“Gimed e Mich Rog”
“Gimed e mich rog.”—ISA. 43:10.
1, 2. (a) Ra nge mang be’ e mich u ban’en, ma mang e be yip’ fan? Uw rogon nder fel’ rogon e maruwel ni be tay girdien e pi news u fayleng? (b) Mang fan nder ma taga’ Jehovah ko pi n’en ni yima weliy ko news ko re fayleng ney?
RA NGE mang be’ e mich u ban’en, ma mang e be yip’ fan? Baaray e n’en ni yog reb e dictionary. Be gaar: “Aram be’ ni ke guy ban’en ni ke buch me weliy murung’agen.” Bod ni, bay reb e shimbung u reb e binaw u South Africa ni ka nog yu Pietermaritzburg ngay ni ke pag 160 e duw ni yima ngongliy. Fithingan e re shimbung nem e The Witness. Ma riyul’ nib puluw fithingan e re shimbung ney ni bochan e gad manang ni fan ni yima ngongliy e shimbung e bochan ni nge nang e girdi’ murung’agen e pi n’en ni be buch u fayleng i yan. En ni tababnag e re shimbung nem ni ka nog e The Witness ngay e ke micheg ni gubin ban’en ni yira tay ko re shimbung nem mab “riyul’, dariy ban’en riy ya kemus ni yigoo tin nib riyul’ e thin.”
2 Machane, ba gel e kireban’ riy, ya pi news e ngiyal’ ney e boor ban’en ni ma buch nde puluw rogon ni yad ma weliy. Ku darur weliyed e tin riyul’ u murung’agen Got nge pi n’en ni ke rin’. Kakrom e yog Got u daken Ezekiel ni profet ni gaar: “Bayi nang e pi nam, ni gag fare Somol.” (Ezek. 39:7, BT) Machane, fare Pilung Nth’abi Tolang u ga’ngin e palpalth’ib e der ma taga’ ko pi n’en ni yima weliy ko news ko re fayleng ney. Ya bay sogonap’an meruk e milyon e Pi Mich rok ni yad ma weliy murung’agen ko girdi’ ko pi nam i yan, nge pi n’en ni i rin’ ni fan ko girdi’ kakrom, nge n’en ni be rin’ e ngiyal’ ney. Pi Mich ney e ku yad ma weliy murung’agen e pi n’en ni ke micheg Got nra rin’ boch nga m’on. Faan gad ra m’oneg e re maruwel ney u wan’dad, ma aram e gad be ngongol nib puluw ko re ngachal ney ni ke pi’ Got ngodad, nrogon ni bay ko Isaiah 43:10 ni be gaar: “Gimed e mich rog; kug dugliymed ni ngam manged ba nam ni tapigpig rog.”
3, 4. (a) Mingiyal’ e tabab e pi Bible Student i fanay reb e ngachal nib beech, ma uw rogon u wan’rad? (Mu guy e sasing ni bay u tabolngin e re article ney.) (b) Mang boch e deer ni gad ra weliy e chiney?
3 Ri gad ba tow’ath ni gad ma weliy fithingan Jehovah ko girdi’, ya ir “fare Pilung ni bay i par ndariy n’umngin nap’an,” ma ir e yog ni gaar: “Ereray fithingag ni bay i par ndariy n’umngin nap’an; tin ni bay fin i yib e mfen e ereray e re ngachal ni bay ur pininged ngog”! (1 Tim. 1:17; Ex. 3:15; mu taareb rogonnag ko Eklesiastes 2:16.) Nap’an e duw ni 1931, me dugliy e pi Bible Student ara Piin ni Yad Ma Fil e Bible ni ngaun pining e Pi Mich Rok Jehovah ngorad. Tomuren e re n’em ma boor e walag nra pied boch e babyor nge yan ko tochuch rodad ni yad be pining e magar ko re ngachal ney ni kan fanay. Reb e ulung u Canada e rogned ni lungurad: “Kar gu felfelan’gad ni kan pi’ e re ngachal ney ngodad ni ‘pi mich rok Jehovah,’ ma re n’ey e be pi’ e athamgil nga lanin’mad ni nggu athamgilgad ngaug ngongolgad nib puluw ko re ngachal ney.”
4 Uw rogon ni ngam dag nib ga’ fan u wan’um fare tow’ath ni bay rodad ni ngad weliyed murung’agen fithingan Got? Maku reb e, rayog ni ngam weliy fan fare thin nu Bible ni kan fek fare ngachal ni Pi Mich Rok Jehovah riy, fa?
