAtua.”—EFE. 5:1.

1, 2. (a) He koʼē ʼe maʼuhiga ia te ʼu aga fakaʼapaʼapa? (b) Koteā ʼaē kā tou talanoa kiai ʼi te ʼalatike ʼaenī?

ʼO ʼUHIGA mo te aga fakaʼapaʼapa, ʼe tohi fēnei e te fafine faitohi ko Sue Fox: “ ʼI te temi fuli pē ʼe tonu ke tou aga fakaʼapaʼapa ai. ʼI te ʼu faʼahi fuli pē pea ʼi te temi fuli pē, ʼe fua lelei ai ia te aga fakaʼapaʼapa.” Kā ko he agamāhani ʼa te hahaʼi hanatou fakaʼapaʼapa, pea ʼe mole fakalalahi ai tonatou ʼu fihifihia mo te hahaʼi pea ʼi te agamāhani ʼe puli ia te ʼu fihifihia ʼaia. Kae ʼe toe moʼoni foki te meʼa ʼaē ʼe hoko mokā mole tou aga fakaʼapaʼapa. Ko te mole fakaʼapaʼapa ki te hahaʼi, ʼe iku ki he ʼu fihi, mo te fehiʼa pea mo te lotomamahi.

² ʼI te agamāhani, ʼe maʼu ʼi te kōkelekāsio moʼoni ia te hahaʼi ʼe natou fakahā ia te aga fakaʼapaʼapa moʼoni. Kae ʼe tonu ke tou tōkakaga naʼa tou maʼu ia te ʼu aga heʼe fakaʼapaʼapa ʼaē ʼe mafola ʼi te mālamanei iā ʼaho nei. Tou vakaʼi peʼe lava puipui feafeaʼi tātou mokā tou maʼuliʼi ia te ʼu pelesepeto ʼo te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te ʼu aga fakaʼapaʼapa, pea mo taki mai ai te hahaʼi ki te tauhi moʼoni. Ke tou mahino peʼe feafeaʼi te fakahā ʼo te aga fakaʼapaʼapa, tou vakaʼi age muʼa ia te ʼu faʼifaʼitaki ʼa Sehova ʼAtua pea mo tona ʼAlo.

Ko Sehova Pea Mo Tona ʼAlo, ʼe Ko He ʼu Faʼifaʼitaki ʼo ʼUhiga Mo Te ʼu Aga Fakaʼapaʼapa

3. Koteā te faʼifaʼitaki ʼe tuku mai e Sehova ʼAtua ʼo ʼuhiga mo te aga fakaʼapaʼapa?

³ Ko Sehova ʼAtua ʼe ina tuku mai ia te faʼifaʼitaki haohaoa ʼo ʼuhiga mo te aga fakaʼapaʼapa. Logolā tona tuʼulaga māʼoluga ʼi tona ʼuhiga Tuʼi ʼo te ʼatulaulau, ʼe agalelei ʼaupitō ia pea mo fakaʼapaʼapa ki te hahaʼi. ʼI tana palalau ʼaē kiā Apalahamo pea mo Moisese, neʼe fakaʼaogaʼi e Sehova ia te kupu Fakahepeleo neʼe fakaliliu ʼi te agamāhani ʼaki te kupu “fakalelei age siʼi ʼou loto.” (Sen. 13:14; Eke. 4:6) Kā agahala tana ʼu kaugana, ko Sehova ʼe “loto ʼutaki pea mo manavaʼofa, tuai ʼi te ʼita pea mo mahu ʼi te loto ʼofa pea mo te moʼoni.” (Pes. 86:15) ʼE kehekehe ʼaupitō ia mo ʼihi tagata ʼaē ʼe ʼiʼita lahi mokā mole fai e ʼihi ia te ʼu meʼa ʼaē ʼe natou loto kiai.

4. ʼE tou lava faʼifaʼitakiʼi feafeaʼi ia Sehova mokā palalau mai niʼihi?

