Thin rok Jehovah e Ba Fas

Tin ni Ba Ga’ Fan ko Babyor rok Ezekiel—I

DUW ni 613 B.C.E. Immoy Jeremiah ni profet u Judah, ni de rus ni i wereg e thin u murung’agen yu Jerusalem ni ke chuchugur ni ngan gothey nge Judah ni nge mang bbinaw ni kan n’ag. Ke yoor e girdi’ ni piyu Jew ni ke kalbusnag Nebukadnezzar ni pilung nu Babylonia. Daniel nge fa dalip i girdi’ ni ka yad ba pagal e yad ba muun ngorad ni ur pigpiggad u kourt nu Chaldea. Yooren piyu Jew ni kan kalbusnagrad e kan tayrad ko gin nib chuchugur ko fare lul’ ni Chebar fithingan u “lan fare binaw rok piyu Chaldea.” (Ezekiel 1:1-3, NW) Pi kalbus nem e immoy e tamol’og ni i tay Jehovah ni fan ngorad. I dugliy Ezekiel ni 30 e duw rok nge mang profet rorad.

I mu’ i yoloy fare babyor ni Ezekiel ko duw ni 591 B.C.E. ni ke yan ni gaman 22 e duw nap’an. I yoloy Ezekiel e re babyor rok nem nib fel’ rogon. I tay e rran nge pul nge duw ni ke yoloy e pi yiiy rok. Bin som’on ko thin ni ke yoloy Ezekiel e weliy rogon ni kan kirebnag yu Jerusalem. Bin migid e thin e pufthin ni fan nga boch e nam u tooben i yan, ma bin tomur e bay rogon ko ngan sulweg e liyor nib riyul’ nga rogon. Re article ney e be weliy e tin nib ga’ fan ko Ezekiel 1:1–24:27, ni murung’agen e changar, nge pi yiiy, nge ngan dag yaan e n’en ni ra buch u Jerusalem.

‘KUG TAYEM NI NGAM MANG BA MATANAG’

(Ezekiel 1:1–19:14)

Tomren ni kan piliyeg e changar rok ni murung’agen tagil’ Jehovah ni yira ngat ngay, min pi’ ngak reb e maruwel. “Fak e girdi’, nggu tiyem ni gur e ngam damit ni fan ngak girdien e nam nu Israel,” me ul’ul Jehovah ngay ni gaar, “gur e nggog ni ngar ayuwgad ma ga weliy ngorad.” (Ezekiel 3:17) Kan tay chilen ngak Ezekiel ni nge fal’eg yaan l’agruw i ban’en ni fan ni nge yiiynag e n’en nra buch u Jerusalem. Be non ngak piyu Judah u daken Ezekiel ni gaar: “Ku gub! Gu be fek ba sayden ni fan ngomed, mab mudugil ni nggu kirebnag e gin nib tolang romed.” (Ezekiel 6:3, NW) Me non ngak e girdi’ ko fare binaw ni gaar: “Fare nunuw [ko gafgow] e rib mudugil ni nge yib ngomed.”​—Ezekiel 7:7, NW.

U lan e duw ni 612 B.C.E., ma gowa kan fek Ezekiel nga Jerusalem nbochan ni kan piliyeg e changar rok. Mang boch ban’en nib kireb ni ke guy ni be buch u lan e tempel rok Got! U nap’an ni ke l’og e piin ta ma thang e fan ni yib u tharmiy (ni “nel’ i pumoon”) ni nge dag e damumuw rok ngak e piin apostates, ma ke mus ni ‘girdi’ ni bay e pow u peri’rad’ e magey nib fas. (Ezekiel 9:2-6) Machane, som’on ma​—thin rok Got nib gel ni murung’agen e magothgoth—​ni bod e “nifiy” e susun ni ngan wereg ko fare mach. (Ezekiel 10:2) Yugu aram rogon ni ‘bayi fek Jehovah e ngongol rok e girdi’ nib kireb nga daken lolugrad,’ me micheg ni bay ki ulunguy e girdi’ nu Israel ni kar wergad.​—Ezekiel 11:17-21.

