“Manuʼia Ia Natou ʼAe ʼe Agatonu” Kia Sehova

1-2. (1) Neʼe fakafeagai feafeaʼi ʼihi puleʼaga ki te ʼu kaugana ʼa Sehova? Kae kotea ʼae neʼe fai e te u kaugana ʼaia ʼa Sehova? (2) He koʼe ʼe tou fiafia moka ʼe fakatagaʼi tatou? (Vakaʼi mo te pāki ʼo te takafi.)

ʼE TAPUʼI ia ʼaho nei ʼatatou gaue ia fenua ʼe 30 tupu. ʼE ʼave ʼihi ʼo ʼotatou tehina mo tuagaʼane ʼo pilisoniʼi. Kotea te meʼa kovi neʼe natou fai? ʼI te sio ʼa Sehova, neʼe mole natou fai he meʼa. Neʼe lau mo ako pe natou te Tohi-Tapu, mo palalau ki tanatou tui ki te hahaʼi pea mo kau ki te ʼu fono. Neʼe natou fakatotonu ke mole natou kau ki te ʼu fihi fakapolitike. Logo la te fakamataku ʼo tonatou fakatagaʼi, kae ʼe natou nofo agatonub pe. ʼE mole natou tuku he meʼa ke ina maumauʼi tanatou pipiki ʼae kia Sehova. Pea ko he aluʼaga ia ʼe natou fiafia ai.

² ʼE lagi neʼe ke sio ki ʼihi pāki ʼo te ʼu tehina mo tuagaʼane lototoʼa ʼaia. Pea neʼe ke punamaʼuli ʼi tau sio ki tanatou mata malimali. ʼE natou fiafia koteʼuhi ʼe natou iloʼi ʼe fiafia ia Sehova ʼi tanatou nofo agatonu kia te ia. (1 Klk. 29:17, ʼuluaki koga) Neʼe ui fenei e Sesu: “Manuʼia ia natou ʼae neʼe fakatagaʼi ʼuhi ko te faitotonu . . . Kotou fakafiafia lahi koteʼuhi ʼe lahi tokotou fakapale.”—Mat. 5:10-12.

TE FAʼIFAʼITAKI ʼA TE KAU APOSITOLO

3. Ka tou lau ia Gaue 4:19, 20, kotea ʼae neʼe fai e te kau apositolo ʼi tonatou fakatagaʼi? Pea kotea tona tupuʼaga?

³ ʼE toe tau pe ʼotatou tehina mo tuagaʼane mo te ʼu fihifihia ʼae neʼe tau mo te ʼu apositolo ʼo te ʼuluaki sekulo. Neʼe fakatagaʼi natou ʼuhi ko tanatou palalau ʼo ʼuhiga mo Sesu. Neʼe tuʼa lahi ia ‘te fakatotonu age’ e te ʼu tuʼi fakamau ʼo te telepinale lahi Sutea “ke tuku tanatou palalau ʼi te huafa ʼo Sesu.” (Gaue 4:18; 5:27, 28, 40) Kae kotea ʼae neʼe fai e te kau apositolo? (Lau ia Gaue 4:19, 20.) Neʼe natou iloʼi ʼe ʼi ai he tahi ʼe maʼoluga age ʼi te ʼu tuʼi fakamau ʼaia, neʼe ina ‘fakatotonu age ke faifakamafola ki te hahaʼi pea mo fai he fakamoʼoni katoa’ ʼo ʼuhiga mo Sesu. (Gaue 10:42) Koia, neʼe tali ʼaki he lototoʼa e Petelo mo Soane, ia te ʼu tagata ʼave logo ʼa te kau apositolo, ʼe fia fakalogo age natou ki te ʼAtua kae mole kia natou. Pea neʼe natou fakaha ʼe hoko atu pe anai tanatou palalau kia Sesu. ʼE hage pe neʼe natou ui fenei age kia natou: ‘ ʼE kotou fia ui mai koa ʼe maʼoluga age ʼakotou fakatotonu ʼi ʼae ʼa te ʼAtua?’