⁴ Ko te ʼu aga fakaʼapaʼapa ʼa te ʼAtua ʼe toe hā foki ʼi tana faʼahiga fagono ʼaē ki te tagata. ʼI te temi ʼaē neʼe faifehuʼi ai ia Apalahamo ʼo ʼuhiga mo te hahaʼi ʼo Sotoma, neʼe faʼa kātaki Sehova ʼo ina tali ki tana ʼu fehuʼi takitahi. (Sen. 18:23-32) Kiā ia, neʼe mole ina fakaʼuhiga ia te loto tuʼania ʼaia ʼa Apalahamo ohagē ko he fakapuli temi kiā te ia. ʼE fagono Sehova ki te ʼu faikole ʼo tana ʼu kaugana pea mo te ʼu kalaga ʼa te kau agahala ʼaē ʼe fakahemala. (Lau ia Pesalemo 51:11, 17.) ʼE mole tonu koa ke tou faʼifaʼitakiʼi ia Sehova, ʼo tou fagono mokā palalau mai niʼihi?

5. Kapau ʼe tou faʼifaʼitakiʼi ia te aga fakaʼapaʼapa ʼa Sesu, ʼe hikihiki feafeaʼi age te lelei ʼaē ʼo tatatou ʼu felōgoi mo te hahaʼi?

⁵ ʼI te ʼatu ʼu meʼa ʼaē neʼe ako e Sesu Kilisito mai tana Tamai, ʼe kau ai ia te aga fakaʼapaʼapa. Logolā ʼi ʼihi temi, neʼe lahi tona temi pea mo tona mālohi ʼaē neʼe ina fakaʼaogaʼi ki tana minisitelio, kae neʼe faʼa kātaki tuʼumaʼu aipē Sesu pea mo agalelei. Maʼa te hahaʼi kilia, mo te hahaʼi kivi ʼaē neʼe kainono, pea mo ʼihi atu ʼaē neʼe ʼi te faigataʼaʼia, ko Sesu ʼi te temi fuli pē neʼe lotolelei pē ke tokoni kiā nātou. Neʼe mole ina meʼa noaʼi nātou, logolā tanatou ʼolo age ʼaē kiā te ia kae lagi maʼumaʼua. ʼI te agamāhani, neʼe ina tuku atu aipē ia te meʼa ʼaē neʼe ina lolotoga fai moʼo tokoni ki he tahi neʼe lotomamahi. Neʼe fakaʼapaʼapa ʼaupitō Sesu kiā nātou ʼaē neʼe tui kiā te ia. (Mko. 5:30-34; Luka 18:35-41) ʼI totatou ʼuhiga Kilisitiano, ʼe tonu ke tou mulimuli ki te faʼifaʼitaki ʼa Sesu ʼo tou agalelei pea mo tokoni ki te hahaʼi. ʼE tokagaʼi anai tatatou aga e totatou ʼu kāiga, mo totatou vāhaʼa fale, pea mo te hahaʼi. Ko te meʼa ʼaē ʼe maʼuhiga heʼe ko tatatou aga ʼaia, ʼe ina fakakolōliaʼi ia Sehova pea mo tou fiafia ai.

6. Koteā te faʼifaʼitaki neʼe tuku mai e Sesu ʼo ʼuhiga mo te aga fakakaumeʼa?

⁶ Neʼe toe fakahā e Sesu ia tana fakaʼapaʼapa ki te hahaʼi ʼi tana pāuiʼi nātou ʼi tonatou ʼu higoa. Neʼe fakamaʼuhigaʼi fēia koa e te kau takitaki lotu Sutea ia te hahaʼi? Kailoa ia. Neʼe natou fakaʼuhiga ia te hahaʼi ʼaē neʼe mole natou ʼiloʼi ia te Lao ko “te kau malaʼia” koia ʼaē neʼe natou gaohi koviʼi ai ia nātou ʼaia. (Soa. 7:49) Neʼe mole fēia ia te ʼAlo ʼo te ʼAtua. Ko Maleta, mo Malia, mo Sakeo, pea mo te tokolahi neʼe natou logo ki tana toʼo ʼaē tonatou ʼu higoa. (Luka 10:41, 42; 19:5) Logolā iā ʼaho nei, kā tou palalau ki te hahaʼi ʼe lagi tonu ke tou mulimuli ki he ʼu agaʼi fenua pea mo te ʼu ʼaluʼaga, kae ʼe faiga pē e te ʼu kaugana ʼa Sehova ke natou aga fakakaumeʼa mo te hahaʼi.a ʼE natou fakahā ki tonatou ʼu tehina ʼaē ʼi te tui pea mo te hahaʼi, ia te fakaʼapaʼapa ʼaē ʼe tuha mo nātou, kae mole natou fakakehekeheʼi he tahi.—Lau ia Sake 2:1-4.