Me fulweg e kan ni thothup rok Got Ezekiel nga Chaldea bayay. Me dag yaan e mil nra tay Zedekiah nge girdi’ rok u Jerusalem. Kan tamilangnag e kireb ni ke rin’ e pi profet ni googsur ni ppin nge pumoon. Girdi’ ni ma liyor ko liyos e kan chuwegrad. Judah e kan taareb rogonnag ko woldug ara vine ndariy fan. Fare salipow u murung’agen e eagle vine e be dag wenegan nib kireb nbochan ke ning yu Jerusalem e ayuw nga Egypt. Tin tomur e thin ko fare salipow e be micheg ni ‘ra yung Jehovah papa’ngin fare woldug ni kab mererey nga daken fare burey nib tolang.’ (Ezekiel 17:22, NW) Machane, “dakuriy e sog ko pilung” u Judah.​—Ezekiel 19:14, NW.

Fulweg u Boch e Deer ko Bible:

1:4-28​—Fare karrow u tharmiy e be yip’ fan e mang? Fare karrow e be yip’ fan bang ko ulung rok Jehovah u tharmiy ni aram e pi kan nib yul’yul’ rok Got. Kan ni thothup rok Jehovah e ma pi’ gelngirad. Be’ ni ma par u daken fare karrow, ni aram Jehovah, e ri ba flaab. Gapas laniyan’ rok e kan fanathinnag nib regim nib fel’ yaan.

1:5-11​—Mini’ fa aningeg i ban’en nib fas? U nap’an e yay ni l’agruw ni ke guy Ezekiel fare karrow, me yog ni fa aningeg i n’en nib fas e yad e kerubim. (Ezekiel 10:1-11; 11:22) Mu roy, e yog ni owchen fare garbaw e aram “fare owchen fare kerubim.” (Ezekiel 10:14, NW) Ma ba puluw e re n’ey ya garbaw e be yip’ fan gelngiy, ma pi kerubim e yad e pi kan nib gel gelngirad.

2:6​—Mang fan ni kan pining ngak Ezekiel “fak e girdi’” ni boor yay? Ke pining Jehovah ni aram rogon ni nge puguran ngak fare profet ni ir ba girdi’, ni be gagiyelnag e thil u thilin e tamol’og ni girdi’ nge Got ni ir e Yib Rok fare thin. Maku kan pining ni aram rogon ngak Jesus Kristus ni sogonap’an 80 yay u lan fapi Gospel, ni be gagiyelnag ni faen Fak Got e ke yib nib girdi’, ma gathi ba engel ni kemus ni be fanay downgin e girdi’.

2:9–3:3​—Mang fan ni yog Ezekiel ni fare babyor ko kireban’ nge mon e ba athibthib? Ba athibthib fare babyor ku Ezekiel ya bochan ba fel’ e maruwel rok u wan’. Ke felfelan’ Ezekiel ni nge pigpig ngak Jehovah ni ba profet.

4:1-17​—Riyul’ ni dag Ezekiel yaan ni ngan longobiy yu Jerusalem? Thin rok Ezekiel ni be yog ngak Jehovah ko rayog ni nge thilyeg fare maruwel rok ko n’en ni ngan lum ngay me yog ngak nrayog e aram e be dag ni riyul’ ni ke dag fare profet yaan fare n’en. Nge thig nga but’ u ba’ ni gilay’ e fan ko 390 e duw ni ke denen fa ragag i ganong​—ni tabab ko duw ni 997 B.C.E. nge mada’ ko duw ni 607 B.C.E. u nap’an ni kan gothey yu Jerusalem. Ma nge thig nga but’ u ba’ ni mat’aw e fan ko fa 40 i duw ni ke denen yu Judah, ni tabab ko ngiyal’ ni kan dugliy Jeremiah ni nge mang ba profet ko duw ni 647 B.C.E. nge mada’ ko duw ni 607 B.C.E. U nap’an fare 430 e rran, me par Ezekiel ni kemus ni buchuuw e ggan nge ran rok, ni aram e be dag ni ra yib e uyungol u nap’an ni yira longobiy yu Jerusalem.

