Uw Rogon e Tamagow u Wan’ Got?

Naoko ni kan weliy murung’agen ko bin som’on e article e weliy rogon ni ke yag rok ni nge pag e tamagow e yog ni gaar, “Ke yag ni nggu thilyeg boch ban’en ko yafas rog, ni bochan ni kug nang e tin riyul’ u murung’agen pi fel’ngin Got nge pi n’en nib m’agan’ ngay.” Tin riyul’ ni ke fil e bay u lan e Bible. Yugu aram rogon nder weliy e Bible murung’agen e tamagow, machane thin riy e ra ayuwegdad ngad nanged ko uw rogon e tamagow u wan’ Got.a Re tamilangan’ nem ni bay u Bible e ke ayuweg boor e girdi’ ni ngar talgad ko tamagow. (2 Timothy 3:16, 17) Gad ra weliy dalip ban’en ni ma buch ni bochan wenegan e tamagow, ma gad guy e n’en ni be weliy e Bible u murung’agen e pi n’em.

RAYOG NI NGAN MECHAM KO TAMAGOW

Bay ban’en ko tamagow ni ka nog e nicotine ngay ni ma mecham e girdi’ ngay. Re n’ey e ma k’aring be’ ni nge pasig ma ku rayog ni nge k’aring ni nge malmal. Nap’an ni yira thoy e tamagow ma fare nicotine e ra yan ko man’ey nib papey. Taab yay ni yira fil fare tamagow, ma aram e ke yan fare nicotine ko man’ey. Ere faanra thoy be’ taab chob e tamagow u lan reb e rran, ma aram e gonap’an 200 yay ni ke yan e nicotine ko man’ey rok. Bochan e re n’ey ma aram fan nib mom ni ngan mecham ngay. Ere nap’an ni ke mecham be’ ko tamagow ma ra dabi gaman fare nicotine ni nge yan ko man’ey rok ma bay boch ban’en nra i rin’.

Ra ayuwegdad e Bible ni nge tamilang e re n’ey u wan’dad ni gaar: “Faan gimed ra pi’med nga pa’ be’ ni bod rogon e sib, ni aram e nguum folgad rok faanem, ma aram e kam manged sib rok fare masta ni ir e gimed be fol rok.” (Roma 6:16) Nap’an nra ar’arnag be’ e tamagow ma aram e ke pag ni nge gagiyegnag e lem nge ngongol rok, ma ra munmun ma ra mang sib riy. Machane baadag Jehovah Got ni nge dab kud pared ni gad e sib ko tamagow, ya rayog ni nge kirebnag e dowef rodad. Maku rayog ni nge ayuwegdad ni nge dab kud pared ni gad e sib ko pi n’en ni ma alitnag lanin’dad. (Psalm 83:18; 2 Korinth 7:1) Ere faanra ba t’uf Jehovah rok be’ ma be tayfan, ma ke nang ni bay rogon ni nge pi’ e tin th’abi fel’ rok ngak Jehovah, ma dabiyog ni nge rin’ ni aram rogon nfaanra ka be rin’ e pi n’en ni bay e riya’ riy. Ra nang be’ e re n’ey ma ra ayuweg ni nge m’agan’ ngay ni nge pag e pi n’en ni be kirebnag e dowef rok.

Olaf ni be’ ni ma par u Chiyamen e yag rok ni nge pag e tamagow ni aram ban’en ni ke mecham ngay ni ke gaman 16 e duw. I tabab ko tamagow u nap’an ni ke gaman 12 e duw rok. I yog ni gaar, “Bin som’on e tamagow ni gu thoy e rayog ni ngan taarebrogonnag nga nochi yang i ice ni ma mulmul u lang nga but’ ndabiyog ni ngan maad’ad ngay. Machane tomuren ni ke yan boor e duw ma ke bod bangi ice nib ga’ yang nra mul u daken e burey nga but’. Ba’ ba ngiyal’ ni gu par ndakuriy e tamagow ni nggu thoy, ma aram mug par ni ke kankanan’ug, mug kunuy tatabanggin e tamagow u lan e ashtray nggu bayliy. Rayog ni ngguy ni ireray ban’en nrib gel e tamra’ riy.” Uw rogon ni ke yag rok Olaf ni nge pag e tamagow? I yog ni gaar, “N’en ni ke k’aringeg e gu baadag ni nggu felfelan’nag Jehovah. Bochan nib t’uf e girdi’ rok Jehovah, nge bochan e athap ni ke pi’ ngodad, ma aram e n’en ni ke pi’ gelngig, ni nggu pag e tamagow.”

