Pi Fel’ Yangaren—Mu Filed Rogon Ni Ngam Gonopiyed Ban’en!

“Ma ggan nib el e piilal e ngar ked, ya kar filed rogon ni ngar nanged e tin nib fel’ ko tin nib kireb.”​—HEBREWS 5:14.

1, 2. (a) Uw rogon e ngiyal’ ney ni ngan taarebnag ko fa ngiyal’ nkakrom u nap’an e pi Kristiano u Efesus? (b) Mang boch felngin nrayog ni nge ayuwegem ko riya’, ma uw rogon nrayog ni nge yog e pi felngin nem ngom?

“ERE um ayuwgad u rogon e ngongol romed. Dab um ngongolgad ni bod e girdi’ ndawori tamilangan’rad, machane nguum ngongolgad ni bod rogon e girdi’ nib gonop. Urngin yay nra mab a kanawo’ ngomed ma ngam maruwelgad ngay ni fan ko tin nib fel’, ya tiney e rran e mmo’maw.” (Efesus 5:15, 16) Ka nap’an e ngiyal’ ni ke yoloy apostal Paul e pi thin nem ni l’agruw i biyu’ e duw faram, ma ‘girdi’ nib kireb nge piin ni yad be dake girdien Kristus e bayi gel farad kireb.’ Gad be par ko ngiyal’ ni “ri ba mo’maw ni ngan par nrogon e tin riyul’ ni girdien Kristus,” ma bod rogon ni yog yugu reb e Bible ni ngiyal’ ni “ke yoor e riya’.”​—2 Timothy 3:1-5, 13; Phillips.

² Rayog ni nga mu siyeg ni nge kirebnagem e riya’ ni bay nga m’on nfaanra ngam fil rogon ni nge “tamilangan’um, . . . ma nge yoor e tin ni ga manang ma ngam nang rogon ni ngam gonopiy ban’en.” (Proverbs 1:4, New World Translation) Proverbs 2:10-12 e be gaar: “Nap’an ni ke taw e gonop nga gum’erchaem ma kari tamilangan’um, ma rogon ni ngam fl’eg i lemnag ban’en e ra ayuweg e pogofan rom, ma gonop e ra yoror rom ma ra chuwegem u fithik’ e kireb ma ra ayuwegem ni nge siy i kirebnagem e girdi’ ni be yog e tin nib kireb.” Ere uw rogon nrayog ni nge yog e pi felngin nem ngom? Hebrews 5:14 e be gaar: “Ma ggan nib el e piilal e ngar ked, ya kar filed rogon ni ngar fanayed e gonop rorad ngar nanged e tin nib fel’ ko tin nib kireb.” Ra nga mu salap u ban’en ma ba t’uf ni ngam fil rogon, maku aram rogon nib t’uf ni ngam rin’ ni ngam salap i maruweliy e gonop rom. Fare bugithin nu Greek ni i fanay Paul e ma sor fan ko ‘kan skulnag ni bod be’ ni be fil rogon ba mit e gosgos ni gymnast.’ Uw rogon ni ngam tabab ni ngam skul ni aram rogon?

Mu Fil Rogon ni Ngam Gonopiy Ban’en

3. Uw rogon nrayog ni ngam fanay gelngin e gonop rom u nap’an ni thingar mu turguy ban’en?

³ Mu tiyan’um ngay ni gelngin e gonop rom​—ni aram rogon ni ngam nang e tin nib mat’aw nge tin nde mat’aw—​e yibe skulnag ni bochan e ga be “maruweliy.” Nap’an ni thingar mu turguy ban’en ma faanra ngam sananag fa ngam rin’ ban’en nib pay, fa ngam fol ko n’en ni be rin’ e girdi’ ni boor, ma aram e gathi kam turguy ban’en u fithik’ e gonop. Thingar mu fanay gelngin e gonop rom ni ngam turguy ban’en nrogon. Uw rogon? Som’on ma ngam fl’eg i gayiy urngin ban’en nib l’ag ngay ma ngam nang e tin riyul’. Faanra ba t’uf ma ga fith boch e deer. Mu turguy ko mang e rayog ni ngam mel’eg. Proverbs 13:16 e be gaar: “Be’ nib gonop e gubin ngiyal’ ni ma tafinay mfini ngongol.” Bin migid ma ngam guy rogon ni ngam nang ko tin ngan e pi motochiyel ko Bible nib l’ag ko re n’en nem. (Proverbs 3:5) Ra ngam rin’ e re n’ey, ma ba t’uf ni ngam nang e thin ko Bible. Aram fan ni be yog Paul ngodad ni ngad ked e “ggan nib el”​—ni fan ni ngad nanged fan “feni ga’ radan nge feni n’uw nge feni tolang nge feni toar” fare thin riyul’.​—Efesus 3:18.

