Gallabthir​—Mu Skulniged Pi Fakmed u Fithik’ e T’ufeg

“Mu ngongliyed urngin e maruwel romed u fithik’ rogon nib t’uf e girdi’ romed.”​—1 KORINTH 16:14.

1. Mang e pi’ n’en ni ma lemnag e gallabthir u nap’an ni yira gargeleg reb e bitir?

OREN e gallabthir e manang ni ba bitir ni kan gargeleg e rayog ni ba ngiyal’ ko yafas nrib felfelan’. Reb e matin ni Aleah fithingan e yog ni gaar, “Som’on ni gu fal’eg i yaliy fakag ni ppin ni kafin gu gargeleg, ma ri gu felfelan’. Gu lemnag ni ir e re tir nth’abi fel’ yaan ni ku guy.” Machane, re n’em ni aram fene gel e felfelan’ riy e ku rayog ni k’aring e magafan’ ko gallabthir. Figirngin Aleah e gaar, “N’en ni gu lemnag e gur, rayog ni gu ayuweg fakag nib fel’ rogon ko pi magawon ko yafas fa dabiyog.” Boor e gallabthir ni ma lemnag ni aram rogon, mar nanged feni t’uf ni ngar skulniged pi fakrad u fithik’ e t’ufeg. Machane, gallabthir ni Kristiano ni yad baadag ni ngar skulniged pi fakrad u fithik’ e t’ufeg e yad ma pirieg boch e magawon. Mang boch e pi magawon nem?

2. Mange magawon ni ma pirieg e gallabthir?

² Chiney e ri gad bay ko tin tomur e rran ko biney e m’ag. Ni bod ni ke m’ay i yog, fare fayleng ni gad be par riy e ke sug ko girdi’ ndarur daged e t’ufeg. Ni ki mada’ ko girdien e tabinaw, ma “bay dab kur golgad” ma “bay dab kur pininged e magar, ma bay dab kur liyorgad ngak Got, . . . ma dariy fan ban’en u wan’rad, ma yad ba damumuw.” (2 Timothy 3:1-5) Ra gubin e rran ni yibe mada’nag e girdi’ ni ma dag e pi pangin nem ma rayog ni ngeb rogon ngak girdien e tabinaw ni Kristiano u rogon e ngongol rorad ngorad. Maku reb, pi gallabthir e ku yad be cham nga rarogorad nib mom ngorad ni nge dab kur gum’an’gad ma rogned e thin nib kireb ndarur lemnaged ni nga rogned me kireb rogon i dugliy boch ban’en rorad.​—Roma 3:23; James 3:2, 8, 9.

3. Uw rogon nra chuguliy e gallabthir e bitir nib felfelan’?

³ Yugu aram rogon ni bay e pi magawon ney, ma rayog rok e gallabthir ni ngar chuguliyed e bitir nib felfelan’, mab fel’ rogorad ko tirok Got ban’en. Uw rogon? Faan yad ra fol ko fonow nu Bible ni gaar: “Mu ngongliyed urngin e maruwel romed u fithik’ rogon nib t’uf e girdi’ romed.” (1 Korinth 16:14) Riyul’ ya t’ufeg e th’abi fel’ ni ma “chugumiy urngin ban’en nga taabang.” (Kolose 3:14) Ngad guyed dalip i ngongolen e t’ufeg ni weliy apostal Paul u lan e gin som’on e babyor rok ni pi’ ngak yu Korinth nge weliy boch e kanawo’ nib mudugil nrayog ko gallabthir ni ngar maruwelgad ko re fel’ngin ney u nap’an ni yad be skulnag fakrad.​—1 Korinth 13:4-8.

