Reference ko Fare Babyor ni Tin Gad Ma Rin’ nge Machib Rodad
© 2024 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
JULY 1-7
TIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT PSALMS 57-59
Ma Kirebnag Jehovah e Tin Ke Lemnag e Piin Yad Be Togopuluw ko Girdi’ Rok
bt 220-221 ¶14-15
“Nge Yan i Mada’ ko Yungi N’en ni Yan i Mus e Fayleng Ngay”
14 U m’on ni nge thang e pi toogor rok Stephen e fan rok me machib nde rus. (Acts 6:5; 7:54-60) Urngin i gachalpen Jesus nra wergad u lan yu Judea ngu Samaria u nap’an nni tabab i ‘gafgownagrad’ ma yigoo pi apostal e da ranod nga bang. Machane re n’ey e de taleg fare maruwel ni machib. I yan Filip nga Samaria ni “nge machibnag murung’agen fare Messiah” ngak e girdi’ u rom, ma boor e girdi’ nra motoyilgad ngak. (Acts 8:1-8, 14, 15, 25) Maku reb e ku be gaar e Bible: “Piin nib mich Jesus u wun’rad e ra wergad ni bochan fare gafgow ntay ngorad ko fa ngiyal’ nem nthang e fan rok Stephen riy. Boch i yad e yan nge mada’ nga Fonicia nge nga Cyprus, nge nga Antiok, ni ke mus ni piyu Israel e yad be weliy murung’agen Jesus ngorad i yan. Machane boch e piin ni ke mich Jesus u wan’rad, ni piin ni pumoon nra bad u Cyprus ngu Cyrene, e ranod nga Antiok mu ku ra weliyed e Thin rok Got ngak e piin ni gathi yad piyu Israel, ni aram e yad be machibnag ngorad fare Thin Nib Fel’ ni murung’agen Jesus.” (Acts 11:19, 20) Ere gafgow ni un tay ngak pi gachalpen Jesus e ngiyal’ nem e k’aring fare thin ni murung’agen Gil’ilungun Got ni nge garer.
15 Ki buch ban’en ni taareb rogon ko re n’ey u nap’an e Soviet Union. Tomuren e duw ni 1950, ma bokum biyu’ e Pi Mich Rok Jehovah nni pi’rad nga Siberia ni yad ba kalbus. Bochan ni boor yang ni ur moyed riy, ma aram me garer fare thin nib fel’ ko re nam nem. Dabiyog rorad ni aram urngirad ni ngar pirieged e salpiy ni ngar fanayed ni ngar milekaggad u lan sogonap’an 6,000 e mayel ni ngar wereged fare thin nib fel’! Machane me weregrad e am u lan e re nam nem ni ga’ngin. I yog reb e walag ni pumoon ni gaar, “I bing e am e kanawo’ ngak bokum biyu’ e girdi’ u Siberia ni ngar nanged e tin riyul’.”
Ngan Fil Ban’en Riy
“Um Pired ni Gimed Mmudugil”
16 Mu dugliy u wan’um ni ngam par ni gab mudugil. I yog David ni Pilung ndariy ba ngiyal’ nra war e t’ufeg rok ngak Jehovah u nap’an ni tang ni gaar: “A Got, rib pagan’ug ngom [“gu be par ni gub mudugil,” NW].” (Ps. 57:7, BT) Ku arrogodad nrayog ni ngad pared ni gad ba mudugil ma rib pagan’dad ngak Jehovah. (Mu beeg e Psalm 112:7.) Am lemnag rogon ni ayuweg e re n’ey Bob ni faan kan weliy murung’agen. Nap’an nnog ngak ni yugu bay ni tay e racha’ nga bang ni bochan e nge t’uf ma bay, ma aram me yog ni faanra ngan pi’ e racha’ ngak ma nge chuw u aspital ni ka chingiyal’ nem. Faani boch nga tomuren me gaar Bob, “Dariy ba ngiyal’ ni maruwar u wan’ug ko mang e nggu rin’, maku de magafan’ug ko n’en nra buch rog.”
17 I par Bob nib yul’yul’ ni bochan e kab n’uw nap’an u m’on ni nge yan nga aspital me dugliy u wan’ nra par nib mudugil. Som’on e baadag ni nge felfelan’nag Jehovah. Bin l’agruw e i fal’eg i fil e n’en be yog e Bible nge pi babyor rodad u murung’agen feni thothup e yafos nge racha’. Ma bin dalip e ba mich u wan’ ni faanra fol ko pi fonow rok Jehovah ma ra yib angin ngak ndariy n’umngin nap’an. Ku arrogodad ndemtrug e re miti skeng ni gad ra mada’nag, ma rayog ni ngad pared ni gad ba mudugil.
JULY 8-14
TIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT PSALMS 60-62
Jehovah e Ma Pi’ e Pagan’ Ngodad, Me Yororiydad, Me Taydad ni Gad Ba Mudugil
it-2 1118 ¶7
Wulyang
Kan Fanay ni Nge Yip’ Fan Ban’en. Piin yad ma taga’ ngak Jehovah u fithik’ e michan’ ma yad ma fol rok e rayog ni nge pagan’rad, ya tang David ni gaar: “Gur [Jehovah] e manaf rog, ma yoror rog nib gel ngak e pi toogor rog.” (Ps 61:3, BT) Piin yad manang fan e re ngachal nem, ma be pagan’rad ngay, ma yad ma fek e re ngachal nem u fithik’ e yul’yul’ e dariy ban’en ni ngar rusgad ngay ya: “Somol e bod ba wulyang ni tafen e damit nib gel; ni gin rayog ni nge yan e piin nib mat’aw ngay ma dabi buch ban’en rorad.”—Pr 18:10, BT; mu taarebrogonnag ko 1Sa 17:45-47.
it-2 1084 ¶8
Tent
Boor e kanawo’ ni yima fanay e “tent” riy ni nge yip’ fan ban’en. Tent rok be’ e aram e gin yima toffan riy min naf ngay ko n’uw nge nifeng nib gel. (Ge 18:1) Bochan rogon e yalen u murung’agen rogon ni yima ayuweg e milekag, ma piin kan piningrad nga lan e tent rok be’ e bay tapgin ni ngar lemnaged nib fel’ rogon ni yira ayuwegrad min tay farad. Aram fan nnap’an ni be weliy e Revelation 7:15 murung’agen fare ulung nib ga’ nra “yororiyrad” Got ko tent rok, ma be yip’ fan nra ayuwegrad ndabi buch ban’en rorad mu ur pared nib pagan’rad. (Ps 61:3, 4) I weliy Isaiah murung’agen e pi n’en nra fal’eg Zion ni aram fare ppin rok Got rogon ni fan ngak pi fak. Nog ngak ni nge “ga’nag” e tent ni be par u lan. (Isa 54:2) Ere ke ga’nag e gin nrayog ni nge par pi fak riy ndabi buch ban’en rorad.