TAMAGOW E RA KIREBNAG E DOWEF

Reb e babyor e yog ni gaar, “Girdi’ ni llowan’ e kar pirieged ni mothoy tamagow . . . e ba ga’ ni boor yang u dowey nrayog ni nge kirebnag, ma ra yoor e m’ar nge yam’.” (The Tobacco Atlas) Kan nang ni tamagow e ma k’aring boch e m’ar ndabiyog ni nge af ni bod e cancer nge m’ar ko gum’ircha’ nge m’ar ko worrum. Machane ke yog reb e ulung ni mothoy tamagow e ma k’aring fare m’ar ni ka nog e safrit ngay.​—World Health Organization (WHO).

Ke fil Jehovah ngodad u daken e Thin rok u Bible, rogon ni ngad ted fan e yafos rodad, nge dowef rodad, nge gelngidad. Jesus ni Fak e ke tamilangnag e re n’ey u nap’an ni gaar: “Thingari t’uf rom Somol ni ir e Got rom u polo’ i gum’irchaem, ngu polo’ i lanin’um, ngu polo’ i lem rom.” (Matthew 22:37) Ba tamilang ni baadag Got ni ngad ted fan e yafos rodad, ma gad fanay e yafos nge dowef rodad nib fel’ rogon. Nap’an ni gad ra fil murung’agen Jehovah nge pi n’en ni ke micheg, me t’uf rodad, ma ra ga’ fan u wan’dad e pi n’en ni ke rin’ ni fan ngodad. Re n’ey e ra k’aringdad ni ngad paloggad ko pi n’en nra kirebnag e dowef rodad.

Jayavanth, ni ir reb e togta ni be’ nu India e ke gaman 38 e duw ni ke un ko mathoy tamagow. I yog ni gaar: “Kug beeg u boch e babyor ma aram mug fil ni bay e riya’ ko tamagow. Kug nang ni aram ban’en nib kireb, ma kug fonownag e girdi’ ni kar bad ngog ni nggu ayuwegrad ni ngar talgad ko tamagow. Machane, ku de yag rog ni nggu tal, ni yugu aram rogon ni ke gaman lal ara nel’ yay ni ug gay rogon ni nggu tal.” Mang e ke ayuweg Jayavanth ni nge tal ko tamagow? I yog ni gaar: “Bochan ni kug tabab ko fol Bible ma aram ma ke yag rog ni nggu tal. Ma bochan ni gu baadag ni nggu felfelan’nag Jehovah ma aram e n’en ni ke k’aringeg ni nggu pag e binem e ngongol.”

MOTHOY TAMAGOW E RAYOG NI NGE GAFGOWNAG BOCH E GIRDI’

Ath ko tamagow ni be thoy be’ e rayog ni nga nim’ riy. Yira fil e re ath nem ma rayog ni nge k’aring e cancer nge ku boch e m’ar, ma ra reb e duw ma 600,000 e piin darur thoyed e tamagow ni yad ma yim’, nib ga’ ni piin nib pin nge bitir. Reb e ulung e ginangey ni gaar: “Fare ath ko tamagow ni be thoy be’ e ba mo’maw’ ni ngan palog riy.”​—WHO.

