Ko Te ʼu Fakamanatu ʼa Sehova ʼe Tuha Ia Mo Te Falala

1. Ko te ʼu manatu fea ʼae ʼe tautau talanoa ki ai te hahaʼi ʼa te ʼAtua, pea ʼe fua lelei feafeaʼi kia tatou tatatou toe vakaʼi te ʼu faʼahi ʼaia?

ʼI TAKOTOU lolotoga teuteuʼi he alatike ako ʼo Te Tule Leʼo, neʼe kua kotou feʼekeʼaki fenei koa: “Neʼe mole koa la kua tou ʼosi talanoa ki te faʼahi ʼaeni?” Kapau kua fualoa takotou kau ki te kokelekasio, pea lagi kua kotou tokagaʼi tatatou ako tuʼa lahi ʼihi manatu. ʼE tou tau ako ʼo ʼuhiga mo te Puleʼaga ʼa te ʼAtua, te sakilifisio ʼa Sesu, te gaue faifakamafola, pea mo te ʼu kalitate ohage ko te ʼofa mo te tui. Ko tatatou toe vakaʼi te ʼu faʼahi ʼaia, ʼe tokoni mai ke malohi tuʼumaʼu tatatou tui pea ke tou “fai te folafola, kae aua pe naa gata i [tatatou] logo ki ai.”—Sakp. 1:22.

2. (1) Kotea ʼae ʼe tau fakaʼuhiga ki ai te ʼu fakamanatu ʼa te ʼAtua? (2) ʼE kehekehe feafeaʼi te ʼu fakamanatu ʼa te ʼAtua mo ʼae ʼa te tagata?

² Ko te kupu Fakahepeleo ʼae neʼe fakaliliu ʼaki te kupu “fakamanatu” ʼe tau fakaʼuhiga ki te ʼu lao, mo te ʼu fakatotonu, pea mo te ʼu lekula ʼae ʼe foaki e te ʼAtua ki tana hahaʼi. ʼO mole hage ko te ʼu lao ʼa te tagata ʼae ʼe tonu ke fetogi ʼi ʼihi temi peʼe ke fakafoʼou, ko te ʼu lao ʼa Sehova mo ʼana lekula ʼe tuha tuʼumaʼu pe ia mo te falala. Logo la ko ʼihi lao mo lekula neʼe ʼaoga pe ia ʼi hona temi totonu peʼe ʼi he aluʼaga neʼe hoko, kaʼe ʼe kei moʼoni pe ia mo ʼaoga. Neʼe ui fenei e te tagata faipesalemo: “Ko au pelesepeto e totonu o heegata.”—Pes. 119:144.

3, 4. (1) Kotea ʼae ʼe feala ke kau ki te ʼu fakamanatu ʼa Sehova? (2) Kotea te ʼu tapuakina neʼe feala ke maʼu e te kau Iselaele mo kapau neʼe natou mulimuli ki te ʼu fakamanatu ʼaia?

³ ʼE lagi kotou tokagaʼi ʼi ʼihi temi ʼe kau ki te ʼu fakamanatu ʼa Sehova ni fakatokaga. Neʼe tau logo te puleʼaga ʼo Iselaele ki ni fakatokaga mai te ʼAtua ʼaki ʼana polofeta. Ohage la, ʼi te ʼamanaki ulu ʼa te kau Iselaele ki te Kele ʼo Te Fakapapau, neʼe fai e Moisese te fakatokaga ʼaeni kia natou: “Ke koutou tokaga . . . , naa kakaai anai okotou loto, o kotou maliu anai ki ni atua kehe o kotou punou anai kia natou. E tupu anai i ai te hauhau o [Sehova] kia koutou.” (Tet. 11:16, 17) ʼE fakaha ʼi te Tohi-Tapu neʼe lahi te ʼu fakamanatu neʼe fai e te ʼAtua ki tana hahaʼi, pea neʼe ʼaoga kia natou.

⁴ Neʼe tuʼa lahi te uga ʼae e Sehova te kau Iselaele ke natou manavasiʼi kia te ia, mo fakalogo ki tona leʼo, pea mo fakatapuha tona huafa. (Tet. 4:29-31; 5:28, 29) Kapau neʼe natou mulimuli ki te ʼu fakamanatu ʼaia, pea neʼe feala ke natou maʼu moʼoni ni tapuakina.—Lev. 26:3-6; Tet. 28:1-4.