Fapi Motochiyel Rok Got E Ra Fel’ Rogodad Riy
14 Ri dabi thil e motochiyel rok Got. Ngiyal’ ney ni gad ba’ riy e rib wagey, ma Jehovah ir e bod ba malang ni dabiyog ni ngan mithmitheg mab mudugil, ni ba’ ni ka nap’an ndariy n’umngin nap’an nge mada’ ko ngiyal’ ni dariy n’umngin nap’an. (Psalm 90:2) Ke yog murung’agen ni gaar: “I gag Jehovah; ma ri dab gu thil.” (Malaki 3:6, NW) Motochiyel rok Got, ni bay u lan fare Bible, e ri yima pagan’uy ngay ni polo’—ma de taab rogon ko lem ko girdi’ ni ba gur ni yugu ma thil i yan. (James 1:17) Ni bod ni, ke yoor e duw ma piin psychologist e yad be m’oneg fare lem’ ni ngan ayuweg e bitir u reb e kanawo’ ni kemus ni ngan pagrad ko tin ni yad baadag, machane munmun me thil e lem rorad ma ka rogneg ni de puluw fare fonow ni kar pied. Lem ko girdi’ nu fayleng u murung’agen e re n’en ney e bod ban’en ni be mithmitheg e nifeng. Machane, Thin rok Jehovah e ba mudugil. Fare Bible e be pi’ e fonow u lan boor e chibog uw rogon ni ayuweg e bitir u fithik’ e t’ufeg. I yol Paul ni apostal ni gaar: “Pi matam, dabmu rin’ ban’en nra k’aring e damumuw ngak pi fakmed, machane ngam pared ni gimed be yal’uwegrad nrogon e lem rok Jehovah.” (Efesus 6:4, NW) Ri ma baudnag lanin’dad ni gad ra nang ni rayog ni ngada pagedan’dad ko fapi motochiyel rok Jehovah; ya dabiyog ni ra thil!
Ngan Fil Ban’en Riy
Thin ni Baga’ Fan ko Ken ni L’agruw e Babyor ko Psalms
62:11. De t’uf rok Got ni nge tor nga yugu reb e gelngin. Ya ir tabolngin e gelngin. ‘Gelngin e fen.’
JULY 15-21
TIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT PSALMS 63-65
“T’ufeg Rom ni Dabi Mus e Kab Fel’ ko Yafos”
Mini’ E Ra Daregdad U Rogon Ni Gadad Bat’uf Rok Got
17 Uw feni ga’fan fare t’ufeg rok Got u wan’um? Kam thamiy ban’en ni bod rogon David, ni yoloy ni gaar: “Bochan e t’ufeg nge yul’yul’ rom e kab fel’ ko yafas, ma dap’e l’ugunag e ra pining e sorok ngom. Arfan ni nggu pining e sorok ngom u nap’an e yafas rog ni polo’; mu fithingam ma nggu tining paag nga lang”? (Psalm 63:3, 4) Riyul’, ni bay ban’en nrayog ni nge ognag e yafas ko re fayleng ney ni kab fel’ ko ngan felfelan’ ko t’ufeg nge fager ni yul’yul’ rok Got? Ni bod ni, kab fel’ e maruwel ni boor e salpiy ni ma yib riy ko gapas laniyan’ nge falfalan’ ni ma yib nbochan e rib fel’ thilimew Got? (Luke 12:15) Boch e piin ni Kristiano e keb ngorad e magawon ni susun ni ngara dugliyed ko ngar paged Jehovah ara ngani li’rad ngar m’ad. Aram e n’en ni ke buch rok boor e Pi Mich rok Jehovah u Nazi concentration camps u nap’an e bin II e Mahl ko Fayleng. Pi walagdad ni Kristiano e kara mel’eged ni nge par ni yad ba t’uf rok Got, ma ba m’agan’rad ngay ni ngar m’ad nfaanra dabiyog ni ngar siyeged, ma kemus ni ri yad in u fithik’rad e kar paged e michan’ rorad. Piin ni kar pared nib yul’yul’ ko t’ufeg rok Got e rayog ni ngar pagan’rad ni ra pi’ Got e yafas ndariy n’umngin nap’an ngorad boch nga m’on, ni aram ban’en ni dabiyog ko fayleng ni nge pi’ ngodad. (Mark 8:34-36) Machane gathi kemus ni yafas ni manemus e ba muun ngay.
18 Yugu aram rogon ma dabiyog e yafas ni dariy n’umngin nap’an nfaanra de moy Jehovah, ma gur e ngam guy rogon i sananag rogon e yafas nib n’uw nap’an ni de moy e en Ke Sunmiydad riy. Ereray e yafas ni dariy rogon, ma dariy ban’en nib riyul’ ni yibe nameg. Ke pi’ Jehovah ngak e girdi’ rok e maruwel nib fel’ ni ngara rin’ed ko ngiyal’ ney ni tin tomren e rran. Ere rayog ni ngada pagan’dad ku Jehovah, ni ir e ani Ga’ ni ra lebuguy e tin nib m’agan’ ngay, ma ra pi’ ngodad e yafas ni dariy n’umngin nap’an, ni ireram e yafas nib sug ko pi n’en ni ma k’aring e falfalan’, ni aram e pi n’en ni baga’ fan ni ngan fil rogon min rin’. (Eklesiastes 3:11) Demtrug feni yoor e tin gad ra fil u nap’an taareb e biyu’ e duw boch nga m’on, ma dabiyog ni ngada tawgad nga “toarngin e gonop nge llowan’ rok Got.”—Roma 11:33, NW.
‘Gubin Ngiyal’ ni Nguum Pining e Magar’
Bay tapgin ni ngad pininged e magar ngak Got. Ba mudugil ni bay yu ngiyal’ ni ga ma lemnag urngin e tow’ath ni ke pi’, nge ku boch ban’en ni be pi’ ni fan ko tirok ban’en, nge ku yugu boch e tow’ath ni ma ayuwegdad ko tin nib t’uf rodad. (Deut. 8:17, 18; Acts 14:17) Ere rayog ni ngam tay e tayim ni ngam fal’eg i lemnag urngin e tow’ath ni be pi’ Got ngom nge piin nib t’uf rom ko bin taaboch i ngiyal’ e ngam lemnag e pi n’en nib manigil ni ma rin’. Ga ra fal’eg i lemnag rogon feni gol e En Ke Sunmiyem, ma aram e rra ga’ fan u wan’um, miki ayuwegem ni ngam nang gelngin fanam t’uf rok nge rogon feni ga’ fam u wan’.—1 John 4:9.
Ngaum Fal’eg i Lemnag e Tirok Got Ban’en
7 Ba mom e beeg babyor ni gad ma tay ni bochan e de t’uf ni ngad tedan’dad ko n’en ni gad be fil, machane ba mo’maw’ ni ngad fal’eged i lemnag ban’en ni bochan e ra ngam fal’eg i lemnag ban’en mab t’uf ni ngarim tiyan’um ko n’en ni ga be fil ya nge yag nim nang fan. Aram fan nib fel’ ni ngam fal’eg i lemnag ban’en ko ngiyal’ ndanim magargar, ma ngkum rin’ u bang ndariy lingan ban’en riy. Ere, ngiyal’ nib fel’ ni ngam fal’eg i lemnag ban’en e u nap’an ni ga be toffan ngu nap’an ni ga bay u bang ndariy ban’en riy nrayog ni nge magawonnagem. I yog fare psalmist ni ngiyal’ ni ma fal’eg i lemnag ban’en e nap’an ni bay u chob rok nnep’ ni be od. (Ps. 63:6) Jesus ni ir be’ nib flont e ma mel’eg bang ndariy lingan ban’en riy ni nge yan i par ngay ni nge fal’eg i lemnag ban’en me meybil.—Luke 6:12.