5:1-3​—Mang e be yip’ fan ni nge fek Jeremiah buchuuw i piyan lolugen ni boch ko tin ni nge n’ag nga fithik’ e nifeng nge ing ing e mad rok ngay? Re n’em e ra dag ni tin ni ka ba’ ko girdi’ e yad ra sul nga Judah ma yad ra ul’ul ko bin riyul’ e liyor u tomren ni kan n’ag ni 70 e duw.​—Ezekiel 11:17-20.

17:1-24​—Mini’ fa gal manuw nib ga’, ma uw rogon ni kan chuweg fapi papa’ngin e cedar ni kefin ni tugul, ma mini’ e piin ni “kab mererey” ni ke yung Jehovah? Fa gal manuw e be yip’ fan e pilung nu Babylonia nge Egypt. Fa bin som’on e manuw e ke yib ko gin th’abi tolang ko fare ke gek’iy ni cedar, ni aram fare pilung ko fare am u tabinaw rok David ni pilung. Re manuw ney e kan chuweg u fithik’ e pi papa’ngin ni kafin ni tugul ni aram e kan chuweg Jehoiachin ni Pilung nu Judah min ta’ Zedekiah nga luwan. Yugu aram rogon ni ke micheg Zedekiah ban’en, miki ning e ayuw nga yugu reb e manuw, ni aram e pilung nu Egypt, machane de yib angin. Min fek ni kalbus nge yim’ u Babylonia. Maku ke luf Jehovah fare n’en ni kab “mererey,” ni aram fare Messiah ni Pilung. Biney e kan yung nga daken “fare burey nib tolang,” ni aram fare Burey ni Zion, ma bayi mang “ba cedar nrib fel’ yaan,” ni ir i yib rok e tow’ath nib riyul’ ni fan ko fayleng.​—Revelation 14:1.

Tin Gad Ra Fil Riy:

2:6-8; 3:8, 9, 18-21. Thingar dab da rusgad ko girdi’ nib kireb ma dab da talgad i machibnag e thin rok Got, nib muun ngay e thin ni be ginangrad. U nap’an ni gad ra mada’nag e girdi’ ndariy fadad u wan’rad ara tatogopuluw, ma thingar da pared ni gad ba mudugil ni bod e diamond nib el. Machane, thingar da kol ayuwgad ni nge dab da manged e girdi’ ndariy fan boch e girdi’ u wan’dad, ara girdi’ ni maangach. I runguy Jesus e girdi’ ni i machibnag, ma susun runguy e i ir e ra k’aringdad ni ngad machibniged boch e girdi’.​—Matthew 9:36.

3:15. Tomren ni kan pi’ e maruwel ngak, me par Ezekiel u Tel-abib, ‘u lan medlip e rran’ ni be lemnag e thin ni nge machibnag. Gathi kub t’uf ni ngad ted e tayim ni ngad filed ban’en nib fel’ rogon ma ngad fal’eged i lemnag ban’en ma rayog ni ngari tamilang u wan’dad e tin riyul’?

4:1–5:4. Ba t’uf e sobut’an’ nge mudugil laniyan’ rok Ezekiel ni nge yog ni nge rin’ fa gal yiiy ndabiyog ba bugithin. Maku ba t’uf ni ngad sobut’an’gad ma nge mudugilan’dad ni fan ni ngad rin’ed e urngin e maruwel ni ke pi’ Got ngodad.

7:4, 9; 8:18; 9:5, 10. De t’uf ni ngad runguyed e girdi’ ni ra gechignagrad Got.

7:19. U nap’an ni ra gechignag e girdi’ ko re m’ag ney, ma salpiy e ri dakuriy fan.