NEʼE TALI FEAFEAʼI E TE KAU ISELAELE TE ʼU FAKAMANATU ʼA SEHOVA?

5. He ko ʼe neʼe tau ia Sehova maʼa te Hau ko Esekiasi?

⁵ ʼI te ʼu aluʼaga faigataʼa ʼae neʼe tau mo Iselaele, neʼe fakahoko e te ʼAtua tana fakapapau. Ohage la, ʼi te temi ʼae neʼe ulufia ai te fenua ʼo Suta e te Hau Asilia ko Sanekelipe pea mo ina fakamatakuʼi te Hau ko Esekiasi, neʼe tokoni Sehova kia Esekiasi, ʼo ina fekauʼi tana ʼaselo. ʼI te po pe ʼe tahi, neʼe tamateʼi e te ʼaselo ʼa te ʼAtua “te kau tagata malolohi fuli” ʼi te kautau Asilia, pea neʼe toe liliu ai Sanekelipe ki tona fenua mo hona toe ufiufi lahi. (2 Klk. 32:21; 2 Hau 19:35) He ko ʼe neʼe tau ia te ʼAtua maʼa te Hau ko Esekiasi? Koteʼuhi “nee pipiki ia ia [kia Sehova], pea nee mole maliu kehe ia ia mai [ia Sehova], pea nee ina tauhi te u fakatotonu” ʼae neʼe tuku e Sehova kia Moisese.—2 Hau 18:1, 5, 6.

6. Neʼe fakaha feafeaʼi e te Hau ko Sosiasi tana falala kia Sehova?

⁶ Ko te Hau ko Sosiasi ʼe ko he tahi faʼifaʼitaki ʼaia ʼo he tagata neʼe fakalogo ki te ʼu fakatotonu ʼa Sehova. ʼI tana kei taʼu valu, neʼe ina kamata “fai leva te mea ae e totonu kia mata o [Sehova] . . . nee mole toe he kehe leva ia ia pee ki te fahai matau pee ki te fahai hema.” (2 Klk. 34:1, 2) Neʼe fakaha e Sosiasi tana falala kia Sehova ʼi tana haga ʼo fakamaʼa te fenua mai te ʼu taula ʼatuā pea mo toe fakatuʼu te tauhi moʼoni. ʼI tana fai ʼaia, neʼe tapuakina ai ia ia pea mo te puleʼaga katoa.—Lau ia 2 Koloniko 34:31-33.

7. Kotea ʼae neʼe hoko ki Iselaele ʼi te temi ʼae neʼe mole natou tokagaʼi ai ia te ʼu fakamanatu ʼa Sehova?

⁷ Kaʼe meʼa kovi foki he neʼe mole falala katoa tuʼumaʼu te hahaʼi ʼa te ʼAtua ki ʼana fakamanatu. Lolotoga ni taʼu ʼe lau ʼi teau, neʼe natou lotolotolua peʼe natou fakalogo peʼe kailoa. ʼI te fakaʼape ʼaia ʼo tanatou tui, neʼe natou hage ko tona ui e te apositolo ko Paulo, ʼe “fetaaki mo feaveaki e te u matagi o te u akonaki fuli.” (Efe. 4:13, 14) Pea ohage pe ko tona fakakikite, ʼi te temi ʼae neʼe mole natou falala ai ki te ʼu fakamanatu ʼa te ʼAtua, neʼe fua kovi ai kia natou.—Lev. 26:23-25; Sel. 5:23-25.

8. Kotea te ako ʼe tou lava taʼofi mai te faʼifaʼitaki ʼa te kau Iselaele?

⁸ ʼE lava ʼaoga feafeaʼi kia tatou te faʼifaʼitaki ʼa te kau Iselaele? Ohage pe ko natou, ko te ʼu kaugana ʼa te ʼAtua ia ʼaho nei ʼe tokoniʼi mo fakatonutonuʼi natou. (2 Pet. 1:12) ʼI te temi fuli pe ʼae ʼe tou lau ai te Folafola ʼa te ʼAtua, ʼe hage pe ko he ʼu fakamanatu ʼaia kia tatou. ʼI tatatou maʼu te loto faʼitaliha, ʼe feala hatatou filifili ke tou fakalogo ki te ʼu fakatotonu ʼa Sehova, peʼe ke tou haga fai pe tatou te meʼa ʼae ʼe tou manatu ʼe totonu. (Taag. 14:12) Tou vakaʼi ʼihi tupuʼaga ke tou lava falala ai ki te ʼu fakamanatu ʼa Sehova pea mo feafeaʼi hatatou maʼu ni fua lelei moka tou mulimuli ki ai.