Mu Folwok u Rogon ni I Machib Jesus
6 Baga’ fan ni gad ra weliy ko girdi’ e pi n’en nib t’uf rodad, ma rayog ni ngar guyed ni gad ba felfelan’ mab m’agan’dad ngay. Ma re n’ey e ma m’ug u nap’an ni gad ma weliy murung’agen be’ nib t’uf rodad. Ba ga’ ni gad ma yog ko girdi’ e pi n’en ni gad manang u murung’agen facha’, ma dab dogned ban’en nib kireb u murung’agen. Gad ra yog e pi n’en nib fel’ u murung’agen be’ ya nge adag e girdi’ daken.
Ngan Fil Ban’en Riy
Umog e Thin Nra Ayuweg Boch e Girdi’
10 Thin ni gad ma yog e bay gelngin nrayog ni nge fal’eg laniyan’ be’ ara kirebnag. (Mu beeg e Proverbs 12:18.) Boor e girdi’ ko re fayleng rok Satan ney ni yad ma fanay e thin ni yad ma yog ni fan e ngar amithnaged laniyan’ boch e girdi’. Pi n’en ni yima yaliy, ara yima motoyil ngay, ara yima beeg ni nge chuweg e chalban e ba ga’ ni yima k’aring e girdi’ riy ni ngar ‘uthumed bolowtherad ni bod yungi sayden’ mar ‘puluweged e thin ni kireb ni bod bogi gan e gat’ing.’ (Ps. 64:3) Piin Kristiano e ba t’uf ni ngar siyeged e biney e ngongol. Moning e ku aram ba mit e “thin ni kireb” ni yima yog ni ngan darifannag be’ ara ngan kirebnag laniyan’. Ba ga’ ni yima thin ni moning ni bochan e ban’en nib mak’ak’ar, machane re n’ey e ba mom nrayog ni nge darifannag be’ me kirebnag laniyan’. Thin ni moning e ku aram ba mit e thin nsusun e ‘dabi’ un e piin Kristiano ngay. Ba fel’ ni nga dogned boch ban’en ni ngan minmin ngay, machane susun e ngad kol ayuwgad ndab ud thin i moninggad ni bochan e ngan minmin ngay, ma gad kirebnag laniyan’ boch e girdi’. Be fonownagdad e Bible ni gaar: “Dab umogned e thin nib kireb ku be’. Ke mus ni thin nra ayuweg be’ e nguu mogned, ni fa mit nem e thin ni ma fonownag e girdi’ me yib fan ngorad, fan e tin ni nga mogned e nge rin’ e tin nib fel’ ban’en ngak e piin ni kar motoyilgad ngomed.”—Efe. 4:29, 31.
JULY 22-28
TIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT PSALMS 66-68
Ma Fek Jehovah Gilbadad ni Gubin e Rran
Rogon ni Ma Fulweg Jehovah Taban e Meybil Rodad
15 Ba ga’ ndanir ma fulweg taban e meybil rodad u boch e kanawo’ ni yira ngat ngay. Machane rogon ni yima fulweg taban e meybil rodad e aram e n’en nib t’uf rodad ya nge yag nda pared ni gad ba yul’yul’ ngak e Chitamangidad ni bay u tharmiy. Ere um tiyan’um nga rogon ni be fulweg Jehovah taban e meybil rom. Bay reb e walag nib pin ni ka nog Yoko ngak ni lemnag nder fulweg Jehovah taban e meybil rok, machane me tabab ni nga i yoloy nga but’ e n’en ni be yibilay ngak Jehovah. Boch nga tomuren, ma aram me fek fare ke babyor nga i yaliy ma aram me nang ni yooren e meybil rok e ke fulweg Jehovah taban ni kub muun boch ngay ni ke pagtalin. Ba t’uf ni nge ba ngiyal’ ma gad tal ngad lemnaged rogon ni be fulweg Jehovah taban e meybil rodad.—Ps. 66:19, 20.
w10 12/1 23 ¶6
Mu Lemnag e Piin Yigoo Yad ni Yad Be Chuguliy Pi Fakrad
Jehovah e ir e thagthagnag e pi tang nni yoloy ni ma yon’ piyu Israel ni fan ko liyor rorad. Am lemnag rogon e athamgil ni ma yib nga laniyan’ e pi ppin nu Israel ni ke yim’ figirngirad nge pi bitir ndariy e chitamangirad u nap’an ni yad ra yon’ e pi tang ney ni be puguran ngorad ni Jehovah e ma ‘ayuwegrad’ ma ma “yoror” rorad ma ra chuwegrad u fithik’ e gafgow. (Psalm 68:5, BT; 146:9) Ku arrogodad nrayog ni nga dogned boch e thin nra pi’ e athamgil nga laniyan’ be’ ni yigoo ir ni be chuguliy pi fak nra par u wan’ nib n’uw nap’an. Ruth ni yigoo ir ni ma chuguliy gal fak e ka ma yib ngan’ e n’en ni yog reb e matam ngak ni yugu aram rogon ni ke gaman 20 e duw ni ke yan. I gaar ngak: “Rib fel’ rogon ni ga be chuguliy e gal pagel nir ni fakam. Mu ulul ko n’en ga be rin’.” I yog Ruth ni gaar: “Rib ga’ angin e pi thin nem ni yog ngog.” Arrogon “thin nib sumunguy e ma ayuweg e yafos,” ma dad nanged gelngin e athamgil nrayog ni nge pi’ nga laniyan’ be’ ni yigoo ir ni be chuguliy fak. (Proverbs 15:4) Bay ban’en ni ga be lemnag nrayog ni nga mog ngak be’ ni yigoo ir ni be chuguliy fak ni nge pi’ e athamgil nga laniyan’, fa?
w09 4/1 31 ¶1
Chitamangin e Bitir Ndariy e Chitamangirad
“I GOT, ni ma par u lan e Tempel rok nib thothup, e ma ayuweg e piin ka nim’ rorad.” (Psalm 68:5, BT) Pi thin ney e be fil ban’en ngodad u murung’agen Jehovah Got. Ma lemnag e tin nib t’uf rok e piin yad ba gafgow. Ba tamilang u daken fare Motochiyel ni pi’ ngak piyu Israel ni ma lemnag e bitir ni ke yim’ reb e gallabthir rok. Ngad weliyed e yay nsom’on ni weliy e Bible murung’agen e “bitir ni ka nim’ rorad” ni bay ko Exodus 22:22-24 (BT).
