Ngan Magay Nib Fas Ko ‘Rran Rok Jehovah’

“Re rran rok Jehovah nem e rib gel e marus ni bayi fek i yib! Mini’ e rayog rok ni nge athamgil riy?”​—JOEL 2:11, New World Translation.

1. Susun mang fan ni ngan falfalan’ ko ‘fare rran rok Jehovah ni ra k’aring e marus’?

“RIB GEL E MARUS NI BAYI FEK I YIB”! Aram rogon ni weliy Joel ni ir e profet rok Got u morngaagen fare “rran rok Jehovah.” Ma bochan ni ba t’uf Jehovah rodad ma kad ognaged gadad ngak u daken e maligach ni biyul’ ni pi’ Jesus me ere de t’uf ni ngad rusgad ni bochan e be chugur i yib e rran rok Jehovah. Ri yira ngat ko rofen nem, machane ku aram e rofen ni ran thapegey, ya aram e rofen ni ran pithigey ko re m’ag nib kireb ney ni ke gafgownag e girdi’ u lan bokum biyu’ e duw. I sonnag Joel e rofen nem me yog ko girdi’ rok Got ni ngar “falfalan’gad me fel’ lanin’rad; ni bochan e rib ga’ fan e n’en nra rin’ Jehovah,” miki gaar: “Urngin e piin ni yad ra pining fithingan Jehovah e yad ra fas.” Ma aram ma ra par e girdi’ u tan e yaram ko Gil’ilungun Got ma “ba’ boch e girdi’ ni bay ra thaygad. Piin ni ke mel’egrad Jehovah u fithik’ e girdi’ e yad ra fos.”​—Joel 2:11, 21, 22, 32; New World Translation.

2. Rogon nra lebug e tin nib m’agan’ Got ngay ma mang e ra buch u nap’an e (a) “rran rok Somol” (b) nge nap’an “fare rran rok Jehovah”?

² Roran rok Jehovah ni ra k’aring e marus e gathi ereram “fare Rran rok Somol” ni bay ko Revelation 1:10. Ya fare rran rok Somol e ba muun ngay fa 16 e n’en ni kan pig i changarnag ni bay ko Revelation guruy ni 1 nge mada’ ko 22. Ba muun ngay e ngiyal’ nra lebug urngin ban’en ni i yiiynag Jesus u nap’an ni ke pi’ e fulweg ko n’en ni fith e pi gachalpen ngak ni gaar: “Mog ngomad ko wuin e ra yib urngin fapi n’en ni ka mog, nge n’en nra yib ni nge dag ni ke taw ko ngiyal’ ni ga ra moy riy nge ngiyal’ ni tomren e fayleng?” Pi n’en ni be micheg ni bay Jesus u tharmiy e aram e pi n’en ni be buch u fayleng ni ‘pi mahl, nge uyungol, nge fanenikan, nge m’ar ni ma af nib machreg, nge danir fol ko motochiyel.’ Ke yoor iyan e pi n’en ney nib kireb, machane ke pi’ Jesus e athamgil nga laniyan’ e piin ni bay madgun Got u wan’rad ya ke l’og pi gachalpen ko ngiyal’ ney ni ngar wereged “fare thin nib fel’ u morngaagen e gagiyeg rok Got . . . u gubin yang u fayleng ni nge urngin e girdi’ me nang.” Ma tungun fare rran rok Somol e ra yib e ngiyal’ ntomren e re m’ag ney, ni aram e rofen rok Jehovah nib gel e marus riy. (Matthew 24:3-14; Luke 21:11) Aram e rofen ni ra pufthinnag Jehovah e fayleng nib kireb rok Satan. “Ra rur e but’ nge lan e lang. Machane bayi yoror Jehovah rok girdien.”​—Joel 3:16, New World Translation.