KOTOU FAKALOGO KI TE ʼATUA PEA KOTOU MAʼULI

9. ʼI te nofo ʼa te kau Iselaele ʼi te toafa, neʼe fakaha feafeaʼi e Sehova tana tokoni kia natou?

⁹ ʼI te kamata e te kau Iselaele tanatou fagona ʼi te toafa fakamatakutaku, ʼae ka loaloaga ia taʼu ʼe 40, neʼe mole fakaha fakatomuʼa age e Sehova pe feafeaʼi anai tana takitaki, mo puipui pea mo tokaga kia natou. Kaʼe neʼe ina fai tuʼumaʼu pe he ʼu meʼa ke natou falala ai kia te ia mo ʼana fakatotonu. ʼAki te ʼao ʼi te uhu mo te pou afi ʼi te poʼuli, neʼe fakamanatuʼi e Sehova ki te kau Iselaele ʼe tokoni kia natou ʼi tanatou fakalaka ʼi te toafa lahi mo fakamatakutaku ʼaia. (Tet. 1:19; Eke. 40:36-38) Neʼe ina toe foaki te ʼu meʼa ʼae neʼe ʼaoga kia natou. “Nee mole pe la popo onatou kofu, pea nee mole pe la kovi onatou vae.” ʼEi, “nee mole pe la puli he mea kia natou.”—Nee. 9:19-21.

10. ʼE takitaki feafeaʼi e Sehova tana hahaʼi ia ʼaho nei?

¹⁰ Ia ʼaho nei, ʼe ʼamanaki ulu te ʼu kaugana ʼa te ʼAtua ki te malama foʼou mo faitotonu. ʼE tou falala koa ʼe foaki mai e Sehova te ʼu meʼa ʼae ʼe ʼaoga ke tou lava hao ai ʼi te “mamahi lahi” ka hoko mai? (Mat. 24:21, 22; Pes. 119:40, 41) ʼE moʼoni, ʼe mole fakaʼaogaʼi e Sehova he ʼao peʼe ko he pou afi moʼo taki tatou ki te malama foʼou. Kaʼe ʼe ina fakaʼaogaʼi tana kautahi moʼo tokoni mai ke tou nonofo tokaga. Ohage la, ʼe lahi te fakatokagaʼi mai ke tou tuputupu ʼi te faʼahi fakalaumalie ʼaki hatatou lau takitokotahi te Tohi-Tapu, mo fai te Ako Fakafamili ʼi te afiafi, pea mo tou kau tuʼumaʼu ki te ʼu fono pea mo te faifakamafola. Neʼe tou fai koa ni fetogi ke tou mulimuli ai ki te ʼu fakatotonu ʼaia? Kapau ʼe tou fai te ʼu faʼahi ʼaia, pea ʼe tokoni mai anai ke tou maʼu te tui ʼae ka ina taupau maʼuli tatou ki te malama foʼou.

11. ʼE fakaha feafeaʼi e te ʼAtua tana tokaga kia tatou?

¹¹ ʼE toe tokoni mai te kautahi ʼa te ʼAtua ke tou fai ni tonu ʼe lelei ʼi totatou maʼuli ʼi te ʼaho fuli. Ohage la, ʼe tau fakamanatuʼi mai ke tou maʼu he manatu fakapotopoto ʼo ʼuhiga mo te ʼu koloa pea mo fakafaigafua tokita maʼuli ke mole lahi ai ʼatatou tuʼania. ʼE tou toe maʼu he ʼu tokoni ʼo ʼuhiga mo tatatou faʼahiga faiteuteu mo faʼu ʼo totatou lauʼulu, te filifili ʼo he ʼu fakafiafia ʼe lelei, pea mo te temi ʼae ka tou fakaʼaogaʼi ki te ʼu ako fakamalama. Pea kotou fakakaukauʼi mo te ʼu fakamanatu ʼae neʼe fai mai moʼo puipui ai tatou ʼi totatou loto fale, mo ʼatatou motoka, mo ʼatatou Fale Fono, pea moka hoko fakapunamaʼuli he tuʼutamaki. ʼAki te ʼu taʼi tokoni ʼaia, ʼe ha ai ʼe tokaga te ʼAtua kia tatou.