Be Ayuwegem Jehovah
17 Mu beeg e Psalm 40:5. Be’ ni be yan nga daken e burey e be nameg ni nge taw nga p’ebugul. Machane bay yu yang nra taw ngay me tal nge yaliy boch ban’en nib fel’ yaan. Ere ku arrogon nib t’uf ni ngaum tay e tayim ni ngam lemnag rogon ni be ayuwegem Jehovah ni yugu aram rogon ni ga be mada’nag e magawon. Nap’an nra taw nga tungun reb e rran, mag fithem ni nge lungum: ‘Uw rogon ni kug guy rogon ni ke tow’athnageg Jehovah e daba’? Yugu aram rogon ndawori chuw e magawon rog, machane uw rogon ni be ayuwegeg Jehovah ni nggu athamgil u fithik’?’ Mu guy rogon ni ngam lemnag taa ban’en ni ke ayuwegem Jehovah riy.
Ngan Fil Ban’en Riy
Thin ni Baga’ Fan ko Ken ni L’agruw e Babyor ko Psalms
68:18—Mini’ e “pi pumoon ney ni yad e tow’ath”? Aram e pi pumoon ni kan kolrad u nap’an ni ke war fare Binaw ni kan Micheg ko mahl. Pi pumoon ney e munmun ma kan pi’ e maruwel rorad ni ngar ayuweged yu Levites ko maruwel rorad.—Ezra 8:20.
JULY 29–AUGUST 4
TIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT PSALM 69
Rogon Nni Yiiynag e N’en Nra Buch Rok Jesus ko Psalm 69
Ur Sonnaged fare Messiah
17 Yira fanenikay fare Messiah ndariy tapgin. (Ps. 69:4) I gaar Jesus: “Faan mang e da gu ngongliy e pi n’en u fithik’rad ndariy taabe’ ni kaa rin’ ma dabi yan i aw nib kireb e rorad ko denen ni kar ngongliyed; machane rogon ni ke yan i aw e chiney e kar guyed e n’en ni kug ngongliy ma kar fanenikayed gag nge Chitamag. Machane thingari aw ni ara’ rogon, ya nge yib i m’ug nib riyul’ e tin ni kan yoloy u fithik’ e Motochiyel rodad ni gaar, ‘Kar fanenikayed gag ndariy tapgin.’” (John 15:24, 25) Fare “Motochiyel” ni kan weliy murung’agen u roy e be yip’ fan e Thin u Lan e Babyor nib Thothup ni immoy e ngiyal’ nem. (John 10:34; 12:34) Thin ko Gospel e be micheg ni un fanenikay Jesus, nib ga’ ni pi tayugang’ ko teliw rok piyu Jew. Ki yog Kristus ni gaar: “Girdi’ nu fayleng e dabiyog ni ngar fanenikayed gimed, machane gag e yad be fanenikayeg, ni bochan e gu be yog ngorad nib tagan e ngongol rorad.”—John 7:7.
Ngan Pasig ko Bin Riyul’ e Liyor
7 Reb e ban’en ni buch ko yafas rok Jesus e be dag nrib pasig ko pigpig ku Got. Dawori n’uw nap’an ni tabab Jesus ko machib u nap’an e Paluk’af ko duw ni 30 C.E. ma Jesus nge pi gachalpen e ka ranod nge Jerusalem mi yad guy e “pumoon u lan e tempel ni yad be chuway’ ko garbaw, nge saf, nge bulogol, ma ku er rogon e piin ni yad ma thilyeg e salpiy ni yad bay u tebel rorad.” Ere mang e ke rin’ Jesus, ma uw rogon u wan’ pi gachalpen?—Mu beeg e John 2:13-17.
8 N’en ni rin’ nge n’en ni yog Jesus, e ke k’aring pi gachalpen ni nge yib ngan’rad e thin u reb e tang rok David ni gaar: “Rogon feni pasigan’ug ni nggu tiyan’ug ko tempel rom e be gak’ u lan ngorongoreg.” (Ps. 69:9) Mang fan? Ya n’en ni rin’ Jesus e bay e riya’ riy. Ya girdi’ u tempel nib tolang e liw rorad, ni aram e pi prist nge piin ni ta yol nge ku boch e girdi’ e yad be tay tanggin e re fol chuway’ n’em u fithik’ e sasalap. Ngongol rorad nib kireb ni kan tamilangnag e ra k’aringrad ni ngar togopuluwgad ngak Jesus. Ere ba puluw e n’en ni ke yog pi gachalpen Jesus u murung’agen e n’en ni buch u tempel nra gaargad: ‘Rogon feni pasigan’ ni nge tiyan’ ko tempel rok Got e be gak’ u lan ngorongoren’. Mang e be yip’ fan e pasig? Ba thil ko ngan gur?
g95 10/22 31 ¶4
Rayog ni Nga Mum’ ni Bochan e Ke Kireb Gum’irchaem, Fa?
Bay boch e girdi’ ni ka rogned nreb i tapgin e yam’ ni tay Jesus Kristus e bochan ni ke pil reb e nguchey ko gum’ircha’ rok, ya ni yiiynag nni gaar: “Thin nib kireb ni yibe yog ngog e ke kirebnag an’ug [“ke kirebnag gum’irchaeg,” NW] ma kug par ndabiyog ni gu ayuwegneg.” (Psalm 69:20) Gur, riyul’ ni buch e re n’ey? Sana riyul’ ya ba gel e gafgow ni tay Jesus u lan fapi awa u m’on ni nge yim’, ya gathi kemus nib gel e amith ni tay downgin ya kub gel e amith ni tay laniyan’. (Matthew 27:46; Luke 22:44; Hebrews 5:7) Maku reb e aram fan ni map’ e “racha’ nge ran” u p’eyon Jesus nga but’ u nap’an nni rugoy e sarey ngay u tomuren ni ke yim’. Faanra math’ bang ko gum’ircha’ rok be’ ara pil reb e tin th’abi ga’ e nguchey u fithik’ i dow ma rayog ni nge yan e racha’ nga lan ngorongoren ara nga bangi ban’en ni bay ko gum’ircha’ ni ka nog e pericardium ngay. Ere faan yira kuruf bang ko gal yang i n’ey, ma ra map’ bogi ban’en riy ni bod e “racha’ nge ran.”—John 19:34.
it-2 650
Woldug ni Bay e Yub Riy
Ni yiiynag ni yira pi’ ba mit e woldug ni bay e “yub” riy ngak Jesus ni nge kay. (Ps 69:21) I buch e re n’ey u nap’an nni pi’ e wain ngak Jesus Kristus ni nge unum ni kan athukuy e falay ngay nib mooy ni nge warnag e amith ni be tay, ma nap’an ni ri’ lamen ma aram me siyeg. Nap’an ni be weliy e Matthew (27:34) rogon ni lebug e re yiiy ney me fanay fare bugithin ni Greek ni kho·leʹ (falay nib mooy) ni ku aram e re bugithin nni fanay u lan fare Greek Septuagint ko Psalm 69:21. Machane fare Gospel rok Mark e be weliy murung’agen e myrrh (Mr 15:23), ma bochan e re n’ey ma aram fan ni yima lemnag ni fare woldug ni bay e “yub” riy ara ‘flay nib mooy’ e “myrrh.” Maku reb e rayog nre n’ey nni pi’ ni nge unum Jesus e bay e falay nib mooy nge myrrh riy.