I Rin’ Jehovah Ban’en u Nap’an Noah

3. Uw rogon ma pi n’en ni be buch ko ngiyal’ ney e taareb rogon ko fa ngiyal’ u nap’an Noah?

³ Rarogon e fayleng ko ngiyal’ ney e taareb rogon ko fa “ngiyal’ i n’em u nap’an Noah” ni 4,000 e duw kafram. (Luke 17:26, 27) Genesis 6:5 e be gaar: “Ke guy Jehovah ni kari gel e kireb rok e girdi’ u gubin yang, ni gubin ngiyal’ ma ba sug lanin’rad ko tin nib kireb.” Ri aram rogon e fayleng ko ngiyal’ ney! Ke yoor e kireb, nge chogow, ma ke war e t’ufeg u gubin yang. Yu ngiyal’ ma ma yib ngan’dad ni rogon fene kireb e fayleng e ke yan ni mus rogon ndabkiyog ni ngki yan boch. Machane ka be ul’ul’ iyan rogon ni be lebug e thin ni yiiynag apostal Paul u morngaagen e “tin tomren e rran” ni be gaar: “Girdi’ nib kireb nge piin ni yad be dake girdien Kristus e bayi gel farad kireb nguur banniged boch e girdi’ ma yibe bannagrad.”​—2 Timothy 3:1, 13.

4. Mang wenegan e liyor ni googsur ko ngiyal’ nkakrom?

⁴ Ke yog ko pi yuraba’ i teliw ni nge ayuweg e girdi’ u nap’an Noah fa? Ri danga’ ya pi yuraba’ i teliw ko ngiyal’ nem e sum ko apostate ma dabi siy ni aram fan ni ke gel e kireb ko ngiyal’ nem. Gali ga’ rodad e ur uned ko machib ni googsur rok “fare porchoyog ni ke kakrom, ni kan tunguy fithingan ni Moonyan’, ara Satan.” Nap’an fa bin l’agruw e mfen me “tabab e girdi’ i pining fithingan Jehovah,” ni fan e re n’em e kan t’ar e thin nga daken. (Revelation 12:9; Genesis 3:3-6; 4:26) Nge mu’ ma ke togopuluw boch e engel ku Got ndakur pared nib yul’yul’ ngak, ma ur feked downgin e girdi’ ni ngar uned ko ngongol ndarngal ko pi ppin nib pidorang u fayleng. Pi ppin ney e ur diyennaged boch e bitir ni giant, ara Nephilim, ni kar gafgownaged e girdi’ u fithik’ e yargel. Ma pi moonyan’ nem e ur suweyed laniyan’ e girdi’ ma aram ma ‘kari yan i par e girdi’ ni kari kireb.’​—Genesis 6:1-12.

5. Nap’an ni weliy Jesus u morngaagen e pi n’en ni buch u nap’an Noah ma mang e ke yog ni be ginangdad?

⁵ Machane immoy reb e tabinaw ni ur pared nib yul’yul’ ku Jehovah. Ere pag Got e “ran nge tharey e nam ni tafen e girdi’ ni kireb; ma ke mus ni piin ni ayuwegrad Got ndar uned ko yam’ e Noah ni i machibnag e tin nib mat’aw, nge ku medlip e girdi’.” (2 Peter 2:5) Re Ran nem ni ke tharey e fayleng e be yip’ fan e roran rok Jehovah ni ra k’aring e marus, ni aram e ngiyal’ ntomren e re m’ag ney ni ke yiiynag Jesus morngaagen ni gaar: “Re rran nem nge re awa nem e dariy be’ ni manang e ngiyal’ nra taw riy​—ni mus ko pi engel ni yad bay u tharmiy, ara en ni Fak Got; ya ke mus ni en ni Chitamangiy e manang. Wub nra tay e en ni Fak e girdi’ e ra bod e n’en nrin’ ko fa ngiyal’ i n’em nnap’an Noah. Ni bod rogon fapi rran ni ba aram ni immoy nga m’on ko fa ngiyal’ i n’em ni yib e ran nge tharey e binaw, un abich ma yibe garbod, ma be mabgol e pumoon nge ppin nge yan i mada’ ko rofen ni baaram ni yan Noah riy nga lan fare ark; machane da ur nanged e n’en ni bay yib ngorad nge yan i mada’ ko ngiyal’ ni baaram ni yib e ran nge tharey e binaw nge fekrad ni yad gubin. Ere aram rogon e ngiyal’ ni baaram ni bay yib e en ni Fak e girdi’ riy.” (Matthew 24:36-39) Aram rarogodad ko ngiyal’ ney, ere yog Jesus ngodad ni gaar: ‘mu tiyan’med ngomed, um pired ni kam fal’eged rogomed ma gimed be meybil ni gubin ngiyal’ nge yib gelngimed nge yog ni mmarod u fithik’ urngin e pi n’ey ni bayi m’ug ndabi buch ban’en romed.’​—Luke 21:34-36.

