Thin rok Jehovah e Ba Fas

Tin ni Ba Ga’ Fan ko Babyor rok Ezekiel​—II

PUL NI December ko duw ni 609 B.C.E. Ma pilung nu Babylon e ke tabab ko yay ni tomur ni longobiy yu Jerusalem. Kenggin e thin rok Ezekiel ni i yog ni fan ngak e piin ni kan kalbusnag u Babylon e: aram e bay ni kirebnag yu Jerusalem ni fare mach nib t’uf rorad. Machane, chiney, e ke thil e yiiy rok Ezekiel ya be weliy murung’agen e tin nib kireb ni ra buch rok e pi nam ni kar felfelan’gad ni keb e gafgow ngak e girdi’ rok Got. Nap’an ni ke war yu Jerusalem u tomren 18 e pul, me thil bayay e machib rok Ezekiel: ni aram e ngan sulweg fare liyor nib riyul’ nga rogon.

Ezekiel 25:1–48:35 e bay e yiiy riy ni murung’agen e pi nam nib liyeg yu Israel nge ayuw ni pi’ ngak e girdi’ rok Got.a De un ngay e Ezekiel 29:17-20, kan yarmiy e thin riy ni be yan rogon ngal’an. Machane, fa aningeg i verse e gathi be yan rogon ngal’an ya yiiy nib togopuluw nga Egypt. Fare babyor ni Ezekiel e bay e thin riy ni “ba fos ma ba’ gelngin ni ma maruwel” ya bang ko Thin nu Bible ni kan thagthagnag.​—Hebrews 4:12.

‘RE BINAW NEM E RA BOD YAAN FARE MILAY’ NU EDEN’

(Ezekiel 25:1–39:29)

Bochan ni ke guy Jehovah e n’en ni ra rin’ e pi nam nem u nap’an ni ra war yu Jerusalem, me tay Jehovah Ezekiel ni nge yiiy nib togopuluw ngak e pi nam ni Ammon, Moab, Edom, Philistia, Tyre, nge Sidon. Bay ni iring boch e chugum u Egypt. ‘Farao ni fare pilung nu Egypt nge girdi’ rok’ e kan taareb rogonnag nga ba cedar ni bay ni th’ab nga but’ ni ngan fanay fare “sayden ko fare pilung nu Babylon.”​—Ezekiel 31:2, 3, 12; 32:11, 12, NW.

Sogonap’an nel’ e pul nga tomren ni kan gothey yu Jerusalem ko duw ni 607 B.C.E., meb be’ ni ke mil riy i yog ngak Ezekiel ni: “Fare mach e kan kirebnag!” Me ‘non’ fare profet ngak e piin ni kalbus. (Ezekiel 33:21, 22, NW) Bay e yiiy ni murung’agen ni ngan sulweg ban’en nga rogon nib t’uf ni nge weliy. Bayi pi’ Jehovah ngorad “ba pilung ni bod e tapigpig [rok] i David nge par ni goo ir e ngi i gafaliyrad.” (Ezekiel 34:23) Edom e bayi nn’ag, machane fare binaw u wuru’, ni aram yu Judah, e ra “bod fare milay’ nu Eden.” (Ezekiel 36:35, NW) I micheg Jehovah ni ra ayuweg e girdi’ rok ni kan sulwegrad ko cham ni ra tay “Gog.”​—Ezekiel 38:2, NW.

Fulweg u Boch e Deer ko Bible:

29:8-12​—Mingiyal’ e kan n’ag yu Egypt ni 40 e duw? Tomren ni kan gothey yu Jerusalem ko duw ni 607 B.C.E., ma girdi’ ni magey u Judah e ra milgad nga Egypt ni yugu aram rogon ni yog Jeremiah ni profet ni dab ranod. (Jeremiah 24:1, 8-10; 42:7-22) Re n’em ni kar rin’ed e de ayuwegrad ya yib Nebukadnezzar nge cham ngak yu Egypt me gel ngorad. Tomren e re nem min n’ag fare binaw nu Egypt u lan 40 e duw. Yugu aram rogon ndariy babyoren chepin nni n’ag , ma rayog ni nge mich u wan’dad ni ke buch e re nem ya bochan Jehovah e Ma Lebguy e yiiy.​—Isaiah 55:11.

29:18​—Uw rogon ma ‘urngin e llug e kan miduro’nag ma poy ni gubin e kan luf e biyach riy’? Kan longobiy fare mach nu Tyre nib elmerin ma arfan ni pi salthaw rok Nebukadnezzar e kar miduro’gad nbochan ni ke rur e urwach rorad ma ke mul e biyach u porad ya bochan ni ur chibiyed e chugum ni fan ko wulyang nge yoror ni nge ayuwegey.​—Ezekiel 26:7-12.

