“Nge Yan i Mada’ ko Yungi N’en ni Yan i Mus e Fayleng Ngay”

1. Mang e taareb rogon ko tin som’on e Kristiano nge Pi Mich Rok Jehovah e ngiyal’ ney?

UR MACHIBGAD u fithik’ e pasig. Ra sobut’naged lanin’rad nge m’agan’rad nga rogon ni be ayuwegrad ma be pow’iyrad gelngin Got nib thothup. Dar talgad ko machib ni yugu aram rogon ni un gafgownagrad. Ku boor e tow’ath ni pi’ Got ngorad. Ireray e n’en ni buch ko tin som’on e Kristiano, maku arrogon e n’en be buch ko Pi Mich Rok Jehovah e ngiyal’ ney.

2, 3. Uw rogon ni yugu ba thil fare babyor ni Acts?

² Ba mudugil ni pi n’en kan weliy murung’agen u lan fare babyor ni Acts e kari pi’ e athamgil nga lanin’um ma kki gelnag e michan’ rom! Yugu ba thil e ken ney e babyor u Bible ni bochan e kemus e re ke babyor ni kan thagthagnag e thin riy ni be weliy chepin e tin som’on e Kristiano.

³ Bay fithingan 95 e girdi’ u lan fare babyor ni Acts ni kar bad u 32 e nam, nge 54 e mach, nge 9 e donguch. Be weliy chepin e girdi’ ni taareb rogorad ngodad, nge piin ur uned ko pi yurba’ i teliw ni googsur nib tolangan’rad, nge girdien e am ni kub tolangan’rad, nge piin ur gafgownaged e pi Kristiano. Machane gin ga’ yang riy e be weliy murung’agen e pi walag ni ur moyed ko bin som’on e chibog. Pi walag ney e gathi kemus ni ur mada’naged e magawon ni ku yima mada’nag, ya kur machibnaged fare thin nib fel’ u fithik’ e pasig.

4. Mang fan ni gowa gad ba chugur ngak boch e girdi’ ni ur moyed kakrom ni bod apostal Paul, nge Tabitha, nge yugu boch e pi mich ni yad ba yul’yul’?

⁴ Chiney e ke chugur ni nge gaman 2,000 e duw nap’an ni immoy apostal Peter nge Paul ni yow ba pasig, nge Luke nib togta, nge Barnabas ni ir be’ nib gol, nge Stephen ni ir be’ nder ma rus, nge Tabitha ni ir be’ nib sumunguy, nge Lydia ni ir be’ nib gol, nge ku boor e pi mich ni yad ba yul’yul’. Yugu aram rogon ni immoy e pi cha’ney kakrom, machane gowa gad ba chugur ngorad. Mang fan? Ya ke tay Jesus chilen ngodad ni ngad ayuweged e girdi’ ni ngar manged boch i gachalpen ni bod e n’en ni tay chilen ngorad. (Matt. 28:19, 20) Ri gad ba tow’ath ni gad be un i rin’ e re maruwel ney!

5. Uw e gin ni tabab pi gachalpen Jesus ko machib riy?

⁵ Am lemnag e n’en ni tay Jesus chilen ngak pi gachalpen ni ngar rin’ed. I gaar: “Bay yib gelngimed ko ngiyal’ ni bay yib fare Kan ni Thothup riy nga dakenmed, ma aram mi gimed weliy murung’ageg u lan yu Jerusalem, ngu lan yu Judea ni polo’, ngu lan yu Samaria, nge yan i mada’ ko yungi n’en ni yan i mus e fayleng ngay.” (Acts 1:8) Bin som’on e pi’ gelngin Got nib thothup gelngin pi gachalpen Jesus ni ngar machibgad “u lan yu Jerusalem.” (Acts 1:1–8:3) Bin migid e pow’iyrad gelngin Got nib thothup ni ngar machibgad u “lan yu Judea ni polo’, ngu lan yu Samaria.” (Acts 8:4–13:3) Ngemu’ mar tababgad i machibnag fare thin nib fel’ “nge yan i mada’ ko yungi n’en ni yan i mus e fayleng ngay.”​—Acts 13:4–28:31.  