7. ʼE tokoni feafeaʼi mai te ʼu pelesepeto ʼo te Tohi-Tapu ki te fakahā ʼo te aga fakaʼapaʼapa ki te hahaʼi ʼi te potu fuli pē?

⁷ Ko te fakaʼapaʼapa ʼa te ʼAtua pea mo tona ʼAlo ki te hahaʼi ʼo te ʼu puleʼaga fuli pea mo te ʼu lanu fuli, ʼe fakahā ai tanā fakamaʼuhigaʼi ia te hahaʼi ʼaia pea mo taki mai ai ia nātou ʼaē ʼe lotolelei ki te moʼoni. ʼE mahino ia, ko te ʼu aga fakaʼapaʼapa ʼe kehekehe mai te fenua ki te tahi fenua. Koia ʼo ʼuhiga mo te ʼu aga fakaʼapaʼapa, ʼe mole tou faiga anai ke tou muliʼi ia he ʼu lēkula ʼe fefeka fau. Kae ʼaki te ʼu pelesepeto ʼo te Tohi-Tapu, ʼe feala ai ke tou fakahā ia te aga fakaʼapaʼapa ʼaē ʼe tuha mo te hahaʼi ʼo te ʼu fenua fuli pē. Tou vakaʼi age muʼa peʼe lava feafeaʼi hatatou maʼu ia he ʼu fua lelei ʼe lahi age ʼi tatatou minisitelio, mo kapau ʼe tou aga fakaʼapaʼapa ki te hahaʼi.

Tou Fakaʼalofa Ki Te Hahaʼi Pea Mo Fai Palalau Mo Nātou

8, 9. (a) Koteā te agamāhani ʼe fai e he tahi ʼe feala ai ki niʼihi ke natou manatu ʼe aga heʼe fakaʼapaʼapa? (b) He koʼē ʼe tonu ke tou maʼuliʼi ia te ʼu palalau ʼaē ʼa Sesu iā Mateo 5:47 ʼi tatatou aga ʼaē ki te hahaʼi?

⁸ Iā ʼaho nei, ʼe lahi te ʼatu ʼu koga meʼa kua liliu ko he agamāhani ʼa te hahaʼi ia hanatou maʼumaʼua ʼaupitō, pea ʼe feala pē ki he toko lua ke nā fetaulaki kae mole nā fefakamāloʼaki peʼe nā ʼui “ ʼe ke lelei pē?” ʼE mahino ia, ʼe mole ʼamanaki leva ke tou fakaʼalofa ki he toe hahaʼi kaugamālie ʼi he kauala. Kae ʼe lahi te tahi age ʼu ʼaluʼaga, ʼe ʼaoga pea mo lelei age hatatou fakaʼalofa ki te hahaʼi. ʼE ko hakotou agamāhani koa te fakaʼalofa ki te hahaʼi? Peʼe ʼi te agamāhani ʼe mole kotou haʼele malimali pea mole kotou fai he palalau ʼe lelei ki te hahaʼi? Lagi kua fakatuputupu e he tahi ia he agamāhani ʼe mole manatu ia ʼe kovi, kae ʼi tona ia fakahagatonu, ʼe ko he aga heʼe fakaʼapaʼapa ia.