NEʼE TOKONI TE ʼU FAKAMANATU KI TE KAU ʼULUAKI KILISITIANO KE NONOFO AGATONU

12. (1) Kotea te faʼahi ʼae neʼe palalau tuʼa lahi ki ai Sesu ki ʼana tisipulo? (2) Kotea te gaue malalo neʼe malave ʼaupito kia Petelo, pea ʼe tonu ke toe malave feafeaʼi kia tatou?

¹² ʼI te temi ʼo te kau ʼuluaki Kilisitiano, neʼe tautau fai ki te hahaʼi ʼa te ʼAtua ni fakamanatu. Neʼe palalau tuʼa lahi Sesu ki ʼana tisipulo ʼo ʼuhiga mo te maʼuhiga ʼae ke natou agavaivai. Kaʼe neʼe mole gata pe tana fakamahino ʼae pe feafeaʼi te agavaivai ʼa he tahi. Neʼe ina toe tuku foki mo he faʼifaʼitaki. ʼI te ʼaho fakaʼosi ʼo tona maʼuli ʼi te kele, neʼe fakamaʼopoʼopo e Sesu ʼana apositolo ki te Pasikate. ʼI te lolotoga kakai ʼo ʼana apositolo, neʼe tuʼu ake Sesu pea neʼe ina fufulu ʼonatou vaʼe. Neʼe ko he gaue ia neʼe faimahani e he kaugana. (Soa. 13:1-17) Neʼe malave ʼaupito kia natou te gaue malalo ʼaia neʼe ina fai. Hili ki ai teitei taʼu ʼe 30, ko te apositolo ko Petelo, ʼae neʼe kau ki te taumafa ʼaia, neʼe ina foaki ki te ʼu tehina te ʼu tokoni ʼo ʼuhiga mo te agavaivai. (1 Pet. 5:5) Ko te faʼifaʼitaki ʼa Sesu ʼe tonu ke ina uga ia tatou fuli ke tou feagavaivaiʼaki ʼi ʼatatou felogoʼi.—Filp. 2:5-8.

13. Ko te kalitate maʼuhiga fea ʼae neʼe fakamanatuʼi age e Sesu ki ʼana tisipulo ke natou maʼu?

¹³ Neʼe toe tautau palalau Sesu mo ʼana tisipulo ʼo ʼuhiga mo te ʼaoga ʼae ke maʼu he tui ʼe malohi. ʼI tanatou mole lava kapu te temonio ʼae neʼe ʼulu sino ʼi te tama, neʼe fehuʼi fenei e te ʼu tisipulo kia Sesu: “Kotea nee mole feala ai ke matou kapu te temonio aia?” Neʼe tali fenei age e Sesu: “E tupu ko takotou tui gataa [“tui vaivai,” MN]. E au ui mooni atu kia koutou, kapau e kotou mau he tui o hage ko he fuai sinapi . . . e mole toe faigataa anai he mea kia koutou.” (Mat. 17:14-20) Lolotoga te minisitelio ʼa Sesu, neʼe ina akoʼi ki ʼana tisipulo ko te tui ʼe ko he kalitate ʼe maʼuhiga ʼaupito. (Lau ia Mateo 21:18-22.) ʼE tou kau koa ki ʼatatou fakatahi lalahi pea mo ʼatatou fono fuli, ke fakamalohi ai tatatou tui? ʼE mole ko ni lakaga pe ʼaia ke tou fakatahitahi fakafiafia ai, kaʼe ʼe tou toe maʼu ai te faiga malie ʼae ke tou fakaha tatatou falala kia Sehova.