6, 7. Mang e bay rodad e ngiyal’ ney nda immoy rok e pi walag ko bin som’on e chibog nrayog ni nge ayuwegdad ko machib?

⁶ Pi walag ko bin som’on e chibog e dariy e Bible rorad ni ngar fanayed u nap’an e machib. Fare Gospel rok Matthew e fin nni yoloy u bang ko duw ni 41 C.E. Ku bay boch e babyor rok Paul ni yoloy u m’on ni nge m’ay fare babyor ni Acts u bang ko duw ni 61 C.E. Tin som’on e Kristiano e dariy e Bible rorad ni kan yoloy nib polo’ ara yu ken e babyor ni ngar pied ko girdi’ u nap’an e machib. U m’on ni nge mang e pi Kristiano ni yad e Jew boch i gachalpen Jesus, ma yad ma rung’ag e thin ni bay u lan e Pi Babyor ko Bible nni Yoloy Nsom’on ni Thin ni Hebrew ni yima beeg u lan tafen e muulung. (2 Kor. 3:14-16) Machane yugu aram rogon mab t’uf ni ngaur filed e thin rok Got nib fel’ rogon ni bochan e dabisiy nib t’uf ni ngaur sulod u daken e thin riy nrogon ni ke mit ngorad.

⁷ Ngiyal’ ney e yooren i gadad e bay baken e Bible ni fen, maku boor e babyor ni kan ngongliy nib puluw e thin riy ko Bible. Gad be ayuweg e girdi’ ni ngar manged boch i gachalpen Jesus ni aram e gad be wereg fare thin nib fel’ u lan 240 e nam nge ku boor mit e thin.

Be Pi’ Gelngin Got nib Thothup Gelngidad

8, 9. (a) Mang e ayuweg gelngin Got nib thothup pi gachalpen Jesus ni ngar rin’ed? (b) Mang e be ngongliy fare tapigpig nib yul’yul’ u daken e ayuw ni be pi’ gelngin Got nib thothup?

⁸ Nap’an ni tay Jesus chilen ngak pi gachalpen ni ngar machibgad, me gaar ngorad: “Bay yib gelngimed ko ngiyal’ ni bay yib fare Kan ni Thothup [“gelngin Got nib thothup,” NW] riy nga dakenmed.” Ra yan i tomur riy ma ra machib pi gachalpen Jesus u ga’ngin yang e fayleng ni be pow’iyrad gelngin Got nib thothup. I golnag Peter nge Paul e piin nib m’ar, ma yow be tuluf e moonyan’ ni ke ying ko girdi’, maku yow be faseg e yam’ u daken gelngin Got nib thothup! Machane ku bay ban’en nib ga’ fan ni un rin’ u daken gelngin Got nib thothup. Gelngin Got nib thothup e ayuweg e pi apostal nge yugu boch i gachalpen Jesus ni ngar weliyed e bin riyul’ e tamilangan’ ko girdi’ nra yognag e yafos ni manemus ngorad.​—John 17:3.   

⁹ Nap’an e Pentekost ko duw ni 33 C.E., me non pi gachalpen Jesus “nlungun boch e nam, ni bod rogon ni ke muruwliyrad fare Kan ni Thothup [“gelngin Got nib thothup,” NW] ni ngar nonod.” Ere yag ni ngar weliyed murung’agen e “pi n’en nib sorok Got ni ke ngongliy!” (Acts 2:1-4, 11) Ngiyal’ ney e darud nonad ni lungun boch e nam u daken e maang’ang. Machane be ayuweg gelngin Got nib thothup fare tapigpig nib yul’yul’ ni nge ngongliy e pi babyor nib puluw e thin riy ko Bible u boor mit e thin. Bod ni bokum milyon Fare Wulyang ko Damit nge Awake! ni yima printnag ni gubin e pul, ma fare website rodad ni jw.org e bay e pi babyor riy nib puluw e thin riy ko Bible nge pi video ni kan pilyeg nga boor ko 1,000 mit e thin. Gubin e pi n’ey ni ma ayuwegdad ni ngad weliyed murung’agen e “pi n’en nib sorok Got ni ke ngongliy” ko girdi’ u gubin e nam, nge ganong, nge thin.​—Rev. 7:9.