Ngan Fil Ban’en Riy
Ngam Puged Paamed Nga Lang Ngam Meybilgad U Fithik’ E Yul’yul’
11 Boor e girdi’ e ke mus ni yad ma meybil ni fan ni ngar ninged ban’en, machane rogon nib t’uf Jehovah Got rodad e susun nge k’aringdad ngad pininged e magar ngak ma nga dogned e sorok ngak u nap’an ni gad ma meybil ni goo gadad nge fen e yoor. I yoloy Paul ni gaar: “Ma dariy ban’en ni nge magafan’med ngay, machane faan gimed ra meybil ngak Got mi gimed ning ngak e tin ni nge yog ngomed, ma gubin ngiyal’ ni nguum ninged ngak ni gimed be pining e magar ngak u lanin’med. Ma gapas rok Got ndabi chuchugur ni nge nang e girdi’ fan e ra yororiy gum’ircha’med nge tafinay romed ngi i par rok Kristus Jesus.” (Filippi 4:6, 7) Arrogon, gathi ke mus ni ngad ninged ban’en ku Jehovah ya susun ni ngad pininged e magar ngak ni fan ko tin nib spiritual nge ayuw ni ma pi’ ngodad. (Proverbs 10:22) Kan nin’ e tang ko Psalm ni be gaar: “Ngam pining e magar ku Got ni aram e maligach rom, ma ga pi’ puluwon e n’en ni kam micheg ngak e An Nth’abi Ga’.” (Psalm 50:14) Maku reb e tang ni yin’ David u fithik’ e meybil e be gaar: “Bay gu tang ni gu be pining e sorok ngak Got; bay ug pining e magar ngak ni aram e gu be weliy murung’agen nga feni sorok.” (Psalm 69:30) Susun ni ngad yodoromgad u nap’an ni gad be meybil ni goo gadad nge fen e yoor?
AUGUST 5-11
TIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT PSALMS 70-72
Mu Weliy Murung’agen Gelngin Got ko “Gubin e Mfen ni Bay Yib”
Pi Fel’ Yangaren—Mu Filed Rogon Ni Ngam Gonopiyed Ban’en!
17 Ba t’uf ni ngam par nib od ni fan ni nge siy ni aw ko wup rok Satan—ma ba t’uf ni ngam par ni dab mu rus. Yu ngiyal’ ma ga ra par ni gathi ke mus ni piin ni gimed taab yangar e be togopuluw ngom ya ku fayleng ni polo’. I meybil David ni gaar: “Ke l’agan’ug ngom, O Somol Jehovah, ni ka nap’an ni ka gub pagal mu gu pagan’ug ngom. O Got, kam skulnageg ko ngiyal’ ni gub bitir iyib ngaray, ma ke mada’ ko chiney e gu ma weliy u murung’agen e pi n’en ni kam ngongliy ni rib manigil.” (Psalm 71:5, 17, NW) Ba lingagil David ya ir be’ ni der rus nga ban’en. Machane wuin ni ke yog e re felngin nem ngak? Nap’an ni kab pagal! Mus u m’on ko ngiyal’ ni ke gilbuguwan ni bochan e ke li’ Goliath kem’, ma ke dag David ni der rus nga ban’en ya ke ayuweg e yu ran’ i saf ko chitamangin—ke li’ ba layon nge reb e bear. (1 Samuel 17:34-37) Machane i pining David e sorok ku Jehovah ko pi n’en ni rin’, me yog ni “ke pagan’ ngak ka nap’an ni kab pagal iyib ngaray.” Bochan ni ke yog rok David ni nge taga’ nga daken Jehovah ma aram e ke yog ni nge gel ko pi magawon ni ke yib ngak. Ku arrogom ma faanra ga ra taga’ nga daken Jehovah ma ra pi’ gelngim ni ngam par ni dab mu rus ko ban’en ma ga ra ‘gel ko fayleng.’—1 John 5:4.
Mu Ted Fan e Piin ni Kar Pilibthirgad u Fithik’med
3 I yog faen ni yoloy e psalm 71:9, BT ngak Got ni gaar: “Dab mu pi’ keruum ngog e chiney ni kug pilibthir; dab mu n’ageg e chiney ni kug meewar.” Re tang ney e ba ulul ko Psalm 70. Ere, ba tamilang ni David e ir e yog fapi thin ni bay ko Psalm 71:9. I tabab ni nge pigpig ngak Got u nap’an ni kab fel’ yangaren nge mada’ ko ngiyal’ ni ke pilibthir, ma boor e kanawo’ ni i fanay Jehovah riy ni nge rin’ boch e maruwel. (1 Sam. 17:33-37, 50; 1 Ki. 2:1-3, 10) Yugu aram rogon, ma ke lemnag David nib t’uf ni nge wenig ngak Jehovah ni nge ayuweg nge par nib fel’ u wan’.—Mu beeg e Psalm 71:17, 18.
4 Boor e girdi’ e ngiyal’ ney ni yad bod David. Yugu aram rogon ni ‘kar pilibthirgad,’ ma yad be ulul ni ngar pininged e sorok ngak Got u rogon nrayog rorad. (Ekl. 12:1-7) Boor i yad e sana ndabkiyog ni nge rin’ boch ban’en ni bod rogon ni ur rin’ed kafram. Re n’ey e ba muun ngay e machib. Machane, ku rayog ni ngar weniggad ngak Jehovah ni nge tow’athnagrad me ayuwegrad. Pi pilibthir ney ni yad ba yul’yul’ e rayog ni nge pagan’rad nra fulweg Got taban e meybil rorad. Bin riyul’ riy e pi meybil nem e taareb rogon e thin riy ko n’en nni thagthagnag nga laniyan’ David nge yoloy.
Mu Pigpig ngak Jehovah u M’on Ndawor Mu Pilibthir
4 Faanra ke yoor ban’en ni kam nang, mab fel’ ni ngam fithem ni nge lungum, ‘Mang e nggu rin’ ko yafas rog e chiney ni ka bay buchuuw gelngig ndawor gu pilibthir?’ Bochan ni gur reb e Kristiano ni boor ban’en ni kam nang, ma bay boch ban’en nrayog ni ngam rin’ ndabiyog ni nge rin’ boch e girdi’. Rayog ni ngam fil ngak e piin fel’ yangaren e pi n’en ni kam fil rok Jehovah. Ku rayog ni ngam pi’ e athamgil nga laniyan’ boch e girdi’ ni aram e ngam weliy boch ban’en nib fel’ ni ke buch rom u n’umngin nap’an ni kam pigpig ngak Got. Ireray boch ban’en ni i yibilay David. I yoloy ni gaar: “Ku gub bitir ma ga tabab i fonownigeg . . . A Got, chiney ni kug pilibthir ma ke mat lolugeg, e dab mu n’igeg! Mu par rog ko ngiyal’ ni gu be weliy gelngim nge fanam gel ngak gubin e mfen ni bay yib.”—Ps. 71:17, 18, BT.