PI MICH ROK GOT KAKROM
5, 6. (a) Uw rogon ni mang e pi gallabthir nu Israel e pi mich rok Jehovah kakrom? (b) Mang e kun tay chilen ko pi gallabthir nu Israel ni ngar rin’ed, ma mang fan nthingari rin’ e piin gallabthir e re n’ey e ngiyal’ ney?
5 Piyu Israel ni ur moyed u nap’an Isaiah e yad e pi “mich” rok Jehovah, ma re nam nem e u nog ba nam i “tapigpig” ngorad. (Isa. 43:10) Reb e kanawo’ ni i par e piin gallabthir nu Israel ni yad e mich rok Got e aram e ur filed ngak pi fakrad murung’agen e pi n’en ni i rin’ Got ngak e pi ga’ rorad kakrom. Bod nnap’an nnog ngorad ni ngar ted fare madnom ko Paluk’af u gubin e duw, miki lunguy ko girdi’: “Ra fithmed pi fakmed ko mang fan e pi n’ey, ma nge lungumed, ‘Gamanman ni yibe li’ ko Paluk’af ni yibe ta’ fan Somol, ni bochan e luk’af e pi naun ntafen piyu Israel u lan yu Egypt ko fa ngiyal’ nem ni thang e fan rok piyu Egypt me pag e pi tabinaw rodad nde bit’ ko girdi’ riy.’” (Ex. 12:26, 27) Dabisiy ni ki yog e pi gallabthir nem ngak pi fakrad nnap’an ni yan Moses i guy Farao ni pilung u Egypt ni nge yog ngak ni nge pag piyu Israel ya nge yag nra liyorgad ngak Jehovah, me fulweg Farao ni gaar: “I mini’ Somol? Mang fan ni nggu fol rok nggu pag yu Israel nga ranod?” (Ex. 5:2) Ku rayog nnap’an ni yib fa ragag i gafgow nga daken e re nam nem ngu tomuren ni ayuweg Got piyu Israel u tan pa’ e pi salthaw nu Egypt u nap’an ni yad bay ko fare Red Sea, mfin aram e ngiyal’ ni tamilang e fulweg ko fare deer ni fith Farao nrayog ni nge guy gubin e girdi’. Jehovah e ir e en ni Gubin Ma Rayog Rok. Maku reb e, ki tamilang u wan’ piyu Israel ni Jehovah e ir e bin riyul’ e Got nge En ni Ma Lebguy e pi n’en ni ke micheg.
6 Dariy e maruwar riy ni piyu Israel nib ga’ fan u wan’rad fare tow’ath ni bay rorad ni ngar feked fithingan Jehovah e ur weliyed e pi n’ey ngak pi fakrad nge ku boch e girdi’ nu bang ni ur manged sib u taferad. Kun tay chilen ngorad ni ngar filed ngak pi fakrad ni ngaur folgad ko pi motochiyel rok Got u murung’agen rogon ni ngaun par ni yib beech. I gaar Jehovah: “Ngam pired ni gimed ba thothup, yi gag e gub thothup; mi gag e Somol ni Got romed.” (Lev. 19:2; Deut. 6:6, 7) Ku ireray e n’en nthingari rin’ e pi gallabthir e ngiyal’ ney. Thingar ra filed ngak pi fakrad rogon ni ngaur ngongolgad u rogon ni yira pining e sorok riy nga fithingan Got!—Mu beeg e Proverbs 1:8; Efesus 6:4.
7. (a) Nap’an ni i par piyu Israel ni yad ba yul’yul’ ngak Jehovah, ma mang angin ni i yib ko pi nam nib liyegrad? (b) Mang e ba milfan ngak urngin e piin ni yad ma fek fithingan Got?
7 Ere, nap’an ni i par piyu Israel ni yad ba yul’yul’, ma aram me yag ni ngar micheged ni yad e pi mich rok Got. Ka nog ngorad ni ke lunguy: “Gubin e girdi’ nu fayleng ni yad ra guy ni ke mel’egmed Somol ni ngam manged girdien [“gimed be fek fithingan Jehovah,” NW], mi yad par ni bay doguwmed u wan’rad.” (Deut. 28:10, BT) Machane, rib gel e kireban’ riy ya ba ga’ nda i par piyu Israel ni yad ba yul’yul’. Boor yay ni ur sulod ngaur liyorgad ko pi liyos ni girdi’ e ngongliy. Maku reb e, ku ur pied pi fakrad ni maligach ma yad be gafgownag e piin gafgow ni bod rogon ni ma rin’ e piin ni yad ma liyor ko pi got nu Kanaan. Gad be fil ko re n’ey nsusun e ngaud pared ni gad ba thothup ni bod Faen Nth’abi Thothup ni ir e gad ma fek fithingan!