10. Mang e kan guy rogon ni ngan rin’ ni fan ko Bible ni yibe pilyeg ni ka nap’an e duw ni 1989?

¹⁰ Ka nap’an e duw ni 1989 ni be guy fare tapigpig nib yul’yul’ rogon ni ngan ngongliy fare Bible ni New World Translation of the Holy Scriptures u boor mit e thin. Ke pag 200 mit e thin ni kan pilyeg e re ke Bible ney ngay, mab pag 240 milyon ken ni kan printnag, maku boor ken ni ku bay kun printnag. Yigoo Got nge gelngin nib thothup e rayog ni nge n’igin ni nge buch e re n’ey.

11. Uw rogon ni yibe pilyeg e pi babyor rodad?

¹¹ Bokum biyu’ e Kristiano u boor ko 150 e nam ni kar ognaged yad ni ngar rin’ed fare maruwel ni ngan pilyeg e babyor nga yugu boch e thin. Susun e dab da gingad ko re n’ey ya dakuriy yugu reb e ulung u fayleng ni be pow’iy gelngin Got nib thothup ni nge “machibnag” murung’agen Jehovah Got u ga’ngin yang e fayleng nib fel’ rogon, nge fare Messiah rok ni Pilung, nge Gil’ilungun Got ni ke tabab ko gagiyeg u tharmiy!​—Acts 28:23.  

12. Uw rogon ni yag ni nge machib Paul nge yugu boch e Kristiano?

¹² Nap’an ni machibnag Paul e pi Jew nge piin gathi yad e Jew u Antiok ni bay u lan yu Pisidia, ma “piin nib munguy lanin’rad ma kub m’agan’rad ngay ni ngar filed e tin riyul’ nra yognag e yafos ndariy n’umngin nap’an ko girdi’ e mich Jesus u wan’rad.” (Acts 13:48, NW) I yoloy Luke u tungun fare babyor ni Acts ni i machibnag Paul “murung’agen e gagiyeg rok Got . . . ni be welthin nder tamdag ma dariy be’ ni be yib i magawonnag.” (Acts 28:31) Uw e be machib e re apostal ney riy? Be machib u Roma ni aram e tochuch ko re am nth’abi gel lungun u fayleng e ngiyal’ nem! Gelngin Got nib thothup e ir e i ayuweg ma be pow’iy e tin som’on i gachalpen Jesus ni ngar rin’ed urngin e maruwel rorad ni fan ko machib ndemtrug ko daken e pi welthin ni ur pied ara yugu boch e kanawo’.   

Gad Ma Athamgil ni Yugu Aram Rogon ni Yibe Gafgownagdad

13. Mang fan nsusun e ngaud meybilgad u nap’an ni yibe gafgownagdad?

¹³ Nap’an ni un gafgownag e tin som’on i gachalpen Jesus, mar weniggad ngak Jehovah ni nge ayuwegrad ni nge dab rrusgad. Mang angin ni yib riy? I pi’ gelngin Got nib thothup gelngirad ni ngar weliyed e thin rok Got ndarur rusgad. (Acts 4:18-31) Ku arrogodad ni gad ma meybil ni ngan pi’ e gonop nge gelngidad ni ngad ululgad ko machib ni yugu aram rogon ni yibe gafgownagdad. (Jas. 1:2-8) Bochan ni be tow’athnagdad Got ma be ayuwegdad gelngin nib thothup, ma aram fan ni be yag ni ngad ululgad ko machib. Dariy ban’en nrayog ni nge talegdad ndab kud machibgad ndemtrug ko togopuluw ara gafgow nib gel ni yibe tay ngodad. Nap’an ni yibe gafgownagdad, ma rib t’uf ni ngad meybilgad ni ngan pi’ gelngin Got nib thothup, nge gonop ngodad, mu kun ayuwegdad ni ngad machibnaged fare thin nib fel’ ndab da rusgad.​—Luke 11:13.