5 Uw rogon ni ngam fil e gonop ni ke yag ngom ngak boch e girdi’? Gur, rayog ni ngam pining boch e tapigpig rok Got ni kab fel’ yangarrad nga tabinaw rom ni ngam rin’ed boch ban’en u taabang? Rayog ni ngam piningrad ni ngar uned ngom ko machib mag ayuwegrad ni ngar nanged rogon e felfelan’ ni kam tay ko pigpig ni ga be tay ngak Jehovah, fa? I yog Elihu ni gaar: “Ku gu lemnag ni gimed e nguum nonad ya gimed ba piilal ni gimed ba gonop.” (Job 32:7, BT) Ki yog apostal Paul ngak e piin nib pin ni Kristiano ni ngaur pied e athamgil nga laniyan’ boch e girdi’ u daken e thin nge ngongol rorad. I yoloy ni gaar: “Nga mog ngak e piin ni kar puwelwolgad ni . . . thingar ra filed e tin nib fel’.”—Titus 2:3.
Ngan Fil Ban’en Riy
it-1 768
Eufrates
Mathil ko Binaw ni Kan Pi’ Ngak Piyu Israel. Nap’an ni non Got ngak Abraham me micheg nra pi’ ngak e piin owchen fare nam “ni mus ko fare lul’ ni ba’ ko mathil u Egypt nge yan i mada’ ko fare lul’ ni ba ga’ ni Eufrates.” (Ge 15:18) Re thin ney nni micheg e ku nog bayay ko fare nam nu Israel. (Ex 23:31; De 1:7, 8; 11:24; Jos 1:4) Be yog e 1 Kronicles 5:9 (BT) ni immoy boch e piin owchen Reuben ni ur moyed u m’on ko ngiyal’ ni i gagiyeg David riy nra pared “nge mada’ ko fare gi ted ndariy ban’en riy me k’iy u rom nge mada’ ko fare lul’ ni Eufrates.” Machane bochan ni fare lul’ ni Eufrates e sogonap’an 500 e mayel nga orel u nap’an ni yibe milekag ko “ngek u Gilead” (1Kr 5:10, BT), ma rayog ni be yip’ fan ni ga’nag e ganong rok Reuben e gin ur pared riy nge mada’ ko Ngek u Gilead me yan u rom nga marichlen fare Syrian Desert nre ted ney e yan i mada’ ko fare lul’ ni Eufrates. Ere be m’ug riy ni lebug e n’en ni micheg Jehovah ko yay nsom’on u nap’an e gagiyeg rok David nge Solomon ko fa ngiyal’ nem nib ulul e mathil ko pi nam nib milfan ko fare nam nu Israel nge yan i mada’ nga Zobah me yan u rom nge mada’ nga marichlen fare lul’ ni Eufrates.—2Sa 8:3; 1Ki 4:21; 1Kr 18:3-8; 2Kr 9:26.
AUGUST 12-18
TIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT PSALMS 73-74
Uw Rogon ni Faanra Ma Awan’dad ko Piin Ndarur Pigpiggad Ngak Got?
Jehovah e “Ma Ayuweg e Piin Dakuriy Ban’en ni Be L’agan’rad Ngay”
14 En ni yoloy e Psalm 73 e ir reb e Levite. Ere rib tow’ath ni bochan e rayog ni nge un ko pigpig u tempel rok Jehovah. Machane bay ba ngiyal’ ni taw ngay, mi ri mulan’ nib gel. Mang fan? I tabab ni nge awan’ ngak e piin nib kireb mab tolangan’rad, ni gathi bochan e kireb ni yad be rin’, ya bochan ni be m’ug ni kab fel’ rogon e par rorad ko par rok. (Ps. 73:2-9, 11-14) I guy ni gubin ban’en ni bay rorad, ya yad ba flaab, mab fel’ e par rorad, maku dariy ban’en ni be magafan’rad ngay. Nap’an ni guy e re Levite nem e re n’ey, ma aram mi ri mulan’ nib gel me gaar: “Gur mm’ay fan ni kug tiyeg ni gub machalbog, ma gu be ayuw gu be par ndagur ngongliy e denen?” Ba tamilang nre n’ey e rayog ni nge k’aring e re Levite ney ni nge tal ko pigpig ni be tay ngak Jehovah.
Jehovah e “Ma Ayuweg e Piin Dakuriy Ban’en ni Be L’agan’rad Ngay”
15 Mu beeg e Psalm 73:16-19, 22-25. Ere yan fare Levite “nga lan e tempel” rok Got. Nap’an ni bay u rom ko gin ku bay yugu boch e tapigpig rok Jehovah riy, ma aram me yag ni nge fal’eg i lemnag rogon e magawon rok nib gapas laniyan’, maku rayog ni nge lem nib fel’ rogon, miki yibilay murung’agen e magawon rok. Bochan e re n’ey, ma aram me yag ni nge guy nde puluw rogon e lem ni be tay, miki nang ni be rin’ ban’en nrayog ni nge palognag rok Jehovah. Ki tamilang u wan’ ni piin nib kireb e yad bay ko “yungi n’en nib tamasirgig” ma bay ra mada’naged e “gafgow nib gel.” Ba t’uf ni nge lemnag fare Levite boch ban’en ni bod rogon ni be lemnag Jehovah, ya nge dabki mulan’ ma dabki awan’ ngak e piin nib kireb. Nap’an ni rin’ e re n’ey, ma aram me yag ni nge gapas laniyan’ miki felfelan’ bayay. I gaar: “[Jehovah] ga ba’ rog, ere be mang e re n’en ni bay u fayleng ni go manga ngku gu adag?”
16 N’en gad be fil riy. Dabi awan’dad ngak e girdi’ nib kireb ni gad be lemnag nib fel’ rogorad. Ra munmun me m’ay e felfelan’ rorad, maku dab ra pared ndariy n’umngin nap’an. (Ekl. 8:12, 13) Faanra awan’dad ngorad, ma rayog ni nge mulan’dad miki kireb e tha’ u thildad Jehovah. Ere faanra yan i taw nga ba ngiyal’ ma kam lem ni bod rogon fare Levite, mag rin’ e n’en ni rin’. Mu fol ko fonow rok Got ni ma pi’ ngodad u fithik’ e t’ufeg, mag chag ngak e piin yad ma rin’ e tin nib m’agan’ Jehovah ngay. Faanra gel feni t’uf Jehovah rom ko tin ka bay ban’en, ma aram e ga ra pirieg e bin riyul’ e felfelan’, mu kum par u daken fare pa’ i kanawo’ ni be sor ko “bin riyul’ e yafos.”—1 Tim. 6:19.