4. Mang fan nib t’uf e tamilangan’ ko pi motochiyel rok Got?

⁴ Ri ba t’uf ni ngad rin’ed e re n’em ya gad e tadenen ma gathi gad ba flont. (Genesis 8:21; Roma 5:12) Jeremiah 17:9 e be gaar: “Gum’erchaen be’ e ra yognag faanem.” Faanra dariy e pi motochiyel rok Got ni nge pow’iydad, ma rayog ni ngad lemnaged e fel’ ko ban’en nib kireb​—ni bochan e gad be ar’arnag e re n’em. (Mu taarebnag ko Isaiah 5:20.) Be yoloy ko Psalm ni gaar: “Uw rogon ni nge biechnag be’ nib pagal e kanawo’ rok? Rayog nfaanra ra fol ko thin rom. Pi motochiyel rom e yognag e gonop ngog. Ma aram mu gu fanenikay urngin e ngongol nib kireb.”​—Psalm 119:9, 104, NW.

5. (a) Mang fan ni ma lek boch e piin fel’ yangaren e pi kanawo’ nib googsur? (b) Mang e rin’ reb e fel’ yangaren me taw e thin riyul’ nga gum’erchaen?

⁵ Mang fan ma boch e piin fel’ yangaren ni kan chuguliyrad u rogon e Kristiano machane kar uned ko kanawo’ ni googsur? Aram rogon ya dar ‘micheged ngorad e tin nib fel’ mab flont ni aram e tin nib m’agan’ Got ngay’ fa? (Roma 12:2) Boch i yad e ma un ko gallabthir rorad mar uned ko pi muulung ma ke mit nga lanin’rad boch e machib ko Bible. Machane nap’an ni yira fithrad ni ngar weliyed e tin ni ke michan’rad ngay ara ngar tamilangnaged boch ban’en nib toar ko Thin Rok Got, ma de gaman e tin ni yad manang. Pi fel’ yangaren ni aram rogon e mmom ni ngan wawliyrad ngar sorgad nga bayang. (Efesus 4:14) Faanra aram rogom, ma mang ni damu dugliy lanin’um ni ngam piliyegem? Reb e walag nib rugod e ke gaar: “Kug fl’eg i gayiy boch ban’en. Mu gu fitheg ni, ‘Uw rogon ni gu manang ni ereray e bin riyul’ e teliw? Uw rogon ni gu manang ni bay reb e Got ni Jehovah fithingan?’ ”a Ke fl’eg i lemnag e pi thin ko Bible ma aram me mich u wan’ ni pi n’en ni ke fil e gallabthir rok ngak e briyul’!​—Mu taarebnag ko Acts 17:11.

6. Uw rogon ni ngam “nang e n’en ni ir e mm’agan’ Somol [Jehovah] ngay.”?

⁶ Ra tamilangan’um ko pi motochiel rok Jehovah, ma aram e ke bung rogom ni ngam “nang e n’en ni ir e mm’agan’ Somol ngay.” (Efesus 5:10) Machane mang ni faanra damu nang rogon ni ngam pithig reb e magawon u fithik’ e gonop? Ga ra meybil ku Jehovah ni nge pow’iyem. (Psalm 119:144) Ma ngam non ngak e gallabthir rom ara reb e Kristiano nib ilal. (Proverbs 15:22; 27:17) Maku rayog ni ngam fl’eg i gayiy boch e thin u lan e Bible nge pi babyor ko Watch Tower. (Proverbs 2:3-5) Ga ra fanay gelngin lanin’um ni ngan fl’eg i lemnag ban’en ma ra par nib m’uth.

Mu Gonopiy e Miti Fafel ni Ga Ra Un Ngay

7, 8. (a) Uw rogon nrayog ni ngam fanay gelngin e gonop rom ni ngam turguy ko ga ra un ko reb e mur ara madnom fa danga’? (b) Mang e be yog e Bible u murung’agen e fafel?

