Tin Kan Sunmiy E Be Pining E Sorok Ngak Got!

“Pi tharmiy e be pining e sorok ngak Got; ma lan e lang e be weliy murung’agen e maruwel rok u pa’.”​—Psalm 19:1, NW.

1, 2. (a) Mang fan ni girdi’ e dabiyog ni ngar guyed ramaen Got ni be galgal ramaen nga owcherad? (b) Uw rogon ma fa 24 e piilal e be pining e sorok ngak Got?

“DABIYOG ni ngam guy owcheg, ya dariy be’ nrayog ni nge guyeg nge mu’ me par ni kab fas.” (Exodus 33:20) I ginang Jehovah Moses ni aram rogon. Bochan ni girdi’ e kan ngongliy nib meewar, ma dabiyog ni ngar guyed Got nib galgal ramaen nga owcherad me par ni yad ba fas. Machane, u reb e changar, John ni apostal e ke guy feni sorok Jehovah u tagil’ ni be galgal ramaen.​—Revelation 4:1-3.

² De taareb rogon ko girdi’, ma pi kan nib yul’yul’ e rayog rorad ni ngar guyed owchen Jehovah. Ba muun ngorad fa “reliw nge aningeg e piilal” ko changar ni guy John u tharmiy, ni be yip’ fan fa 144,000. (Revelation 4:4; 14:1-3) Mang e kar rin’ed u nap’an ni kar guyed Got nib gal gal ramaen? Rogon ko Revelation 4:11, e ka rogned ni gaar: “Somol romad ma Got romad! Ba’ rogom ni nga nog e sorok ngom, min ta’ fam, ma ba’ rogom ni nge mil suwon urngin ban’en ngom. Yi gur e mu sunumiy urngin ban’en, yi gur e mu lemnag mi yad sum ni yad ba fas.”

Mang Fan ni “Dakuriy e Tawey Nga Bayang”

3, 4. (a) Mang fan ni michan’ ku Got e gathi ban’en nde puluw ko science? (b) Bochan e mang ma yu ngiyal’ e dabi mich Got u wan’uy?

³ Kan k’aringem ni ngam pining e sorok ngak Got? Oren e girdi’ e danga’, ma ku boch e ma yog ni dariy e Got. Ni bod ni reb e astronomer e ke yoloy ni gaar: “Got e i lemnag ban’en me ngongliy fare palpalthib ni nge fel’ rogodad riy? . . . Reb e athap ni ma k’aring e felfelan’. Ba kireban’ ya ba mich u wan’ug ni ireray e n’en ni ma soreg be’ nga bang. . . . Nga nog ni Got e ke ngongliy fare palpalthib e ban’en nde tamilang.”

⁴ Rogon ni ma fal’eg fapi girdien e science i gay ban’en e buchuw angin​—ni kemus ni be yan u rogon e n’en ni rayog ni nge guy e girdi’ ara n’en ni ke nang. Ya ra danga’ ma ke mus ni theory ara ngan sananag ban’en. Bochan ni “Got e reb e Kan,” ma aram dabiyog ni ngan guy ara ngan fil murung’agen u daken woen e sciene. (John 4:24) Ere, nga nog ni michan’ ku Got e de puluw ko science ma aram e lem nib ufanthin. Vincent Wigglesworth ko Cambridge University ni reb e scientist e ke yog ni woen e science “e be tor nga daken e teliw.” Uw rogon? “Be tor nga daken e michan’ nrib gel ni tin ma buch e ba puluw ‘ko tin ma buch u fayleng’.” Ere faanra bay be’ ni de mich Got u wan’, ma gathi ke thiliyeg rogon ni ngan pagan’ nga woen e science? Yu ngiyal’, ma dabi mich Got u wan’ be’ e be m’ug ni be dariyfannag e tin riyul’ ni lem rok. I yoloy fare psalmist ni gaar: “Bochan e lem rok nib tolang ma girdi’ nib kireb e dabi fal’eg i gay; goo ma lemnag ni: ‘Dariy e Got.’”​—Psalm 10:4.