14, 15. (a) Mang e buch ni bochan “fare gafgow” nni tay ko piin Kristiano ko fa ngiyal’ nem nni thang e fan rok Stephen riy? (b) Uw rogon ni fil boor e girdi’ u Siberia e tin riyul’ ko ngiyal’ ney ni gad bay riy?

¹⁴ U m’on ni nge thang e pi toogor rok Stephen e fan rok, me machib nder rus. (Acts 6:5; 7:54-60) Nap’an nni tabab i ‘gafgownag girdien e galesiya nrib gel e kireb ni un tay ngorad,’ ma urngin pi gachalpen Jesus nra wergad u lan yu Judea i yan ngu Samaria, ma kemus ni fapi apostal e dar uned ko mil. Machane re n’ey e de taleg fare maruwel ni machib. Filip e yan nga Samaria ni “nge machibnag murung’agen fare Messiah” ma rib ga’ angin ni yib riy. (Acts 8:1-8, 14, 15, 25) Ku be gaar e Bible: “Piin nib mich Jesus u wun’rad e ra wergad ni bochan fare gafgow ntay ngorad ko fa ngiyal’ nem nthang e fan rok Stephen riy. Boch i yad e yan nge mada’ nga Fonicia nge nga Cyprus, nge nga Antiok, ni ke mus ni piyu Israel e yad be weliy murung’agen Jesus ngorad i yan. Machane boch e piin ni ke mich Jesus u wan’rad, ni piin ni pumoon nra bad u Cyprus ngu Cyrene, e ranod nga Antiok mu ku ra weliyed e Thin rok Got ngak e piin ni gathi yad piyu Israel, ni aram e yad be machibnag ngorad fare Thin Nib Fel’ ni murung’agen Jesus.” (Acts 11:19, 20) Bochan ni un gafgownag e piin Kristiano e ngiyal’ nem, ma aram e n’en ni ayuweg ni nge garer murung’agen Gil’ilungun Got.

¹⁵ Ku bay ban’en ni ki buch ni aray rogon u nap’an fare Soviet Union ko ngiyal’ ney ni gad bay riy. Bokum biyu’ e Pi Mich Rok Jehovah nni pi’rad nga Siberia u nap’an e pi duw nga tomuren e 1950. Bochan nib thilthil e gin nni pi’rad ngay, ma aram fan ni i garer fare thin nib fel’ u lan e re nam nem. Dabiyog rok e Pi Mich ni aram urngirad ni ngar yognaged urngin e salpiy nib t’uf ya nge yag nra milekaggad u lan sogonap’an 6,000 e mayel ni ngar machibnaged fare thin nib fel’! Yugu aram rogon me pi’rad e am ko pi binaw ni bay u lan e re nam nem. I yog reb e walag ni pumoon ni gaar, “Bochan e re n’ey, ma ke bing e am e kanawo’ ngak bokum biyu’ e girdi’ u Siberia ni ngar nanged e tin riyul’.”

Kari Tow’athnagdad Jehovah

16, 17. Uw rogon ni be yog fare babyor ni Acts ni i tow’athnag Jehovah fare maruwel ni machib ni un rin’?