4. Ka tou lau ia Gaue 5:27-29, kotea ia te faʼifaʼitaki neʼe tuku e te kau apositolo ki te kau Kilisitiano moʼoni? Pea ʼe tou lava faʼifaʼitaki feafeaʼi ia natou?

⁴ Neʼe ‘fakalogo te kau apositolo ki te ʼAtua ʼi tona ʼuhiga pule ʼi hanatou fakalogo ki te tagata.’ Neʼe natou tuku mai ai he faʼifaʼitaki lelei, pea ʼe mulimuli ki ai te kau Kilisitiano moʼoni ia ʼaho nei. (Lau ia Gaue 5:27-29.) Hili te ta ʼo te kau apositolo ʼuhi ko tanatou nofo agatonu, neʼe natou mavae mai te telepinale. Neʼe natou “fakafiafia he neʼe ko he pilivilesio kia natou tonatou fakalainoaʼi ʼuhi ko te huafa ʼo Sesu.” Pea neʼe hoko atu pe tanatou faifakamafola.—Gaue 5:40-42.

5. Kotea te ʼu fehuʼi ʼe tonu ke tou fai?

⁵ Ko te faʼifaʼitaki ʼae neʼe tuku mai e te kau apositolo, ʼe lagaʼi ai he ʼu fehuʼi maʼuhiga. Ohage la, ʼe feafeaʼi hanatou fakalogo ki te ʼAtua ʼi tona ʼuhiga pule ʼi hanatou fakalogo ki te tagata pea mo fakalogo ki te fakatotonu ʼae ʼi te Tohi-Tapu ke “fakalogo te hahaʼi fuli pe ki te ʼu pule maʼoluga”? (Loma 13:1) ʼE feafeaʼi hatatou fakalogo ia ʼaho nei “ki te ʼu puleʼaga taki, mo te ʼu pule,” ohage ko tona ui e Paulo pea mo lagolago agatonu ki te pule faʼitaliha ʼa Sehova?—Tito 3:1.

“TE ʼU PULE MAʼOLUGA”

6. (1) Ko ai “te ʼu pule maʼoluga” ʼae ʼe talanoa ki ai ia Loma 13:1? Pea kotea ʼae ʼe natou fakamaʼua mai ke tou fai? (2) ʼE ʼi ai koa he ʼu tuʼakoi ʼo te pule ʼa te kau takitaki?

⁶ Lau ia Loma 13:1. ʼI te vaega ʼaeni, ko te kupuʼi palalau “te ʼu pule maʼoluga” ʼe fakaʼuhiga ki te kau takitaki ʼae ʼe natou puleʼi ʼihi hahaʼi. ʼE fakalogo te kau Kilisitiano ki te ʼu pule ʼaia. ʼE tokakaga te ʼu pule ʼaia ke fakaʼapaʼapa te hahaʼi ki te ʼu lao pea ʼi ʼihi temi ʼe natou haofaki te ʼu kaugana ʼa Sehova. (Apk. 12:16) Koia ʼae ʼe fakatotonu mai ʼi te Tohi-Tapu ke tou foaki age kia natou te tukuhau, mo te totogi, mo te fakaʼapaʼapa pea mo te fakamaʼuhiga, ʼae ʼe natou fakamaʼua mai. (Loma 13:7) Kae ʼe natou maʼu pe te pule ʼuhi pe he ʼe kei fakagafua age e Sehova kia natou. Neʼe fakaha lelei e Sesu ia te moʼoni ʼo te ʼu palalau ʼaia ʼi tona fakafehuʼi e te Kovana Loma ko Posio Pilato. ʼI te ui age e Pilato ki ai ʼe ina maʼu te pule pea ʼe feala pe ke ina tuku ia ia ke maʼuli peʼe ke matehi, neʼe tali fenei age e Sesu: “ ʼE mole ke maʼu he pule kia au mo ka na pau la neʼe mole foaki atu e te ʼAtua.” (Soa. 19:11) Ohage pe ko Pilato, ʼe fakatuʼakoi pe te pule ʼa te kau takitaki pea mo te kau faipolitike ia ʼaho nei.