Mu Folwok ko Michan’ rok Moses
5 Uw rogon ni ngam siyeg e felfelan’ ni yima tay ni yibe “ngongliy e denen”? Dab mu pagtalin ni mit ney e felfelan’ e ba ngoch nap’an. Michan’ rom nib gel e ra ayuwegem ni nge riyul’ u wan’um ni “re fayleng ney nge urngin ban’en ni ba’ riy ni be yim’ e girdi’ ni bochan e bayi m’ay.” (1 John 2:15-17) Ngam fal’eg i lemnag e n’en nra buch ko pi tadenen ndab ra kalgadngan’rad. Yad bay “ko yungi n’en nib tamasirgig ma bay . . . nthang owcherad!” (Ps. 73:18, 19) Faanra ga be yan ni ngam rin’ reb e denen, ma ngam fithem ni nge lungum, ‘Mang e gu baadag ni nge buch rog boch nga m’on?’
Dab Mu Pag Boch Ban’en ni Nge Magawonnigem, Ya Nge Dab Kun Tayfam
3 Ke mich u wan’ fare psalmist ni Jehovah e ra flaabnag. (Mu beeg e Psalm 73:23, 24.) Uw rogon ni ke rin’ Jehovah e re n’ey? Ke fek e pi tapigpig rok nib sobut’an’rad nga fithik’ e flaab, ya kar fel’gad u wan’ ma ke tow’athnagrad u boor e kanawo’. Bod ni ke ayuwegrad ni ngar nanged fan e tin nib m’agan’ ngay, ma ke bing e kanawo’ ngorad ni nge fel’ e tha’ u thilrad.—1 Kor. 2:7; Jas. 4:8.
4 Maku ma tay Jehovah fadad ya be fanaydad ni ngad machibnaged fare thin nib fel’. (2 Kor. 4:1, 7) Nap’an ni gad be pining e sorok ngak Jehovah u daken e machib, ma ra tay fadad, ma ra yib angin e re maruwel ney ngak yugu boch e girdi’. Ma aram e ke micheg ngodad ni gaar: “Bay gu tay fan e piin ni yad be tay fag.” (1 Sam. 2:30) Ma tay Jehovah fan e piin ni yad ma un ko machib, ya yad ra fel’ u wan’. Ma girdi’ u lan e ulung e yad ra weliy murung’agdad nib fel’.—Prov. 11:16; 22:1.
5 Mang e athap rok e piin ni ma fol rok Jehovah? Ke micheg e Bible ni gaar: “Me tolangnigem ngam tafnay e binaw, ma bay mu guy e piin kireb ni kan tulufrad”. (Ps. 37:34) Pi tapigpig rok Jehovah e bay e athap rorad nrib fel’ ni aram e yafas ndariy n’umngin nap’an.—Ps. 37:29.
Ngan Fil Ban’en Riy
it-2 240
Leviathan
Be weliy e Psalm 74 rogon ni ayuweg Got e girdi’ rok, ma verse 13 nge 14 e be fanathinnag rogon ni chuweg piyu Israel u Egypt. Fare thin ni “kan nu maday” ni kan fanay u roy e taareb rogon ko fare thin ni “Leviathan,” ma rogon nni bilbilig lolugen fare Leviathan e rayog ni be yip’ fan rogon nni gel ngak Farao nge pi salthaw rok u nap’an ni chuw piyu Israel u Egypt. Ba tamilang ni be fanay e Isaiah 27:1 (BT) e Leviathan (LXX, “fare dragon”) ni nge yip’ fan ba ulung ni bay u ga’ngin yang e fayleng ni be gagiyegnag faen be yog e Bible fare “porchoyog” nge fare “dragon” ngak. (Re 12:9) Re yiiy ney e be weliy murung’agen e ngiyal’ ni yira ayuweg piyu Israel, ma fare thin ni be yog ni “nge gechignag” Jehovah fare Leviathan e rayog nib muun yu Babylon ngay. Machane verse 12 nge 13 e ku be weliy murung’agen yu Assyria nge Egypt. Ere ba tamilang ni Leviathan ni kan fanay u roy e be yip’ fan ba ulung ni bay u ga’ngin yang e fayleng ni be togopuluw ngak Jehovah nge pi tapigpig rok.
AUGUST 19-25
TIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT PSALMS 75-77
Mang Fan Ndab Um Ufanthin?
Mu Guy e N’en nib Thil u Rarogon e Girdi’
4 Tomuren ni yog Paul ni boor e girdi’ ni bay ur pared ni yigoo yad e yad be lemnagrad ma yad ba chogow, ma aram miki yog ni bayi par e girdi’ ni kar ufanthingad, ma ke tolangan’rad, ma bay ur lemnaged nrib ga’ farad. Girdi’ ni aray rogon e ba ga’ ni yad ma lemnag ni ka yad ba fel’ ngak yugu boch e girdi’ ni bochan e pi n’en nrayog rorad, ara rogon yaarad, ara tolngin e liw ni yad bay riy. Miti girdi’ ney e ku yad baadag ni ngaun n’ufrad. Baaray e n’en ni yoloy be’ ni boor ban’en ni manang u murung’agen e girdi’ nib tolangan’. I gaar: “Ke sunmiy ban’en u laniyan’ ni bod e altar ni ma yan i par ngay ngi i siro’ ma be n’uf ir riy.” Bay boch e girdi’ ni ka rogned nrib gel e kireb ko tolangan’, ya mus ngak e piin nib tolangan’rad ma dubrad ni ma dag yugu boch e girdi’ e re ngongol ney.
5 Rib fanenikan Jehovah e tolangan’ nge “changar ni ufanthin.” (Prov. 6:16, 17) Tolangan’ e ma palognag be’ rok Got. (Ps. 10:4) Ku aram reb e ngongol ni bay rok Moonyan’. (1 Tim. 3:6) Machane, ba gel e kireban’ riy ni bochan e immoy boch e tapigpig rok Jehovah ni yad ba yul’yul’ ni ki tolangan’rad. Uzziah nreb e pilung u Judah kakrom e boor e duw ni i par nib yul’yul’. Machane, be gaar e Bible: “Nap’an ni par Uzziah ni Pilung ni ke gel gelngin me tolangan’, ma aram tapgin me mul pa’ ko pilung. I darifannag Somol ni Got rok ni bochan e yan nga lan fare Tempel ni nge urfiy e incense u daken fare altar ko incense.” Boch nga tomuren, maku bay ba ngiyal’ ni ki tolangan’ Hezekiah ni Pilung.—2 Kron. 26:16, BT; 32:25, 26.
Tin Ba Ga’ Fan ko Ken Dalip nge Aningeg e Babyor ko Psalms
75:4, 5, 10—Mang e be yip’ fan fare “gagey”? Fapi gagey ko gamanman e talin e cham rorad nib gel gelngin. Arfan, ni fare “gagey” e be yip’ fan gelngiy. Jehovah e ke suweg e gagey ko girdi’ rok, ni nge tolangnag, me ‘t’ar e gagey ko girdi’ ni kireb.’ Yibe ginangdad ni nge dab da n’ufed e gagey rodad ni aram e dab da ufanthingad ara da tolangan’gad. Bochan ni Jehovah e ir e ma tolangnagey, ma maruwel ni yima rin’ u lan e ulung e thingar ni lemnag ni ir i yib rok.—Psalm 75:7.