¹⁶ Dariy e maruwar riy ni i tow’athnag Jehovah e tin som’on e Kristiano. Paul nge yugu boch e girdi’ e ra yunged e awoch mu ur puoged e ran ngay, “machane Got e be pi’ gelngin be ga’.” (1 Kor. 3:5, 6) Pi n’en ni i buch ni bay murung’agen ko fare babyor ni Acts e be micheg ni i buch e re n’ey ni bochan e i tow’athnag Jehovah fare maruwel ni machib ni un rin’. Bod ni “i wer e thin rok Got i yan. Ma be yoor pi gachalpen Jesus i yan” u Jerusalem. (Acts 6:7) Nap’an ni garer e machib nga boor e binaw, “ma aram mfini pirieg girdien e galesiya e gapas u lan yu Judea ni ga’ngin ngu Galile ngu Samaria. Me ayuweg fare Kan ni Thothup girdien fare galesiya nge yib gelngirad ma yad be yoor i yan mu ur pired ni yad be rin’ e tin nib m’agan’ Somol ngay ma yad be ta’ fan.”​—Acts 9:31.

¹⁷ Pi Jew nge piin yad ma non ni thin ni Greek e rrung’aged e tin riyul’ rok e pi mich ndarur rusgad u Antiok ni bay u lan yu Syria. Be gaar e Bible: “Ma be yodorom ma ba’ gelngin Somol ni be un ngorad, ma boor e girdi’ ni mich Jesus u wun’rad ngar piggad ngar manged girdien Somol.” (Acts 11:21) Ku be weliy e Bible rogon ni mon’og fare maruwel ni machib u lan e re mach nem ni be gaar: “I wer e thin rok Got i yan ma be yoor e girdi’ ni be fol riy.” (Acts 12:24) Maku bochan nib fel’ rogon ni i machibnag Paul nge yugu boch e girdi’ e piin gathi yad e Jew, ma aram “mi i wer e thin rok Somol ni be gel i yan.”​—Acts 19:20.

18, 19. (a) Mang fan ni gad manang ni “ba’ gelngin” Jehovah rodad? (b) Mu weliy ban’en ni buch ni be dag ni ma ayuweg Jehovah e girdi’ rok.

¹⁸ Ku dariy e maruwar riy ni “ba’ gelngin” Jehovah rodad e ngiyal’ ney. Aram fan ni boor e girdi’ ni be mich e tin riyul’ u wan’rad ma yad be un ko taufe ni aram e pow riy ni kar ognaged yad ngak Got. Maku reb e bochan ni be ayuwegdad Got ma be tow’athnagdad, ma aram fan ni be yag ni ngad athamgilgad u fithik’ e togopuluw nge gafgow nib gel ni yibe tay ngodad, maku be yag ni ngad ululgad ko machib ni bod ni rin’ Paul nge tin som’on e Kristiano. (Acts 14:19-21) Gubin ngiyal’ ni bay Jehovah Got rodad. Gubin ngiyal’ ni ma ayuwegdad u fithik’ e pi magawon ni gad ma mada’nag nga “pa’ ni bay i par ni manemus.” (Deut. 33:27) Ku dab da paged talin ndariy ba ngiyal’ nra n’ag Jehovah e girdi’ rok ni bochan fithingan.​—1 Sam. 12:22; Ps. 94:14.

¹⁹ Baaray ban’en ni buch ni be dag rogon ni ma ayuweg Jehovah e girdi’ rok: Bochan nda i tal Brother Harald Abt ko machib, ma aram me pi’ e pi Nazi nge yan ko fare concentration camp u Sachsenhausen u nap’an e Bin L’agruw e Mahl ko Fayleng. Nap’an e May ko duw ni 1942, me yib fare ulung ni ka nog e Gestapo ngorad nga tafen Elsa ni leengin, mar feked bbuliyel ni fakrow ngemu’ mar koled Elsa ngar feked. Ba thilthil e yungi n’en ni un pi’ nge yan ngay. I yog Sister Abt ni gaar: “Bay ban’en nib ga’ fan nug fil u lan e pi duw nug par ko pi concentration camp rok piyu Chiyamen. Re n’em e aram e rayog ni nge pi’ gelngin Jehovah nib thothup gelngim u nap’an ni ga be mada’nag e skeng nrib gel! U m’on nni koleg, mug beeg bangi babyor ni yoloy reb e walag nib pin ni be yog nnap’an ni ga ra mada’nag e skeng nrib gel ma ra ayuwegem gelngin Jehovah nib thothup ni ngam par ni gab gapas. Gu lemnag ni yugu ba thum’ nga wuru’ rogon ni weliy murung’agen e re n’ey. Machane nap’an nug mada’nag e skeng mug nang nriyul’ e n’en ke yog. Riyul’ ni aram rogon ni ma buch. Ba mo’maw’ ni ngam nang ni faanra dawori buch rom. Machane gag e ri buch rog.”