I Gechignag Jehovah Yu Sodom nge Yu Gomorrah

6, 7. (a) Mang e be yip’ fan ko pi n’en ni buch u nap’an Lot? (b) Re n’ey e ma tamilangnag e mang ngodad?

⁶ Bokum miriay e duw u tomren ni kan tharey e fayleng ko Ran, ma ke yoor pi fak Noah u daken e fayleng, ma Abraham ni be’ nib yul’yul’ nge Lot ni fak walagen e ur guyew nga owcherow yugu reb e rran rok Jehovah ni ra k’aring e marus. I par Lot nge tabinaw rok u lan fare mach ni Sodom, ma girdi’ riy nge piyu Gomorrah, e kari gel e kireb rorad ya yad be un ko ngongol nib puwlag. Maku kari gel e chogow rorad ko chugum, ma mus ko ppin rok Lot e aram rogon. Yog Jehovah ku Abraham ni gaar: “Rib kireb e tin ni ka nog ngog nib togopuluw ngak yu Sodom nge yu Gomorrah, denen ni yad be rin’ e kari gel.” (Genesis 18:20) I wenig Abraham ku Jehovah ni nge dabi thang e gal mach nem ya bay e piin nib mat’aw riy, machane yog Jehovah ni mus ni ragag ni’ nib mat’aw e dabkun pat riy. L’og Got boch e engel ni ngan ayuweg Lot nge l’agruw e ppin ni fak ni ngar thaygad nga ranod nga lan fare mach nu Zoar nib chuchugur ngay.

⁷ Ma mang e migid ni ke buch? I taarebnag Luke e “tin tomren e rran” ko n’en ni buch u nap’an Lot u Luke 17: 28-30 ni gaar: “Ra yan i bod fare ngiyal’ i n’em nnap’an Lot. Urngin e girdi’ nra pired ni yad be abich ma yad be garbod, ma yad be chuway’ ma yad be folchuway’ ko chugum, ma yad be woldug ma yad be dimow naun. Ma chirofen ni chuw Lot u lan e binaw nu Sodom , e yib e nifiy nge sulfur u lang nga daken yu Sodom ni aw ni bod e n’uw nge li’ e girdi’ riy ni yad gubin. Ereram rogon nra yan i aw ko chirofen ni nge m’ug e en ni Fak e girdi’ riy.” N’en ni buch ko yu Sodom nge yu Gomorrah ko rofen nem rok Jehovah e be ginangdad ko ngiyal’ ney ni aram e ngiyal’ ni bay Jesus. Fare mfen ko ngiyal’ ney e ku yad be “ngongliy e ngongol ko darngal, ma be darngalnag e pumoon e pumoon.” (Jude 7) Ku be yoor e “m’ar ni ma af nib machreg” ni yiiynag Jesus morngaagen ko ngiyal’ ney ni bochan ni be un e girdi’ ko ngongol ndarngal ni ke pag rogon.​—Luke 21:11.

