Ko Te Puleʼaki Heʼegata Ki Te Maʼuli Masiva

LOGOLA ʼe tou logo ki te ʼu fakamatala fakaʼofaʼofa ʼe hoko ʼi te malamanei, kae ʼe ʼi ai te hahaʼi ʼe nātou falala ʼe feala ke tou maʼu he fakatokatoka ki te faʼahi ʼaia. Ohage la, ʼi te Manila Bulletin, neʼe ʼui ai e te Fale Paʼaga ʼo Te Développement ʼo Asia, ko “Asia ʼe ina lava pulihi te maʼuli masiva ia taʼu e 25.” Neʼe fakaloto mālohiʼi e te fale paʼaga ke hikihiki te ekonomika ke feala ai he pulihi ʼo te maʼuli masiva ʼo te hahaʼi.

Neʼe fai te lisi loaloaga e te tahi ʼu kautahi pea mo te ʼu puleʼaga ʼo ʼuhiga mo te ʼu tokoni pea mo te ʼu fakatuʼutuʼu ʼaē moʼo fakatokatoka ʼo te fihifihia ʼaia. ʼI te ʼu tokoni ʼaia ʼe tou maʼu ai: te ʼu fakatuʼutuʼu ʼo ʼuhiga mo te ʼu tokoni faka sosiale, te hikihiki ʼo te ako, te pulihi ʼo te ʼu huʼi maʼua ʼo te ʼu puleʼaga masiva ki te ʼu puleʼaga koloaʼia, te toʼo ʼo te ʼu fihifihia ʼaē ʼe nātou faka tuʼakoi te gāue ki te ʼu fenua ʼaē ʼe lahi ai te kau masiva, ke feala ai ke nātou fakatau tanatou ʼu meʼa, pea mo fakahifo te totogi ʼo te lue ʼo te ʼu ʼapi ki te hahaʼi māsisiva.

ʼI te taʼu 2000, neʼe fai e te Fakatahi Lahi ʼo Te ʼu Puleʼaga Fakatahi ia te ʼu fakatuʼutuʼu ke fakahoko ʼi te taʼu 2015. ʼE kau ki te ʼu fakatuʼutuʼu ʼaia te pulihi ʼo te maʼuli masiva pea mo te pakupaku, pea ke fakaʼaogaʼi fakatatau te falā ki te ʼu fenua. Logola te lagi lelei ʼo te taʼi ʼu fakatuʼutuʼu ʼaia, kae tokolahi ʼe nātou lotolotolua ki tanatou lava fakahoko ia te ʼu fakatuʼutuʼu ʼaia ʼi te mālama maveuveu ʼaenī.

Te ʼu Fakatuʼutuʼu Lelei Moʼo Tauʼi Te Masiva

ʼE mole tou ʼiloʼi papau peʼe hoko moʼoni anai he fakatokatoka feiā ʼi te malamanei, kae ʼe kofea koa ʼaē ʼe feala ai ki he tahi ke ina maʼu ai he tokoni? Ohage ko te meʼa ʼaē neʼe kua tou talanoa kiai, ko te matapuna ʼo te poto ʼe feala ke tokoni mai ki te hahaʼi ʼi te faʼahi ʼaia. Koteā te tokoni ʼaia? Ko te Folafola ʼa te ʼAtua, ia te Tohi-Tapu.

Koteā ʼaē ʼe kehekehe ai te Tohi-Tapu mo te ʼu tohi fuli ʼaē? Koteʼuhi ʼe ko te tohi ʼaia ʼe haʼu mai te pule māʼoluga, totatou Tupuʼaga. Neʼe ina tohi ʼi tona ʼu pasina te ʼu meʼa ʼe fakapotopoto—te ʼu pelesepeto ʼe ʼaoga ki te hahaʼi fuli, ʼi te ʼu potu fuli, pea ʼi te temi fuli pe. Kapau ʼe muliʼi te ʼu pelesepeto ʼaia, pea ʼe feala kia ia ʼaē ʼe masiva ke maʼuli fiafia ʼi te temi nei. Tou vakaʼi age te ʼu kiʼi faʼifaʼitaki.