⁹ Neʼe foaki mai e Sesu ia te fakamanatu ʼi tana ʼui ʼaenī: “Kapau ʼe kotou fakaʼalofa pē ki ʼokotou tehina, koteā te meʼa lahi ake ʼaē ʼe kotou fai? ʼE mole koa lā toe fai fēia pē e te hahaʼi ʼo te ʼu puleʼaga?” (Mat. 5:47) ʼO ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia, ko te tagata fai tokoni ko Donald Weiss neʼe ina tohi fēnei: “ ʼE logoʼi e te hahaʼi mokā mole tokagaʼi nātou peʼe fakalaka he tahi kae ina meʼa noaʼi nātou. ʼE mahino ia, ʼe mole he tupuʼaga ke tou meʼa noaʼi ai he tahi. Ko te aga pē e tahi ʼaē ʼe tonu ke fai: Ke kotou fakaʼalofa ki te hahaʼi. Kotou palalau kiā nātou.” Kapau ʼe tou tokagaʼi te hahaʼi peʼe tou fai palalau mo nātou, pea ʼe tou maʼu ai anai ia te ʼu fua lelei.

10. ʼE lava tokoni feafeaʼi mai ia te ʼu aga fakaʼapaʼapa ke fua lelei tatatou minisitelio? (Vakaʼi ia te fakamatala ʼaē ʼe ʼātakai, ko tona kupu tāfito: “Tou Kamata He Fai Palalau ʼAki He Malimali.”)

¹⁰ Kotou tokagaʼi age muʼa ia te aga ʼa te taumātuʼa Kilisitiano ko Tom pea mo Carol, ʼe nā māʼuʼuli ʼi te kolo lahi ʼi Amelika Noleto. ʼI tanā minisitelio, neʼe nā fai palalau fakafiafia mo te hahaʼi ʼo tonā vāhaʼa fale. ʼE feafeaʼi tanā fai ia te faʼahi ʼaia? ʼI tana mahino ʼaē ki te ʼu palalau iā Sake 3:18, ʼe ʼui fēnei e Tom: “ ʼE mā faiga ke mā aga fakakaumeʼa pea mo maʼuli tokalelei mo te hahaʼi. ʼE mā fakaovi kiā nātou ʼaē ʼe mā tokagaʼi ʼe tutuʼu ʼi tuʼa ʼo tonatou ʼu ʼapi pea mo nātou ʼaē ʼe gāue ʼi te ʼu tafaʼaki. ʼE mā malimali pea mo fakamālo age kiā nātou. ʼE mā palalau mo nātou ʼo ʼuhiga mo te ʼu meʼa ʼaē ʼe natou leleiʼia, ohagē ko tanatou fānau, tanatou kulī, tonatou ʼapi, tanatou gāue. ʼAki te temi, kua mā liliu ko honatou ʼu kaumeʼa.” ʼE toe ʼui fēnei e Carol: “Ki muli age, ʼe mā fakahā age tomā ʼu higoa pea mā kole age tonatou higoa. ʼE mā fakahā age te gāue ʼaē ʼe mā fai ʼi te kolo kae ʼe mā fakanounou pē te fai palalau. Pea ʼi te temi leva ʼaia ʼe feala ai hamā fai fakamafola kiā nātou.” ʼAki tanā taʼi faʼahiga aga ʼaia, neʼe maʼu ai e Tom pea mo Carol ia te falala ʼa te hahaʼi tokolahi. Ko te tokolahi neʼe natou tali ia te ʼu tohi Fakatohi-tapu, pea ko ʼihi neʼe natou fia ʼiloʼi te moʼoni.

Tou Aga Fakaʼapaʼapa ʼi Te ʼu ʼAluʼaga Faigataʼa

11, 12. He koʼē ʼe tou ʼiloʼi ʼe tonu ke gaohi koviʼi tātou mokā tou fakamafola ia te logo lelei, pea ʼe tonu ke tou tali feafeaʼi kiai?