I yog Jesus ni t’ufeg ni gad ma dag ko en nib migid ngodad ni aram e chon e tabinaw rodad, nge pi ta fager rodad nge girdi’ u toobdad e ir e ba migid ko fare motochiyel ni nge t’uf Got rodad. I yog ni gaar, “Thingari t’uf rom e en ni ir e mmigid ngom ni gowe gur.” (Matthew 22:39) Faanra ud rin’ed ban’en nrayog ni nge gafgownag e girdi’ u toobdad, ma aram e darur daged ni yad ba t’uf rodad. Bin riyul’ e t’ufeg e ma k’aringdad ni ngad folgad ko fare fonow u Bible ni gaar: “Ra be’ ma gathi goo ir e ngi i tafinaynag e tin nib fel’ ngak, ya ngki tafinaynag e tin nib fel’ ngak boch e girdi’.”​—1 Korinth 10:24.

Armen ni be’ ni ma par u Armenia e gaar: “I wenig chon e tabinaw rog ngog ni nggu pag e tamagow, ya bochan e ke gafgownagrad. Dabug ni nggog ni riyul’ e n’en ni yad be yog.” Ke weliy ko mang e n’en ni ke thilyeg e lem rok: “Bochan ni kug nang e thin ko Bible, ma bochan nib t’uf Jehovah rog ma aram e n’en ni ke ayuwegneg ni nggu pag e tamagow, ma kug nang nrayog ni nge gafgownigeg nge girdi’ u toobeg.”

KE YAG NI NGAN TAL KO TAMAGOW!

Bochan ni ke tamilang u wan’ Olaf nge Jayavanth nge Armen e fonow u lan e Bible ma aram e n’en ni ke ayuwegrad ni ngar paged e binem e ngongol ni kar mechamgad ngay nrayog ni nge gafgownagrad nge yugu boch e girdi’. Gathi kemus ni kar gelgad ko meewar rorad ni bochan ni kar nanged nib kireb e mathoy tamagow, machane bochan nib ke t’uf Jehovah rorad, ma yad baadag ni ngar rin’ed e n’en nib m’agan’ ngay. Be weliy e 1 John 5:3 murung’agen e t’ufeg ni gaar: “Baaray fan ni nge t’uf Got rodad: fan e ngad folgad ko tin ni ke yog ni ngad rin’ed. Ma tin ni ke yog ni ngad rin’ed e gathi rib mo’maw.” Bin riyul’ riy e gathi gubin ngiyal’ nib mom ni ngan fol ko pi fonow u Bible, machane faanra ba t’uf Jehovah rodad ma gathi ban’en nib mo’maw’ ni ngan rin’.

Bochan e machib ni yibe rin’ u ga’ngin yang u fayleng, ma ke yag rok Jehovah Got ni nge ayuweg bokum milyon e girdi’ ni ngar paged ara dabkur manged sib ko tamagow. (1 Timothy 2:3, 4) Dabki n’uw nap’an ma ra fanay Jehovah Gil’ilungun, ni aram fare am nu tharmiy ni Jesus Kristus e pilung riy, ni nge thang e pi siyobay ni yad be k’aring bokum milyon e girdi’ ni ngar manged sib ko tamagow. Ra chuweg e re magawon ney u ga’ngin yang u fayleng, ma ra ayuweg e girdi’ rok ni nge fel’ fithik’ i dowrad nge lanin’rad.​—Isaiah 33:24; Revelation 19:11, 15.

Faanra ga be athamgil ni ngam pag e tamagow, ma dabi mulan’um. Ga ra athamgil ni ngam fil murung’agen Jehovah, mag puluwnag e lem rom ko lem rok u murung’agen e tamagow, ma re n’ey e rayog ni nge k’aringem ni ngam athamgil ngam taleg e tamagow. Pi Mich Rok Jehovah e yad ba felfelan’ ni ngar ayuweged gur ngam fil murung’agen e pi kenggin e motochiyel u Bible, mag fol riy. Ra pagan’um ni faanra ga baadag ni nge ayuwegem Jehovah ni ngam tal ko tamagow, ma ra pi’ gelngim.​—Filippi 4:13.