Tin Gad Ra Fil Riy:

29:19, 20. Bochan e girdi’ nu Tyre ni ra milgad nga reb e mach rorad ni kar feked e chugum rorad ni boor, ma arfan ni buchuuw e chugum ni fek Nebukadnezzar u Tyre. Yugu aram rogon ni Nebukadnezzar e ba tolangan’, ma ba pilung ni kemus ir e be lemnag ir, me pi’ Jehovah e tow’ath ngak ni yu Egypt ni “puluwon e pi salthaw rok” nbochan e n’en ni ke rin’ ni fan ngak. Gathi thingar da folwokgad rok e bin riyul’ e Got ni ngad pied e tax ni fan ko am nbochan e ayuw ni yad ma pi’ ngodad? Ngam pi’ e tax nyugu aram rogon ni de fel’ e ngongol rok girdien e am ara ba kireb rogon ni yad ma fanay e salpiy ko tax.​—Roma 13:4-7.

33:7-9. En ni ma matanag e ngiyal’ ney​—ni aram e piin ni kan dugliyrad—​ni ka ba’ nge piin ni yad ba chag ngorad e thingar dab ra talgad i machibnag e thin nib fel’ ko Gil’ilungun ma ngar ginanged e girdi’ u murung’agen fare “gafgow ni ba ga” ni ba yib.​—Matthew 24:21.

33:10-20. Gad ra fas ni faan gad ra palog ko ngongol nib kireb ma gad fol ko tin baadag Got ni ngad rin’ed. Riyul’, ni kanawo’ rok Jehovah e “ba mat’aw.”

36:20, 21. Bochan nde rin’ piyu Israel e pi n’en ni susun ni ngar rin’ed ni yad e ‘girdi’ rok Jehovah,’ ma aram e kar darifannaged fithingan u fithik’ e pi nam. Thingar dab da manged e pi tapigpig rok Jehovah ni kemus ni fithingan.

36:25, 37, 38. Fare paradis nib fanathin ni bay rodad e ngiyal’ ney e ke sug nga ‘ba ulung i girdi’ nib thothup.’ Arfan ni ngad athamgilgad ngad ted nib klin.

38:1-23. Ri ra k’aring e felfelan’ ni yira nang nra ayuweg Jehovah e girdi’ rok u nap’an ni ra yib Gog ko binaw nu Magog! Gog e ir fare ngochol ni kan pi’ ngak “fare pilung ko re fayleng ney,” ni Satan ni fare Moonyan’, u tomren ni kan nin’ u tharmiy nga but’. Fare binaw nu Magog e be yip’ fan e gin nib chuchugur ko fayleng, ni ir e gin’en ni kan tay Satan ngay nge pi moonyan’ rok.​—John 12:31; Revelation 12:7-12.

“MU TAY NGA GUM’IRCHAEM URNGIN BAN’EN NI GU BE DAG NGOM”

(Ezekiel 40:1–48:35)

Bin ragag nge aningeg e duw u tomren ni kan kirebnag fare mach nu Jerusalem. (Ezekiel 40:1) Ma wugem nge nel’ e duw ni ka bay nga m’on ko kalbus ni tay yu Israel u Babylon. (Jeremiah 29:10) Ezekiel e chiney e ke chugur ni nge 50 e duw rok. Min piliyeg e changar rok, ngan fek ko nam nu Israel. Mi nog ngak ni gaar: “Fak e girdi’ mu guy nga owchen, ma telim e ngam rung’ag ngay, ma ga tay nga gum’irchaem urngin e tin ni gu be dag ngom.” (Ezekiel 40:2-4, NW) Ri felfelan’ Ezekiel ni kan piliyeg e changar rok ke guy reb e tempel nib beech!

Fare tempel ni be gal ramaen ni guy Ezekiel e bay 6 e garog riy, ma 30 e singgil ni yima abich riy, nge gin nib thothup, nge gin th’abi thothup, ba altar ni ren, nge ba altar ni yima urfiy e maligach riy. “Yib e ran ko” re tempel nem ni ngal’ ni lul’. (Ezekiel 47:1, NW) Kun piliyeg e changar rok Ezekiel nge guy rogon i f’oth e binaw ko yu ulung i girdi’​—ra bayang ma be yan ko ngek i yan ko ngal ma bay e pow u thilin e f’oth rok yu Judah nge Benjamin. Ni bay riy “Tagil’ e liyor ngak Jehovah” nge “fare mach” ni ka nog ni Jehovah-Shammah.​—Ezekiel 48:9, 10, 15, 35, NW.