14. He ko ʼe ʼe maʼuhiga ke tou maʼu ia ʼaho nei te ʼofa ʼae neʼe maʼu e Kilisito?

¹⁴ ʼI te Koga Tohi-Tapu Fakakeleka ʼe lahi ai te ʼu fakamanatu ʼae ke tou feʼofaʼaki. Neʼe ui e Sesu ko te lua fakatotonu ʼae ʼe lahi tokotahi ʼe ko te “ofa . . . ki tou oloi o hage ko tou ofa kia koe totonu.” (Mateo 22:39) Pea ko Sake, te tehina ʼo Sesu, neʼe ina ui ko te ʼofa ʼe ko “te lao fakahau.” (Sakp. 2:8, Tauhi Foou) Neʼe tohi fenei e te apositolo ko Soane: “Nai ofaaga, e mole ko he fakatotonu foou aeni e au tohi atu kia koutou, kae ko he fakatotonu afea, ae nee kotou mau talu mai te kamataaga.” (1 Soa. 2:7, 8) Kotea te fakatotonu ʼae neʼe ui e Soane ʼe “afea”? Neʼe ko te fakatotonu ʼae ke tou feʼofaʼaki. Neʼe “afea” he neʼe fai e Sesu te fakatotonu ʼaia ʼi ni lau ʼi taʼu ʼe hogofulu ki muʼa atu, “talu mai te kamataaga.” Kaʼe neʼe toe “foou” heʼe ko te ʼofa fakasakilifisio ʼaia ʼae ʼe tonu anai ke fakaha e te kau tisipulo moka natou tau mo ni aluʼaga foʼou. Ko tatou ko te ʼu tisipulo ʼa Kilisito, koia ʼe mole tou meʼa noaʼi anai te ʼu fakatokaga mai ʼae ke ʼaua naʼa tou liliu ʼo manatu pe kia tatou totonu, ohage ko te malama ʼaeni, heʼe feala ai ke puli tatatou ʼofa ki totatou tatau.

15. Neʼe kotea te gaue tafitō ʼa Sesu ʼi te kele?

¹⁵ Neʼe ʼofa Sesu ki te hahaʼi. ʼE tou sio ki te faʼahi ʼaia ʼi tana fakamalolo te kau mahaki mo te kau maʼimoa pea mo tana fakatuʼuake te kau mate. Kaʼe ko te gaue tafitō ʼa Sesu neʼe mole ko te fakamalolo ʼo te hahaʼi ʼae neʼe mahahaki. Ko tana faifakamafola mo tana faiako ʼae neʼe malave fualoa age ki te maʼuli ʼo te hahaʼi. ʼO feafeaʼi? Ohage la, kua tou iloʼi ko natou ʼae neʼe fakamalolo mo fakatuʼuake e Sesu ʼi tona temi, neʼe natou matutuʼa pea mo mamate ki muli age. Kaʼe ko natou ʼae neʼe natou tali te logo ʼae neʼe ina fakamafola neʼe feala ke natou ʼamanaki ke natou maʼuʼuli ʼo heʼe gata.—Soa. 11:25, 26.

16. Ia ʼaho nei, kua lahi feafeaʼi te fakamafola ʼo te Puleʼaga mo te fai ʼo ni tisipulo?

¹⁶ Ko te gaue faifakamafola ʼae neʼe kamata e Sesu ʼi tona temi, ʼe lolotoga fakahoko nei ʼi hona aluʼaga ʼe lahi age. Neʼe fakatotonu fenei e Sesu ki ʼana tisipulo: “Koia, koutou olo, kotou fai ni tisipulo i te u puleaga fuli.” (Mat. 28:19) Neʼe natou fakahoko, pea ʼe tou toe fakahoko mo tatou. Ko te toko fitu miliona tupu kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼe natou faʼafai ʼo tala te Puleʼaga ʼa te ʼAtua ia fenua ʼe 230 tupu, pea ʼe fai tuʼumaʼu e te kau Fakamoʼoni ni ako Tohi-Tapu ʼe lau ʼi miliona. ʼAki te faifakamafola ʼaia, ʼe fakamoʼoni ai tatatou maʼuʼuli ʼi te ʼu ʼaho fakamuli.