5. Mang fan ni dariy e tawey ni dabi mich Got u wan’uy?

⁵ Machane, michan’ ku Got e gathi ban’en ni dariy fan, ya ri boor e mich riy ni bay Got. (Hebrews 11:1) Astronomer Allan Sandage e ke yog ni gaar: “Rogon ni gu be lemnag e rib mo’maw’ ni nga nog ni fare n’en ni rib yaram [pi n’en u palpalthib] e ke sum rok e n’en nib wagey. Susun bay e tabolngin e yaram. Gu be lemnag ni Got e ba mith, machane ir tapgin ni sum boch ban’en u fithik’ e maangang.” Paul ni apostal e ke yog ngak e Kristiano u Roma ni ka “nap’an ni sunmiy Got e fayleng, ma felngin ndabiyog ni ngan guy, ni aram gelngin ndabi m’ay biid nge rarogon ni ir Got, e kan guy nrib tamilang. Girdi’ [ni de michan’rad] e rayog ni nge nang fan e pi n’ey u fithik’ e pi n’en ni ke m’ay i sunumeg rok Got. Ere dakuriy e tawey rorad nga bang.” (Roma 1:20, NW) Ka nap’an “nni sunmiy e fayleng”​—ni baga’ ni ka nap’an ni sum e girdi’, ni yad e kar naabgad ni bay Got—​e ke tamilang ni bay e en Tasunmiy nrib gel gelngin, ba Got ni bay rogon ni ngan pigpig ngak. Ma piin ni yad be dariy fannag feni sorok Got e dakuriy e tawey rorad nga bang. Machane, tin ni sunmiy e be micheg e mang?

Fare Palpalthib e Be Gilbuguwannag Got

6, 7. (a) Uw rogon ma pi tharmiy e be pining e sorok ngak Got? (b) Mang fan ni ke ta’ e pi tharmiy e ‘fol ni ngan foleg ban’en riy’?

⁶ Psalm 19:1 e ke fulweg ni gaar: “Lan e lang e rib gagiyel ni be gilnag buguwan Got; Rib gagiyel ni be dag e n’en ni ke sunmeg!” Manang David ni pi t’uf nge planet ni be pi’ e tamilang u “lan e lang” ara atmosphere, e be micheg nrib tamilang ni bay Got nrib gel feni sorok. Me ulul ngay ni gaar: “Gubin e rran ni be weliy murung’agen, ma gubin e nep’ ni ma dag e tamilangan’.” (Psalm 19:2, NW) Gubin e rran nge nep’, ma pi tharmiy e be dag e gonop nge gelngin Got ni ma sunmiy ban’en. Bod ni riyul’ ni tharmiy e ‘be yog e thin’ ni be pining e sorok ngak Got.

⁷ Machane, ba t’uf e gonop ni ngan rung’ag e lam u tharmiy ni be pining e sorok ngak Got. “Der non, ma dariy e thin; ma dariy lamrad ni kan rung’ag.” Yugu aram rogon, ma rogon ni be gilnag buguwan e tharmiy e ba gel gelngin. “Lamrad e be taw ngak urngin e nam, thin ni yad be weliy e be taw ko gin ni mus e fayleng riy.” (Psalm 19:3, 4) Bod ni faan gowa ke pi’ e tharmiy e ‘fol ni ngan foleg ngan micheg ni numon ni der yan lamrad ni be gilbuguwannigey e ke sugnag urngin yang u fayleng.

8, 9. Mang boch e tin riyul’ u murung’agen fare yal’ nrib ga’ fan?

⁸ Bin migid ke weliy David murung’agen reb ni ke sunmiy Jehovah ni yira ngat ngay ni gaar: “Got e ke toy reb e tent ngorad [pi tharmiy] ni fan ko fare yal’, ma re n’ey e bod rogon reb e pumoon ni ke un ko mabgol ma nap’an ni yib nga wuru’ e singgil rok; mab felfelan’ ni bod ni ma rin’ be’ nib gel ni nge mil u ba pa’ e kanawo’. Ni sum ko gin ni mus e tharmiy riy, me liyeg nge taw nga barba’; ma dariy ban’en nrayog ni mith u gawelngin.”​—Psalm 19:4-6, NW.

⁹ Ra ngan taareb rogonnag ga’ngin e yal’ ko boch e t’uf, ma gathi rib ga’ maku gathi rib achichig. Machane, ireray e t’uf ni yira ngat ngay, ni be m’ug ni boch e planet nib liyeg e kaygi achichig. Reb e tabolngin e be yog ni bay 2 e billion e billion e billion ton”​—tomalngin ma 99.9 pasent ko solar system rodad! Bochan gelngin e yal’ ni ka nog e gravity ngay e be ayuweg e fayleng ni nge liyeg ni 93 million miles palgin ndabi sor nga bang ara nge chuchugur ko yal’. Ke mus ni bochi yang gelngin e yal’ nrib achichig e ma taw ko planet rodad, machane ba gaman ni nge ayuweg e yafas.