8:5-18. Ngongolen e apostate ara piin ke digey e tin riyul’ e kirebnag e tha’ u thildad Got. “Thin ni ma yog e en ni ke digey e tin riyul’ e ra kirebnag boch e girdi’.” (Proverbs 11:9, NW) Gad ba gonop ni ngad chuwgad ko piin ni kar digeyed e tin riyul’ ma dab da motoyilgad ko thin rorad.

9:3-6. Ra nge yog ngodad fare pow ni aram e mich riy ni kad ognaged ku Got e yafas rodad, ma gadad e pi tapigpig rok ni kan taufenagdad ma ba’ rodad ngongolen e Kristiano e ba ga’ fan ni ngad mageygad nib fas u nap’an fare ‘gafgow nib ga’.’ (Matthew 24:21) Fare pumoon ni be fek e gagey ni bay e ink riy, ni be yip’ fan e pi Kristiano ni kan dugliyrad, e yad be pow’iyey ko fare maruwel ni ngan ta’ e pow ko girdi’, ni aram e ngan machibnag fare thin ko Gil’ilungun min pingeg e girdi’ ngar manged gachalpen Kristus. Faanra gad baadag ni nge par fare pow u dakendad, ma thingar da ayuweged yad ko re maruwel ney.

12:26-28. Ki mus ngak e piin ni ma moningnag e thin rok Got, e nge yog Ezekiel ngorad ni gaar: “Dabki sowathnag urngin e thin ni ke yog [Jehovah].” Thingar da rin’ed e tin rayog rodad ni fan ni ngad ayuweged boch e girdi’ ni ngar pagedan’rad ngak Jehovah u m’on ni nge kirebnag e re m’ag ney.

14:12-23. Rogon ni ngad fosgad e ke mil fan ngodad. Dariy be’ nrayog ni nge rin’ e re n’ey ni fan ngodad.​—Roma 14:12.

18:1-29. Ba mil fan ngodad angin e ngongol rodad.

“MAGOTHGOTH, MAGOTHGOTH, MAGOTHGOTH E NGGU RIN’”

(Ezekiel 20:1–24:27)

U nap’an e bin medlip e duw ni kan kalbusnag piyu Israel, ko duw ni 611 B.C.E., ma piin ni piilal e ranod ngak Ezekiel ni ngar “fithed murung’agen Jehovah.” Kar rung’aged murung’agen e togopuluw ni tay piyu Israel nib n’uw nap’an nge thin ni be ginangrad ni ‘bayi fek Jehovah e sayden rok’ ni fan ngorad. (Ezekiel 20:1; 21:3) Be non Jehovah ngak fare pilung nu Israel (Zedekiah), ni gaar: “Ngam luf fare m’agan’ lolugen nge fare teeliyaw. Nge thil e re n’en ney. Mu tolangnag e n’en nib sobut’, ma ngam sobut’nag e n’en nib tolang. Magothgoth, magothgoth, magothgoth e nggu rin’. Maku re n’en ney, e ra par ndariy be’ ni nge fanay nge mada’ ko ngiyal’ ni ngeb faen [Jesus Kristus] ni ri bay mat’awun ni thingar gu pi’ ngak.”​—Ezekiel 21:26, 27.

Ka nog ni ke rin’ yu Jerusalem e tin nib kireb. Kireb rok Oholah (Israel) nge Oholibah (Judah) e kan weliy kan nang. Kan pi’ Oholah nga “pa’ e piin nib t’uf rorad, nga pa’ pi fak yu Assyria ni pumoon.” (Ezekiel 23:9, NW) Kari chuchugur ni ngan n’ag Oholibah. Duw ni 609 B.C.E., me tabab ni ngan longobiy Jerusalem. U nap’an ni ra war fare mach, ma ra kireban’ piyu Jew nrib gel. Thingar dabi yog Ezekiel e thin rok Got ngak e piin ni kalbus nge mada’ ko ngiyal’ ni ke yib e thin ngak u murung’agen e magothgoth ko fare mach ko piin ni “kar milgad” riy.​—Ezekiel 24:26, 27, NW.