Mu Ulul ko Machib nib Fel’ Rogon!

20. Mang e i rin’ Paul u nap’an ni immoy u reb e naun nib kalbus? Uw rogon nrayog ni nge pi’ e re n’ey e athamgil nga laniyan’ boch e walag?

²⁰ Be yog e tin tomur e thin ko fare babyor ni Acts ni “i machibnag [Paul] murung’agen e gagiyeg rok Got” u fithik’ e pasig. (Acts 28:31) Bochan ni immoy u reb e naun nib kalbus, ma aram fan ndabiyog ni nge machib u mit e tabinaw u Roma. Yugu aram rogon, mi i machibnag urngin e piin ur bad ra guyed. Ngiyal’ ney e bay boch e walag ndabiyog ni ngar chuwgad u taferad ara yad ma par u boch e naun ni tafen e pilibthir ni bochan yangarrad, ara ba mit e m’ar ni bay rorad. Yugu aram rogon, ma rib t’uf Got rorad ma ri yad baadag ni ngar machibgad. Gad ma yibilayrad maku rayog ni nga dogned ko Chitamangidad ni bay u tharmiy ni nge ayuwegrad ni ngar mada’naged e piin yad baadag ni ngar filed murung’agen nge pi n’en nib m’agan’ ngay.

21. Mang fan nthingar da rin’ed fare maruwel ni machib e chiney?

²¹ Yooren i gadad e rayog ni nge machib u mit e tabinaw ara un ko machib u yugu boch e kanawo’. Ere gad gubin ni ngad rin’ed urngin e tin nrayog rodad ni ngad manged boch e tamachib nib manigil, ma gad machib “nge yan i mada’ ko yungi n’en ni yan i mus e fayleng ngay.” Gad manang nthingar da rin’ed e re maruwel ney e chiney ni bochan e ke gagiyel e “n’en nra yib ni nge dag” ni bay Kristus. (Matt. 24:3-14) Ke lich e tayim ni ka bay. Boor e “maruwel” ni ngad rin’ed ni fan ngak Somol e chiney.​—1 Kor. 15:58.

22. Mang e susun ni ngad dugliyed u wan’dad ni ngad rin’ed u nap’an ni gad be sonnag e rran rok Jehovah?

²² Chiney ni gad be sonnag e re “Rran rok Somol nem, ni reb e rran ni ba ga’ ma ba gel e gafgow nra fek i yib” e ngad dugliyed u wan’dad ni ngad ululgad ko machib u fithik’ e yul’yul’ ndab da rusgad. (Joel 2:31) Ka rayog ni ngad pirieged boor e girdi’ ni yad ra “motoyil ko thin rok Got ni kar uthmed telrad ngay” ni bod piyu Berea. (Acts 17:10, 11) Ere manga yugu da machibgad nge mada’ ko ngiyal’ ni kad rung’aged fapi thin ni be gaar: “Ri gab manigil, gur reb e tapigpig ni gab fel’ ma gab yul’yul’!” (Matt. 25:23) Faan gad ra rin’ e n’en nib milfan ngodad ni fan ko fare maruwel ni machib u fithik’ e pasig e ngiyal’ ney mu ud pared ni gad ba yul’yul’ ngak Jehovah, ma aram e gad ra par ni gad ba felfelan’ ndariy n’umngin nap’an ni bochan e kad ‘machibnaged’ murung’agen Gil’ilungun Got nib fel’ rogon!