7. Kotea te ʼu aluʼaga ʼae ʼe mole feala ai ke tou fakalogo ki te kau takitaki? Pea kotea ʼae ʼe tonu ke mahino ki ai te kau takitaki?

⁷ E tou fakaʼapaʼapa ki te ʼu lao fuli ʼo te fenua ʼae ʼe tou maʼuʼuli ai pea ʼe mole fakafeagai ki te ʼu lao ʼa te ʼAtua. Kae ʼe mole feala ke tou fakalogo ki te tagata moka natou fakamaʼua mai ke tou fai he meʼa ʼe tapuʼi mai e te ʼAtua peʼe moka natou tapuʼi mai he meʼa ʼe loto e te ʼAtua ke tou fai. Ohage la, ʼe lahi te ʼu puleʼaga ʼe natou kole ki te kau tupulaga ke natou olo ʼo solia.c ʼE tapuʼi e ʼihi puleʼaga ia te fakaliliu ʼo tatatou Tohi-Tapu mo ʼatatou tohi pea ʼe mole natou loto ke tou olo ʼo faifakamafola mo fakatahitahi. ʼE fakaʼaogaʼi kovi e te kau takitaki ia tonatou ʼuhiga pule, ʼo natou fakatagaʼi tatou. Kae ʼe natou tuʼu maʼua anai ki te ʼAtua. Koia, ʼe leʼoleʼo e Sehova ia te kau takitaki ʼaia.—Ekl. 5:8.

8. Kotea ʼae ʼe kehekehe ai te fakaʼuhiga ʼo te ʼu kupu “maʼoluga” mo “maʼoluga ʼaupito”? Pea he koʼe ʼe maʼuhiga ke tou iloʼi te faʼahi ʼaia?

⁸ Ko te kupu “maʼoluga” ʼe fakaʼuhiga ki “he meʼa ʼe lelei ʼosi, peʼe lahi ʼosi, peʼe ki he tuʼulaga ʼe maʼoluga ʼosi.” Kae ʼe mole fakaʼuhiga leva ki “he meʼa ʼe lelei tokotahi, peʼe lahi tokotahi, peʼe ki he tuʼulaga ʼe maʼoluga tokotahi.” Ko te manatu ʼaia ʼe alu tahi ia mo te tahi kupu, ko te kupu “maʼoluga ʼaupito.” Logo la ʼe ui ko te ʼu puleʼaga fakatagata ʼe ko te ʼu “puleʼaga maʼoluga” kae ʼe ʼi ai te tahi pule ʼe maʼoluga age ia natou, ko te pule ʼe maʼoluga ʼaupito. ʼE fakaʼaogaʼi tuʼa fa ʼi te Tohi-Tapu ia te kupu “te Maʼoluga ʼAupito” kia Sehova.—Tan. 7:18, 22, 25, 27.

“TE MAʼOLUGA ʼAUPITO”

9. Kotea ʼae neʼe sio ki ai ia Taniela?

⁹ Neʼe sio te polofeta ko Taniela ki he ʼu meʼa neʼe ha ʼe fakaha lelei ai ʼe fakalaka maumau ia te pule ʼa Sehova ʼi te ʼu pule fuli ʼae. Neʼe ʼuluaki sio ki he ʼu manu lalahi ʼe fa ʼe natou fakata ia te ʼu malohi fakamalamanei ʼae neʼe pule ʼi muʼa atu, ko Papiloni, mo Metia mo Pelesia, mo Keleka pea mo Loma, ʼo feia mo te malohi fakamalamanei ʼae kua tuʼu ia ʼaho nei ko te puleʼaga ʼo Pilitania mo Amelika. (Tan. 7:1-3, 17) Pea neʼe sio leva ʼe heka ia Sehova ʼi tona hekaʼaga fakahau ʼi selo. (Tan. 7:9, 10) Ko te meʼa ʼae ka sio ki ai te polofeta ki ʼamuli ʼe ko he fakatokaga ia ki te kau takitaki ʼo totatou temi.