Fulweg u Boch e Deer ko Bible:

21:3​—Mang fare “sayden” ni ke fek Jehovah u tafen? Fare “sayden” ni ke fanay Jehovah ni nge gechignag Jerusalem e aram Nebukadnezzar ni Pilung nu Babylonia nge salthaw rok. Maku rayog ni nge un ngay bang ko ulung rok Got u tharmiy ni aram e pi kan nib gel gelngirad.

24:6-14​—T’ay ko fare th’ib e be yip’ fan e mang? Yu Jerusalem ni kan longobiy e kan taareb rogonnag ko th’ib nib ga’ gothon. T’ay e be yip’ fan e tin nib kireb ni ma rin’ girdien fare mach​—ni tin nib alit ban’en, nge ngongol ni puwlag, ma yad ma li’ e girdi’ ngem’. Re mach nem e rib gel e alit riy ma arfan ni ra ngan ta’ fare th’ib ndariy ban’en u langin u daken e nifiy min gawelnag nrib gel e dabiyog ni nge chuweg e t’ay.

Tin Gad Ra Fil Riy:

20:1, 49. Piin ni piilal nu Israel e ke maruwaran’rad ko pi n’en ni ke yog Ezekiel. Yibe athapeg ni dabi maruwaran’dad ko pi thin ni be ginangey ni yib rok Got.

21:18-22. Yugu aram rogon ni ke fanay Nebukadnezzar gelngin e kan nib kireb ni nge nang ban’en ndawori buch, ma ke dugliy Jehovah ni pi pilung ko pi nam ni gathi tapigpig rok e ra togopuluwgad ngak piyu Jerusalem. Re n’ey e be dag ni mus ko pi moonyan’ e dabiyog ni ngar taleged e piin ni ma fanay Jehovah ni nge lebguy e tin nib m’agan’ ngay.

22:6-16. Ri dabun Jehovah e t’ar e thin nga daken be’, nge ngongol ni puwlag, nge ngan fanay mat’awuy nib pag rogon, nge fek e salpiy ni ngan upunguy e kireb rok be’. Thingari mudugilan’dad ni ngad siyeged e pi ngongol ni kireb nem.

23:5-49. Bochan ni ke chag yu Israel ngak e pi nam ma ke aw ni kar folgad ko liyor rorad ni googsur. Dab da chaggad ngak e girdi’ nu fayleng ya ra kirebnag e michan’ rodad.​—James 4:4.

Reb e Thin nib Fas ma Bay Gelngin

Kad filed boch ban’en nrib fel’ ko fa 24 e guruy ko fare babyor u Bible ni Ezekiel! Kenggin e motochiyel ni bay riy e be dag boch ban’en ni ke k’aring e damumuw rok Got, nge uw rogon me runguydad, ma mang fan ni thingar da ginanged e piin nib kireb. Fare yiiy u murung’agen e magothgoth nra buch rok yu Jerusalem e be dag nrib tamilang ni ma gagiyegnag Jehovah Got ni nge ‘nang e girdi’ rok e pi n’en nra buch u m’on ni ra yib.’​—Isaiah 42:9.

Fapi yiiy ni bay ko Ezekiel 17:22-24 nge 21:26, 27 e be weliy murung’agen fare Gil’ilungun fare Messiah u tharmiy. Dabki n’uw nap’an, ma ra aw nib riyul’ e tin nib m’agan’ Got ngay u roy u fayleng nbochan e re gagiyeg nem. (Matthew 6:9, 10) Daken e michan’ rodad nib gel, e rayog ni ngad sapgad ko pi tow’ath ni ba yib u tan Gil’ilungun. Arrogon, “thin rok Got e ba fos ma ba’ gelngin ni ma maruwel.”​—Hebrews 4:12.

[Picture on page 18]

Fare karrow u tharmiy e be dag yaan e mang?

[Picture on page 20]

Gad ra par ni gad ba pasig i wereg e machib ma ra ayuwegdad nge par fare “pow” rodad