Fan nib T’uf e Gum’an’

4. Mang fan nib t’uf ni nge gum’an’ e gallabthir?

⁴ I yoloy Paul ni gaar: “En nib t’uf Got rok nge girdi’ e ba gum’an’.” (1 Korinth 13:4) Fare bugithin nu Greek ni kan piliyeg ni “gum’an’” e be yip’ fan e k’adan’ nge sowath ni yima damumuw. Mang fan ni gallabthir e ba t’uf ni ngar gum’an’gad? Oren e gallabthir e ba mudugil ni boor fan ni yad ra lemnag. Mu lemnag in riy. Bitir e gathi rima fith ban’en nib adag ni taab yay. Ku yugu ra ke fulweg fare labthir rok ni ke dugliy ni danga’, maku ra fith fare tir bayay nge bayay, nibe lemnag ni manga yugu un fulweg ni ke thil. Piin fel’ yangaren e rayog ni ngar maluagthingad e gallabthir rorad ni boor bogi ban’en ni yad be yog ya ngan pag ngar rin’ed ban’en ni manang e gallabthir rorad nde fel’. (Proverbs 22:15) Maku arrogodad ni gadad gubin, piin bitir e rayog ni ur sulod nga daken boch e oloboch rorad.​—Psalm 130:3.

5. Mange ra ayuweg e pi gallabthir ni ngar gum’an’gad?

⁵ Mange ra ayuweg e gallabthir ngar gum’an’gad mu ur k’adan’gad rok pi fakrad? Yoloy Solomon ni pilung ni gaar: “Gonop rok be’ e ra sagaalnag e damumuw rok.” (Proverbs 19:11, NW) Gallabthir e yad ra nang fan pangin pi fakrad ni faani yad ra lem ni nge lungurad, “ngiyal’ ni ku gub bitir e welthin rog, nge lanin’ug, nge rogon e lem rog e rogon e tin ni ma rin’ ba bitir.” (1 Korinth 13:11) Gallabthir, ki gimed manang ba ngiyal’ ni ku um magawonniged e chitiningmed ara chitamangimed ni nga rognew e ke fel’ nga ban’en ni ma wenignag e bitir ndariy fan? Ma nap’an ni fel’ yangarem, ma um lemnag ni gallabthir rom e darur nangew rogon lanin’um nge magawon rom? Faanra aram rogon, ma rayog nim nang ko mang fan ni be rin’ fakam ere n’em nge fan nib t’uf rorad ni nga yugu un puguran ngorad u fithik’ e t’ufeg e tin ni kam lemnag. (Kolose 4:6) Ba ga’ fan ni ngan nang ni yog Jehovah ngak e gallabthir nu Israel ni ngar “filed” ngak pi fakrad e pi motochiyel rok. (Deuteronomy 6:6, 7) Fare thin ni Hebrew ni fan e ngar “filed” e fan e ngan “sul u daken,” “nga nog bayay nge bayay,” ngan “nang feni ga’ fan.” Re n’ey e be yip’ fan ni pi gallabthir e rayog ni ngaur sulod u daken e pi n’en ni ka rogned ni boor yay fini yog ni fil fare tir rogon ni nge fol ko motochiyel rok Got. Ku aram rogon ni nguun sul u daken ban’en e ba ga’ nib t’uf ni ngan fil boch ban’en ni bay rogon ko yafas.

6. Mang fan ni ba gallabthir nib gum’an’ e gathi gubin ban’en ni ma pag ngan rin’?

⁶ Machane, ba gallabthir nib gum’an’ e gathi gubin ban’en ni ma pag ngan rin’. Thin rok Got e yog ni gaar: “Ba pagel ni ka yugu ni pag be rin’ e kireb e ra k’aring e tamra’ ko chitiningin.” Ra ngan taleg ni nge dabi buch e re n’ey ma ka re thin ko fonow nem e gaar: “Dimow nge gechig e ereram e n’en ni ma pi’ e gonop.” (Proverbs 29:15, NW) Yu ngiyal’, ma rayog ni nge lemnag e bitir ni gallabthir e dariy mat’awrad ni ngar yal’uweged yad. Machane, tabinaw ko Kristiano e dab ni gagiyegnag ni bod e am ni democracy, ni faan gowa mat’awun e gallabthir ni ngar fal’egew e motochiyel e ba dake ba mil rogon nga daken e bitir ko baadag fa danga’. Ya rogon riy, e Jehovah, ni ir e th’abi ga’ ni Llugen e tabinaw e ke ta’ mat’awun e gallabthir ni yow e ngar skulnigew ma ra llowan’nigew pi fakrow u fithik’ e t’ufeg. (1 Korinth 11:3; Efesus 3:15; 6:1-4) Ya rogon riy e ngan llowan’nag e bitir e rib chuchugur rogon nib l’ag ko bin migid i rarogon e t’ufeg ni ke weliy Paul.