10. Ka tou lau ia Taniela 7:13, 14, 27, ko ai ʼae neʼe tuku ki ai e Sehova ke pule ki te kele? Pea kotea ʼae ʼe ha mai ai ʼo ʼuhiga mo Ia?

¹⁰ Lau ia Taniela 7:13, 14, 27. ʼE toʼo e Sehova te pule fuape mai te ʼu puleʼaga fakatagata pea ʼe ina tuku age ki he ʼu hahaʼi ʼe tuha mo natou pea ʼe malolohi age. Ko ai ia natou ʼaia? Ko Sesu Kilisito ʼae ʼe “hage ko he foha ʼo he tagata,” pea mo te toko 144 000 ia “te kau maʼoniʼoni ʼa te Maʼoluga,” ʼae ka kaugā hau mo ia “ ʼo talu ai.” (Tan. 7:18) ʼE mahino ia, ko Sehova ʼe ko “te Maʼoluga ʼAupito” he ʼe ko ia tokotahi pe ʼe ina maʼu te pule moʼo fakahoko te faʼahi ʼaia.

11. Kotea te tahi ʼu palalau ʼa Taniela ʼe ha ai te maʼoluga ʼaupito ʼo Sehova ʼi te ʼu puleʼaga?

¹¹ Ko te meʼa ʼae neʼe sio ki ai Taniela ʼi te meʼa ʼaia neʼe ha ʼe fakamoʼoni ai ki te ʼu palalau ʼae neʼe ina fai ʼi muʼa atu. Neʼe ina ui fenei: ‘Ko te ʼAtua ʼo te lagi ʼe ina fakahifo mo fakanofo he ʼu hau.’ Neʼe ina toe ui “ ʼe puleʼi e te Maʼoluga te ʼu puleʼaga ʼo te tagata. Pea ʼe natou toe iloʼi anai ʼe ina tuku te pule kia ia ʼae ʼe ina fia foaki ki ai.” (Tan. 2:19-21; 4:17) Neʼe kua fakahifo peʼe fakanofo koa e Sehova he kau takitaki? ʼEi.

12. Tuku mai he faʼifaʼitaki neʼe toʼo ai e Sehova te pule mai he hau ʼo te temi muʼa. (Vakaʼi te pāki.)

¹² ʼI te temi muʼa, neʼe fakaha lelei e Sehova ʼe fakalaka maumau tana pule ʼi “te ʼu pule maʼoluga.” Tou vakaʼi ia faʼifaʼitaki ʼe tolu. Neʼe fakapopulaʼi e he Falaone ʼo Esipito ia te hahaʼi ʼa Sehova pea neʼe tuʼa lahi tana mole tuku ke olo. Kae neʼe fakaʼateainaʼi natou e Sehova pea neʼe ina pulihi te Falaone ʼi te Tai Kula. (Eke. 14:26-28; Pes. 136:15) Neʼe fakatuʼutuʼu e te Hau ʼo Papiloni ko Paletasa he kaitahi pea “neʼe ke agatuʼu ki te ʼAliki ʼo te lagi” mo “vikiʼi ni ʼatua neʼe faʼu ʼaki te siliva, mo te aulo” kae neʼe mole ina fakakololiaʼi ia Sehova. (Tan. 5:22, 23) Kae neʼe fakalainoaʼi e te ʼAtua ia te tagata agatuʼu ʼaia. “ ʼI te po pe ʼaia,” neʼe matehi Paletasa pea neʼe foaki tona puleʼaga ki te kau Metia mo te kau Pelesia. (Tan. 5:28, 30, 31) Neʼe fakatotonu e te Hau ʼo Palesitina ko Helote Akilipa 1 ke matehi te apositolo ko Sakopo, pea neʼe ina pilisoniʼi te apositolo ko Petelo he neʼe ina fakatuʼutuʼu ke toe matehi mo ia. Kae neʼe mole tuku e Sehova ke ina fakahoko ia tana fakatuʼutuʼu ʼaia. “Neʼe fakato e te ʼaselo ʼa Sehova kia ia he mahaki” pea neʼe mate leva.—Gaue 12:1-5, 21-23.