Tou maʼu he manatu fakapotopoto ki te paʼaga. ʼE ʼui fēnei e te Tohi-Tapu: “ ʼE ʼaoga te poto moʼo puipui ohage ko te falā ʼe ʼaoga ki te puipui; kae ko te maʼuhiga ʼo te mālama, heʼe ko te poto ʼe ina taupau ke maʼuʼuli ia nātou ʼaē ʼe nātou maʼu.” (Tagata Tānaki 7:12) Koteā te manatu tāfito ʼi te vaega ʼaenī? Ko te falā ʼe mole ko te meʼa pe ʼaia ʼe maʼuhiga. ʼE moʼoni, ʼe ina foaki he faʼahiga fīmālie. ʼE ina faka fealagia ke tou totogi ni ʼu meʼa ʼe ʼaoga kia tatou, kae ʼe ʼi ai tona ʼu tuʼakoi. ʼE ʼi ai te ʼu meʼa ʼe maʼuhiga age ʼe mole lava totogi ʼaki te falā. Ka tou fakamoʼoni ki te faʼahi ʼaia pea ʼe tokoni mai anai kia tatou ke tou fakapotopoto ki te ʼu koloā faka mālama, ke mole tou hoha ohage ko te hahaʼi ʼaē ʼe nātou faiga tāfito ke nātou maʼu paʼaga. Ko te falā ʼe mole ina lava totogi te maʼuli, kae ko tatatou aga fakapotopoto ʼe ina lava puipui totatou maʼuli ʼi te temi nei, pea ʼe ina lava toe foaki mai te maʼuli heʼegata.

Tou maʼuʼuli ʼaki pe te ʼu koloā ʼaē ʼe tou maʼu. Ko te ʼu meʼa ʼaē ʼe lagi tou fia fai kiai ʼe lagi mole ʼaoga tāfito kia tatou. ʼE tonu ke tou tokakaga ki te ʼu meʼa ʼaē ʼe tonu ke tou fakamuʼamuʼa ʼi totatou maʼuli. ʼE lagi tou ʼui pe ʼe ʼaoga he meʼa kia tatou, kae ʼi tona fakahagatonu ʼe tou holi kiai kae ʼe mole ʼaoga tāfito ia ki totatou maʼuli. Ko ʼaē ʼe poto ʼe ina ʼuluaki vakaʼi muʼa te meʼa ʼaē ʼe ʼaoga tāfito kia ia—te meʼa kai, te ʼu mutuʼi meʼa, te nofoʼaga. ʼOsi ʼaia, kapau ʼe tonu ke ina totogi he tahi age meʼa ʼe mole faʼa maʼuhiga kia ia, ʼe ina vakavakaʼi anai peʼe feʼauga mo tana kiʼi falā ʼaē kei toe. ʼI te lea fakatātā ʼa Sesu, neʼe ina ʼui ʼe tonu ke “nofo ifo muʼa ki lalo ʼo lau te paʼaga ka puli anai kiai, pea mo vakaʼi peʼe maʼu hana meʼa moʼona fakaʼosi ʼaki.”—Luka 14:28, MN.

ʼI Filipine, ko Eufrosina, ʼaē ʼe ina taupau tokotahi tana ʼu tamaliki e toko tolu, neʼe tonu ke ina fakaʼaluʼalu lelei tanatou falā, koteʼuhi neʼe kua mavete mo tona ʼohoana kua hili kiai ni ʼu taʼu. ʼI tana fai te faʼahi ʼaia, neʼe ina akoʼi ai ki tana fānau ke nātou ʼiloʼi te ʼu meʼa ʼaē ʼe maʼuhiga tāfito moʼo fakaʼaluʼalu lelei tanatou falā. Ohage la, neʼe feala pe ki te fānau ke nātou maʼu te meʼa ʼaē ʼe nātou loloto kiai. Kae ko tanatou faʼe neʼe mole ina ʼui age pe ʼe mole tou toʼo te meʼa ʼaia, kae neʼe palalau kia nātou ʼo ina ʼui age fēnei: “ ʼIo, ʼe feala ke koutou toʼo te meʼa ʼaia mo kapau ʼe koutou fia fai kiai, kae ʼe tonu anai ke koutou filifili. ʼE feʼauga pe tatatou falā moʼo totogi he meʼa e tahi. ʼE tou lava totogi te meʼa ʼaē ʼe koutou loto kiai, peʼe tou totogi hatatou moʼi pipi pea mo hatatou ʼu lau ʼakau, mo he laisi ki te vāhaʼa ʼaenī. Koteā ʼaē ʼe koutou loto kiai? Koutou filifili.” ʼI te agamāhani, ʼe mahino vave ki te fānau te meʼa ʼaē ʼe maʼuhiga tāfito, pea ʼe nātou loto tāfito anai ki te meʼa kai kae mole nātou loto ki he tahi age meʼa.