Rogon i Llowan’nag e Bitir u Fithik’ e T’ufeg

7. Mang fan ni pi gallabthir nib gol e yad ma gechignag pi fakrad, ma mange ba muun ko pi gechig nem?

⁷ I yoloy Paul ni “t’ufeg . . . e aram gol.” (1 Korinth 13:4, NW) Pi gallabthir ni riyul’ ni yad ba gol e yad ra llowan’nag pi fakrad ni dab ur thilthilyeged e thin rorad. Ra ur rin’ed ni aram rogon, ma aram e yad be folwok rok Jehovah. I yoloy Paul ni gaar, “Somol e ma gechignag e en nib t’uf rok.” Wenig ngom mu fal’eg i guy nre miti gechig ney ni be yog e Bible e gathi kemus ni staraf. Ya tafinay riy e ngan fil rogon ban’en min skulnag ban’en. Mang fan ni ngaun llowan’nag e bitir? I yog Paul ni “piin ni mit nem e gechig e ke yal’uwegrad e ke yib wenegan ngorad ni aram e ke gapas lanin’rad ma ke yal’uw pangirad u mit Got.” (Hebrews 12:6, 11) U nap’an nra skulnag e pi gallabthir pi fakrad nrogon nib m’agan’ Got ngay, ma kar pied ngorad kanawoen ni ngar ilalgad ni yad e girdi’ nib gapas mab yal’uw. Faanra fel’ u wan’ e bitir e “fonow rok Jehovah,” ma ra yog ngorad e gonop nge tamilangan’ nge llowan’​—bogi n’en nib tolang puluwon ko gol nge silber.​—Proverbs 3:11-18, NW.

8. Mange n’en nib ga’ ni ma buch ni faanra de yog ni llowan’nag e gallabthir pi fakrad?

⁸ Maku reb e, pi gallabthir ndarur llowan’niged pi fakrad e dar golgad. I thagthagnag Jehovah ngak Solomon ni nge yoloy ni gaar: “Ani be taleg e dimow rok fak e be fanenikay fak, ma en nib t’uf fak rok e ma llowan’nag.” (Proverbs 13:24, NW) Bitir ni yima chuguliyrad nib thilthil e n’en ni yima yog ngorad e ba ga’ nra par ni be’ nib siin ma goo ir rok ma ba kireban’. Ba thil, ya bitir ni gallabthir rorad e yad ba sumunguy mab mudugil rogon ni yad ma llowan’nag e bitir e kan pirieg ni ba ga’ ni ma fel’ rogon ngongolrad u skul ma yad ba salap ma yad ba felfelan’. Ere rib mudugil ni gallabthir ni ma llowan’nag pi fakrad e yad ba gol ngorad.

9. Mange ma fil e gallabthir ni Kristiano ko bitir rorad, ma pi n’en nib t’uf ney e uw rogon ni ngan lemnag?

⁹ Mange n’en nib muun ko ngan llowan’nag e bitir u fithik’ e ngongol ni gol nge t’ufeg? Ba t’uf ko gallabthir ni ngar weliyed pi fakrad ko mange rib t’uf ni ngar rin’ed. Ni bod rogon ni, pi fak e gallabthir ni Kristiano e nap’an ni ki yad ba bitir, ni yima fil ngorad e n’en nib ga’ fan ko pi kenggin e motochiyel nu Bible, ni ku taareb rogon nga fene t’uf ni ngaun un nga gubin i ngongolen e bin riyul’ e liyor. (Exodus 20:12-17; Matthew 22:37-40; 28:19; Hebrews 10:24, 25) Ba t’uf ni nge nang e piin bitir ni pi n’ey nib t’uf ni ngan rin’ e dabin thilyeg.