Wenegan Nra Yib Ngak Piyu Israel e “Nanyor”

8. Uw fene fel’ rogon ni ke lubeg yu Israel e m’ag u thilrad Jehovah?

⁸ I turguy Jehovah ni ra dugliy yu Israel ni yad e “girdi’ ni kug mel’egmed ni ngam manged girdi’ rog, . . . gimed girdien ba nam nib thothup ni kam manged pi prist.” Machane re n’ey e be yan u rogon ko ‘faan yad ra fol rok ngar ayuweged e m’ag rok.’ (Exodus 19:5, 6) Kar ted fan e re taw’ath nem fa? Ri danga’! Rriyul’ ni immoy e piin nib yul’yul’ ko re nam nem ni ur pigpiggad ngak​—chon Moses, nge Samuel, nge David, nge Jehoshaphat, nge Hezekiah, Josiah, nge boch e profet ni pumoon nge ppin. Machane baga’ ni girdi’ ko re nam nem e dar pared nib yul’yul’. Munmun ma ke ruw raba’ fare nam​—nu Israel nge yu Judah. Ma baga’ ni ke un fagal nam nem ko liyor ni googsur ko pi nam u charrow nge yalen rorad ni ba togopuluw ku Got.​—Ezekiel 23:49.

9. Uw rogon ni ke pufthinnag Jehovah fa ragag i ganong ni ur togopuluwgad ngak?

⁹ Ma uw rogon ni ke pufthinnagrad Jehovah? Bod rogon ni ma rin’ u gubin ngiyal’ ma ke ginangrad nib puluw ko n’en ni yog Amos ni gaar: “I Jehovah ni Got e dariy ban’en ni ma rin’ nder ma weliy ngak e pi profet, ni aram e pi tapigpig rok, nge mu’ mfini’ rin’.” I yiiynag Amos e gafgow nra yib ngak fare nam nu Israel u le’luch ni gaar: “Mang e n’en nib fel’ nra fek e re rran nem i yib ngomed? Ra par ni reb e rran nib talumor, ma gathi tamilang.” (Amos 3:7; 5:18) Ki yog Hosea ni ku ir e profet ni yow Amos ni gaar: “Nifeng e ir e n’en ni yad be yung, ma nanyor aram womengin ni yad ra t’ar.” (Hosea 8:7) Nap’an e 740 B.C.E., me fanay Jehovah e pi salthaw nu Assyria ni ngan thang mit fa ba ni le’luch e nam nu Israel.

I Fulweg Jehovah Taban e Kireb ko Yu Judah ya Kar Manged Apostate

10, 11. (a) Mang fan ni de fel’ u wan’ Jehovah ni nge n’ag fan e kireb ko yu Judah? (b) Mang boch ban’en nib golong ni ke kirebnag fare nam?

¹⁰ Ki l’og Jehovah e pi profet rok nga yimuch ko fare nam nu Judah. Machane pi pilung nu Judah ni Manasseh nge Amon ni en ni yib u tomur nge boch e kur ul’ul’gad ko kireb ni yad be rin’ u p’eowchen Got mar k’aringed ni nge map’ nga but’ ‘rachaen e girdi’ ndariy e kireb rorad mi yad rin’ ni boor mi yad pigpig ko liyos mi yad siro’ ngorad.’ Ma Josiah ni fak Amon e ke rin’ e n’en nib mat’aw u p’eowchen Jehovah, machane pi pilung u tomur nge girdi’ e ur sulod ko ngongol nib kireb ni aram ma “de pag Jehovah ir ni nge n’ag fan rorad.”​—2 Kings 21:16-21; 24:3, 4.