Ngan Fil Ban’en Riy
Tin Ba Ga’ Fan ko Ken Dalip nge Aningeg e Babyor ko Psalms
76:10—Uw rogon ma “damumuw ko girdi’” e ra pining e sorok ngak Jehovah? Nap’an nra pag Got e girdi’ ngar damumuwgad ngodad nbochan e gad e pi tapigpig rok, ma ra yib angin nib fel’. Demtrug e magawon ni gad ra mada’nag ma ra yal’uwegdad u boch e kanawo’. Jehovah e ma pag e gafgow nge yib ni fan e ngan skulnagdad. (1 Peter 5:10) ‘Tin ka bay e damumuw ko girdi’, e ke leed Got ngay.’ Faan gad ra gafgow nge taw ko ngiyal’ ni ngada m’ad’, ma uw rogon? Biney e ku rayog ni ngan pining e sorok ngak Jehovah riy nbochan e piin kar guyed e yul’yul’ rodad e ku rayog ni ngar pininged e sorok ngak Got.
AUGUST 26–SEPTEMBER 1
TIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT PSALM 78
Yira Fil Ban’en ko Kireb Rok Piyu Israel
w96 12/1 29-30
Mang Fan ni Ngaud Lemnaged ‘Rogodad ko Tin ni Baaram e Rran ni Ke Yan’?
Ba gel e kireban’ riy ya ba’ ga’ ni i pag piyu Israel talin boch ban’en. Mang wenegan ni yib riy? “Ur skengniged Got u bayay nge bayay, nguur amithniged laniyan’ fare Got nib Thothup rok yu Israel. Ra paged talin gelngin nib gel nge fa rofen ni chuwegrad u pa’ e toogor rorad.” (Psalm 78:41, 42, BT) Munmun ma dakur fel’gad u wan’ Jehovah ni bochan e ur paged talin e pi motochiyel rok.—Matthew 21:42, 43.
Ba manigil e n’en ni rin’ e en ni yoloy e Psalm nrayog ni ngan folwok riy, ya yoloy ni gaar: “Somol, bayi yib ngan’ug e pi gafarig rom nib fel’; bay ug lemnag e pi maang’ang ni um rin’ kakrom. Bay gu lemnag murung’agen urngin e tin kam rin’; bay gu par ma gu be tafinaynag urngin e tin kam rin’ nrib th’abi fel’.” (Psalm 77:11, 12, BT) Gad ra fal’eg i lemnag e pi n’en ud rin’ed u fithik’ e yul’yul’ kafram nge pi n’en ni i rin’ Jehovah u fithik’ e t’ufeg ma ra pi’ e athamgil nga lanin’dad me k’aringdad ni ngaud pininged e magar. Maku reb e faanra ud lemnaged ‘rogodad ko tin ni baaram e rran ni ke yan’ ma rayog ni nge ayuwegdad ni nge dab da malmalgad me k’aringdad ni ngad rin’ed e tin rayog rodad mad athamgilgad u fithik’ e yul’yul’.
‘Dab Um Gun’gun’gad’
16 Gun’gun’ e kemus ni gadad e gad be lemnagdad nge magawon rodad ma gad ma pagtalin e pi tow’ath rodad ni gadad e Pi Mich Rok Jehovah. Ra ngan gel ndab ku un gun’gun’, ma ba t’uf ni nge par e pi tow’ath ney nib m’on u lanin’dad. Baaray rogon, ra bagadad ma bay fare tow’ath rok ni be fek fithingan Jehovah. (Isaiah 43:10) Rayog ni ngada maruweliyed nge chugur e tha’ u thildad, ma rayog ni ngad nonad ngak “nbochan ni ma fulweg taban e meybil” ni demtrug e ngiyal’. (Psalm 65:2; James 4:8) Ri bay fan e yafas rodad ya gad manang fare magawon ara issue ko palpalth’ib ma gad manang nib mil fan ngodad ni ngad pared nib yul’yul’ ku Got. (Proverbs 27:11) Ma rayog ni ngada uned i machibnag fare thin nib fel’ ni murung’agen Gil’ilungun. (Matthew 24:14) Michan’ ni fan ko fare biyul ni tay Jesus Kristus e rayog ni beechnag e nangan’ rodad. (John 3:16) Ereray e pi tow’ath nrayog ngodad ni yugu demtrug rogon ma ngad gum’an’gad.
w11 7/1 10 ¶3-4
Ma Amith Laniyan’ Jehovah, Fa?
Be gaar fare psalmist: “Rib yoor yay nra togopuluwgad ngak u lan e ted ni desert.” (Verse 40, BT) Bin migid e verse e be gaar: “Ur skengniged Got u bayay nge bayay.” (Verse 41, BT) Am tay fanam i yan riy ni be weliy fare psalmist murung’agen e togopuluw ni i tay piyu Israel u bayay ngu bayay. I tabab e re n’ey u nap’an ni yad bay u daken e ted u tomuren ni ka fin ni chuwegrad u Egypt. Ra tababgad ni ngaur gun’gun’naged Got, ma be maruwaran’rad ko rayog ni nge ayuwegrad ma kub m’agan’ ngay ni nge rin’ e re n’ey fa danga’. (Numbers 14:1-4) Be yog reb e babyor ni fapi thin ni “[ur] togopuluwgad ngak” e rayog ni “ngan pilyeg ni ‘kar elelnaged gum’ircha’rad nib togopuluw ngak Got’ ara ‘ka rogned e “Danga’” ngak Got.’” Yugu aram rogon, ma nap’an ni yad ra kalngan’rad me runguyrad Jehovah nge n’ag fan rorad. Machane mu kur sulod ngar togopuluwgad bayay.—Psalm 78:10-19, 38.
Gubin yay nra chel e girdi’ rok Jehovah ngar togopuluwgad ngak, ma uw rogon u wan’? Be gaar e verse 40: ‘Ra kirebniged laniyan’!’ Ku be yog ba ken e Bible ni yad “ma k’aring e kireban’ ngak.” Be gaar ba ken e babyor ko Bible: “Re n’ey e be yip’ fan ni ngongol rok piyu Israel e ra k’aring e amith nga lanin’uy ni bod e ngongol rok reb e bitir nder ma fol ma ma togopuluw.” Piyu Israel e ur “amithniged laniyan’ fare Got nib Thothup rok yu Israel” ni bod bbitir nib balyang nrayog ni nge k’aring e amith nga laniyan’ e gallabthir rok.—Verse 41, BT.
Ngan Fil Ban’en Riy
Tin Ba Ga’ Fan ko Ken Dalip nge Aningeg e Babyor ko Psalms
78:24, 25, NW; footnote—Mang ni yima yog ni fare “manna e flowa nu tharmiy” ma “ggan ko pi engel”? Re thin ney, e gathi be yip’ fan ni manna e ggan ko pi engel. Yima yog e “flowa nu tharmiy” nbochan e yib u lan e lang. (Psalm 105:40) Bochan ni pi engel, nib “gel gelngirad” ni ma par u tharmiy, ma fare thin ni “ggan ko pi engel” e be yip’ fan ni Got ni ma par u tharmiy e ke pi’. (Psalm 11:4) Sana ki i fanay Jehovah e pi engel ni ngar pied e manna ngak piyu Israel.