10, 11. Mang fan nrayog ni nge motoyil e gallabthir ko n’en ni baadag pi fakrad u nap’an ni yibe fal’eg e motochiyel ko tabinaw?

¹⁰ Machane, yu ngiyal’ ma rayog ni nge uneg e gallabthir e bitir rorad ko numon ko ngiyal’ ni yibe ngongliy e motochiyel ko tabinaw. Faanra un e bitir i weliy rogon e pi motochiyel nem ma ba ga’ ni yad ra adag ni ngar folgad riy. Ni bod rogon, ni susuna ke lemnag e gallabthir ni ngar fal’egew ba motochiyel ko ngiyal’ ni nga nib nga tabinaw, rayog ni ngar dugliyew reb e awa ni nga nib nga tabinaw. Ara, rayog ni ngar pagew pi fakrow ni nga rogned reb e awa, ma rogned fan ni aram e bin yad baadag e awa. Ma rayog ni nge yog e gallabthir e bin yow baadag e tayim ma rognew ko mang fan ni yow be lemnag ni aram e bin nib fel’ e tayim. Ma faanra thil lanin’rad riy, nib ga’ nra buch, ma mange ngan rin’? Yu ngiyal’, ma rayog ni nge lemnag e gallabthir ni ngan fanay e n’en ni baadag pi fakrad ni faanra de kireb ko pi kenggin e motochiyel nu Bible. Re n’ey e be dag ni ke pag e gallabthir mat’awrad?

¹¹ Rogon ni ngan fulweg e re deer nem, e ngan lemnag e n’en ni rin’ Jehovah nga mat’awun u fithik’ e t’ufeg ngak Lot nge tabinaw rok. Tomuren ni kan pow’iy Lot nge ppin rok nge fagal rugod ni fak nga wuru’ yu Sodom, me gaar fare engel ngorad: “Mmilgad nga daken e burey, nge dab mm’ad.” Machane, me fulweg Lot ni gaar: “Danga’; wenig ngom.” Ma aram me yog Lot reb ni ngan rin’ ni gaar: “Ga be guy e re binaw ni baaram ni ba achig? Ba chugur nrayog ni gu thap ngay. Mpageg nggu wan ngay mu gu fos.” Mange fulweg rok Jehovah? I gaar, “Ba fel’ u wan’ug e bug nir e thin.” (Genesis 19:17-22) Re n’ey e ke pag Jehovah mat’awun? Ba mudugil ni danga’! Machane, me motoyil ko n’en ni yog Lot me dugliy ni ngari gol ngak. Faanra gur reb e gallabthir, ma bay yu ngiyal’ ni ga ma motoyil ko n’en ni be lemnag pi fakam u nap’an ni yibe fal’eg e motochiyel ko tabinaw?

12. Mange ra ayuweg ba bitir nge pagan’?

¹² Arrogon, bitir e gathi kemus nib t’uf ni ngar nanged e pi motochiyel ya ku er rogon ni ngar nanged e gechig riy ni faan yira th’ab e pi motochiyel nem. Nap’an nra m’ay i weliy e gechig ko fapi motochiyel ma kan nang fan, ma aram e fapi motochiyel e ke t’uf ni ngan maruwel ngay. De gol e gallabthir ni faan yugu ra urogned ngak pi fakrad murung’agen e gechig ma darur rin’ed. I yog e Bible ni, “Bochan ni danir gechignag e kireb nib papey, aram fan ni ke mit e kireb nga gum’irchaen e girdi’.” (Eklesiastes 8:11, NW) Riyul’, rayog nra pag ba gallabthir ni dab ni puwan’ ngak ba bitir u fithik’ e girdi’ ara fithik’ e taab yangar rok nge dabi tamra’ fare tir. Machane bitir e ma par nib gel e pagan’ rorad mab gel e tay fan nge t’ufeg rorad ngak e gallabthir rorad u nap’an ni yad ra nang ni gallabthir rorad e yad ra yog e “er rogon” ma er rogon ma ra lungurad e “dangay” ma dangay​—ni ku yugu ra bay e gechig riy.​—Matthew 5:37.