¹¹ I weliy Jehovah u daken Jeremiah ni profet ni gaar: “Bay ban’en ni yibe gin ngay ni be buch u lan e binaw ni aram ban’en ni rib kireb: Pi profet e be yiiynag e thin ngoogsur; ma pi prist e yad be suwey laniyan’ e girdi’ nrogon ni yad ba adag. Ma ba adag e girdi’ rog ni aram rogon; ma mang e gimed ra rin’ ko tomur?” Immoy e racha’ ni boor u pa’ yu Judah ma ke un e girdi’ ko ngongol nib kireb ni mororo’, nge ma li’ girdi’, nge ngongol ndarngal, nge thin nib kireb ni u nog, ma kar liyorgad ko yugu boch e got, ma kar uned ko yugu boch ban’en nib kireb. Tempel rok Got e ke mang “gin ni piin ni ma moro’ro’ u fithik’ e yargel e nguur bad ra mithgad ngay.”​—Jeremiah 2:34; 5:30, 31; 7:8-12.

12. Uw rogon ni ke gechignag Jehovah yu Jerusalem ni yad e ta togopuluw?

¹² I weliy Jehovah ni gaar: “Gu ra fek i yib e gafgow nra yib u le’luch [Chaldea], ni aram ban’en nra aw nga but’ nib gel.” (Jeremiah 4:6) Ma aram me n’igin fare Gagiyeg ko Fayleng nu Babylon ni aram e “ama ko fayleng ni polo’,” ni nge gathey yu Jerusalem nge fare tempel riy. (Jeremiah 50:23) Nap’an e 607 B.C.E., me longobiy e pi salthaw rok Nebukadnezzar fare mach mar gelgad ngay. “Me li’ fare pilung nu Babylon pi fak Zedekiah [ni Pilung] kar m’ad u Riblah u p’eowchen, miki li’ fare pilung nu Babylon urngin e pi tayugang nu Judah kar m’ad. Me kirebnag lan owchen Zedekiah ke malmit, nge mu’ me m’ag ko wasey ni copper min fek iyib nga Babylon. Me urfeg yu Chaldea tafen fare pilung nge urngin e naun ko girdi’, mar buthuged e yoror nu Jerusalem. Me fek Nebuzaradan fare pilung ko pi salthaw urngin e tin ni ka bay e girdi’ ni immoy u lan fare mach, nge piin ni kar egnaged yad ngak, nge urngin e girdi’, kan fekrad nga Babylon ni yad e kalbus.”​—Jeremiah 39:6-9.

13. Pi mini’ ni ur magaygad nib fas u nap’an e rran rok Jehovah ko duw ni 607 B.C.E., ma mang fan?

¹³ Aram ba rran ni ra k’aring e marus ni rib gel! Machane, immoy boch e girdi’ ni ur folgad rok Jehovah ma kan ayuwegrad u fithik’ e re gechig nem. Pi girdi’ ney e piin ni Rechabite ni gathi yad piyu Israel, ba math’ keru’rad ko piyu Judah ya yad ba sobutan’ ma ur folgad rok Got. Maku kan ayuweg e pogofan rok Ebed-melech ni ir e eunuch ya ke ayuweg Jeremiah nge chuw u lan fare luwed nib sug ko bar, mukun ayuweg e pogofan rok Baruch ni ir e tayol rok Jeremiah ni ke par nib yul’yul’. (Jeremiah 35:18, 19; 38:7-13; 39:15-18; 45:1-5) Yog Jehovah ko girdi’ ni aram rogon ni gaar: “Ri gu manang e n’en ni gu be lemnag ni fan ngomed, . . . ni gu be lemnag ni gu ra yibnag e gapas ngomed ma gathi gafgow, mu gu pi’ e fel’ rogon nga m’on romed nge ban’en ni ngam athapeged.” Aram e n’en ni kan micheg ni ke lebug boch ko duw ni 539 B.C.E. u nap’an ni kan pag e pi Jew ni bay madgun Got u wan’rad u kalbus ni bochan Cyrus ni Pilung ni ke gel ngak yu Babylon min pagrad ngar sulod nga Jerusalem ni ngar toyed fare mach nge tempel biyay. Ku arrogon e girdi’ ko ngiyal’ ney ni yib ko pi yuraba’ i teliw ni bod Babylon mar uned ko liyor nib machalbog rok Jehovah e rayog ni ngar athapeged ba ngiyal’ nga m’on ko par ndariy n’umngin nap’an u fithik’ e gapas u lan e paradis rok Jehovah.​—Jeremiah 29:11; Psalm 37:34; Revelation 18:2, 4.