¹¹ ʼI ʼihi temi, ʼe mole tali lelei tātou mokā tou fakamafola ia te logo lelei. ʼE ko he faʼahi ʼe tou ʼiloʼi ʼe tonu ke hoko, he neʼe fakatokaga fēnei e Kilisito Sesu ki tana ʼu tisipulo: “Kapau neʼe natou fakatagaʼi au, pea ʼe natou fakatagaʼi anai mo koutou.” (Soa. 15:20) Kae kapau ʼe tou liufaki te ʼu palalau kovi ʼaē ʼe natou fai mai, ʼe mole ʼi ai anai hona ʼu fua lelei. Koteā ʼaē ʼe tonu ke tou fai? Neʼe tohi fēnei e te ʼapositolo ko Petelo: “Kotou tapuhā ʼi tokotou ʼu loto ia Kilisito ʼaē ko te ʼAliki, kotou nonofo teuteu tuʼumaʼu moʼo tali kiā nātou ʼaē ʼe natou fehuʼi atu te tupuʼaga ʼo takotou falala, kae kotou tali ʼaki he agamalū pea mo he fakaʼapaʼapa lahi.” (1 Pet. 3:15) Ko tatatou fakahā he aga fakaʼapaʼapa, ʼo tou tali ʼaki he agamalū, ʼe feala ke fakamalū ifo ia nātou ʼaē ʼe natou laukovi mai kiā tātou.—Tito 2:7, 8.

¹² ʼE feala koa hatatou teuteu fakatomuʼa ke tou tali ki he ʼu palalau kovi, ʼaki he faʼahiga tali ʼe leleiʼia e te ʼAtua? ʼEī. Neʼe tokoni fēnei e Paulo: “Kotou fai ke lelei tuʼumaʼu takotou ʼu palalau pea ke konakonaʼi ʼaki te māsima, ke kotou ʼiloʼi te tali ʼaē ʼe tonu ke kotou fai ki te hahaʼi takitokotahi.” (Kol. 4:6) Kapau ko hatatou agamāhani ia te palalau fakaʼapaʼapa pea mo aga fakaʼapaʼapa kiā nātou ʼo totatou fāmili, ʼi te faleako, ʼi totatou fale gāue, ʼi te kōkelekāsio, ʼi totatou ʼu vāhaʼa fale, pea kua tou nonofo teuteu ai ke tou tali ki te ʼu manukinuki pea mo te ʼu laukovi ʼaē ʼe fai mai kiā tātou, ʼo tuha aipē mo totatou ʼuhiga Kilisitiano.—Lau ia Loma 12:17-21.

13. Kotou tuku mai he faʼifaʼitaki ʼe fakahā ai peʼe lava feafeaʼi ki te aga fakaʼapaʼapa ke ina fakamalū ifo ia te aga ʼa te hahaʼi fakafeagai.

¹³ Ko te fakahā ʼo he aga fakaʼapaʼapa ʼi he ʼu ʼaluʼaga faigataʼa, ʼe maʼu aipē anai ia he ʼu fua ʼe lelei. Ohagē lā, ʼi Saponia, ko te tehina neʼe fakalainoaʼi e te tagata ʼo te ʼapi pea mo te tahi tagata neʼe ina fakaafe. ʼAki he aga fakaʼapaʼapa, neʼe mavae te tehina ʼi te ʼapi. ʼI tana hoko atu tana fai fakamafola ʼi te telituale, neʼe tokagaʼi e te tehina neʼe lolotoga sioʼi mai ia ia e te tagata ʼaē neʼe fakaafe pea neʼe mole mamaʼo mo ia. ʼI te fakaovi atu ʼa te tehina kiā ia, neʼe ʼui fēnei age e te tagata: “ ʼE au fakalelei atu ʼo ʼuhiga mo te meʼa ʼaē neʼe hoko. Logolā tamā palalau kovi atu, kae neʼe au tokagaʼi neʼe ke malimali aipē. Koteā ʼaē ʼe tonu ke au fai ke au hagē ko koe?” Ko te tagata ʼaia neʼe mole kei maʼuli fiafia he neʼe mole kei gāue pea neʼe hoki mate atu pē tana faʼē. Neʼe fakaafe e te tehina ke fai hana ako Tohi-Tapu, pea neʼe tali e te tagata. Mole faʼa fualoa kiai, pea neʼe fai tuʼa lua tana ako ʼi te vāhaʼa.

Te Faʼahi ʼAē ʼe Lelei ʼAupitō Ke Tou Ako Ai Te Aga Fakaʼapaʼapa

14, 15. Neʼe feafeaʼi ia te akoʼi e te ʼu kaugana ʼa Sehova ʼo te temi muʼa ia tanatou ʼu fānau?