13, 14. Uw rogon e gallabthir ni ngar folwokgad rok Jehovah u rogon i skulnag pi fakrad?

¹³ Faanra ngan gol, ma gechig nge rogon ni yibe pi’ fare gechig e nge m’ag ko fare tir. Yog Pam ni gaar: “Bitir romow ni yow l’agruw e ba thil rogon e llowan’ ni yima tay ngorow. N’en nra fel’ ngak bagayow e dabi fel’ ngak bagayow.” Me yog Larry ni figirngin ni gaar: “Bin ilal i fakmow ni ppin e ba gel laniyan’ ma ba dake ma motoyil ni ngan non ngak nib gel. Ma yugu aram rogon, ma bin bitir e ppin ni fakmow e ba pey ni ma motoyil ko thin ara kemus ni ngan changar ngak nib kireb.” Riyul’, ni gallabthir nib gol e yad ma athamgil ni ngar nanged ko mang kanawo’ e ngan llowan’nag reb i fakrad riy nge reb.

¹⁴ Jehovah e ke tay e kanawo’ ni fan ngak e gallabthir ya manang gelngin nge meewar rok e pi tapigpig rok. (Hebrews 4:13) Maku reb, e rogon e gechig, e Jehovah e gathi yugub pag rogon ni ma puwan’ maku gathi yugu ma pag fan ban’en. Ya n’en ni ma rin’ e yugu ma llowan’nag e girdi’ rok ni “rogon malngin nib puluw.” (Jeremiah 30:11, NW) Pi gallabthir gimed manang gelngin pi fakmed nge meewar rorad? Ke yog nim fanayed e re tamilangan’ nem ko kanawo’ nib fel’ mab gol ngam skulnaged yad, fa? Faanra kam rin’ed, ma gimed be micheg nib t’uf pi fakmed romed.

Ngan Ayuweg nge Gel e Yul’yul’ ko Numon

15, 16. Uw rogon nrayog ni ayuweg e pi gallabthir pi fakrad ngaur yul’yul’gad ko welthin, ma mange ke pirieg e pi gallabthir nib ga’ angin ko re n’ey?

¹⁵ Reb i rarogon e t’ufeg e aram e “de fel’ u wan’ e ngongol nib kireb, machane ba felfelan’ ko tin nib riyul’.” (1 Korinth 13:6) Uw rogon nra fil e gallabthir ngak pi fakrad ni ngar adaged e mat’aw nge tin riyul’? Reb e n’en nib ga’ fan e ngar ayuweged pi fakrad ni nga urogned rogon lanin’rad u fithik’ e yul’yul’, ni ku yugu ra n’en ni be yog e bitir e ba mo’maw’ ko gallabthir ni ngar adaged. Yi manang fan, ni gallabthir e ma felfelan’ u nap’an nra weliy e bitir e tafinay nge rogon e lem rorad nib puluw ko pi motochiyel nib mat’aw. Machane, yu ngiyal’ ma n’en ni ma yog ba bitir ni kari yib u gum’irchaen e ra dag ba lem nib sor ko tin nde mat’aw. (Genesis 8:21) Ere mange nge rin’ e gallabthir? N’en ni som’on ni yad ra lemnag e sana ngar puwan’gad ngak pi fakrad e ngiyal’ nem nbochan ni ka rogned e lem ni aram rogon. Faanra rin’ e gallabthir ni aram rogon ma sana dabi n’uw nap’an me fil e bitir rogon ni kemus ni nga u rogned e tini yad be lemnag ni baadag e gallabthir rorad ni ngar rung’aged. Ma riyul’, ni thin ndariy e tay fan riy e thingar ni gurnag ngan yal’uweg, machane bay e thil u thilin e yibe fil ko bitir rogon ni ngaur nonad u fithik’ e tay fan nge nga nog ngorad e tin nga rogned.