Fulweg u Boch e Deer ko Bible:

40:3–47:12​—Mang e be yip’ fan fare tempel ni piliyeg e changar ngan guy? Re tempel ney nib ga’ ni piliyeg e changar rok Ezekiel nge guy e riyul’ ni dan toy. Be dag yaan e tempel rok Got nib fanathin​—bod ni yaram ko tempel rok e aram e bin ni machalbog e liyor ko tirodad e rran. (Ezekiel 40:2; Mikah 4:1; Hebrews 8:2; 9:23, 24) Fare tempel ni kan guy e ra lebug u nap’an e “tin tomren e rran,” ko ngiyal’ ni kan mu’ i machalbognag fapi prist. (2 Timothy 3:1; Ezekiel 44:10-16; Malaki 3:1-3) Machane, ku ra lebug ko yay ni tomur u paradis. Fare tempel ni kan guy e be micheg ngak piyu Jew ni kalbus ni liyor ni machalbog e bay ni sulweg nga rogon ma ra reb e tabinaw rok yu Jew ma rayog e f’oth rorad ko binaw.

40:3–43:17​—Mang e ba ga’ fan u murung’agen fare tempel ni foleg? Fare tempel ni yibe foleg e ba pow ni n’en nib m’agan’ Jehovah ngay ni fan ko liyor nib machalbog e ba mudugil nra lebug.

43:2-4, 7, 9​—Mang ‘fapi downgin e pilung’ rorad ni ke yim’ nthingar ni chuweg u tempel? Fapi dowef ni kem’ e ba mudugil ni fan ko liyos. Pilung nu Jerusalem nge girdi’ rok e kar alitnaged e tempel rok Got ko liyos​—ni riyul’ riy e kar ted ni pilung rorad.

43:13-20​—Fare altar ni piliyeg e changar rok Ezekiel nge guy e mang e be dag yaan? Fare yaan e altar e n’en nib m’agan’ Got ngay ni bay rogon ko fare biyul ni maligach rok Kristus. Bochan e re biyul ni maligach ney, ma piin ni kan dugliyrad e kar mat’awgad ma fare “ulung ni ba ga’” e ke beech ma ke machalbog u p’eowchen Got. (Revelation 7:9-14; Roma 5:1, 2) Sana arfan ni ‘fare molten sea’ ko tempel rok Solomon​—ni ba raba’ i tafen e ran ni baga’ ni yima fanay ni nge maluk e pi prist u langin—​e dariy ko fare tempel ni piliyeg e changar ngan guy.​—1 Kings 7:23-26.

44:10-16​—Mini’ e be dag fapi prist yaan? Fapi prist e be yip’ fan fapi Kristiano ni kan dugliyrad ko ngiyal’ ney. Ni tabab i beechnagrad ko duw 1918 u nap’an ni par Jehovah ni bod be’ ni ‘ma machalbognagey ma ma beechnagey’ u tempel rok nib fanathin. (Malaki 3:1-5) Piin kar beechgad ara kar kalgadngan’rad e rayog ni ngar maruweliyed e maruwel rorad ko pigpig. Ma tomur riy, ma thingar ra maruwelgad nib gel ni ngan par ni ‘dabi kirebnigey e kireb nu fayleng,’ ma aram mar manged wok nib fel’ ngak fare “ulung nib ga’,” ni be yip’ fan fa tinem e ganong ni gathi yad e prist.​—James 1:27; Revelation 7:9, 10.

45:1; 47:13–48:29​—‘Binaw’ nge rogon ni kan f’oth e be yip’ fan e mang? Binaw e be yip’ fan e dodow ko maruwel ko girdi’ rok Got. Demtrug e gin bay reb e tapigpig rok Jehovah riy ma ba’ ko binaw ni kan fulweg nga rogon u n’umngin nap’an ni be par ko bin riyul’ e liyor. Fare f’oth ko binaw e ra lebug ko tomur ko bin ni beech e fayleng u nap’an nra be’ nib yul’yul’ ma ke yog ngak bang e binaw.​—Isaiah 65:17, 21.

45:7, 16​—Fa pi n’en ni ma pi’ e girdi’ ni fan ko ngongol ko prist nge pilung e be dag yaan e mang? U lan fare tempel ni fanathin, e re n’ey e be yip’ fan e ayuw rok Got​—ni ma pi’ e ayuw ma ma dag e lem ni ta fol.

47:1-5​—Fare ran ni piliyeg e changar rok Ezekiel nge guy nib lul’ e be dag yaan e mang? Fare ran e be dag yaan e tow’ath rok Jehovah ni fan ko yafas nib muun ngay fare maligach ni biyul rok Jesus Kristus nge tamilangan’ rok Got ni kan pirieg u Bible. (Jeremiah 2:13; John 4:7-26; Efesus 5:25-27) Fare lul’ ni be toar i yan e nge yog ni nge fek e piin nib beech ni kar bad ko bin riyul’ e liyor. (Isaiah 60:22) Fare lul’ e bay i yan nib sug ko tin ni ba ga’ angin e ran ko yafas u nap’an fare Biyu’ e duw, ma aram e ran riy e bay ki un ngay boch e tamilangan’ ni kan fek ko fare “babyor” ni kan bachiy ni bay ni pithig.​—Revelation 20:12; 22:1, 2.