“MU SAPGAD KO N’EN NIB BEECH NI NGUG NGONGLIY”
8. Mang e maruwel ni pi’ Jehovah ngak Isaiah ni nge rin’, ma mang e rin’ Isaiah u nap’an nnog e re n’ey ngak?
8 I yog Jehovah u m’on riy nra chuw fare nam nu Israel u kalbus u reb e kanawo’ ni yira gin ngay. (Isa. 43:19) Fa nel’ ni m’on e guruy ko Isaiah e be ginang piyu Jerusalem nge pi nam ni immoy u tooben u murung’agen e gafgow ni bayi yib ngorad. Jehovah ni ir faen ni ma guy e n’en ni bay u gum’irchaen e girdi’ e yog ngak Isaiah ni nge ulul i ginang e girdi’ ni yugu aram rogon ni bay boch i yad ndabi motoyil. Ke gin Isaiah ko re n’ey ma baadag ni nge nang ko uw n’umngin nap’an nra par e nam rok Got ndab ra kalgadngan’rad ko kireb ni yad be rin’. Fulweg ni pi’ Got ngak e: “Nge par ni ara’ rogon nge yan i mada’ ko ngiyal’ ni ke m’ay i kirebnag e pi binaw ma ke par ni dakuriy be’ riy; nge yan i par ni pi naun ni ba’ riy e dakir par e girdi’ riy, me yan i mada’ ko ngiyal’ ni kan n’ag e re nam ney be par nder tugul ban’en riy.”—Mu beeg e Isaiah 6:8-11.
9. (a) Wuin e lebug e yiiy rok Isaiah u murung’agen yu Jerusalem? (b) Mang puguran e yibe pi’ e ngiyal’ ney nib t’uf ni ngad tedan’dad ngay?
9 I pi’ Got e re maruwel ney ngak Isaiah u nap’an e bin tomur e duw ko gagiyeg ni tay Uzziah ni Pilung ara u bang ko duw ni 778 B.C.E. I rin’ e maruwel rok ni ir reb e profet u sogonap’an 46 e duw nge mada’ nga tomuren e duw ni 732 B.C.E., u nap’an ni Hezekiah e ir e Pilung. I buch e re n’ey u 125 e duw u m’on nni gothey fare mach nu Jerusalem ko duw ni 607 B.C.E. Ere, ba n’uw nap’an nni ginang e girdi’ rok Got u murung’agen e n’en nra buch rorad boch nga m’on. Ku er rogon e ngiyal’ ney ni ke n’uw nap’an ni ke fanay Jehovah e pi tapigpig rok ni ngar pugeduran ko girdi’ e pi n’en ni bayi buch boch nga m’on. Ke pag 135 e duw ni kan ngongliy e ken th’abi som’on e Wulyang ko Damit ni fan e ngan ayuweg e girdi’ ni ngar nanged ndab ki n’uw nap’an min thang e re m’ag rok Satan ney me yib e gagiyeg rok Jesus Kristus nga lon u lan Bbiyu’ i Duw.—Rev. 20:1-3, 6.
10, 11. Uw rogon ni guy piyu Israel rogon ni ke lebug fare yiiy rok Isaiah u nap’an ni ur moyed u Babylon?
10 Boor e Jew nra paged yad nga tan pa’ piyu Babylon e yag ni ngar mageygad ni yad ba fos u nap’an nni gothey yu Jerusalem min fekrad nga Babylon ni yad ba kalbus. (Jer. 27:11, 12) Medlip i ragag e duw nga tomuren mi yad guy rogon ni ke lebug fare yiiy rok Jehovah ni be gaar: “I Somol ni fare Got nib thothup nu Israel ni ir e chuwegmed u pa’ e toogor romed e be gaar, ‘Bay gu l’og baraba’ i salthaw ni pire’ nga Babylon ngar chuweged gimed u pa’ e toogor romed; bay gu t’ar e mab ko pi garog ko binaw.’”—Isa. 43:14.