¹⁶ Uw rogon nra ayuweg e gallabthir ngaun non u fithik’ e yul’yul’? Aleah ni ka nog kafram boch e yog ni, “Ka gu sunumiyew rebi kanawoen e numon nib pufpuf rogon nbochan ni u gu gayew rogon ni nge dab gu damumuwgow nib pag rogon ko ngiyal’ nra yog fakmow ban’en ngomow ni gamow be pirieg nib oloboch.” Reb e matam ni fithingan e Tom e gaar: “Gamow be ayuweg fakmow ni ppin ni nga i yog laniyan’ ngomow, ni ku yugu ra de puluw u wan’ rogon kanawoen ni gamow be lem. Ka gu lemnagew ni faanra gubin ngiyal’ ni nga gu talegnew e lem rok nge mang tin nib m’agan’mow ngay e ngaun rin’, ma ra ngochngochan’ me fil rogon ni nge dabki yog ngomow e tin nri be lemnag. Maku reb, e yira motoyil ngak ma ra ayuweg nge motoyil ngomow.” Rib mudugil, ni bitir e thingar ra folgad ko gallabthir rorad. (Proverbs 6:20) Machane, ra pufpuf rogon e numon ma ra bing e kanawo’ ko gallabthir ni nge yog nra ayuweged pi fakrad nge yog rorad ni ngaur lemnaged rogon ban’en. Vincent, nreb e matam rok aningeg e bitir e gaar: “Boor yay ni gamad ma weliy rarogon ban’en ni gamad ma yog fel’ngin nge kirebun fare n’en nbochan ni nge yog rok pi fakmow ni yad rorad e ngar guyed e tin th’abi fel’ nra yib riy. Re n’ey e ke ayuwegrad ke yog ni ngaur lemgad u fithik’ e gonop.”​—Proverbs 1:1-4.

17. Mange n’en nrayog ni nge mich u wan’ e gallabthir?

¹⁷ Riyul’, ndariy e gallabthir nrayog ni ngar folgad ni polo’ u rogon e fonow nu Bible u rogon ni chuguliy e bitir. Ma yugu aram rogon, ma rayog ni mu pagan’um ngay ni pi fakam e ri yad ma felfelan’ nga rogon ni u mu guy rogon ni ngam skulnagrad u kanawoen e gum’an’, nge gol, nge t’ufeg. Gimed ra rin’ ni aram rogon ma rib mudugil nra tow’athnag Jehovah e maruwel romed. (Proverbs 3:33) Fan e re n’ey e, urngin e gallabthir ni Kristiano ma yad baadag pi fakrad ni ngar filed rogon ni nge t’uf Jehovah rorad ni bod rogon feni t’uf rorad. Uw rogon me taw e pi gallabthir ko biney e n’en ni yibe nameg nrib ga’ fan? Bin migid e article e ra weliy bochi kanawoen nib mudugil.

Ka Ga Manang?

• Uw rogon ma tamilangan’ e ra ayuweg ba gallabthir nge gum’an’?

• Uw rogon ni gol nge llowan’nag e bitir e ba chagil?

• Mang fan ni numon u fithik’ e yul’yul’ ko gallabthir nge bitir e rib ga’ fan?

[Pictures on page 5]

Pi gallabthir, rayog ni ngkum lemnaged ko uw rarogon ni ngan mang bitir?

[Picture on page 6]

Ga ma ayuweg pi fakam ni nge yog ni ur nonad u fithik’ e yul’yul’ nib pufpuf rogorad?