10. (a) Uw rogon ma fare yal’ e ma yan nga langgin ma ma yan nga wuru’ fare “tento”? (b) Uw rogon ni ma mil ni bod “be’ ni pumoon nib yargel”?

¹⁰ Fare psalmist e be weliy murung’agen fare yal’ ni be fanay e thin ni fanathin, ni be taareb rogonnag ko “reb e pumoon nib yargel” ni ma mil ni rran ni ma tabab ko reb e horizon nge yan nga reb ma ma toffan u lan “ba tento” ni nep’. Nap’an ni re t’uf nem nib gel gelngin e ke yan nga tanggin e horizon, ra ngan sapnag u fayleng, ma bod ni ke yan nga lan “ba tento,” ni gowa nge toffan. Nap’an nra kakadbul, ma gowa ra yib nib tomgin, ni be wereg e tamilang nib gel “ni bod be’ ni pumoon ni ke un ko mabgol ni be yib u singgil rok.” Bochan ni David e be’ ni tachugol saf, ma manang feni pag gelngin e garbeb ni nep’. (Genesis 31:40) Ke yib ngan’ ko uw rogon ma ramaen e yal’ e nge gawelnag nib papey nge boch ban’en u tooben. Ba tamilang, ni dawori magar ko “milekag” ni be tay ni tabab ko ngek nge mada’ko ngal machane bod reb e “pumoon nib gel,” ni be n’en ni nge milekag biyay.

Fapi T’uf ni Yira Ngat Ngay nge Pi Galaxy

11, 12. (a) Mang e tin baga’ fan ni be taareb rogonnag e Bible pi t’uf ko yan’? (b) Susun uw rogon ga’ngin fare palpalthib?

¹¹ Ke mus ni in e biyu’ e pi t’uf nrayog ni nge guy David, ya dariy e telescope rok. Machane, rogon reb e study ni tay ndawori n’uw nap’an kafram, ma urngin e pi t’uf u palpalthib nrayog ni nge guy e girdi’ ni be fanay e pi telescope nib biech e 70 sextillion​—ni aram e namba ni 7 nge 22 e zero u tomur! I dag Jehovah feni yoor u nap’an ni i taareb rogonnag ko “yan’ ni bay u dap’e l’ay.”​—Genesis 22:17.

¹² U lan boor e duw, ma piin astronomer e kar guyed e n’en ni yima yog ni “binaw nib achichig, mab tamilang ni ba yaan ban’en riy ni de tamilang mab taathath.” I lemnag e pi scientist ni fare “spiral nebulae” e bang ko galaxy rodad ni Milky Way. Duw ni 1924, ma kan nang ni fare nebula nrib chuchugur, ni fare Andromeda, e riyul’ ni reb e galaxy​—ni sogonapan l’agruw e milyon light years palgin! Chiney ma piin ni scientist e yad be sananag ni bay bokum bilyon e galaxy, ni ra reb ma bay bokum biyu’​—ma yu ngiyal’ e bokum bilyon—​e t’uf riy. Yugu aram rogon, ma “be theeg Jehovah urngin e pi t’uf; ma ma pining fithingrad.”​—Psalm 147:4, NW.

13. (a) Mang e tin baga’ fan u murung’agen e pi constellations? (b) Uw rogon ni ke tamilang ni girdien e science e dar nanged e “pi motochiyel u tharmiy”?

¹³ I fith Jehovah Job ni gaar: “Rayog ni ngam m’ag e pi t’uf nga taabang ni ka nog e Kimah constellation ngay, fa rayog ni ngam pithig e gaf ni kan m’ag ko pi t’uf ni fare Kesil constellation?” (Job 38:31) Reb e constellation e aram ba ulung e t’uf ni bod ni kan ngongliy yaan ban’en riy. Yugu aram rogon ni ra reb e t’uf ma ba gel feni palog rok reb, ma ra ngan guy u fayleng ma be par ni yad bay ko gin kan tayrad riy ni dabra chuwgad. Bochan ni pi t’uf e ma par u bang ni ke mudugil, ma rayog ni “pow’iy e pi astronaut u nap’an ni yad be yan ko skoki rorad ngar nanged ko yad bay u uw, ma ngara nanged e pi t’uf.” (The Encyclopedia Americana) Yugu aram rogon, dariy be’ ni ri manang fan “fare gaf” ni be taarebnag e pi constellation. Arrogon, pi scientist e ku dabiyog ni ngar fulweged e deer ni bay ko Job 38:33 (NW) ni gaar: “Ga manang fan e pi motochiyel u tharmiy?”