13. Tuku mai he faʼifaʼitaki neʼe tauʼi ai e Sehova he kau takitaki.

¹³ Neʼe toe fakaha e Sehova tatau aipe pe ʼe lahi te kau takitaki ʼe natou faʼufaʼu he puleʼaga ʼe tahi kae ʼe malohi age pe ia ia natou. Ohage la, neʼe tau maʼa te kau Iselaele pea neʼe tokoni kia natou ke natou malo ia hau ʼe 31 ʼo Kanaane neʼe gaue fakatahi pea ke natou maʼu he ʼu fenua lalahi ʼo te Kele ʼo Te Fakapapau. (Sos. 11:4-6, 20; 12:1, 7, 24) Neʼe toe tokoni ia Sehova ke tauʼi e te kau Iselaele ia te Hau ko Pene-atate pea mo ʼihi takitaki ʼe 32 ʼo Silia, ʼae neʼe natou tauʼi ia Iselaele.—1 Hau 20:1, 26-29.

14-15. (1) Kotea ʼae neʼe mahino ki ai te ʼu Hau ʼaeni ko Nepukanesa mo Taliusi ʼo ʼuhiga mo te pule faʼitaliha ʼa Sehova? (2) Kotea ʼae neʼe ui e he tagata faipesalemo ʼo ʼuhiga mo Sehova mo Tona puleʼaga?

¹⁴ Neʼe tuʼa lahi te fakaha e Sehova ʼe ko ia te Maʼoluga ʼAupito. Neʼe laupisiʼi e te Hau Papiloni ko Nepukanesa ia ‘tona malohi, mo tona kololia’ kae neʼe mole agavaivai ʼo manatuʼi ʼe ko te ʼAtua moʼoni pe ʼe tahi ʼae ʼe tuha ke vikiʼi. Koia, neʼe fakaliliu ai ia ia e Sehova ʼo vale. ʼI tana kua lelei leva, neʼe ‘vikiʼi e Nepukanesa ia ia ʼae ʼe Maʼoluga ʼAupito’ pea mo ina iloʼi “ ʼe tuʼu [te pule ʼo Sehova] ʼo talu ai.” Neʼe ina toe ui fenei: “ ʼE mole lava taʼofi e he tahi te meʼa ʼae ʼe ina fakahoko.” (Tan. 4:30, 33-35) ʼI te ʼosi ʼahiʼahiʼi ʼo te agatonu ʼa Taniela pea mo tona haofaki e Sehova mai te luo ʼo te ʼu laione, neʼe fakatotonu fenei e te Hau ko Taliusi: “ ʼE tonu ke manavasiʼi mo fakaʼapaʼapa te hahaʼi ʼo toku puleʼaga katoa ki te ʼAtua ʼo Taniela. ʼE ko ia te ʼAtua maʼuli pea ʼe maʼuli ʼo heʼe gata. ʼE mole maumauʼi anai tona puleʼaga ʼi he temi, pea ʼe tuʼu anai tana pule ʼo talu ai.”—Tan. 6:7-10, 19-22, 26, 27.

¹⁵ ʼE fakatokagaʼi fenei e te tagata faipesalemo: “Neʼe fakato noa e Sehova te ʼu puleʼaki kaka ʼa te ʼu puleʼaga. Neʼe fakafeagai ki te ʼu fakatuʼutuʼu ʼa te hahaʼi.” Neʼe ina toe ui fenei: “Manuʼia te puleʼaga ʼae ko Sehova tona ʼAtua, te hahaʼi ʼae neʼe ina filifili ko hona tofiʼa.” (Pes. 33:10, 12) ʼE mole ko he tupuʼaga lelei koa la ʼaia ke tou nofo agatonu kia Sehova?