11 Ke lebguy Jehovah e re yiiy ney u reb e kanawo’ ni yira ngat ngay. Reb e nep’ u nap’an e October ko duw ni 539 B.C.E. u nap’an ni bay e pilung nu Babylon nge pi tolang ni yad be unum e wain ko fapi kap ni kan fek ko tempel u Jerusalem, ma yad be liyor ko pi got rorad ni girdi’ e ngongliy, ma aram me yib e pi salthaw nu Media nge Persia ngar koled fare mach nu Babylon. Nap’an e duw ni 538 ara 537 B.C.E., me yog Cyrus ngak e pi Jew ni ngar sulod nga Jerusalem ngar toyed fare tempel rok Got bayay. Gubin e pi n’ey ni yiiynag Isaiah u m’on riy, ni kub muun ngay e n’en ni ke micheg Jehovah ni aram e ra pi’ e tin nib t’uf ko girdi’ rok ni kar kalgadngan’rad me ayuwegrad u nap’an ni yad ra sul nga Jerusalem. I yog Got ni yad ‘fapi girdi ni sunumiyrad ni ngar pired ni girdi’ rok, ma bay ur tanggad ni yad be pining e sorok ngak!’ (Isa. 43:21; 44:26-28) Nap’an nra sulod nga Jerusalem ngar toyed fare tempel rok Jehovah bayay, ma aram mi yad mang mich riy ni Jehovah ni ir e bin riyul’ e Got e gubin ngiyal’ ni ma rin’ e tin ni ke micheg.
12, 13. (a) Mini’ e un ngak piyu Israel u nap’an ni sul e liyor ni ur ted nga rogon? (b) Mang e thingari rin’ “yugu boch e saf” u nap’an ni yad be ayuweg fare “Israel rok Got,” ma mang e athap ko pi girdi’ ney?
12 Bokum biyu’ e piin gathi yad piyu Israel e ra uned ngak piyu Israel ngaur liyorgad ngak Jehovah, ma boch nga tomuren maku boor e girdi’ u boch e nam ni kur uned ngorad. (Ezra 2:58, 64, 65; Esther 8:17) Ngiyal’ ney e boor e “girdi’ ni ke muulung ni pire’ ni pire’” ni yad ba muun nga “yugu boch e saf” rok Jesus ni yad ma ayuweg e pi Kristiano ni kan dugliyrad, ni yad bang ko fare “Israel rok Got.” (Rev. 7:9, 10; John 10:16; Gal. 6:16, NW) Ku er rogon yugu boch e saf ni bay fare tow’ath rorad ni nga u nog e Pi Mich Rok Jehovah ngorad.
13 Ra taw nga nap’an fare Biyu’ i Duw nra Gagiyeg Kristus riy, ma ra felfelan’ e piin ni yad ba muun ko fare ulung nib ga’ ni ngar weliyed ngak e piin ni kan fasegrad ko yam’ rarogon e par rorad ni yad boch e Pi Mich Rok Jehovah u nap’an e tin tomuren e rran ko re m’ag nib kireb ney. Machane, rayog ni ngad rin’ed e re n’ey ni faan gad ra athamgil ngaud ngongolgad nib puluw ko ngachal rodad ma gad athamgil ni ngaud pared ni gad ba thothup. Maku reb e, yugu aram rogon ni gad ma athamgil ni ngaud folgad ko pi motochiyel rok Jehovah, ma ka gad ma oloboch. Ere, ba t’uf ni ngad weniggad ngak Jehovah ni gubin e rran ni nge n’ag fan rodad. Faan gad ra par ni gad ba thothup, ma aram e gad be dag ni gad ba felfelan’ ngay ni ke pagdad Jehovah ni ngaud feked fithingan.—Mu beeg e 1 John 1:8, 9.
FAN E NGACHAL ROK GOT
14. Mang fan fare ngachal ni Jehovah?
14 Ra ngari ga’ fan u wan’dad feni manigil ni ngaud feked fithingan Jehovah, mab t’uf ni ngad nanged fan e ngachal rok. Fare ngachal ni “Jehovah,” e ke yib u bbugithin ni Hebrew nrayog ni nge yip’ fan ban’en ni yibe rin’, maku rayog ni ngan pilyeg ni “nge buch.” Ere, fan fare ngachal ni Jehovah e “Ma K’aring ni Nge Buch.” Ba puluw fan e re ngachal rok ney ko liw rok ni ir e En ni Ke Sunmiy e palpalth’ib nge girdi’ ni bay riy, maku ir e En ni Ma Lebguy e tin nib m’agan’ ngay. Ka aram nap’an i yib ni be ulul i lebguy e tin nib m’agan’ ngay ni mus ni faanra be guy be’ rogon ni nge taleg ndabi rin’ e tin nib m’agan’ ngay ni bod rogon Satan.