14. Uw rogon nib mith rarogon ni ma wer e tamilang?

¹⁴ Pi scientist e dabiyog ni ngar pied e fulweg ko reb e deer ni kan fith ngak Job ni gaar: “Chiney, bay u uw fare kanawo’ ni ma wer e tamilang rok riy?” (Job 38:24, NW) Reb e tayol babyor e ke yog ni re deer ney u murung’agen e tamilang e “reb e deer ni rib biech ma bay rogon ko science.” Ra ngan taareb rogonnag, ma boch e Greek philosopher e ke mich u wan’rad ni tamilang e be yib u owchen e girdi’. Ngiyal’ ney, ma girdien e science e yad be lemnag ni tamilang e aram e pi particle nib achichig. Ma boch e girdi’ e yad be lemnag ni tamilang e bod e n’ew ni be mithmith. Chiney, pi scientist e ke mich u wan’rad ni tamilang e ma mithmith ni bod e n’ew nge particle. Machane, rarogon e tamilang nge u rogon ni yima “wereg” e dawor ni nang fan ni polo’.

15. Susun mang e ngada thamiyed u nap’an ni ngad lemnaged e pi tharmiy, ni bod David?

¹⁵ Ra ngan lemnag e pi n’en ney ni urngin, ma dabiyog ni ngan siyeg nra lemnag be’ e n’en ni i lemnag David ni fare psalmist ni gaar: “Faan gu ra yaliy lan e lang rom, ni kam ngongliy nga buguli paam, nge fare pul nge pi t’uf ni kam fal’eg rogon, ma mang ni girdi’ ni ma yim’ e ga be lemnagrad, nge fak e girdi’ ni ga be pi’ e tin nib t’uf rorad?”​—Psalm 8:3, 4, NW.

Fare Fayleng nge Tin Kan Sunmiy ni Bay Riy e Be Pining e Sorok Ngak Jehovah

16, 17. Uw rogon ma tin ni kan sunmiy ni bay u “t’ay e rigur” e be pining e sorok ngak Jehovah?

¹⁶ Psalm 148 e be yog boch e kanawo’ ni tin kan sunmiy e be pining e sorok ngak Got. Verse 7 e be yog ni gaar: “Mu Pininged e sorok ngak Somol u fayleng, ni gimed e nig ni gagang’ nge urngin e yungi t’ay e rigur.” Arrogon, “yungi tay e rigur” e ke sug ko tin ni yira ngat ngay ni be gagiyelnag gelngin Got. Fare blue whale e baga’ ni ma taw ko 120 tons tomalngin​—ni taareb rogon malngin nga 30 e elephant! Kemus ni gum’irchaen ma ppag 1,000 e pounds ma rayog ni nge pomnag sogonapan 14,000 pounds e racha’ u dow ni polo’! Pi nig ney nib gagang’ u maday e ba sasagaal ni ngaur mithmithgad? Ri danga’. Ma “yan u maday” nrib papey, rogon ni yog reb e report ni tay fare European Cetacean Bycatch Campaign. Nap’an ni kan yaliyrad u daken e satellite ma be dag ni “u lan ragag e pul ma reb e blue whale e ke milekag ni 10,000 miles palgin.”

¹⁷ Fare guchig ni ka nog e bottle-nosed ngay e ma lith nga ar ni 150 feet toarngin, machane rogon ni kan nang ma bin th’abi toar ni ke lithag reb e guchig e 1,795 feet toarngin! Uw rogon ma re mammal ney e rayog ni nge lith ni aram rogon me magey nib fas? Nap’an ni be lith nga ar ma ra pomnag gum’irchaen nib sasagaal, ma ra yan rachaen nga gum’irchaen, nge lungs, nge man’ey rok. Maku, muscles rok e bay e chemical riy nra chaariy e oxygen. Elephant seals nge sperm whales e ku rayog rorad ni ngar lithgad nga ar ni kab gel boch e toar riy. Fare magazine ni Discover e be yog ni gaar, “Dar ma athamgil ko pressure ya ma pag ni nge chuw urngin e nifeng ko lungs rorad.” Ura chaariyed oren e oxygen nib t’uf rorad u lan e muscles rorad. Ba tamilang, ni pi n’en ney ni kan sunmiy e be micheg e gonop rok Got nrib gel!