⁷ Ngad lemnaged ko uw rogon ni ngam fanay gelngin lanin’um ni nge gonopiy ban’en. Mu lemnag, ni kan piningem ngam un ko party ara gathering. Ma kan pi’ e babyor ngom ni be weliy u murung’agen. Ma ka nog ngom ni bay boor e piin fel’ yangaren ni yad e Pi Mich ni ra un ngay. Machane ba’ puluwon ni ngan pi’ ni fan ko pi n’en ni yira rin’. Susun ni ngam un ngay?

⁸ Mu fanay gelngin e gonop rom. Som’on ma ga nang e thin riyul’ u murung’agen. Uw urngin e girdi’ ni ra un ngay? Ma chon mini’ ni yad ra un ngay? Ma mang ngiyal’ nra tabab? Ma mang ngiyal’ nra mus? Mang boch ban’en ni yira rin’ u rom? Mini’ e ra gagiyegnag? Bin migid, ma ga fl’eg i gayiy boch e thin, ngam gayiy e pi thin ni “Social Gatherings,” nge “Entertainment” u lan fare babyor ni Watch Tower Publications Index.b Mang e ra m’ug ko pi thin ni kam poy? Ra tamilangnag ni gathi dabun Jehovah ni ngan muulung u taabang ni fan ko fafel. Ya rriyul’, ni be weliy ko Eklesiastes 8:15 ni ra un e girdi’ ko maruwel nib gel, ma “dariy ban’en nib fel’ boch ni yima falfalan’ ngay ni bod e abich nge garbod.” Mus ni Jesus Kristus e i un ko boch e mur nge madenom ko mabgol. (Luke 5:27-29; John 2:1-10) Ere faanra ba thabthabel, ma rayog ni nge yib angin ni ngan un ko mur fa madenom.

9, 10. (a) Mang boch e riya’ ni bay ko boch e mur ara madnom? (b) Mang boch e deer ni rayog ni ngam fithem u m’on ni ngam turguy ko ga ra un ko reb e mur fa danga’?

⁹ Machane rayog ni nge sum e magawon ko pi mur ara madenom ni dan yarmiy nib fel’ rogon. 1 Korinth 10:8, e be weliy u murung’agen ni ngan cheg ko piin nib kireb ma ke sor iyan ko ngongol ndarngal ma “reliw nge dalip i biyu’ ” e girdi’ ni kan li’rad kar m’ad u lan taareb e rran.” Ku reb e thin ni be ginangdad e bay ko Roma 13:13 ni be gaar: “Marod ngad rin’ed e tin nib mat’aw, ni bod rogon e girdi’ ni ma par u fithik’ e tamilag ko rran; dab da uned ko madnom ni bay e muun rrum riy ara chingnag, ara un mith nguun par ndawor ni mabgol ara un puwlag, dab un cham ara i awan’uy ngak be’.” (Mu taarebnag ko 1 Peter 4:3.) Rriyul’ dabiyog ni ngan dugliy ko in e girdi’ ni rayog ni ngar uned ko reb e mur ara madnom. Machane kan guy ni rogon fene yoor e girdi’ ni be un ko reb e mur, ma ra gel iyan e mo’mow riy ni ngan gagiyegnag nrogon. Ma pi mur ara madnom nib achig ni yibe gagiyegnag nrogon e ra mo’mow ni nge mang ba “mur ni yibe wagagey u fithik’.”​—Galatia 5:21, Byington.

¹⁰ Maku nap’an ni ga ra fl’eg i gayiy u murung’agen e re n’em ma dabi siy ni ku ra sum boch e deer ni bod e tin ni baaray: Ra un boch e Kristiano ni yad ba ilal ko re mur ney fa? Ma mini’ e be fl’eg e re mur ney? Ma yibe fl’eg ni fan ni nge chag e girdi’ nga taabang ngar falfalan’gad fa bochan ni nge yib e win ngak be’? Ma kan tay chilen u murung’agen chon mini’ e rayog ni nge un ngay? Ma faanra ran tay e re mur nem ko Sabado ara Madenom, ma ra mus ko ngiyal’ nib puluw ni aram e rayog ni nge un e pi girdi’ nem ko machib bin migid e rran? Ma faanra yira musik nge churu’, ma ra puluw ko pi motochiyel ko Kristiano? (2 Korinth 6:3) Sana de mom ni ngam fith e pi deer nem. Machane be ginangdad ko Proverbs 22:3 ni gaar: “Be’ nib gonop e ra guy e oloboch ni be yib me pilo’ riy, machane piin nib balyang e darir pilo’gad riy, me yan ni tomur mi yad kolngan’rad.” Arrogon, faanra ga ra fanay gelngin e gonop rom ma rayog ni nge dabi yib e magawon ngom.

