“Fare Mahl Nra Museg Gubin E Mahl”
‘Gu be micheg ni ireray e bin tomur e mahl—fare mahl nra museg gubin e mahl.’—WOODROW WILSON, U.S. PRESIDENT (1913-21).
IRERAM e n’en ni lemnag reb e tayugang’ ko fayleng u tomren ni mus e Bin Som’on e Mahl ko Fayleng, ni sogonap’an 90 e duw ni ke yan. Re mahl nem nni tay u ga’ngin e fayleng ma piin nra gelgad riy e yad baadag—mab t’uf rorad—ni nge mich u wan’rad ni pi n’en ni kar paged farad ngay e ra yib angin ngorad nib n’uw nap’an. Machane mahl ni be tay e girdi’ e der pithig e pi magawon ni ba’, mar der chuweg lik’ingin e magawon ko mahl.
Sogonap’an 20 e duw nga tomren ni micheg Wilson ni pilung nu Meriken e re bugithin nem, me tabab e bin ni l’agruw e mahl. Ka boor e girdi’ ni yim’ riy nge magothgoth ni tay ko bin nsom’on e mahl ko fayleng. Nap’an reliw e duw ni ke mon’og e salap nge llowan’ ko girdi’ ma ke bung rogon e girdi’ ni ngar lied e girdi’ ni boor. Nap’an ni m’ay e bin l’agruw e mahl, ma pi tayugang’ nu fayleng e ra nanged ni ke mom rogon nrayog ni ngki sum bayay e mahl.
U nap’an e duw ni 1945, ma reb e ga’ ko salthaw nu Meriken ni Douglas MacArthur fithingan e yog ni gaar: “Ireray e yay ni tomur rodad ma ngad taleged e mahl. Faanra dab da ngongliyed boch e yaram nib fel’ ma de laniyan’, ma ra yib e Armageddon.”
Manang General MacArthur e n’en ni ke rin’ l’agruw e donmach nga Nagasaki nge Hiroshima u nap’an ni ke chugur ni nge mus e bin l’agruw e mahl ko fayleng. Re magothgoth nem nni tay ko gal mach nu Sapan nem e thilyeg rogon ni i lemnag fare bugithin ni “Armageddon”—ba donmach ni nuclear nrayog ni gothey gubin ban’en ko re fayleng ney.
Re n’ey e ka be ulul i magawonnag laniyan’ e girdi’. Nap’an e pi duw ko 1960, ma pi nam nib gel gelngirad u fayleng e kar sunmiyed boch i kanawoen e “magothgoth.” N’en ni yad be nameg e nge yoor e missile rorad ara kanawo’ ni nga ron’ed e pi missile ney riy nrayog ni gothey 25 e pasent ko pi toogor ni gathi salthaw ma 50 pasent ko pi siyobay—ndemtrug ko baan ngan e tababnag e cham. Buchuuw e girdi’ ni baadag e re n’ey ni nge ayuweg e gapas u fayleng.
Ngiyal’ ney, e be yoor i yan e pi talin e cham ni bay e nuclear riy ma mahl e ka be ulul i li’ bokum e girdi’. Ma ka be magar e girdi’ ko pi talin e cham ni gagang’ nrayog ni li’ bokum e girdi’. Yugu aram rogon ni be yim’ e girdi’ ni bochan ni ngar guyed ni ke m’ay e mahl, ma buchuuw e girdi’ nib mich u wan’rad ni mahl ara yugu ban’en e rayog ni yibnag e re n’ey.
Machane, fare Bible e be weliy murung’agen reb e mahl nra museg gubin e mahl. Ma pining e “Armageddon” ngay—fare bugithin ni ma yog e girdi’ ni donmach ni bay e nuclear riy nra gothey gubin ban’en u fayleng. Uw rogon nra museg e Armageddon gubin e mahl? Bin migid e article e ra weliy e fulweg ko re deer ney.
[Picture Credit Line on page 3]
DTRA Photo