15. Mang reb e kanawo’ ni ke tamilangnag Jehovah boch i fan e ngachal rok riy? (Mu guy fare thin ni kenggin e, “Ba Ngachal ni Boor Fan.”)
15 Ki tamilangnag Jehovah boch i fan fare ngachal rok ngak Moses. Nap’an ni l’og Moses ni nge yan i chuweg e girdi’ rok ko sib u Egypt, me yog ngak ni gaar: “‘I gag e en ni gag.’ Me ulul ngay nge gaar, ‘Baara’ e n’en ni thingar mog ngak piyu Israel,’ nge lungum, ‘I Gag e ir e ke l’ugeg ni nggub ngomed.’” (Ex. 3:14) Ere, rayog rok Jehovah ni nge rin’ e n’en nib t’uf ni nge rin’ ni fan e nge lebguy e tin nib m’agan’ ngay. Ma ireray e n’en ni dag ngak piyu Israel. I dag ngorad ni ir e En ni Ke Chuwegrad ko sib, maku ir e En ni Ma Ayuwegrad, ma Be Pow’iyrad, ma Be Pi’ e Tin nib T’uf Rorad ko tirok Got ban’en nge tin nib t’uf ko par rorad.
NGE M’UG NIB GA’ FAN U WAN’DAD
16, 17. (a) Uw rogon ni nge m’ug nib ga’ fan u wan’dad fare tow’ath ni bay rodad ni aram e ngaud feked fithingan Got? (b) Mang e gad ra weliy ko bin migid e article?
16 Ngiyal’ ney e ka be ulul Jehovah ni nge rin’ boch ban’en nrogon nib puluw nga fithingan. Ka be ulul ni nge pi’ e tin nib t’uf rodad ni fan ko tirok ban’en nge tin nib t’uf ko par rodad. Machane, gad manang nre ngachal rok Got ney e gathi kemus ni be yip’ fan nrayog ni nge rin’ e n’en ni baadag ni nge rin’. Ya kub muun ngay e n’en ni ma k’aring ni nge buch ni bay rogon ko maruwel ni ma rin’ e Pi Mich Rok ni fan e nge lebug e tin nib m’agan’ ngay. Faan gad ra fal’eg i lemnag e re n’ey ma ra k’aringdad ni ngaud ngongolgad nib puluw ko fare ngachal ni gad be fek. Kåre ni 84 e duw rok ni ma par u Norway ni ke pag 70 e duw ni ke mang reb e Pi Mich Rok Jehovah e yog ni gaar: “Gu ma lemnag nri gub tow’ath ni gu be pigpig ngak Jehovah ni ir fare Pilung ni bay i par ndariy n’umngin nap’an. Ma ku gub tow’ath ni gag reb e girdi’ rok ni gu be un i fek fithingan nib thothup. Ri gub tow’ath ni gu ma un i weliy e tin riyul’ u Bible ko girdi’ mug guyrad ni kar ra felfelan’gad miki tamilang e tin riyul’ u wan’rad. Gu ma felfelan’ ni nggu weliy ko girdi’ angin fare biyul ni maligach ni pi’ Kristus, nge rogon nra yognag e re biyul nem e yafas ndariy n’umngin nap’an ngodad u lan reb e fayleng nib sug ko gapas nge tin nib mat’aw.”
17 Bay yu yang u fayleng nib mo’maw’ ni ngan pirieg e girdi’ riy ni yad baadag ni ngar filed murung’agen Got. Machane, gad bod Kåre ni gad ma felfelan’ u nap’an ni gad ra pirieg be’ ni baadag ni nge motoyil me fil murung’agen fithingan Jehovah ni mus ni faanra kemus ni taabe’ e kad pirieged. Machane uw rogon ni ngad manged Pi Mich Rok Jehovah ma ka gad mang mich rok Jesus ara ngad weliyed murung’agen? Ireray e n’en ni gad ra weliy ko bin migid e article.