¹⁴ Ko te ʼu mātuʼa ʼaē neʼe pipiki ki te ʼAtua ʼi te temi muʼa, neʼe natou tōkakaga ke akoʼi ki ʼanatou fānau ia te aga fakaʼapaʼapa ʼi te loto fale. Kotou tokagaʼi ia te fai palalau fakaʼapaʼapa ʼa Apalahamo pea mo tona foha ko Isaake, iā Senesi 22:7. Ko te ako lelei ʼo Sosefo ʼe tana ʼu mātuʼa, neʼe toe hā lelei iā te ia. ʼI te temi ʼaē neʼe pilisoniʼi ai, neʼe aga fakaʼapaʼapa aipē ki te hahaʼi pilisoni. (Sen. 40:8, 14) Ko tana palalau ʼaē kiā Falaone, ʼe hā mai neʼe ina ako ia te ʼu palalau fakaʼapaʼapa ʼaē ke lea ai ki he tahi ʼe maʼu tuʼulaga.—Sen. 41:16, 33, 34.

¹⁵ ʼI te ʼu Fakatotonu e Hogofulu ʼaē neʼe foaki ki te ʼu foha ʼo Iselaele, neʼe kau ai ia te fakatotonu ʼaenī: “Fakaʼapaʼapa ki tau tamai mo tau faʼē, ke hoko atu tou ʼu ʼaho ʼi te kele ʼaē ʼe foaki atu e Sehova tou ʼAtua.” (Eke. 20:12) Neʼe fakaʼapaʼapa te fānau ki tanatou ʼu mātuʼa ʼi tonatou loto fale. Ko te ʼofafine ʼo Sefeteo neʼe ina fakahā ia he toe fakaʼapaʼapa lahi ki tana tamai, ʼi tana mulimuli ki te fakapapau ʼaē neʼe fai e tana tamai ʼi te ʼaluʼaga faigataʼa ʼaupitō.—Ktf. 11:35-40.

16-18. (a) Koteā ʼaē ʼe feala ke fai moʼo akoʼi ki te fānau ia te aga fakaʼapaʼapa? (b) Koteā ʼihi fua lelei ʼo te akoʼi ki te fānau ia te aga fakaʼapaʼapa?

¹⁶ ʼE maʼuhiga ʼaupitō ke kotou akoako ki takotou fānau ke natou aga fakaʼapaʼapa. Ke liliu te kau tūpulaga ko he ʼu hahaʼi lalahi ʼe felōgoi lelei mo ʼihi, ʼe tonu ke natou akoako ke natou popoto ʼi te fakaʼalofa ki te hahaʼi, mo tali ki te telefoni, pea mo kakai mo te hahaʼi. ʼE tonu ke akoʼi age kiā nātou ke natou mahino, pe koʼē ʼe tonu ke natou puke ia te matapā ʼi te temi ʼaē ʼe hū ai niʼihi ki he fale, pea he koʼē ʼe tonu ke natou agalelei mo te hahaʼi mātutuʼa pea mo māhahaki, pea he koʼē ʼe tonu ke natou tokoni kiā nātou ʼaē ʼe natou ʼamo he ʼu kato mamafa. ʼE tonu ke natou mahino ki te maʼuhiga ʼaē ke natou ʼui fakamālotoloto: “Fakalelei age siʼi ʼou loto,” “mālo,” “ ʼe feala lā ke au tokoni atu?” pea mo natou ʼui: “Silou.”