Fare “Gafgow ni Baga’” u Nap’an e Bin Som’on e Chibog”

14. Mang fan ni ke n’ag Jehovah yu Israel ndabkuura manged girdi’ rok?

¹⁴ Ngad lemnaged e n’en ni buch u nap’an e bin som’on e chibog C.E. Ngiyal’ nem ma kan sulweg piyu Jew nga binaw rorad machane kar uned ko apostate biyay. I yol’og Jehovah Fak ni maagirag rok nga fayleng ni ir e En ni kan Dugliy ara Messiah. Nap’an e pi duw u thilin e 29 nge mada’ ko 33 C.E., me machibnag Jesus e girdi’ u gangin e binaw nu Israel ni gaar: “Mpied keru’med ko denen ni gimed be rin’! Ya gagiyeg nu tharmiy e ke chugur.” (Matthew 4:17) Miki dugliy me skulnag e pi gachalpen ni ngar wereged fare thin nib fel’ ko Gil’ilungun Got. Ma uw rogon e re n’ey u wan’ e pi tayugang ko yu Jew? Ur t’ared e thin nga daken Jesus nge mu’ mar rin’ed e n’en th’abi kireb ya kar ted ni nge yim’ nga daken baley i ren nib gel e gafgow riy. I n’ag Jehovah piyu Jew ndakura pared ni yad e girdi’ rok. Ere kari mudugil ni kan n’ag e re nam nem ndabkuura manged girdi’ rok Got biyay.

15. Mang maruwel ni kan taw’athnag e pi Jew ni kar kalgadnga’rad ni ngar lubeged?

¹⁵ Nap’an e rofen ni Pentekost ko 33 C.E., ma Jesus ni kan faseg ko yam’ e ke puog e kan ni thothup nga daken pi gachalpen me pi’ gelngirad ni ngar nongad ni yugu boch e thin ngak piyu Jew nge piin ni yad e proselytes ni kar muulunggad u taabang. Ke weliy Peter ngorad ni gaar: “I Got e ke faseg e cha’ nem i Jesus ko yam’, nre bugithin ney e gamad gubin ni gamad e mich riy. . . . Ere urngin e girdi’ nu Israel ni thingar ra nanged ni cha’ nem i Jesus, ni ir e mu richibiyed nga baley i ren, e ke tay Got ni ir e Somol nge Kristus.” Ma uw rogon e re n’ey u wan’ e pi Jew ni yad ba yul’yul’? “Me ri yib e marus ngorad,” mar kalgad ngan’rad ko denen rorad, mar uned ko taufe. (Acts 2:32-41, New World Translation of the Holy Scriptures) Ke gel e machib ni kan tay ko Gil’ilungun Got, ma dawori gaman 30 e duw min wereg fare thin u morngaagen “ngak urngin e girdi’ u fayleng.”​—Kolose 1:23.