18. Uw rogon ni be dag e day e gonop rok Jehovah?

¹⁸ Mus ko day e be dag e gonop rok Jehovah. Be yog e Scientific American ni gaar: “Ra reb e lul’ ko ran u maday ko gin ni 100 meter toarngin e bay bokum biyu’ e flora ndabiyog ni ngan guy nga owchey ma be pes pes u daken, ni ka nog e phytoplankton ngay.” Re n’en ney ni “bod e gerger ni dabiyog ni ngan guy” e be klinnag e nifeng rodad ni be chuweg bokum bilyon e ton ko carbon dioxide. Phytoplankton e ma yognag e oxygen ni kab boor ko baley ko oxygen u fayleng ni gad ma pogofan riy.

19. Uw rogon ma nifiy nge snow e yow be lebuguy e tin nib m’agan’ Jehovah ngay?

¹⁹ Psalm 148:8 e be yog ni gaar: “Gimed fapi nifiy nge ice ni ma yib u lan e lang, nge snow nge ath nib dib’ag, nge gimed fapi yoko’, e gimed be fol ko thin rok.” Arrogon, maku ma fanay Jehovah e pin’en ni dariy e yafas riy ma bay gelngirad ni nge lebuguy e tin nib m’agan’ ngay. Mu lemnag e nifiy. U lan e pi duw ni ke yan, ma nifiy ni ma sum u fithik’ e gerger e goo kan lemnag ni kemus ni ma kirebnag ban’en. Girdi’ ni ma fal’eg i gay ban’en e chiney e ke l’agan’rad ngay ni nifiy e ma rin’ ban’en nib ga’ fan ni ma ayuweg boch ban’en u toobey, ya ma chuweg e gek’iy ni ke n’uw nap’an ara be n’en ni nge yim’, ma be tugulnag e awoch ni boor mit, ma be sulweg e yangool, ma be lichnag e riya’ ko nifiy ni ma kirebnagey. Maku baga’ fan e snow, ni be poug e ran ma be yong’olnag e but’, ma be pi’ e ran ko pi lul’, ma be ayuweg e woldug nge gamanman ni nge dabi yim’ ko garbeb.

20. Uw rogon ni be ayuweg e pi burey nge gek’iy e girdi’?

²⁰ “Gimed fapi burey nib gagang’ nge ba achichig, ma gimed fapi gek’iy ni ma yib wom’engin nge gimed fapi cedars ni gubin,” ireray e n’en ni yog ko Psalm 148:9 (NW). Fapi burey nib tolang e be dag gelngin Jehovah nib gel. (Psalm 65:6) Machane ku baga’ fan e pi n’ey. Reb e report nib ko fare Institute of Geography u Bern, Switzerland, e be yog ni gaar: “Tabolngin e lul’ nib ga’ u fayleng e bay u fithik’ e pi burey. Ke pag baley ko urngin e girdi’ e yad be tor nga daken e ran ni ke mokun u fithik’ e pi burey . . . Pi n’en ney ni ‘bay boor e ran riy’ e baga’ fan ni ma ayuweg e girdi’.” Musko gek’iy nib sobut’ puluwon e be pining e sorok ngak e en ni ke Sunmiy. Reb e report ni pi’ fare United Nations Environment Programme e ke yog ni fapi “gek’iy e baga’ fan ko girdi’ u urngin e nam . . . Boor mit e gek’iy ni rib gel e ayuw ni ma pi’ ko par ko girdi’ ya ma yib boch ban’en riy ni bod ren, nge wom’engin, nge nuts, nge resin nge goma. 2 bilyon e girdi’ u ga’ngin yang e fayleng e be tor nga daken e gek’iy ni fan ko lum.”