¹⁷ ʼE tonu ke fakafaigafua pē ia te akoako ʼaē ʼo te fānau ke natou aga fakaʼapaʼapa. Ko tona faʼahiga fai ʼe lelei ʼaupitō, ʼe ko hakotou tuku ia he faʼifaʼitaki lelei ki ai. Ko Kurt, ʼaē ʼe taʼu 25, ʼe ina ʼui fēnei ʼo ʼuhiga mo te faʼahiga ako neʼe foaki age kiā ia pea mo tona ʼu tehina e toko tolu, ke natou aga fakaʼapaʼapa: “Neʼe matou sisio pea mo fakalogo mokā fai palalau tamatou Tamai pea mo tamatou Faʼē, ʼaki he agalelei, pea mo tanā faʼa kātaki pea mo fakamaʼuhigaʼi ia te hahaʼi. ʼI te Fale ʼo Te Puleʼaga, neʼe au kaugā ʼolo mo taku Tamai ʼi muʼa ʼo te kamata ʼo te ʼu fono ke mā fai palalau mo te ʼu tehina mo tuagaʼane mātutuʼa, ʼo toe fēia pē mokā ʼosi te fono. Neʼe au logo ki tana ʼu fai fakamālo pea mo au sio ki tana aga fakaʼapaʼapa ʼaē kiā nātou.” ʼE toe ʼui fēnei e Kurt: “ ʼAki te temi, neʼe au maʼu tana ʼu aga ʼaia. ʼE ko haku agamāhani ia te fakaʼapaʼapa ʼaē ki te hahaʼi. ʼE mole kei tou ʼui: ko te aga ʼaenī ʼe tonu ke tou fai, kae ʼe tou ʼui: ko te aga ʼaē ʼe tou loto ke tou fai.”

¹⁸ Koteā ʼaē ʼe hoko anai mo kapau ʼe akoʼi e te ʼu mātuʼa ia te aga fakaʼapaʼapa ki tanatou fānau? ʼE feala anai ki te fānau ke natou maʼu honatou ʼu kaumeʼa pea mo maʼuli tokalelei mo te hahaʼi. ʼE feala anai hanatou gāue ʼo fakalogo ki ʼonatou pātolō pea mo kaugā gāue fakatahi mo niʼihi. Tahi ʼaē meʼa, ko te fānau ʼaē ʼe aga fakaʼapaʼapa pea mo agatonu ʼe natou fakafiafia anai ia tanatou ʼu mātuʼa.—Lau ia Tāʼaga Lea 23:24, 25.

ʼE Tou Kehekehe Mo Te Mālamanei ʼi Tatatou Aga Fakaʼapaʼapa

19, 20. He koʼē ʼe tonu ke tou fakatotonu ke tou faʼifaʼitakiʼi totatou ʼAtua manavaʼofa pea mo tona ʼAlo?

¹⁹ Neʼe tohi fēnei e Paulo: “Kotou liliu ko he kau faʼifaʼitaki ʼo te ʼAtua, ohagē ko he fānau ʼofaina.” (Efe. 5:1) ʼI tatatou faʼifaʼitakiʼi ia Sehova ʼAtua pea mo tona ʼAlo, ʼe tonu ke tou maʼuliʼi ia te ʼu pelesepeto ʼo te Tohi-Tapu, ohagē ko te ʼu pelesepeto ʼaē neʼe tou vakaʼi ʼi te ʼalatike ʼaenī. ʼI tatatou fai fēia, ʼe mole tou mālualoi anai ʼo tou aga fakaʼapaʼapa pē ki he tahi ʼe maʼu tuʼulaga peʼe tou aga fakaʼapaʼapa ke tou maʼu ai hatatou ʼu meʼa.—Suta 16.

²⁰ ʼI te ʼu ʼaho fakamuli ʼo tana pule agakovi, ʼe loto ʼaupitō e Satana ke ina pulihi ia te ʼu pelesepeto ʼo ʼuhiga mo te aga fakaʼapaʼapa ʼaē neʼe fakatuʼu e Sehova. Kae ʼe mole lava pulihi anai e te Tēvolo ia te ʼu aga fakaʼapaʼapa ʼa te kau Kilisitiano moʼoni. ʼOfa pē ke tou fakatotonu e tātou takitokotahi ke tou mulimuli ki te ʼu faʼifaʼitaki ʼo te ʼAtua manavaʼofa pea mo tona ʼAlo. Pea ko tatatou ʼu palalau pea mo tatatou aga ʼe kehe tuʼumaʼu pē anai mo te ʼu aga ʼo nātou ʼaē ʼe natou fia fai he ʼu aga ʼe kovi. ʼE tou vikiʼi anai ia te huafa ʼo totatou ʼAtua ko Sehova, ʼaē ʼe aga fakaʼapaʼapa pea mo tou taki mai ai anai ia te hahaʼi ki tana tauhi moʼoni.