16. Uw rogon ni ke n’igin Jehovah e pi n’en ni buch ko ngiyal’ ni ke pufthinnag piyu Israel?

¹⁶ Ke taw ko ngiyal’ nra pufthinnag Jehovah e girdi’ rok ni ke n’ag, ni piyu Israel. Bokum biyu’ e girdi’ ko pi nam ko ngiyal’ nem e ur bad ko ulung ko Kristiano ma kan dugliyrad ko kan ni thothup ni yad fare “Israel rok Got” nib spiritual. (Galatia 6:16) Ma piyu Jew ko ngiyal’ nem e ke gel e fanenikan rorad ma boor e cham ni ur ted. Ya ur ngongolgad nib math keru’ ko n’en ni yog Paul ni ngar ‘folgad ko piin baga’ lungurad,’ ya kar togopuluwgad ngak e gagiyeg ni be tay yu Roma ngorad. (Roma 13:1, NW) Be m’ug riy ni Jehovah e ke n’igin nge buch e pi n’en ni buch ni migid. Nap’an e duw ni 66 C.E., ma pi salthaw nu Roma ni yad bay u tan pa’ General Gallus e kar longobiyed yu Jerusalem. Me yib e pi salthaw nu Roma mar tawgad nga lan fare mach mar kirebnaged fare yoror ko tempel. Ma rogon ni yog e pi babyor ni yoloy Josephus ma rriyul’ ni ke yib e gafgow ni baga’ nga daken e re mach nem nge ngak e girdi’ riy.a Machane rib tomgin ni ke chuw e pi salthaw nu Roma u rom. Aram e ke pag ni nge chuw pi gachalpen Jesus mar ‘milgad nga daken e burey,’ ni yad be fol ko n’en ni ke yiiynag u Matthew 24:15, 16.

17, 18. (a) Mang gafgow ni yibnag Jehovah ni nge gechignag piyu Jew? (b) Mini’ e ke ‘magay nib fas,’ ma re n’ey e ma sor fan ko mang ni bay nga m’on?

¹⁷ Machane ka bay nga’ m’on e gechig nib gel nra tay Jehovah ko re gafgow nem. Nap’an e duw ni 70 C.E., me sul e pi salthaw nu Roma ma Titus e ga’ riy. Ma ngiyal’ nem ma kari mudugil fare cham! Piyu Jew e yad be cham ngorad, ma de yog ni ngar gelgad ko yu Roma. Kan gathey fare mach nge tempel. Ma boor ko reb i milyon oren piyu Jew ni kar gafgowgad kar m’ad, ma sogonapan 600,000 e lldow ni kan n’ag u wuru’ e garog ko re mach nem. Tomren ni kan gelnag fare mach ma kan fek 97,000 e Jew kar manged kalbus, ma boor iyad e kar m’ad ko gosgos ni ka nog e gladiatorial spectacle ngay. Rriyul’ ni kar mus ni piin ni ke magay nib fas u nap’an e pi duw ko re gafgow nem e aram e pi Kristiano ni kar milgad nga daken e burey nib palog nga orel ko fare lul’ ni Jordan.​—Matthew 24:21, 22; Luke 21:20-22.

¹⁸ Me ere, ke lebug ko yay nsom’on e thin ni yiiynag Jesus u morngaagen e ngiyal’ “ntomren e re m’ag ney” ma tungun riy e rran rok Jehovah ni nge fulweg taban e kireb ko pi Jew ni yad e tatogopuluw u nap’an e 66-70 C.E. (Matthew 24:3-22) Machane re n’em e ke mus ni bod fon “fare rran rok Jehovah ni bay yib ni reb e rran ni baga’ ma ba gel e marus ni ra fek i yib” ni aram e bin tomur e gafgow ni ra yib nga daken e fayleng ni polo’. (Joel 2:31) Uw rogon nrayog ni ngam “par nib fos”? Bin migid e article e ra weliy e re n’ey.

[Boch e Thin nra Tamilangnag Murung’agen]

Boch e Deer ni Ngan Sul nga Daken

◻ Uw rogon nib peth “fare rran rok Somol” ko “fare rran rok Jehovah”?

◻ Ngan sul nga daken e pi n’en ni buch u nap’an Noah ma mang e susun ni be ginangdad riy ma gad fol riy?

◻ Mang e gad be fil ko n’en ni buch ko yu Sodom nge yu Gomorrah?

◻ Pi mini’ ni kan ayuwegrad u nap’an fare “gafgow ni baga’” u nap’an e bin som’on e chibog?

[Sasing ko page 25]

I ayuweg Jehovah e tabinaw ku Noah nge Lot, nge boch e girdi’ u nap’an e 607 B.C.E. nge 70 C.E.