21. Mu weliy ko uw rogon ni be dag fare yuwan e gek’iy e mich ko gonop u rogon ni fal’eg.

²¹ N’en ni be dag e gonop rok e en tasunmiy e rayog ni ngan guy nga rogon ni kan sunmiy e gek’iy. Mu lemnag yuwan. U wuru’ e bay ban’en riy ni ba lamuw nib ing ni be ayuweg ni dabi mororoy. U tan e re n’ey ni ke ing u baan daken e bay e pi cell ni kan tay nib yaram ni aram e n’en ni ka nog e chloroplasts ngay. Bay e chlorophyll riy, ni ma girngiy gelngin e tamilang. U daken e n’en ni ka nog e photosynthesis ngay, ma yuwan e ke mang “ban’en ni ma sunmiy e ggan.” Ma lik’ingin e gek’iy e ma fek e ran nga lang me taw nga yuwan u daken e n’en ni bod e “pipe ni kan yarmiy” nib mo’maw’ ni ngan nang fan.” Bokum biyu’ e “valves” (ka nog e stomata ngay) u but’ ko fare yuwan ni ma bing ma ma ning, ni be pag ni nge yan nga langgin e carbon dioxide. Tamilang e be pi’ gelngin ma aram fare ran nge carbon dioxide e yow ma yognag e carbohydrates. Chiney fare woldug e rayog ni nge kay e ggan ni ir e ke sunmiy. Yugu aram rogon, re n’en ney e “ma sunmiy e ggan” e dariy lingan mab fel’ yaan. Der ma sunmiy ban’en nib alit, ya tin ni be n’ag e oxygen!

22, 23. (a) Mang e bay u boch e arche’ nge boch e gamanman u daken e but’ nib ga’ fan? (b) Maku mang boch e deer nib t’uf ni ngad lemnaged?

²² “Gimed fapi gamanman ni maloboch nge gamanman nib mongmor, gimed ni gimed ma gararaw u but’ nge arche’ ni ma changeg,” rogon ni yog ko Psalm 148:10. Boor e gamanman nge arche’ ni ma changeg e ma dag gelngirad ni yira ngat ngay. Fare Laysan albatross e rayog ni nge changeg nge taw ko gin nrib palog (ni immoy ba ngiyal’ ni ke changeg ni 25,000 miles palgin ni kemus u lan 90 e rran). Fare blackpoll warbler e ma milekag ni be tabab u Lel’och nge mada’ ko Yimuch u Merikan, ni ma changeg u lan 80 e awa ni der ma tal. Fare Kamel e ma cha’riy e ran, ni gathi u lan e hump u keru’ ni bod ni ma lemnag oren e girdi’, ya ma cha’riy e ran u yal rok ko gin ni ma bilig e ggan riy, ni be ayuweg ni nge yan nib n’uw nap’an ni dabi m’ay e ran rok. Ere dab ni gin ngay, ni fapi engineer e ri yad ma yaliy e gamanman u nap’an ni yad be ngongliy e masin nge boch ban’en nib biech. Ke yog Gail Cleere ni tayol babyor ni gaar, “Faanra ga baadag ni ngam ngongliy ban’en ma ga ma maruweliy ban’en nib fel’rogon . . . ma dabi kirebnag toobey, ma baga’ ni rayog ni ngam pirieg ban’en ko tin kan sunmiy u fayleng ni ngam folwok riy.”

²³ Arrogon, tin ni kan sunmiy e riyul’ ni be pining e sorok ngak Got! Ngan tabab u tharmiy ni bay boor e pi t’uf riy i yib ko woldug nge gamanman, ma ra reb ma be pining e sorok ngak e en Tasunmiy. Machane gadad e girdi’ ba uw rogon? Uw rogon ni ngad uned ko tin ni kan sunmiy ngad pininged e sorok ngak Got?

Ka Ga Manang?

• Mang fan ni piin ni ma yog ni dariy e Got e dariy e tawey rorad?

• Uw rogon ni ma pining fapi t’uf nge fapi planet e sorok ngak Got?

• Uw rogon ma day nge pi gamanman u but’ e be micheg ni bay e en Tasunmiy nib tarunguyey?

• Uw rogon ma tin dariy e yafas riy e bay gelngin ni be lebuguy e tin nib m’agan’ Jehovah ngay?

[Picture on page 18]

Girdien e scientist e yad be sananag ni urngin e t’uf ni rayog ni ngan guy e 70 sextillion!

[Credit Line]

Frank Zullo

[Picture on page 20]

Guchig ni bottle-nosed fithingan

[Picture on page 21]

Snowflake

[Credit Line]

snowcrystals.net

[Picture on page 21]

Laysan albatross ni kab bitir