Tou maʼuli faka feʼauga. Ko te tahi pelesepeto ʼe ina ʼui fēnei: “Kapau e tou mau meakai mo mutui mea, e tou feauga i te u mea aia.” (1 Timoteo 6:8) Ko te falā ʼe mole ina foaki te maʼuli fiafia. Tokolahi te hahaʼi maʼu koloā ʼe mole nātou fiafia, kae tokolahi te hahaʼi māsisiva ʼe nātou maʼuli fiafia. Ko te hahaʼi māsisiva ʼe nātou ako te maʼuli faka feʼauga pe ki te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼaoga tāfito ki tonatou maʼuli. Neʼe talanoa ia Sesu ke tou maʼu he ‘mata ʼe lelei’ ʼo tou sio ki te ʼu meʼa ʼaē ʼe maʼuhiga tāfito. (Mateo 6:22) Ko te faʼahi ʼaia ʼe tokoni ki he tahi ke maʼuli faka feʼauga. Tokolahi te hahaʼi māsisiva ʼe nātou maʼuʼuli fiafia koteʼuhi neʼe nātou fakatuputupu tanatou felogoi mo te ʼAtua pea mo maʼuli fiafia mo tonatou famili—pea ʼe ko he ʼu meʼa ʼe mole feala ke totogi ʼaki te paʼaga.

ʼE lahi te tahi ʼu faʼifaʼitaki ʼo te ʼu tokoni faka Tohi-Tapu ʼe feala ke tokoni ki te hahaʼi ʼaē ʼe māsisiva moʼo tauʼi tonatou ʼu fihifihia. ʼE kei lahi age te tahi ʼu tokoni. Ohage la, ʼe tou maʼu te ʼu tokoni ʼaē ʼe ʼaoga moʼo tekeʼi te ʼu aga heʼeʼaoga ohage ko te suluka pea mo te gaoʼi paʼaga, ʼaē ʼe kita pulihi ai tokita ʼu koloā; te tokoni ʼaē ke tou mahino ki te ʼu meʼa maʼuhiga ʼi te maʼuli, tāfito la te ʼu fakatuʼutuʼu fakalaumālie; te tokoni mokā ʼe faigataʼa te maʼu ʼo he gāue, pea ʼe tou tokoni fakalelei ki niʼihi ʼe ʼaoga kiai. (Tāʼaga Lea 22:29; 23:21; Filipe 1:9-11) Ko te Tohi-Tapu ʼe ina fakaloto mālohiʼi mai ke tou maʼuliʼi te “poto pea mo te fealagia fakakaukau,” koteʼuhi “ ʼe nā liliu anai ko he maʼuli ki [totatou] nefesi.”—Tāʼaga Lea 3:21, 22.

Logola ʼe lagi ʼaoga te ʼu tokoni faka Tohi-Tapu kia nātou ʼaē ʼe nātou tau mo te maʼuli masiva, kae ʼe kei ʼi ai te ʼu fehuʼi ki te ka haʼu ʼe tonu ke tou tali kiai. Ko te hahaʼi māsisiva ʼe ko tonatou mataʼi tohi koa ke nātou maʼuʼuli māsisiva ʼo talu ai? Ko te ʼu fakakehekehe ʼaē ʼe hoko ʼi te hahaʼi maʼu koloā pea mo te hahaʼi māsisiva ʼe fakatonutonuʼi anai koa ʼi he temi? Tou vakaʼi te puleʼaki ʼe mole ʼiloʼi e te tokolahi.

Ko Te Tohi-Tapu ʼe Ina Foaki Te Falalaʼaga

Tokolahi ʼe nātou fakamoʼoni ko te Tohi-Tapu ʼe ko te tohi ʼe lelei. Kae ʼi te agamāhani ʼe mole nātou ʼiloʼi te logo maʼuhiga ʼaē ʼe tou maʼu ai, ʼaē ko te fetogi lahi ka vave hoko mai.