Mu Gonopiy Rogon e Skul ni Ga Ra Tay

11. Uw rogon nrayog ni nge fanay e piin fel’ yangaren gelngin e gonop rorad u nap’an ni yad be finey ko mang e yad ra rin’ gabul nge langleth?

¹¹ Be weliy e Bible ni bay e gonop riy ni ngan lemnag boch ba’nen ko gabul nge langleth. (Proverbs 21:5) Kam puruygad e gallbthir rom u murung’agen e gabul nge langleth ni fan ngom? Sana ga be lemnag ni ngam un ko pioneer nib full-time. Rriyul’, ndariy yugu reb e maruwel ni kab fel’ ngay. Faanra ga be athamgil ni ngam par ni ga be fil boch ban’en, ma ga be mon’og iyan ko machib ni ga be tay, ma aram e ga be fl’eg rogom ni fan ko reb e maruwel ni rib manigil. Kaamu lemnag ko uw rogon ni ngam ayuwegem ko salpiy u nap’an ni ga be un ko machib fa? Ma faanra ga be finey ni ngam un ko mabgol ma ngam chugliy e bitir ba ngiyal’ nga m’on, ma rayog ni ngam rin’ e tin nib mil fa ngom fa? Ra ngam turguy e pi n’en nem u rogon nib thabthabel ma ba t’uf ni ngam fanay gelngin e gonop rom.

12. (a) Mang e ke turguy boch e tabinaw ni bochan e ke thil salpen e girdi nge par ni fan ko salpiy? (b) De puluw ni ngan un ko skul nib tolang ma ngan nameg ni ngan un ko pioneer fa? Mu weliy.

¹² U yu yang u fayleng ma rayog ni ngan un ko maruwel ma yira skulnagem riy. Bay boch e piin fel’ yangaren ni yad be un ko maruwel ni be rin’ e tabinaw rorad ara bay boch e girdi’ ni bay e business rorad ni be ayuwegrad ya yad be skulnagrad riy. Ma boch e piin fel’ yangaren e be un ko skul boch ni fan ni ngar filed ban’en ni rayog ni ngar rin’ed ko maruwel boch nga m’on. Ma yu yang ni dabiyog ni ngan un ko pi n’en nem, ma ke turguy boch e gallabthir ni ra un e bitir rorad ko skul nib tolang u tomren ni kar chuwgad ko high school. Gathi de puluw ko ngan mon’eg Gil’ilungun Got u wan’uy ni faanra ngan fl’eg rogon boch ban’en ni aray rogon ni fan ni nge ayuweg be’ ir u nap’an i ke ilal ma be lemnag ni nge un ko pioneer ba ngiyal’ nga m’on. (Matthew 6:33) Ma faanra un be’ ko skul nib tolang ma gathi dabiyog ni nge un ko pioneer. Reb e rugod ni ir e Mich e ke n’uw nap’an ni be finey ni nge un ko pioneer. Tomren ni ke mu’ ko high school, ma gallabthir rok​—ni yow e regular pioneer—​e kar yarmiyew ni ngki un boch ko skul nib tolang. Ma ke un ko pioneer u nap’an ni be un ko skul, ma chiney e ke bung rogon nrayog ni nge par ni be ayuweg ir ko salpiy u nap’an ni be ul’ul’ ko pioneer.