TOU FALALA KIA SEHOVA IA ʼAHO NEI

17. Kotea te ʼu tokoni neʼe foaki e Paulo mo Petelo?

¹⁷ ʼE ha lelei mai ai, neʼe tokoni te ʼu fakamanatu ki te kau ʼuluaki Kilisitiano ke natou taupau he tui ʼe malohi. Kotou fakakaukauʼi ia te lotomalohi ʼae neʼe lagi maʼu e Timoteo ʼi te temi ʼae neʼe ui fenei age e te apositolo ko Paulo, ʼae neʼe pilisoni ʼi Loma: “Haga taupau maʼu te faʼifaʼitakiʼaga ʼo te ʼu folafola ʼo te maʼuli ʼae neʼe au fakaha atu.” (2 Tim. 1:13, MN) ʼI tana ʼosi fakalotomalohi te kau Kilisitiano ke natou maʼu te ʼu kalitate ohage ko te kataki fualoa, te ʼofa fakatautehina, mo te loto lolomi, neʼe ui fenei e te apositolo ko Petelo: “[E au] tokaga o fakamanatu tuumau atu kia koutou te u mea aena, logo ai kua kotou iloi natou, pea kua kotou tuu mau i te mooni.”—2 Pet. 1:5-8, 12.

18. Neʼe tali feafeaʼi e te kau ʼuluaki Kilisitiano ia te ʼu fakamanatu?

¹⁸ ʼEi, ʼi te ʼu tohi ʼae neʼe fai e Paulo mo Petelo neʼe fakamanatuʼi ai “te u mea ae nee fakaha fakatomua e te kau polofeta maonioni.” (2 Pet. 3:2) Neʼe iita koa ʼotatou ʼuluaki tehina ʼi tanatou maʼu te ʼu fakamanatu ʼaia? Kailoa ia, he neʼe ko te fakaha ʼaia ʼo te ʼofa ʼa te ʼAtua, ʼae neʼe tokoni ai kia natou ke natou tuputupu “i te kalasia mo te iloilo o totatou Aliki mo Fakamauli ko Sesu-Kilisito.”—2 Pet. 3:18.

19, 20. He ko ʼe ʼe tonu ke tou falala ki te ʼu fakamanatu ʼa Sehova, pea ʼe lava fua lelei feafeaʼi kia tatou?

¹⁹ ʼE tou maʼu ia ʼaho nei ni tupuʼaga ʼe lahi age ke tou falala ai ki te ʼu fakamanatu ʼa Sehova, ʼae ʼe tohi ʼi te Tohi-Tapu, tana Folafola ʼae ʼe moʼoni. (Lau ia Sosue 23:14.) ʼE tou lau ai pe neʼe feafeaʼi te felogoʼi ʼa te ʼAtua mo te malamanei heʼe haohaoa lolotoga ni taʼu ʼe lau ʼi afe. Neʼe tohi te ʼu fakamatala ʼaia ke ʼaoga kia tatou. (Loma 15:4; 1 Ko. 10:11) ʼE tou sio ki te hoko ʼo te ʼu lea fakapolofeta ʼo te Tohi-Tapu. ʼE feala ke fakatatau te ʼu lea fakapolofeta ki ni fakamanatu neʼe tohi ʼi muʼa atu. Ohage la, neʼe fakakikite ko te toko lau ʼi miliona hahaʼi ʼe natou ʼomai ki te tauhi maʼa ʼa Sehova ʼi “te u aho fakamuli.” (Esa. 2:2, 3) Ko te ʼu aluʼaga fakamataku ʼi te malamanei ʼe natou toe fakahoko te ʼu lea fakapolofeta ʼo te Tohi-Tapu. Pea ohage ko tatatou vakaʼi, ko te tuputupu ʼo te gaue faifakamafola ʼi te malamanei ʼe ko te fakahoko tonu ʼaia ʼo te ʼu folafola ʼa Sesu.—Mat. 24:14.

²⁰ Talu mai ni taʼu ʼe lau ʼi teau, neʼe fakaha lelei e totatou Tupuʼaga ʼe feala tatatou falala kia te ia. ʼE tou sio koa ki tona ʼaoga kia tatou? ʼE ʼaoga ke tou tui ki ʼana fakamanatu. ʼE ui fenei e te tuagaʼane ko Rosellen: “ ʼI taku kamata tuku taku falala katoa ʼae kia Sehova, neʼe au kamata sio lelei age ai ki tana tokoni ʼofa mo tana fakalotomalohiʼi au.” ʼOfa pe ke toe fua lelei feia kia tatou tatatou tokagaʼi te ʼu fakamanatu ʼa Sehova.