Ko te ʼAtua ʼe ina ʼamanaki nei ke ina fakatokatoka te ʼu fihifihia ʼo te malamanei, ohage la ko te maʼuli masiva. ʼE ʼamanaki fetogi e te ʼAtua te ʼu puleʼaga ʼaia, koteʼuhi ʼe mole nātou lava pulihi peʼe mole nātou fia fakatokatoka ia te faʼahi ʼaia. ʼO feafeaʼi? ʼE ʼui fakalelei fēnei e te Tohi-Tapu ia Taniela 2:44: “Ko te ʼAtua ʼo te lagi ʼe ina fakatuʼu anai he puleʼaga ʼe mole pulihi anai ʼi he temi. Pea ko te puleʼaga ʼaia ʼe mole tuku anai ki he tahi hahaʼi. ʼE ina laliki anai pea mo fakagata anai te ʼu puleʼaga fuli ʼaia, pea ko ia totonu ʼe tuʼu anai ʼo aʼu ki he ʼu temi ʼe mole ʼiloʼi honatou gataʼaga.”

ʼI te ʼosi pulihi anai ʼo te “ ʼu puleʼaga” ʼaia, ko te Pule ʼaē neʼe fakanofo tonu e te ʼAtua ʼe gāue anai. Ko te Pule ʼaia ʼe mole ko he tagata kae ʼe hage ko te ʼAtua ʼe ko te laumālie mālohi ʼi selo, pea ʼe ina maʼu te fealagia ʼaē ke ina fai te ʼu fetogi katoa moʼo pulihi te ʼu fakakehekehe ʼaē ʼe hoko ʼi te temi ʼaenī. Neʼe filifili e te ʼAtua ia tona ʼAlo moʼo fakahoko ia te faʼahi ʼaia. (Gaue 17:31) ʼE fakahāhā e te Pesalemo 72:12-14 te ʼu meʼa ʼaē ka fai anai e te Pule ʼaia, ʼo ina ʼui fēnei: “ ʼE ina hāofaki anai te masiva ʼaē ʼe pāui ke tokoni age ki ai, ʼo toe feiā mo ia ʼaē ʼe lotomamahi pea mo ia ʼaē ʼe mole he tahi ke tokoni age ki ai. ʼE fakaʼofaʼofa anai kia ia ʼaē ʼe veliveli pea mo ʼaē ʼe masiva, pea ʼe ina hāofaki anai te ʼu nefesi ʼo te kau masiva. Mai te taʼomia pea mo te agamālohi ʼe ina totogi anai tonatou ʼu nefesi, pea ʼe maʼuhiga anai tonatou loto ki ʼona mata.” ʼE ko he fakatuʼutuʼu taulekaleka! ʼE ko he tokoni lelei anai! ʼE gāue anai te Pule fakanofo ʼa te ʼAtua maʼa te hahaʼi māsisiva pea mo te hahaʼi agavaivai.

Pea ʼi te temi ʼaia ʼe pulihi anai te ʼu fihifihia ʼaē ʼe pipiki ki te masiva. ʼE ʼui fēnei ʼi te vaega 16 ʼo te Pesalemo 72: “ ʼE mahu anai te pulapula ʼi te kele; ʼe tapuke anai ʼi te tumutumu ʼo te ʼu moʼuga.” ʼE mole toe ʼi ai anai te pakupaku ʼaē ʼe tupu ʼuhi ko te hoge, pea mo te mole maʼu ʼo he paʼaga, peʼe ko te gāue fakakākā ʼa te ʼu puleʼaga.