TE TAU FAKAʼOSI

16. Kotea ʼae ʼe tou tui papau ki ai? Pea kotea tona tupuʼaga? (Vakaʼi te pāki.)

¹⁶ Neʼe tou vakaʼi te aluʼaga ʼae neʼe fai e Sehova ʼi te temi muʼa. Kae ʼe feafeaʼi anai ki te ka haʼu? ʼE tou tui papau ʼe haofaki anai e Sehova ʼana kaugana agatonu ʼi te “toe mamahi lahi.” (Mat. 24:21; Tan. 12:1) ʼE ina puipui anai natou mai te ʼu puleʼaga ʼae ʼe natou fakatahitahi, ʼae ʼe ui ko Koke ʼo Makoke pea ʼe fakamataku anai tanatou ʼohofi natou. Logo la ʼe kau ʼi te ʼu puleʼaga fakatahi ʼaia ia fenua ʼe 193 ʼo te Kautahi ʼo Te ʼu Puleʼaga, kae ʼe mole oviovi age natou kia ia ʼae ʼe Maʼoluga ʼAupito mo ʼana kautau ʼae ʼi selo. ʼE fakapapau fenei mai e Sehova: “ ʼE au fakaha anai toku mafimafi, ʼe au fakamaʼoniʼoniʼi anai ia au pea ʼe au fakaha anai ki ni puleʼaga kaugamalie pe ko ai ia au. Pea ʼe natou iloʼi moʼoni anai ko au ia Sehova.”—Esk. 38:14-16, 23; Pes. 46:10.

17. Kotea ka hoko anai ki te ʼu hau ʼo te kele mo natou ʼae ʼe agatonu?

¹⁷ Ka ʼohofi e Koke te hahaʼi ʼa te ʼAtua pea ʼe hoko ai anai te tau ʼo Alamaketone. ʼE fakaha ai anai e Sehova tona malohi ʼaki tana pulihi “te ʼu hau ʼo te kele katoa.” (Apk. 16:14, 16; 19:19-21) Kae “ ʼe gata pe ki te hahaʼi faitotonu ʼae ka maʼuʼuli ʼi te kele, pea ʼe ko te hahaʼi agatonu pe ʼae ka nonofo ai.”—Taag. 2:21.

ʼE TONU KE TOU NOFO AGATONU

18. Ka tou lau ia Taniela 3:28, kotea ʼae neʼe taliʼia e te kau Kilisitiano moʼoni ke natou fai? Pea kotea tona tupuʼaga?

¹⁸ Talu mai ni lauʼi taʼu, neʼe taliʼia e te kau Kilisitiano moʼoni ke pilisoniʼi natou peʼe ke natou mamate ʼuhi ko tonatou ʼofa ia Sehova pea mo tanatou iloʼi ʼae ko ia tonatou Tuʼi ʼAliki. ʼE hage te ʼu tagata mo fafine agatonu ʼaia ko te foʼi toko tolu Hepeleo ʼae neʼe haofaki natou mai te gutuʼumu kakaha, neʼe natou nofo agatonu ki ʼae ʼe Maʼoluga ʼAupito.—Lau ia Taniela 3:28.

19. ʼE fakamauʼi anai e Sehova ʼana kaugana ʼo mulimuli kitea? Pea kotea ʼae ʼe tonu ke tou fai?

¹⁹ Neʼe talanoa ia Tavite ki te maʼuhiga ʼae ke tou nofo agatonu. Neʼe ina tohi fenei: “ ʼE fai anai e Sehova he fakamau ki te hahaʼi. Sehova e, fakamauʼi au ʼo mulimuli pe ki taku faitotonu pea mo taku agatonu.” (Pes. 7:8) Neʼe ina toe tohi fenei: “Ke puipui au e te agatonu mo te faitotonu.” (Pes. 25:21) ʼE tou maʼuli fiafia anai mo kapau ʼe tou nofo agatonu kia Sehova, tatau aipe pe kotea te aluʼaga ʼae ka hoko. Koia, ʼe tou toe maʼu anai te ʼu manatu ʼae neʼe maʼu e te tagata faipesalemo ʼi tana tohi fenei: “Manuʼia ia natou ʼae ʼe agatonu, ʼae ʼe mulimuli ki te lao ʼa Sehova.”—Pes. 119:1.