[Nota]

ʼE Kei Kotou Manatuʼi Koa?

• Koteā ʼaē ʼe tou ako mai iā Sehova pea mo tona ʼAlo ʼo ʼuhiga mo te fakahā ʼo he ʼu aga fakaʼapaʼapa?

• He koʼē ko tatatou fakaʼalofa ki te hahaʼi ʼaki he aga fakakaumeʼa ʼe fua lelei kiā tātou ʼi totatou ʼuhiga kau Kilisitiano?

• ʼE fua lelei feafeaʼi tatatou minisitelio mokā tou aga fakaʼapaʼapa?

• Koteā ʼaē ʼe tonu ke fai e te ʼu mātuʼa moʼo akoʼi ki tanatou fānau ia te ʼu aga fakaʼapaʼapa?

[Talanoa ʼo te pasina 31]

Tou Kamata He Fai Palalau ʼAki He Malimali

Tokolahi te hahaʼi ʼe natou tuʼania ʼi te fai palalau mo he tahi ʼe mole natou ʼiloʼi. Kae ʼuhi ko tanatou ʼofa ki te ʼAtua pea mo tonatou kāiga, ʼe faiga lahi ia te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ke natou ako peʼe feafeaʼi te fai palalau mo te hahaʼi, moʼo vaevae mo nātou ia te ʼu moʼoni ʼo te Tohi-Tapu. Koteā ʼaē ʼe lava tokoni atu ke kotou hikihiki ke lelei ia te faʼahi ʼaia?

Ko he pelesepeto maʼuhiga ʼe tuʼu iā Filipe 2:4, ʼe tou lau fēnei ai: “Ke mole kotou [haga] tōkakaga pē ki te ʼu meʼa ʼa koutou totonu, kae ke kotou toe tōkakaga pē foki ki te ʼu meʼa ʼa ʼihi.” Kotou fakakaukauʼi fēnei ia te ʼu palalau ʼaia: Kapau ko takotou hoki felāveʼi ʼaē mo he tahi, kiā ia ko koutou ko he matāpule. Koteā ʼaē ʼe feala ke kotou fai ke fakafīmālie ai tona loto? Kotou malimali pea mo ʼalofa ki ai ʼaki he aga fakakaumeʼa. Kae ʼe mole gata ai pē.

ʼI takotou faiga ʼaē ke kotou kamata fai palalau mo he tahi, neʼe lagi kotou fakalelu ki tana lolotoga fakakaukau ia he ʼu meʼa. Kapau ʼe kotou faiga ke kotou fai palalau ki he ʼu meʼa ʼe kotou manatu kiai kae mole kotou tokagaʼi tana ia manatu, ʼe mole lagi loto anai ia kiai. Koia, kapau ʼe feala ke kotou ʼiloʼi te ʼu meʼa ʼaē neʼe lolotoga fakakaukau kiai, he koʼē ʼe mole kotou fakaʼaogaʼi te faʼahi ʼaia moʼo kamata ʼaki ai ia he fai palalau mo ia? Ko te meʼa ʼaia neʼe fai e Sesu ʼi te temi ʼaē neʼe felāveʼi ai mo te fafine ʼi te vai keli ʼi Samalia. (Soa. 4:7-26) Neʼe tuku ia te manatu ʼa te fafine ʼaia ki te vai ʼaē neʼe tonu ke ina ʼohu. Neʼe kamata e Sesu ia tana fai palalau mo ia ki te faʼahi ʼaia, pea mole tuai kiai neʼe palalau leva ki he ʼu manatu fakalaumālie maʼuhiga.

[Paki ʼo te pasina 30]

Ko tatatou aga fakakaumeʼa mo te hahaʼi ʼe feala ke iku ki he fai fakamafola ʼe fua lelei

[Paki ʼo te pasina 32]

ʼE fua lelei tuʼumaʼu pē te fai ʼo he ʼu aga fakaʼapaʼapa