13. Uw rogon ni nge gonopiy girdien e tabinaw ko ra un e bitir ko skul nib tolang fa danga’?

¹³ Ra reb e tabinaw ma bay mat’awun mab mil fan ngorad ni ngar turguyed ko ra un e bitir rorad ko skul nib tolang fa danga’. Nap’an ni kan turguy ni ngan un ko skul nib tolang, ma rayog ni nge yib angin. Machane ku rayog ni nge yan i aw nib wup. Faanra ga be lemnag ni ngam un ko skul nib tolang, ma mang e ga be nameg? Ga be finey ni ngam fl’eg rogom ni ngam rin’ e tin nib mil fan ngom u nap’an ni kam ilal fa? Fa ga be “guy rogon ni nge fel’ rogom”? (Jeremiah 45:5; 2 Thessalonika 3:10; 1 Timothy 5:8; 6:9) Ma ga be finey ni ngam chuw ko binaw rom ni ngam un ko skul nib tolang ma ngam par ko campus? Bay e gonop riy ni ngam rin’ e re n’em mab puluw ko n’en ni yog Paul u murung’agen e “nchag ngak e girdi’ nib kireb me kireb pangiy nib fel’”? (1 Korinth 15:33; 2 Timothy 2:22) Ku mu lemnag ni “daki yoor e tayim ni ke magey.” (1 Korinth 7:29) Uw urngin e tayim ni ngam tay ni fan ko skul? Ra yan ni aw ni kam tay urngin fapi duw ni kab fel’ yangarem ngay? Faanra er rogon, ma uw rogon ni ngam fol ko thin ko Bible ni be gaar: “mu lemnag e en ni sunumiyem ko ngiyal’ ni ka gab pagal”? (Eklesiastes 12:1) Maku faanra ga ra un ko skul ma ka rayog ni ngam un ko pi n’en ko Kristiano ni pi muulung, nge machib nge fol babyor? (Matthew 24:14; Hebrews 10:24, 25) Faanra ba gel gelngin e gonop rom, ma dab mu pag e tin ni kam nameg ko tirok Got ban’en u nap’an ni ngam tafinaynaged e gallabthir rom ko mang e ngam rin’ gabul nge langleth.

Mu Ngongol Nrogon u Nap’an ni Ga Be Finey ni Ngam un ko Mabgol

14. (a) Mang boch e motochiyel ni susun ni nge gagiyegnag e ngongol ko piin ni be finey ni ngar uned ko mabgol? (b) Uw rogon ni dag boch e girdi’ ni dariy e gonop rorad ni fan ko re n’ey?

¹⁴ Ku ba t’uf ni ngam fanay gelngin e gonop rom u nap’an ni ga be finey ni ngam mabgol. Dariy e kireb riy ni ngam adag ni ngam dag e t’ufeg ku be’ nib t’uf rom. Fagali cha’ ni bay ko fare Tang rok Solomon e kar dagew boch e t’ufeg rorow ngorow u m’on ni kar mabgolgow. (Tang rok Solomon 1:2; 2:6; 8:5) Ngiyal’ ney ma boch e girdi’ ni yad be finey ni ngar mabgolgad e yad be lemnag nib puluw ni nge kol pa’ e ani yow ra mabgol, mar farayew owcherow, mar gumuchmuchgow, ya yow ra un ko mabgol. Machane dab mu pag talin ni: “En ni be pagan’ ngak ara gum’erchaen e ba aliliy.” (Proverbs 28:26, NW) Bay e kireban’ riy ya boor e girdi’ ni dar ngongolgad u fithik’ e gonop mar uned ko boch ban’en ni rayog ni nge n’igin ngar paged e motochiyel ko Kristiano. Ke pag rogon e t’ufeg ni kar dagew ngorow ma dakiyog ni ngar athamgilgow; ma aram mar unew ko ngongol nde klin ma boch i yad e kar uned ko ngongol ndarngal.

15, 16. Mang boch ban’en nrayog ni nge rin’ e girdi’ ni fan ni ngar pared nib fel’ e ngongol rorad?

¹⁵ Faanra ga be un ko date, ma bay e gonop riy ni nga mu siyeg ni ngam parew ni goo gimew e ani ga be finey ni ngam mabgolgow u bang. Ere fel’ ni ngam unew ko boch e girdi’ ngam pared u taabang ara ngam marow ko yu gin ni boor e girdi’ riy. Boch e girdi’ e ma yog ku be’ ni nge un ngorow. Maku mu lemnag e pi thin ko Hosea 4:11 ni be gaar: “Wain e be chuweg e gonop rok e girdi’ rog ma be balyangnagrad.” Alkul e ra kirebnag laniyan’ be’ ndabiyog ni nge gonopiy ban’en ma aram e rayog ni nge un l’agruw ni’ ko ngongol ni yow ra kolngan’ riy boch nga tomren.