47:12​—Fare ke gek’iy nib sug wom’engin e be yip’ fan e mang? Fare ke gek’iy nib fanathin e be yip’ fan e tow’ath rok Got ni fan ko ngan fulweg e girdi’ ngar flontgad.

48:15-19, 30-35, footnote​—Fare mach ni piliyeg e changar rok Ezekiel nge guy e be yip’ fan e mang? ‘Jehovah Shammah’ e bay u bangi nam ni ba “alit”, ba mudugil ni be yip’ fan ban’en u fayleng. Fare mach e ba dake be yip’ fan e gagiyeg u fayleng ra yib angin ngak e piin ni bay ra pared ko “bin ni beech e fayleng” nib mat’aw. (2 Peter 3:13) Bay e garog u gubin raba’ e be yip’ fan nib mom e yan ngay. Pi piilal u fithik’ e girdi’ rok Got e ba mom nra un non ngorad.

Tin Gad Ra Fil Riy:

40:14, 16, 22, 26. Fare rungrung ni kan yoloy yaan e niw ngay ko gin ni yima yan riy ko tempel e be dag ni ke mus ni goo piin nib yal’uw ngongolrad e yira pagrad nga ranod ngay. (Psalm 92:12) Re n’ey e be fil ngodad ni liyor rodad e ra fel’ u wan’ Got ni ke mus nfaanra gad ba yal’uw.

44:23. Gad ra felfelan’ ko pigpig ni be pi’ fare ulung ko prist ko tiney e rran! “Fare tapigpig nib yul’yul’ mab gonop” e yad ba ga’ u rogon ni yima pi’ e ggan ni thin rok Got ko ngiyal’ ni ngan pi’ riy ni be ayuwegdad ni ngada nanged e n’en nib thil u thilin e tin ni ba alit nge tin ni ba klin u p’eowchen Jehovah.​—Matthew 24:45.

47:9, 11. Tamilangan’​—e ban’en ni ba ga’ fan ko fare ran ni fanathin—​e ke golnagey nrib fel’ rogon ko ngiyal’ rodad ney. Nap’an ni yira unum, me fek e girdi’ ko yafas ko tirok Got ban’en. (John 17:3) Maku reb, e piin dariy fan u wan’rad e ran ko yafas ni yibe pi’ e yira ‘pi’ ko sol’​—ni magothgoth ni manemus. Rib ba ga’ fan ni ‘ngada athamgilgad nrogon nrayog ni ngada weliyed fare thin ko tin riyul’ nib mat’aw’!’​—2 Timothy 2:15.

“Ri Gu Ra Thothupnag Fithingag nib Gilbuguwan”

Tomuren ni kan chuweg e bin tomur e pilung ni yib rok David, me pag e bin riyul’ e Got ba ngiyal’ nib n’uw nap’an nge yan u m’on ni nge yib fa En “ni ba’ mat’awun” ni nge pilung. Machane, de pag Got fare m’ag rok ngak David. (Ezekiel 21:27; 2 Samuel 7:11-16) Yiiy rok Ezekiel e be weliy rogon e ‘tapigpig rog i David,’ nra mang reb e ‘tachugol saf’ ma ra “pilung.” (Ezekiel 34:23, 24; 37:22, 24, 25) Cha’ ney e Jesus Kristus ni ke mang Pilung. (Revelation 11:15) Ra ‘thothupnag Jehovah e ngochol [rok] nib gilbuguwan’ u daken e Gagiyeg ko fare Messiah.​—Ezekiel 36:23.

Dabki n’uw nap’an e chiney, ma urngin e piin ni ma darifannag fithingan nib thothup e bay ni gotheyrad. Machane piin ni yad ma thothupnag e re ngochol nem u lan e yafas rorad ni yad ma pigpig ku Jehovah u reb e kanawo’ nib m’agan’ ngay e rayog e yafas ngorad ni manemus. Ere ngada athamgilgad nge yog fare ran ko yafas ni be yan ni boor ko ngiyal’ ney ma gad tay e bin riyul e liyor nga m’on ko yafas rodad.

[Footnote]

[Picture on page 29]

Fare tempel ni be gal ramaen ni guy Ezekiel

[Picture on page 30]

Mang e n’en ni be yip’ fan fare lul’ ko yafas ni guy Ezekiel?

[Credit Line]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.