ʼE toe pulihi anai mo te tahi age ʼu fihifihia. Ohage la ia ʼaho nei ko te hahaʼi tokolahi ʼi te kele ʼe mole maʼu honatou ʼu ʼapi. Kae ʼe fakapapauʼi fēnei mai e te ʼAtua: “ ʼE mahino papau ia, ʼe nātou laga anai ni ʼu fale pea ʼe nātou nofoʼi anai; pea ʼe mahino papau ia ʼe nātou to anai he ʼu fuʼu vite pea mo nātou kai anai tonatou ʼu fua. ʼE mole nātou laga anai ke nofoʼi e he tahi kehe; pea ʼe mole nātou to anai ke kai e he tahi kehe. Heʼe hage anai te ʼu ʼaho ʼo taku hahaʼi ko te ʼu ʼaho ʼo he fuʼu ʼakau; pea ko taku hahaʼi ʼaē neʼe ʼau fili, ʼe nātou fakaʼaogaʼi katoa anai te gāue ʼo tonatou ʼu nima.” (Isaia 65:21, 22) Ko te hahaʼi fuli ʼe nātou tahi nofo anai ʼi tona ʼapi pea mo fiafia ʼi tana gāue. Pea ko te ʼAtua ʼe ina fakapapauʼi mai te puleʼaki katoa pea mo talu ai ki te masiva. ʼE mole toe fakakehekeheʼi anai te hahaʼi maʼu koloā pea mo te hahaʼi māsisiva, ʼo feiā mo te hahaʼi ʼaē ʼe maʼuʼuli faigataʼaʼia.

Kapau ʼe logo he tahi ki te ʼu fakapapau faka Tohi-Tapu ʼaia, ʼe lagi mole faka tui anai kiai. Kae kapau ʼe tou vakavakaʼi fakalelei te Tohi-Tapu, pea ʼe tou fakatokagaʼi ko te ʼu fakapapau fuli ʼa te ʼAtua ʼi te temi muʼa neʼe hoko moʼoni. (Isaia 55:11) Koia ki te faʼahi ʼaia ʼe mole tou fakaʼaogaʼi anai te kupu kapau ʼo ʼuhiga mo te ʼu meʼa ʼaē ka hoko mai. Kae koʼeni te fehuʼi ʼaē ʼe tonu ke koutou fai, Koteā anai te meʼa ʼe tonu ke koutou fai ke feala hakotou kau ki te meʼa ʼaē ka hoko mai?

ʼE Koutou Kau Ai Anai Koa?

Mai te ʼaluʼaga ʼaē ko te puleʼaga ʼaia ʼe ko te puleʼaga ʼo te ʼAtua, koia ʼe tonu ai ke tou hage ko te faʼahiga hahaʼi ʼaē ka tali anai e te ʼAtua ke liliu ko tana hahaʼi fakalogo. Neʼe mole ina tuku tatou ʼi te fakapōʼuli ʼo ʼuhiga mo te ʼu meʼa ʼaē ʼe tonu ke kita fai. ʼE fakahāhā tana ʼu takitaki ʼi te Tohi-Tapu.

ʼE faitotonu te Pule fakanofo, ia te ʼAlo ʼo te ʼAtua. (Isaia 11:3-5) Koia, ʼe fakamaʼua kia nātou ʼaē ʼe nātou fia maʼuli ʼi te puleʼaga ʼaia, ke nātou faitotonu. ʼE ʼui fēnei ia Tāʼaga Lea 2:21, 22: “Ko te hahaʼi agatonu ʼe nātou nonofo anai ʼi te kele, pea ko nātou ʼaē ʼe mole hanatou lākahala ʼe nātou nonofo ai anai. ʼO ʼuhiga mo te hahaʼi agakovi, ʼe toʼo anai ia nātou ʼi te kele; pea ki te hahaʼi kākā ʼe taʼaki anai nātou mai ai.”

ʼE ʼi ai koa he faʼahiga ako ʼo te ʼu maʼua ʼaia? Ei. Ka koutou ako te Tohi-Tapu pea mo maʼuliʼi tana takitaki, ʼe feala hakotou maʼu te ka haʼu taulekaleka ʼaia. (Soane 17:3) Ko te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼe nātou fiafia anai ʼi he fai ʼo hakotou ako Tohi-Tapu. ʼE mātou fakaafe koutou ke koutou fakaʼaogaʼi te faigamālie ʼaia ke koutou kau ki he sosiete ʼe mole toe ʼi ai anai te maʼuli masiva pea mo te heʼe faitotonu.

[Paki ʼo te pasina 5]

Eufrosina: “Ko he fakaʼaluʼalu lelei ʼo te falā ʼe tokoni ki toku loto fale ke mātou toʼo te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼaoga tāfito”

[Paki ʼo te pasina 6]

ʼE mole foaki mai e te falā he felogoi lelei mo te ʼAtua pea mo he maʼuli faka famili fiafia