¹⁶ Proverbs 13:10 e be gaar: “Tolngan’ e ke mus ni kireb e ma fek i yib. Machane en nib gonop e ma fith ban’en.” Arrogon, mu ‘fith ban’en’ ngam puruygow ko uw rogon ni gimew ra ngongol. Mu tew e gini gimew ra mus riy ko t’ufeg ni gimew ra dag, ma ra bagamew e ra tay fan bagamew ko lem rok nge nangan’ rok. (1 Korinth 13:5; 1 Thessalonika 4:3-7; 1 Peter 3:16) Ra mo’maw ni ngam nonow u murung’agen e re n’en ney ko som’on machane rayog ni nge siy i yib e magawon boch nga tomren.

Ngan Skulnag Be’ u ‘Nap’an ni Kab Bitir Iyib Ngaray’

17. Uw rogon ni ke ‘pagan’ David ngak Jehovah ka nap’an ni kab pagal iyib ngaray,’ ma mang e rayog ni nge fil e piin fel’ yangaren riy?

¹⁷ Ba t’uf ni ngam par nib od ni fan ni nge siy ni aw ko wup rok Satan​—ma ba t’uf ni ngam par ni dab mu rus. Yu ngiyal’ ma ga ra par ni gathi ke mus ni piin ni gimed taab yangar e be togopuluw ngom ya ku fayleng ni polo’. I meybil David ni gaar: “Ke l’agan’ug ngom, O Somol Jehovah, ni ka nap’an ni ka gub pagal mu gu pagan’ug ngom. O Got, kam skulnageg ko ngiyal’ ni gub bitir iyib ngaray, ma ke mada’ ko chiney e gu ma weliy u murung’agen e pi n’en ni kam ngongliy ni rib manigil.” (Psalm 71:5, 17, NW)c Ba lingagil David ya ir be’ ni der rus nga ban’en. Machane wuin ni ke yog e re felngin nem ngak? Nap’an ni kab pagal! Mus u m’on ko ngiyal’ ni ke gilbuguwan ni bochan e ke li’ Goliath kem’, ma ke dag David ni der rus nga ban’en ya ke ayuweg e yu ran’ i saf ko chitamangin​—ke li’ ba layon nge reb e bear. (1 Samuel 17:34-37) Machane i pining David e sorok ku Jehovah ko pi n’en ni rin’, me yog ni “ke pagan’ ngak ka nap’an ni kab pagal iyib ngaray.” Bochan ni ke yog rok David ni nge taga’ nga daken Jehovah ma aram e ke yog ni nge gel ko pi magawon ni ke yib ngak. Ku arrogom ma faanra ga ra taga’ nga daken Jehovah ma ra pi’ gelngim ni ngam par ni dab mu rus ko ban’en ma ga ra ‘gel ko fayleng.’​—1 John 5:4.

18. Mang e yibe yog ko piin fel’ yangaren ko ngiyal’ ney?

¹⁸ Bokum biyu’ e piin fel’ yangaren ni bod gur e kar pared ni dar rusgad ma kar uned ko taufe ma yad be pigpig ni yad e publisher ko fare thin nib fel’. Gad ma pining e magar ku Got ni bochan e michan’ romed ni gimed e piin fel’ yangaren ma gimed be par ni dab mu rusgad nga ban’en! Mu pared ni ke mudugil lanin’med ni ngam siyeged e kireb ko fayleng. (2 Peter 1:4) Nguum fanay gelngin e gonop rom ni kam fil ko Bible. Ngam yodoromgad ma ra ayuwegmed ko magawon e chiney ma ra ayuwegmed ngam thapgad ngak Got. Arrogon, bin tomur e article e ra dag ni ra yib angin e yafos romed.

[Footnotes]

Boch e Deer ni Ngan Sul nga Daken

◻ Uw rogon nrayog ku be’ nib fel’ yangaren ni nge fil rogon ni nge gonopiy ban’en?

◻ Uw rogon nrayog ni nge fanay be’ ni fel’ yangaren gelngin e gonop rok ni fan ko pi mur ni ma tay e Kristiano?

◻ Mang boch ban’en nrayog ni ngan lemnag u nap’an ni ngan turguy ko uw rogon e skul ni ra un e bitir ngay?

◻ Uw rogon nrayog ko pi girdi’ ni yad be finey ni ngar mabgolgad ngar siyeged i un ko ngongol ndarngal?

[Picture on page 23]

Ngam fil rogon ni ngam fl’eg i gayiy boch ban’en ma ra ayuwegem ngam nang rogon ni ngam gonopiy ban’en